Ιώ (δορυφόρος): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
|||
Γραμμή 73:
Η '''Ιώ''' ([[Αγγλική γλώσσα|αγγλικά]]: '''Io''') ή '''Δίας I''', είναι ο τρίτος κατά σειρά μεγέθους [[φυσικός δορυφόρος|δορυφόρος]] του [[Πλανήτης|πλανήτη]] [[Δίας (πλανήτης)|Δία]]. Ανακαλύφθηκε από τον [[Γαλιλαίος Γαλιλέι|Γαλιλαίο]] τον Ιανουάριο του [[1610]] και σχεδόν συγχρόνως από τον Γερμανό αστρονόμο [[Μάγερ Σίμων|Μάγερ Σίμωνα]], γνωστότερο ως Μάριο (1570-1624). Παρουσιάζει την εντονότερη ηφαιστειακή δραστηριότητα στο ηλιακό σύστημα.
==Ονοματολογία==
{{βλέπε επίσης|List of regions on Io|List of volcanic features on Io|List of mountains on Io}}
[[File:Io, Earth & Moon size comparison.jpg|left|thumb|Size comparison between Io (lower left), the [[Moon]] (upper left) and Earth]]
Αν και ο [[Simon Marius]] δεν πιστώθηκε την εξ ολοκλήρου ανακάλυψη των δορυφόρων του Γαλιλαίου, τα ονόματα που έδωσε στους δορυφόρους υιοθετήθηκαν τελικά. Στη δημοσίευσή του ''Mundus Iovialis anno M.DC.IX Detectus Ope Perspicilli Belgici'' το 1614, πρότεινε αρκετά εναλλακτικά ονόματα για τους εσωτερικότερους από τους μεγάλους δορυφόρους του Δία, ανάμεσά τους "Ο Ερμής του Δία" και "Ο Πρώτος από τους Πλανήτες του Διός".<ref name="Marius">{{cite book |last=Marius |first=S. |authorlink=Simon Marius |date=1614 |title=Mundus Iovialis anno M.DC.IX Detectus Ope Perspicilli Belgici |trans-title=The World of Jupiter discovered in the year 1609 by Means of a Belgian spy-glass |url=http://articles.adsabs.harvard.edu//full/1916Obs....39..367./0000367.000.html}}</ref> Βάσει μιας πρότασης του Γιοχάννες Κέπλερ τον Οκτώβριο του 1613, επινόησε ακόμα μια ονοματολογική σύμβαση για κάθε φεγγάρι που ονομαζόταν από μια ερωμένη του [[Ελληνική μυθολογία|Ελληνικό μυθολογικό]] [[Δίας|Δία]] ή τον αντίστοιχο του [[Ρωμαϊκή μυθολογία|ρωμαϊκό]] [[Γιούπιτερ]]. Ονόμασε τα εσώτερα μεγάλα φεγγάρια του Δία από την ελληνική μυθολογική μορφή [[Ιώ (μυθολογία)|Ιώ]].<ref name="Marius"/><ref name="Marius2">{{cite journal |last=Marius |first=S. |authorlink=Simon Marius |date=1614 |title=Mundus Iovialis anno M.DC.IX Detectus Ope Perspicilli Belgici |url=http://galileo.rice.edu/sci/marius.html}} (in which he [http://galileo.rice.edu/sci/observations/jupiter_satellites.html attributes the suggestion] to Johannes Kepler)</ref> Τα ονόματα ου Μάριους δεν υιοθετήθηκαν ευρέως μέχρι μερικούς αιώνες μετά, και στην πλειονότητα της πρώιμης αστρονομικής βιβλιογραφίας, η Ιώ αναφερόταν γενικά με τον [[Ρωμαϊκοί αριθμοί|Ρωμαϊκό αριθμητικό]] ορισμό (σύστημα που εισήγαγε ο Γαλιλαίος) ως "{{nowrap|Jupiter I}}",<ref>{{cite web |url=http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Jup_Io |title=Io: Overview |publisher=NASA |date= |accessdate=5 March 2012}}</ref> ή ως "ο πρώτος δορυφόρος του Δία".<ref name="Barnard1894"/><ref name="Barnard1891"/>
Χαρακτηριστικά της Ιώς έχουν πάρει το όνομά τους από χαρακτήρες και τοποθεσίες από ο μύθο της Ιώς, καθώς επίσης και από θεότητες της φωτιάς, των ηφαιστείων, του Ήλιου και της βροντής της καταιγίδας από διάφορους μύθους, και χαρακτήρες και τοποθεσίες από την [[Θεία Κωμωδία|Κόλαση]] του [[Ντάντε Αλιγκέρι|Δάντη]]'': names appropriate to the volcanic nature of the surface.<ref name="NameCategories">{{cite web |url=http://planetarynames.wr.usgs.gov/append6.html |title=Categories for Naming Features on Planets and Satellites |publisher=U.S. Geological Survey |first=Jennifer |last=Blue |date= |accessdate=12 September 2013}}</ref> Since the surface was first seen up close by ''[[Voyager 1]]'', the [[International Astronomical Union]] has approved 225 names for Io's volcanoes, mountains, plateaus, and large albedo features. The approved feature categories used for Io for different types of volcanic features include ''patera'' ("saucer"; volcanic depression), ''[[fluctus]]'' ("flow"; lava flow), ''[[Vallis (planetary geology)|vallis]]'' ("valley"; lava channel), and active eruptive center (location where plume activity was the first sign of volcanic activity at a particular volcano). Named mountains, plateaus, layered [[terrain]], and shield volcanoes include the terms ''mons'', ''mensa'' ("table"), ''planum'', and ''[[tholus]]'' ("rotunda"), respectively.<ref name="NameCategories"/> Named, bright albedo regions use the term ''regio''. Examples of named features are [[Prometheus (volcano)|Prometheus]], Pan Mensa, [[Tvashtar Paterae]], and Tsũi Goab Fluctus.<ref name="Featurenames">{{cite web |url=http://planetarynames.wr.usgs.gov/jsp/FeatureTypes2.jsp?system=Jupiter&body=Io&systemID=5&bodyID=7&sort=AName&show=Fname&show=Lat&show=Long&show=Diam&show=Stat&show=Orig |title=Io Nomenclature Table of Contents |publisher=U.S. Geological Survey |first=Jennifer |last=Blue |date=14 June 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070629200803/http://planetarynames.wr.usgs.gov/jsp/FeatureTypes2.jsp?system=Jupiter&body=Io&systemID=5&bodyID=7&sort=AName&show=Fname&show=Lat&show=Long&show=Diam&show=Stat&show=Orig |archivedate=29 June 2007}}</ref>
== Δομή ==
| |||