Ιστορία της Αμοργού: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τα τέλη της 4ης χιλιετίας π.Χ υπάρχουν ίχνη ανθρώπινης παρουσίας στην [[Αμοργός|Αμοργό]]. Κατά την αρχαιότητα η Αμοργός γίνεται ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του Κυκλαδικού πολιτισμού. Αργότερα, κατά την [[Μινωικός πολιτισμός|μινωική εποχή]], καταφθάνουν στο νησί πολλοί μινωίτες ιδρύοντας μία από τις πρώτες πόλεις του νησιού, τη [[Μινώα]]. Αργότερα, Ναξιώτες ιδρύουν την [[Αρκεσίνη]], στη σημερινή περιοχή Καστρί και την ίδια εποχή [[Μίλητος|Μιλήσιοι]] εγκαθίστανται στην [[Αιγιάλη]], κοντά στο σημερινό χωριό [[Θολάρια]]. Αυτές ήταν κατά την αρχαιότητα οι σπουδαιότερες πόλεις του νησιού. Η Αμοργός ήταν γνωστή με τα ονόματα Υπερία, Πλαταγία, Παγκάλη και Ψυχία. Εκείνα τα χρόνια στο νησί φτιάχνονταν υφάσματα και ενδύματα τα οποία μάλιστα ήταν περιζήτητα λόγω της ποιότητά τους (αμοργίδες, αμοργίς). Μεταξύ των θεών που τιμούσαν οι Αμοργιανοί ήταν η Πολιάς Αθηνά, ο Πάνας, ο Ζεύς, η Ήρα, η Ουρανία Αφροδίτη, ο Κισσοκόμας Διόνυσος και ο Αποτρόπαιος Απόλλων. Γνωστές εορτές οι οποίες λάμβαναν χώρα ήταν τα Ηραία, Εκατόμβαια και τα Διονύσια. Βρέθηκε υπό την κυριαρχία των Μακεδόνων, Πτολεμαίων, Σάμου και Ρόδου πριν καταλήξει στους Ρωμαίους. Στους Ρωμαϊκούς χρόνους θα είναι τόπος εξορίας: επί [[Τιβέριος Καίσαρας Αύγουστος|Τιβερίου]], το 23 μ.Χ. θα εξοριστεί ο Βέβιος Σειρήνος, ανθύπατος της [[Ισπανία|Ισπανίας]]<ref>Αντ. Σακελλαρίου, Οι Κυκλάδες ως τόπος εξορίας επί Τιβερίου, Πλάτων τομ. 50 (1998),σελ. 170.</ref><ref>Εξορίστηκε επειδή είχε διαπράξει δημοσίως βιαιοπραγία. Γεώργιος Τουρλίδης, «Η Αμοργός εν τοις Χρονικοίς του Τακίτου», Επετηρίς Εταιρείας Κυκλαδικών Μελετών, τομ.8(1969-1970),σελ.666</ref>

Το 1207 ξεκινάει η Λατινοκρατία (1206-1537) με την κατάληψη του νησιού από τον [[Μάρκος Α΄ Σανούδος|Μάρκο Σανούδο]] και την υπαγωγή του στο Δουκάτο της [[Νάξος|Νάξου]]. Τότε οχυρώνεται ο φυσικός βράχος το 1207 από τους αδέλφους Ιερεμία και Ανδρέα Γκύζη και ο οικισμός της χώρας επεκτείνεται στην Νότια πλευρά του Κάστρου. Επίσης δημιουργούνται οι εσωτερικές πλακόστρωτες πλατείες που φέρουν ακόμα το λατινογενές όνομα "Λόζα", καθώς και ο κεντρικός δρόμος, η σημερινή "μέση" (οδός), που διατρέχει όλον τον οικισμό. Από τα λίγα αρχιτεκτονικά λείψανα της Ενετοκρατίας συγκαταλέγονται ο "Πύργος του Γαβρά" και ο "Κάτω Λάκκος".<ref>{{Cite web|url=http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=2624|title=Ιστορικό Χώρας Αμοργού|last=|first=|date=2012|website=|publisher=Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού|archiveurl=|archivedate=|accessdate=18/09/2018}}</ref>

Μετά την επανάσταση του 1821 ενσωματώθηκε στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος ενώ λίγα χρόνια αργότερα η Αμοργός χρησιμοποιήθηκε πάλι ως τόπος εξορίας. Στο κτήριο του σημερινού ΕΠΑ.Λ Αμοργού βρίσκεται μια επιγραφή που αναφέρει ότι το σχολείο ιδρύθηκε στις 21/6/1826 με χρήματα της Ιεράς μονής Χοζοβιωτίσης γεγονός που αποδεικνύει ότι στην Αμοργό λειτούργησε ένα απο τα πρώτα σχολεία της ελέυθερης Ελλάδας. Ως πρώτοι εξόριστοι είναι ορισμένοι δεξιοί βασιλικοί αξιωματικοί που τοποθετήθηκαν εκεί από την κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου το 1917-1918. Μετά το 1926 αρχίζουν να καταφτάνουν αριστεροί εξόριστοι μέχρι και την περίοδο της Δικτατορίας.<ref>"Εξόριστοι στο απέραντο γαλάζιο", Νίκος Νικητίδης, περιοδικό Πολιτικά Θέματα, Αθήνα Ιούνιος 2012</ref> Ανάμεσα στους εξόριστους πολιτικούς βρέθηκε και ο πρώην υπουργός της Ένωσις Κέντρου, [[Γεώργιος Μυλωνάς (πολιτικός)|Γεώργιος Μυλωνάς]] οποίος σχεδίασε την απόδραση του και κατέφυγε στο εξωτερικο για την οποία γράφτηκε βιβλία ( «Η Συνωμοσία της Αμοργού», «Απόδραση από την Αμοργό») και γυρίστηκε η ταινία «Απόδραση από την Αμοργό» του Σ. Κούλογλου. Την περίοδο της κατοχής από τις δυνάμεις του Άξονα εντάσσεται αρχικά στην Ιταλική διοίκηση ενώ από το 1943 την διαδέχεται η Γερμανική έως την απελευθέρωση το 1944. Η φήμη του νησιού εκτοξεύτηκε με την προβολή της ταινίας "''[[Απέραντο Γαλάζιο|Tο Απέραντο Γαλάζιο]]''" (Le Grand Bleu) σε σκηνοθεσία του Λυκ Μπεσόν η οποία γυρίστηκε κατά μεγάλο μέρος στην [[Αμοργός|Αμοργό]].