Περσική γλώσσα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Ετικέτα: Αναίρεση
Γραμμή 20:
|
}}
Η '''Περσική γλώσσα''', γνωστή και ως '''Φαρσί''', είναι [[Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες|ινδοευρωπαϊκή]] γλώσσα που ομιλείται στο [[Ιράν]], το [[Αφγανιστάν]], το [[Τατζικιστάν]], το [[Ουζμπεκιστάν]], το [[Μπαχρέιν]], το [[Ιράκ]], το [[Αζερμπαϊτζάν]], την [[Αρμενία]], τη [[Γεωργία]], τη νότιο [[Ρωσία]], σε όμορες χώρες και αλλού. Αποτελεί γόνο της [[αρχαία περσική γλώσσα|Αρχαία Περσικής γλώσσας]] και είναι τμήμα του [[Ιρανικές γλώσσες|ιρανικού κλάδου]] της [[ινδοϊρανικές γλώσσες|ινδοϊρανικής γλωσσικής οικογένειας]]. Η γλώσσα καλείται Φαρσί στο Ιράν, το είδος που ομιλείται στο [[Αφγανιστάν]] καλείται [[Νταρί γλώσσα|Νταρί]], ενώ στο [[Τατζικιστάν]], το [[Ουζμπεκιστάν]] και την κεντρική Ασία το είδος της περσικής γλώσσας που ομιλείται καλείται [[Τατζίκ γλώσσα|Τατζίκ]].αλλαλαλ
 
Πριν τον βρετανικό αποικισμό, η Περσική χρησιμοποιούνταν ευρέως ως δεύτερη γλώσσα στην [[Ινδική υποήπειρος|Ινδική υποήπειρο]]. Κυριάρχησε ως γλώσσα πολιτισμού και εκπαίδευσης σε αρκετές ισλαμικές αυλές στην υποήπειρο κατά τη διάρκεια του μεσαίωνα και έγινε η [[επίσημη γλώσσα]] υπό τη διακυβέρνηση των Μουγκάλ αυτοκρατόρων. Το 1832 η βρετανική αποικιοκρατική δύναμη άρχισε να χρησιμοποιεί την [[αγγλική γλώσσα|Αγγλική]] αντί της παραδοσιακής Περσικής.<ref>Clawson, Patrick. ''Eternal Iran'', 2005, ISBN 1-4039-6276-6, Palgrave Macmillan, p.6</ref> Μαρτυρία για την εκτεταμένη χρήση της στη περιοχή αποτελεί η επίδρασή της στα [[Χίντι γλώσσα|Χίντι]], τα [[Μπενγκάλι γλώσσα|Μπενγκάλι]] και τα [[Ουρντού γλώσσα|Ουρντού]], όπως και το γεγονός ότι παραμένει δημοφιλής στην περιοχή η [[περσική λογοτεχνία]]. Η Περσική και οι [[διάλεκτος|διάλεκτοί]] της αποτελούν επίσημες γλώσσες στο [[Ιράν]], το [[Αφγανιστάν]] και το [[Τατζικιστάν]]. Σύμφωνα με το Βιβλίο της CIA, υπάρχουν 71 εκατομμύρια γηγενείς ομιλητές της Περσικής στο Ιράν,<ref>Ιστοσελίδα [[CIA World Factbook]], [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ir.html]</ref> το Αφγανιστάν,<ref>Ιστοσελίδα [[CIA World Factbook]], [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/af.html]</ref> το Τατζικιστάν<ref>Ιστοσελίδα [[CIA World Factbook]], [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ti.html]</ref> και το Ουζμπεκιστάν<ref>Ιστοσελίδα [[CIA World Factbook]], [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/uz.html]</ref> και ο ίδιος αριθμός ανθρώπων που μπορούν να μιλήσουν την Περσική σε όλον τον κόσμο. Ανήκει στις [[Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες]] τύπου με σειρά των όρων της πρότασης υποκείμενο–αντικείμενο–ρήμα. Έγινε αίτηση στην [[UNESCO]] να επιλέξει την Περσική ως μία από τις γλώσσες της το 2006.<ref>[https://archive.is/20130113235300/www.bbc.co.uk/persian/tajikistan/story/2006/03/060310_so_conference_persian.shtml]</ref>
 
== Ιστορία ==
Γραμμή 30:
Η Αρχαία Περσική, η κύρια γλώσσα που απαντάται στις επιγραφές των [[Αχαιμενίδες|Αχαιμενιδών]], δε θα πρέπει να συγχέεται με την μη-Ινδοευρωπαϊκή [[Ελαμιτική γλώσσα|Ελαμιτική]] (βλ [[επιγραφή του Μπεχιστούν]]). Σε αυτή την περίοδο η [[μορφολογία (γλωσσολογία)|μορφολογία]] απλοποιήθηκε από το περίπλοκο κλιτικό σύστημα των ρημάτων και των ουσιαστικών της αρχαίας Περσικής στην σχεδόν πλήρως κανονικοποιημένη μορφολογία και αυστηρή [[Σύνταξη (γλωσσολογία)|σύνταξη]] της σύγχρονης Περσικής, με έναν τρόπο που συχνά παραλληλίζεται με την ανάπτυξη της [[Αγγλική γλώσσα|Αγγλικής]]. Επιπροσθέτως, εισήχθησαν πολλές λέξεις από γειτονικές γλώσσες, ανάμεσα στις οποίες περιλαμβάνονται η [[Αραμαϊκή γλώσσα|Αραμαϊκή]] και η [[Ελληνική γλώσσα|Ελληνική]] σε αρχαιότερες περιόδους, αργότερα η [[Αραβική γλώσσα|Αραβική]] και σε μικρότερο βαθμό η [[Τουρκική γλώσσα|Τουρκική]]. Σε πιο πρόσφατες περιόδους εισήχθησαν στη γλώσσα δάνειες λέξεις κυρίως από τη [[Γαλλική γλώσσα|Γαλλική]] και την Αγγλική.
 
Η ίδια η γλώσσα αναπτύχθηκε στο πέρασμα των αιώνων. Εξαιτίας της τεχνολογικής ανάπτυξης νέες λέξεις και εκφράσεις δημιουργήθηκαν και εισήχθησαν στην Περσική, όπως και σε κάθε άλλη γλώσσα. Στην [[Τεχεράνη]] η [[Ακαδημία της Περσικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας]] είναι ένα κέντρο που αξιολογεί τις νέες λέξεις και διαμορφώνει τις περσικές αντίστοιχες. Στο Αφγανιστάν, η [[Ακαδημία Επιστημών του Αφγανιστάν]] διαμορφώνει και αξιολογεί αναλόγως για την Περσική γλώσσα στο [[Αφγανιστάν]].
 
Εκτός από το επίσημο ''status'' στο [[Αφγανιστάν]], το [[Ιράν]] και -πρόσφατα- στο [[Τατζικιστάν]]- η Περσική επι μακρόν θεωρείτο η μόνη ή η επίσημη γλώσσα η κατάλληλη και για τους σκοπούς του [[Ισλαμισμός|Ισλάμ]] στο [[Πακιστάν]] σύμφωνα με το [[Κίνημα για τη Γλώσσα του Πακιστάν]] ως ενοποιητική δύναμη του Ισλαμικού ομοσπονδιακού συστήματος σε σχέση με τους δυτικούς γείτονές του σε ιστορική, γεωγραφική και πολιτισμική βάση. Αυτός είναι και ο λόγος που υιοθετήθηκε ως [[εθνική γλώσσα]] του [[Πακιστάν]].
 
== Ζητήματα ορολογίας ==
Γραμμή 65:
* [[Ταλύς γλώσσα|Ταλύς]] (ή ''Tαλίσι''), ομιλείται στο βόρειο Ιράν και νότια τμήματα της Δημοκρατίας του [[Αζερμπαϊτζάν]].
* [[Λούρι γλώσσα|Λούρι]] (ή ''Λόρι''), ομιλείται κυρίως στις νοτιοδυτικές ιρανικές επαρχίες [[Λορεστάν]] και [[Χουζεστάν]].
* [[Τατ γλώσσα|Τατ]] (επίσης ''Τατί'' ή ''Εστεχαρντί''), ομιλείται σε τμήματα των ιρανικών επαρχιών του ανατολικού [[Αζερμπαϊτζάν]], την επαρχία Ζανγιάν και την επαρχία Καζβίν.
* [[Νταρί (ζωροαστρική) γλώσσα)|Νταρί (ζωροαστρική)]] ή Γκάμπρι, ομιλείται κυρίως στο [[Γυάζντ]] και το [[Κερμάν]] από τους [[Ζωροαστρισμός|Ζωροάστρες]] του [[Ιράν]]. Ενίοτε απόκαλείται και Γιαζντί.
 
== Ορθογραφία ==
Γραμμή 577:
[[Κατηγορία:Γλώσσες του Τατζικιστάν]]
[[Κατηγορία:Γλώσσες της Τουρκίας]]
[[Κατηγορία:Ιρανικές γλώσσες]]