Ιβάν Γ΄ της Ρωσίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
CHE (συζήτηση | συνεισφορές)
Γραμμή 35:
== Η πορεία του προς το θρόνο του πατέρα του ==
 
Ο Ιβάν Γ΄ Βασίλιεβιτς ανέβηκε στοστον θρόνο του πριγκιπάτου του μετά από αρκετές αναμετρήσεις, πολλές φορές αιματηρές, υπερασπιζόμενος τα συμφέροντα τού πατέρα του στους δυναστικούς αγώνες με τα αδέλφια και τα ξαδέρφια του. Ένας από τους τελευταίους αυτούς, τού είχε εξορύξει τους οφθαλμούς, όταν τον έπιασε για λίγο διάστημα αιχμάλωτο.
Η παρουσία του Ιβάν στο πλευρό του πατέρα του είχε ως αποτέλεσμα να αποκτήσει μεγάλη στρατιωτική πείρα και συγχρόνως να ενδιατρίψει στα διοικητικά θέματα τού πριγκιπάτου του, που δεν ήταν και τόσο απλά, λόγω κυρίως του μορφωτικού και πολιτιστικού επιπέδου των υπηκόων του. Ήταν ο μεγάλος πρίγκιπας ή δούκας της Μόσχας, ή μάλλον της [[Μοσχοβία|Μοσχοβίας]], όπως ονομαζόταν στην εποχή του η Μόσχα και τα περίχωρά της. Η πολιτική του να συνενώσει, άλλοτε με ειρηνικά μέσα μέσω διαπραγματεύσεων και άλλοτε δια της βίας, τα μέχρι τότε διάσπαρτα ανεξάρτητα πριγκιπάτα και δουκάτα της Ρωσίας, είχε ως αποτέλεσμα να τριπλασιάσει τα εδάφη της ηγεμονίας του, ενώ συγχρόνως με τη βοήθεια της [[Ζωή Σοφία Παλαιολογίνα|Σοφίας Παλαιολογίνας]] ανοικοδομούσε το [[Κρεμλίνο της Μόσχας|Κρεμλίνο]] και τη Μόσχα γενικότερα. Ουσιαστικά έβαλε τα θεμέλια του ρωσικού κράτους.
Γραμμή 56:
Ο Ιβάν Γ΄ διακήρυξε, ότι μεταξύ άλλων κληρονομεί και τον [[δικέφαλος αετός|δικέφαλο αετό]] των Παλαιολόγων με ό,τι αυτό συνεπάγεται, τον οποίο έκανε θυρεό δικό του και τού νεοσύστατου βασιλείου του. Ο δικέφαλος αετός αντικαταστάθηκε από το [[σφυροδρέπανο]] επί [[σοβιετική Ένωση|σοβιετικού]] καθεστώτος και αποκαταστάθηκε σε εθνόσημο της Ρωσίας, όταν αυτό κατέρρευσε.
 
Επίσης ο Ιβάν Γ΄ ανακήρυξε τη Μόσχα σε Τρίτη Ρώμη, αφού η [[Κωνσταντινούπολη|Κωνσταντινούπολις]], η Νέα (δεύτερη) Ρώμη, όπως είχε χαρακτηρισθεί επί [[Μέγας Κωνσταντίνος|Μεγάλου Κωνσταντίνου]], βρισκόταν ήδη υπό οθωμανική κατοχή. Διακήρυξε ακόμη, ότι τα πρωτεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου περιέρχονται στην αρχιεπισκοπή της Μόσχας, που πολύ αργότερα αναβαθμίσθηκε σε πατριαρχείο, μέχρις ότου απελευθερωθεί το πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και σταματήσει το καθεστώς τού να διορίζεται Οικουμενικός Πατριάρχης από ένα αλλόθρησκο ηγέτη, όπως χαρακτήριζε τον Οθωμανό σουλτάνο. Από τότε ξεκίνησε και η διαμάχη για τα πρωτεία μεταξύ των δύο πατριαρχείων. Συγχρόνως, με την προτροπή της συζύγου του Σοφίας Παλαιολογίνας έλαβε τον τίτλο του [[καίσαρας|καίσαρα]] (caesar), όπως ανακηρύσσονταν τα άρρενα τέκνα των Βυζαντινών αυτοκρατόρων. Τίτλος, που με τη [[ρωσικά|ρωσική]] γλωσσική παραφθορά έγινε τσάρος. Από την πλευρά της, η Σοφία Παλαιολογίνα εισήγαγε και καθιέρωσε όλο το βυζαντινό τυπικό στο παλάτι του συζύγου της, προκαλώντας τη μήνη και την αντιπάθεια των [[Βογιάροι|Βογιάρων]] αρχόντων, που είχαν συνηθίσει να συναντούν τον Ιβάν Γ΄ στοστον δρόμο και να συνομιλούν ελεύθερα μαζί του. Με όλες αυτές τις πρωτοβουλίες μεταβλήθηκε ολοκληρωτικά το καθεστώς της Μόσχας και των περιχώρων της και από μεγάλο πριγκιπάτο αναβαθμίστηκε σε βασίλειο.
 
== Η ανοικοδόμηση της Μόσχας ==
 
Η Σοφία και ο Ιβάν Γ΄ επικέντρωσαν επίσης τις προσπάθειές τους στο να μεταβάλουν τη Μόσχα από μια ξύλινη παραγκούπολη που ήταν, όταν η Σοφία παντρεύτηκε τον Ιβάν Γ΄, σε μια μεγαλούπολη. Μόλις πριν από έναέναν αιώνα η Μόσχα ήταν ένας απλός διαμετακομιστικός σταθμός με μερικά παραπήγματα γύρω από τον ποταμό Μοσκβά, μέσω του οποίου, αλλά και του [[Βόλγας|Βόλγα]], μεταφερόταν από τον βορρά τα εμπορεύματα στη νότια Ρωσία. Τα σχέδια αυτά για την ανοικοδόμηση και τον καλλωπισμό της Μόσχας γινόταν για να καταστεί η πόλη αυτή διάδοχος της Κωνσταντινούπολης. Προς τοτον σκοπό αυτόαυτόν μετακάλεσαν στη Μόσχα διάσημους [[Ιταλοί|Ιταλούς]] αρχιτέκτονες, όπως τον [[Ριντόλφο Φιοροβάντε]] (Ridolfo di Fioravante), οι οποίοι ανοικοδόμησαν το Κρεμλίνο, ανεγείροντας μέσα στο χώρο του περίβλεπτες εκκλησίες και παλάτια, καθιστώντας το σε ένα διαρκές σύμβολο δύναμης και δόξας του Ιβάν Γ΄.
 
Έτσι το καθεστώς της άλλοτε Μοσχοβίας υπό τον Ιβάν Γ΄ μεταβλήθηκε ουσιαστικά σε βασίλειο και έλαβε περισσότερο αυταρχική μορφή. Σε τούτο συνέβαλαν και οι άλλοτε άρχοντες της Κωνσταντινούπολης, που είχαν ακολουθήσει τη Σοφία στη Μόσχα, αποφεύγοντας τη δουλεία και τον [[οθωμανική αυτοκρατορία|οθωμανικό]] ζυγό και οι οποίοι φιλοδοξούσαν να δουν τη βυζαντινή Αυτοκρατορία να αναγεννιέται στη Μόσχα.
Γραμμή 76:
 
Η Σοφία Παλαιολογίνα έδωσε μεγάλο αγώνα για να διασφαλίσει τα δικαιώματα του πρωτότοκου γιου της Βασίλι επάνω στο θρόνο του πατέρα του και τούτο γιατί ο Ιβάν Γ΄ είχε ένα γιο, τον [[Ιβάν ο Νέος|Ιβάν]] τον ''νέο'' (molodoy) από την πρώτη του σύζυγo, την [[Μαρία του Τβερ]]. Ο Ιβάν ο ''νέος'' όμως πέθανε από [[ποδάγρα]] σε νεαρή ηλικία και για το θάνατό του κατηγορήθηκαν αδίκως από τους Βογιάρους τόσο η μητριά του Σοφία όσο και ο πατέρας του Ιβάν
Γ΄, ότι δήθεν τον δηλητηρίασαν. Ο Ιβάν Γ΄ άφησε έναέναν γιο, τον Ντμίτρι, που είχε αποκτήσει με τη σύζυγό του, [[Ελένη Στεπάνοβνα της Βλαχίας]]. Έτσι άρχισε ένας αδυσώπητος αγώνας μεταξύ των δύο μητέρων, της Σοφίας και της Ελένης, για το ποιας γιος θα διαδεχόταν τον Ιβάν Γ΄. Όλα τα επιχειρήματα υπέρ του γιου ή του εγγονού εμφάνιζαν στα μάτια του Ιβάν μια προκλητική ισομοιρία, με αποτέλεσμα να έγκειται πια στη διακριτική ευχέρεια του ίδιου για το ποιον θα χρίσει διάδοχό του.
 
Τελικά μετά από πολλές διακυμάνσεις και περιπέτειες, με τον Ιβάν Γ΄ να αμφιταλαντεύεται πάντα μεταξύ γιου και εγγονού, επικράτησε η Σοφία και ο γιος της Βασίλι, που τον διαδέχθηκε. Όσο για την Έλενα και το γιο της Ντμίτρι, αυτοί είχαν οικτρό τέλος, αφήνοντας την τελευταία τους πνοή στη φυλακή.
 
== Το τέλος του Ιβάν Γ΄==
Παρά το μεγαλεπήβολο έργο του, ο Ιβάν Γ΄ πέθανε αγνοημένος από τους συμπατριώτες του, που δεν παρέλειπαν να τον κατηγορούν για την συντηρητικότητά του, χαρακτηρίζοντάς τον ακόμηαακόμη και δειλό. Όμως η Ιστορία τον αναγνώρισε ως Μεγάλο, τον πρώτο Ρώσο μονάρχη που έλαβε αυτόν τον τίτλο πριν από τον [[Πέτρος Α΄ της Ρωσίας (ο Μέγας)|Μεγάλο Πέτρο]] και τη [[Αικατερίνη Β΄ της Ρωσίας|Μεγάλη Αικατερίνη]], γιατί κατόρθωσε να αποτινάξει τον [[Τάταροι|ταταρικό]] ζυγό, να συνενώσει τις διάσπαρτες ηγεμονίες και ανεξάρτητα δουκάτα σε μια ανεξάρτητη, κυρίαρχη και ενωμένη [[Ρωσία]].
 
Τα λείψανα του Ιβάν Γ΄, του γιου του Βασίλι Γ΄ Ιβάνοβιτς ((Василий III Иванович στα ρωσικά) και του εγγονού του [[Ιβάν Δ΄ της Ρωσίας|Ιβάν Δ΄]] τού ''τρομερού'' (Ива́н IV Гро́зный στα ρωσικά) φυλάσσονται σε τρεις σαρκοφάγους, που βρίσκονται εμπρός από το τέμπλο της εκκλησίας του Αρχαγγέλου, στο Κρεμλίνο, ενώ η σαρκοφάγος της Σοφίας Παλαιολογίνας βρίσκεται ακριβώς από κάτω, στην κρύπτη του ναού.