Ντράζα Μιχαήλοβιτς: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Ετικέτα: μεγάλη προσθήκη |
|||
Γραμμή 46:
Ο Μιχαήλοβιτς δεν επανέλαβε ραδιοφωνικές επαφές με τους συμμάχους πριν από τον Ιανουάριο του 1942. Στις αρχές του 1942 η Γιουγκοσλαβική εξόριστη κυβέρνηση ανασχηματίστηκε και ορίστηκε πρωθυπουργός ο Σλόμπονταν Γιοβάνοβιτς και το υπουργικό συμβούλιο διακήρυξε την ενίσχυση της θέσης του Μιχαήλοβιτς ως έναν από τους πρωταρχικούς του στόχους. Προσπάθησε επίσης ανεπιτυχώς να λάβει υποστήριξη τόσο από τους Αμερικανούς όσο και από τους Βρετανούς.{{sfn|Tomasevich|1975|pp=269–271}} Στις 11 Ιανουαρίου ο Μιχαήλοβιτς ονομάστηκε από την εξόριστη κυβέρνηση "Υπουργός του Στρατού, του Ναυτικού και της Αεροπορίας"{{sfn|Roberts|1973|p=53}}. Οι Βρετανοί είχαν αναστείλει την υποστήριξή τους στα τέλη του 1941 μετά τις αναφορές του Χιούντσον σχετικά με τη σύγκρουση μεταξύ των Τσέτνικ και των Παρτιζάνων. Ο Μιχαήλοβιτς, εξοργισμένος από αυτές, αρνήθηκε τη ραδιοφωνική επικοινωνία με αυτόν και δεν είχε καμία επαφή μαζί του κατά τους πρώτους μήνες του 1942.{{sfn|Roberts|1973|pp=53–54}} Παρόλο που ο Μιχαήλοβιτς κρυβόταν, το Μάρτιο η κυβέρνηση Νέντιτς τον εντόπισε και πραγματοποιήθηκε μια συνάντηση με την έγκριση των Γερμανών μεταξύ του ιδίου και του Ατσίμοβιτς. Σύμφωνα με τον ιστορικό Γιόζο Τομάσεβιτς μετά από αυτή τη συνάντηση, ο Στρατηγός Μπάντερ πληροφορήθηκε ότι ο Μιχαήλοβιτς ήταν πρόθυμος να τεθεί στη διάθεση της κυβέρνησης Νέντιτς για την καταπολέμηση των κομμουνιστών, αλλά ο Μπάντερ αρνήθηκε την προσφορά του.{{sfn|Tomasevich|1975|p=199}} Τον Απρίλιο του 1942 ο Μιχαήλοβιτς, που εξακολουθούσε να κρύβεται στη Σερβία, συνέχισε την επαφή με το Βρετανό απεσταλμένο Χιούντσον, που ήταν επίσης σε θέση να επικοινωνήσει με το αρχηγείο των Συμμαχικών δυνάμεων στο [[Κάιρο]], χρησιμοποιώντας τον πομπό του Μιχαήλοβιτς. Το Μάιο οι Βρετανοί επανέλαβαν την αποστολή βοήθειας προς τους Τσέτνικ, αν και μόνο σε μικρό βαθμό {{sfn|Tomasevich|1975|p=184}}, με μία μόνο αεροπορική ρίψη στις 30 Μαρτίου{{sfn|Roberts|1973|p=56}}. Ο Μιχαήλοβιτς έφυγε στη συνέχεια για το Μαυροβούνιο, φτάνοντας εκεί την 1η Ιουνίου.{{sfn|Roberts|1973|pp=57–58}} Εγκατέστησε την έδρα του εκεί και στις 10 Ιουνίου διορίστηκε επίσημα Αρχηγός του Επιτελείου της Ανώτατης Διοίκησης του Γιουγκοσλαβικού Στρατού στην Πατρίδα{{sfn|Roberts|1973|p=67}}. Μια εβδομάδα αργότερα προήχθη στο βαθμό του Στρατηγού.{{sfn|Tomasevich|1975|p=271}} Οι Παρτιζάνοι εν τω μεταξύ επέμεναν στους Σοβιετικούς ότι ο Μιχαήλοβιτς ήταν προδότης και δοσίλογος και πρέπει να καταδικαστεί ως τέτοιος. Οι Σοβιετικοί δεν συμφώνησαν αρχικά και η προπαγάνδα τους συνέχισε να τον υποστηρίζει. Τελικά στις 6 Ιουλίου 1942 ο σταθμός Ράδιο Ελεύθερη Γιουγκοσλαβία, που βρισκόταν στο κτίριο της [Κομμουνιστική Διεθνής|[Κομιντέρν]] στη Μόσχα, μετέδωσε ψήφισμα Γιουγκοσλάβων «πατριωτών» από το Μαυροβούνιο και τη Βοσνία, που χαρακτήριζε το Μιχαήλοβιτς ως δοσίλογο.{{sfn|Roberts|1973|pp=58–62}}
[[File:Draža confers with his men.jpg|thumb|left|Ο Μιχαήλοβιτς συσκέπτεται με τους άνδρες του]]
Στο Μαυροβούνιο ο Μιχαήλοβιτς βρήκε περίπλοκη κατάσταση. Οι τοπικοί ηγέτες των Τσέτνικ Στάνισιτς και Τζούρισιτς είχαν συνεννοηθεί με τους Ιταλούς και συνεργάζονταν μαζί τους εναντίον των Παρτιζάνων.{{sfn|Roberts|1973|p=40–41}}{{sfn|Tomasevich|1975|p=210}} Ο Μιχαήλοβιτς ισχυρίστηκε αργότερα στη δίκη του το 1946 ότι αγνοούσε αυτές τις συμφωνίες πριν από την άφιξή του στο Μαυροβούνιο και αναγκάστηκε να τις αποδεχθεί μόλις έφτασε{{sfn|Tomasevich|1975|p=219}}{{sfn|Pavlowitch|2007|p=110}}, καθώς ο Στάνισιτς και Τζούρισιτς τον αναγνώριζαν ως ηγέτη μόνο κατ' όνομα και θα ακολουθούσαν τις εντολές του μόνο αν ήταν σύμφωνες τα συμφέροντά τους.{{sfn|Pavlowitch|2007|p=110}} Ο Μιχαήλοβιτς πίστευε ότι οι ιταλικές μυστικές στρατιωτικές υπηρεσίες ήταν καλύτερα ενημερωμένες από τον ίδιο για τις δραστηριότητες των διοικητών του.{{sfn|Pavlowitch|2007|p=110}} Προσπάθησε να κάνει ότι καλύτερο μπορούσε και αποδέχθηκε το διορισμό του Μπλάζο Τζουκάνοβιτς ως ηγέτη των "εθνικιστικών δυνάμεων" στο Μαυροβούνιο. Ενώ ο Μιχαήλοβιτς ενέκρινε τη συντριβή των κομμουνιστικών δυνάμεων, σκόπευε να εκμεταλλευτεί τις σχέσεις των διοικητών των Τσέτνικ με τους Ιταλούς για να παίρνουν τρόφιμα, όπλα και πυρομαχικά, προσδοκώντας μια Συμμαχική απόβαση στα Βαλκάνια. Την 1η Δεκεμβρίου ο Τζούρισιτς διοργάνωσε μια "διάσκεψη νεολαίας" των Τσέτνικ στο Σαχόβιτσι. Στο συνέδριο, που ο ιστορικός Stevan K. Pavlowitch γράφει ότι εξέφρασε «εξτρεμισμό και μισαλλοδοξία», τέθηκαν εθνικιστικές διεκδικήσεις για τμήματα της Αλβανίας, της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας και της Ιταλίας, ενώ τα ψηφίσματά του υιοθέτησαν την αποκατάσταση της μοναρχίας με μια μεταβατική περίοδο δικτατορίας των Τσέτνικ. Ο Μιχαήλοβιτς και ο Τζουκάνοβιτς δεν παρακολούθησαν την εκδήλωση, όπου κυριάρχησε εξ ολοκλήρου ο Τζούρισιτς, αλλά έστειλαν αντιπροσώπους..{{sfn|Pavlowitch|2007|pp=110–112}} Τον ίδιο μήνα ο Μιχαήλοβιτς πληροφόρησε τους υφισταμένους του ότι: «Οι μονάδες των Παρτιζάνων είναι γεμάτες με κακοποιούς κάθε είδους, όπως Ούστασε - οι χειρότεροι χασάπηδες του Σερβικού λαού - Εβραίοι, Κροάτες, Δαλματοί, Βούλγαροι, Τούρκοι, και όλα τα άλλα έθνη του κόσμου. "{{sfn|Pavlowitch|2007|pp=122–126}}
Στο NDH ο ηγέτης των προπολεμικών οργανώσεων των Τσέτνικ πριν από τον πόλεμο, Iλιγια Tριφούνοβιτς-Μπίρτσανιν, διοίκησε τους Τσέτνικ στη [[Δαλματία]], τη Λίκα, τη Βοσνία και την Ερζεγοβίνη. Ηγείτο της «εθνικιστικής» αντίστασης κατά των Παρτιζάνων και των Ούστασε και αναγνώριζε το Μιχαήλοβιτς ως επίσημο ηγέτη, αλλά ενεργούσε μόνος του, με τα στρατεύματά του να χρησιμοποιούνται από τους Ιταλούς ως τοπική Αντικομμουνιστική Εθελοντική Πολιτοφυλακή (MVAC). Ο Ιταλός διοικητής Mάριο Ροάτα σκόπευε να προστατέψει τη ζωή των Ιταλών, αλλά και να αντιμετωπίσει τους Ούστασε και τους Γερμανούς, να υπονομεύσει την εξουσία του Μιχαήλοβιτς μεταξύ των Τσέτνικ, χρησιμοποιώντας τους τοπικούς ηγέτες και να διατηρεί τη δυνατότητα σχέσεων με το Μιχαήλοβιτς και τους Συμμάχους σε περίπτωση που ο Αξονας χάσει τον πόλεμο. Τσέτνικ, υπό την ηγεσία του Ντόμπροσλαβ Γέβντεβιτς, ήρθαν από το Μαυροβούνιο για να βοηθήσουν τον πληθυσμό των Σερβοβόσνιων κατά των Ούστασε. Διέπραξαν δολοφονίες και λεηλασίες στη [[Φότσα]] μέχρι να παρέμβουν οι Ιταλοί τον Αύγουστο. Οι Τσέτνικ ζήτησαν επίσης από τους Ιταλούς προστασία από αντίποινα των Ούστασε. Στις 22 Ιουλίου ο Μιχαήλοβιτς συναντήθηκε με τον Tριφούνοβιτς-Μπίρτσανιν, το Γέβντεβιτς και το νεοδιορισμένο αντιπρόσωπό του στην Ερζεγοβίνη Πέταρ Μπάτσοβιτς. Η συνάντηση ήταν μυστική, αλλά έγινε γνωστή στην Ιταλική υπηρεσία πληροφοριών. Ο Μιχαήλοβιτς δεν έδωσε συγκεκριμένες εντολές, αλλά εξέφρασε την εμπιστοσύνη του και στους δύο υποδιοικητές του, προσθέτοντας, σύμφωνα με ιταλικές εκθέσεις, ότι περίμενε βοήθεια από τους Συμμάχους για να ξεκινήσει ένα πραγματικό ανταρτοπόλεμο, προκειμένου να προστατευθεί η ζωή των Σέρβων. Οι Tριφούνοβιτς-Μπίρτσανιν και Γέβντεβιτς, που κλήθηκαν από το Ροάτα κατά την επιστροφή τους, διαβεβαίωσαν τον Ιταλό διοικητή ότι ο Μιχαήλοβιτς ήταν απλώς ένα "ηθικό κεφάλαιο" και ότι δεν θα επετίθεντο στους Ιταλούς, ακόμη και αν έδινε τέτοια εντολή.{{sfn|Pavlowitch|2007|pp=122–126}}
Ενδιαφερόμενος όλο και περισσότερο για τους ντόπιους εχθρούς και για το να είναι σε θέση να ελέγξει τη Γιουγκοσλαβία, όταν οι Σύμμαχοι νικήσουν τον Άξονα, ο Μιχαήλοβιτς με έδρα το Μαυροβούνιο κατεύθυνε επιχειρήσεις στις διάφορες περιοχές της Γιουγκοσλαβίας, κυρίως κατά των Παρτιζάνων, των Ούστασε και των Σερβικών Εθελοντικών Σωμάτων (SDK) του Ντιμίτριε Λιότιτς.{{sfn|Roberts|1973|p=67}} Κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου του 1942 οι Τσέτνικ του Μιχαήλοβιτς - κατόπιν αιτήματος των Βρετανών - υπονόμευσε αρκετές σιδηροδρομικές γραμμές που χρησιμοποιούντο για τον εφοδιασμό των δυνάμεων του Άξονα στη Δυτική Ερημο της Βόρειας Αφρικής{{sfn|Pavlowitch|2007|p=98}}. Το Σεπτέμβριο και το Δεκέμβριο οι ενέργειες του Μιχαήλοβιτς έπληξαν σοβαρά το σιδηροδρομικό δίκτυο. Οι Σύμμαχοι του πίστωσαν την παρενόχληση των δυνάμεων του Άξονα και τη συμβολή στις Συμμαχικές επιτυχίες στην Αφρική{{sfn|Pavlowitch|2007|pp=98–100}}, ίσως όσο δεν αντιστοιχούσε στην πραγματικότητα:
: ''Αλλά μια «εκτίμηση για τη Γιουγκοσλαβία» της S.O.E. στα μέσα Νοεμβρίου ανέφερε: «... Μέχρι στιγμής δεν έχουν ληφθεί τηλεγραφήματα από κανέναν από τους αξιωματικούς-συνδέσμους μας που να αναφέρουν τυχόν δολιοφθορά που ανέλαβε ο στρατηγός Μιχαήλοβιτς, ούτε έχουμε λάβει καμία αναφορά για την καταπολέμηση των στρατευμάτων του Άξονα». Στη Γιουγκοσλαβία επομένως η S.O.E. δεν μπορούσε να βρει κάτι ισοδύναμο με την επιχείρηση του Γοργοποτάμου στην Ελλάδα. Από όλα αυτά μπορεί να φανεί ότι από το φθινόπωρο του 1941 οι Βρετανοί συνεργάστηκαν - θελημένα ή άθελά τους - σε μια γιγαντιαία φάρσα''{{sfn|Pavlowitch|2007|p=100}}
Στις αρχές Σεπτεμβρίου 1942 ο Μιχαήλοβιτς κάλεσε σε πολιτική ανυπακοή προς το καθεστώς Νέντιτς με προκηρύξεις και κρυπτογραφημένες ραδιοφωνικές εκπομπές, προκαλώντας συγκρούσεις μεταξύ των Τσέτνικ και των οπαδών του καθεστώτος Νέντιτς. Οι Γερμανοί, από τους οποίους η κυβέρνηση Νέντιτς είχε ζητήσει βοήθεια εναντίον του Μιχαήλοβιτς, ανταποκρίθηκαν στο αίτημα της και στις δολιοφθορές με μαζική τρομοκρατία και επιτέθηκαν στους Τσέτνικ στα τέλη του 1942 και στις αρχές του 1943. Ο Ρόμπερτς αναφέρει το αίτημα του Νέντιτς για βοήθεια ως τον κύριο λόγο γερμανικής αντιδράσεις και δεν αναφέρει τις ενέργειες δολιοφθοράς.{{sfn|Roberts|1973|p=67}} Ο Πάβλοβιτς, από την άλλη πλευρά, αναφέρει τα σαμποτάζ ως εκτελούμενα ταυτόχρονα με τις δράσεις προπαγάνδας. Χιλιάδες συλλήψεις έγιναν και εκτιμάται ότι κατά τη διάρκεια του Δεκεμβρίου του 1942 1.600 μαχητές των Τσέτνικ σκοτώθηκαν από τους Γερμανούς σε μάχες και εκτελέσεις. Αυτές οι ενέργειες του καθεστώτος Νέντιτς και των Γερμανών "οδηγούν στο συμπέρασμα ότι μεγάλο μέρος της αντιγερμανικής δράσης του Μιχαήλοβιτς είχε ξεκινήσει πάλι από το καλοκαίρι (του 1942)."{{sfn|Pavlowitch|2007|p=100}}
== Παραπομπές ==
| |||