Αλέξανδρος ο Μέγας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

[[File:Εκστρατείες του Μεγάλου Αλεξάνδρου.svg|thumb|350x350px|Εκστρατείες του Μεγάλου Αλεξάνδρου, με πορεία κατεύθυνσης, απεικόνιση των σχηματισμών των κύριων μαχών, και χρωματική επισήμανση των ιδρυθείσων πόλεων]]

=== Σκοπός ===

 

Η ιδέα της εκστρατείας στην Ασία έναντι των Περσών προϋπήρχε από αρκετό καιρό.{{πηγή}} Κατά τους [[Περσικοί Πόλεμοι|Περσικούς πολέμους]], πάνω από έναν αιώνα πριν την εποχή του Αλεξάνδρου, και μετά τις νίκες των [[Μάχη των Πλαταιών|Πλαταιών]] και της [[Μάχη της Μυκάλης|Μυκάλης]] το 479, ο πόλεμος πήρε επιθετική μορφή (478-466) με πρωτεργάτη τον [[Κίμων ο Μιλτιάδου|Κίμωνα]] και λαμπρές{{ασαφές}} επιτυχίες, με αποκορύφωμα τη [[Μάχη του Ευρυμέδοντα|νίκη στον Ευρυμέδοντα]]. Από το 399 μέχρι το 394, οι Σπαρτιάτες ταλαιπωρούσαν τους Πέρσες στη Μικρά Ασία. Ο [[Αγησίλαος Β΄ της Σπάρτης|Αγησίλαος]] μάλιστα, προσπάθησε να δώσει πανελλήνιο χαρακτήρα στην εκστρατεία του, θυσιάζοντας στην [[Αυλίδα]], όπως ο [[Αγαμέμνων]].<ref>Πλούταρχος, ''Αγησίλαος'', 6.</ref> Η ιδέα λοιπόν της τελικής επίθεσης εναντίον του περσικού κράτους ήταν διάχυτη κι έμενε να βρεθεί αυτός που θα την πραγματοποιούσε. Προορισμένος{{ασαφές}} γι’ αυτό φάνηκε ο Φίλιππος, ο οποίος είχε προπαγανδίσει με επιτυχία την ιδέα της τιμωρίας των Περσών, για όσα διέπραξαν κατά της Ελλάδος στους Περσικούς πολέμους.<ref>Διόδωρος Σικελιώτης, XVI 89.5</ref> Προς τον Φίλιππο, ο Αθηναίος ρήτορας [[Ισοκράτης]], ο θεωρητικός της πανελλήνιας κατά της Ασίας εκστρατείας, έγραφε: ''«τον δε βασιλέα τον νυν μέγαν προσαγορευόμενον καταλύειν επιχειρήσεις, ίνα την τε σεαυτού δόξαν μείζω ποιήσης και τοις Έλλησιν υποδείξης, προς ον χρή πολεμείν»''. ''«Και όλοι»'' γράφει σε άλλο σημείο ο Ισοκράτης ''«με παρακαλούν να σε προτρέψω να επιμείνεις στα σχέδιά σου, γιατί δεν μπορούν να διαπραχθούν καλύτερα και ωφελιμότερα έργα για τους Έλληνες»''.<ref>Ισοκράτης, Β΄ και Γ΄ επιστολαί (πρώτη και δεύτερη προς Φίλιππον) [http://books.google.gr/books?id=RQCEgcRKsZsC&pg=PA839&dq=%CE%B9%CF%83%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%B7%CF%82&hl=el&ei=bPDcTva4PI_24QS30Jy8DA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=5&ved=0CEMQ6AEwBA#v=onepage&q&f=false σελ. 753 και 757]</ref>

Αφού περίμενε ενισχύσεις από τη Μακεδονία, απέλυσε τους πιο καταπονημένους στρατιώτες και επέστρεψε στη [[Φοινίκη]] για να κατευθυνθεί προς τον [[Ευφράτης|Ευφράτη]], όπου ο Δαρείος Γ΄ συγκέντρωνε στρατό από τις ανατολικές επαρχίες. Λέγεται ότι κατέστειλε μια επανάσταση των Σαμαρειτών, που έκαψαν ζωντανό τον στρατηγό του Ανδρόμαχο. Η επανάσταση κατεστάλη, η [[Σαμάρεια]] πέρασε υπό τον έλεγχο των ελληνικών στρατευμάτων, ενώ είναι πιθανό να ιδρύθηκε τότε η πόλη [[Γέρασα]].

 

 

Ο Δαρείος Γ΄ διέφυγε προς την [[Μηδία]], και ο Αλέξανδρος προέλασε προς τα [[Σούσα]], πρωτεύουσα του περσικού κράτους, η οποία παραδόθηκε χωρίς αντίσταση, από τον Πέρση σατράπη της Σουσιανής, Αβουλίτη. Εκεί βρήκε περίπου ποσότητα χρυσού, αργύρου και νομίσματα, αξίας 50.000 περίπου ταλάντων. Στα Σούσα δε εγκατέστησε τη μητέρα και την υπόλοιπη οικογένεια του Δαρείου και όρισε ο ίδιος τους δασκάλους των εελληνικών για τα παιδιά του Πέρση βασιλιά. Σατράπη της Σουσιανής άφησε τον Αβουλίτη, ορίζοντας όμως Μακεδόνες διοικητές του στρατού της σατραπείας.{{Sfn|Κανελλόπουλος|1973|p=128}} Επόμενος στόχος του ήταν η καταδίωξη του Δαρείου και η εισβολή στην Περσίδα (σημ. [[Φαρς]]). Η εκστρατεία ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 330 π.Χ. Μετά τη διάβαση του ποταμού Πασιτίγρη (σημ. [[Καρούν (ποταμός)|Καρούν]], στο [[Ιράν]]), συνάντησε ισχυρή αντίσταση από τους ορεσίβιους Ουξίους. Τελικά κατάφερε να τους αιφνιδιάσει, κυκλώνοντάς τους. Μετά την υποταγή τους, έστειλε μέρος του στρατεύματος και τις αποσκευές του, υπό τον Παρμενίωνα, από τον αμαξιτό δρόμο που οδηγούσε στην [[Περσέπολη]]. Ο ίδιος, επικεφαλής του μακεδονικού πεζικού, των εταίρων και των Αγριάνων και τοξοτών, ακολούθησε τον ταχύτερο δρόμο μέσα από τις ορεινές διαβάσεις του νοτίου [[Όρη Ζάγκρος|Ζάγρου]]. Εκεί, στο φυσικό στενό το οποίο συνέει τη Σουσιανή με την Περσίδα, και το οποίο οι αρχαίοι αποκαλούσαν Περσίδες Πύλες, συνάντησε ισχυρή αντίσταση από τον σατράπη της Περσίδας, Αριοβαρζάνη. Ο Αριοβαρζάνης είχε χτίσει μέσα στο στενό τείχος, το οποίο υπεράσπιζε επικεφαλής δύναμης 25.000-40.000 πεζών και 300-700 ιππέων. Μετά από ανεπιτυχή κατά μέτωπο επίθεση, η οποία στοίχισε πολλές απώλειες στους Μακεδόνες, Πέρσες αιχμάλωτοι οδήγησαν το μεγαλύτερο μέρος του μακεδονικού στρατού, υπό τον Αλέξανδρο, μέσα από δύσβατο μονοπάτι και υπό αντίξοες συνθήκες, στα νώτα του Αριοβαρζάνη τον στρατό του οποίου εξολόθρευσε.{{Sfn|Κανελλόπουλος|1973|p=129}}