Δημήτρης Δημητρίου (Νικηφόρος): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο Δημήτρης Δημητρίου γεννήθηκε το 1921 στην [[Άνω Αγόριανη Παρνασσίδας]] (Επτάλοφος) και ήταν γιος δασκάλου. ΑφούΟ ολοκλήρωσεπατέρας τιςτου, εγκύκλιεςΝικόλαος σπουδέςΙ τουΔημητρίου, ήταν βασιλόφρων και είχε διατελέσει Πρόεδρος της Κοινότητας Επταλόφου. Μετά την ολοκλήρωση των εγκύκλιων σπουδών το 1938, εισήλθε στη [[Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων]]. Με την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου, στις 28 Οκτωβρίου 1940, ορκίστηκε ανθυπίλαρχος και στάλθηκε στο μέτωπο. Πολέμησε κατά των Γερμανών εισβολέων στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα ως διοικητής διμοιρίας βαρέων πολυβόλων στο 193ο μηχανοκίνητο Σύνταγμα. Για τη δράση του στο μέτωπο προτάθηκε από τον διοικητή του για ηθική αμοιβή.<ref>Χαριτόπουλος (2003), σελ. 89</ref>

Με την κατάρρευση του μετώπου επέστρεψε στο χωριό του και εντάχθηκε στις πρώτες ανταρτοομάδες του [[Άρης Βελουχιώτης|Άρη Βελουχιώτη]]. Ήταν από τους πρώτους μόνιμους αξιωματικούς του Ελληνικού Στρατού που βγήκε στο βουνό και πολέμησε εναντίον των κατακτητών, μέσα από τις τάξεις του [[ΕΑΜ]]-ΕΛΑΣ με το ψευδώνυμο "Νικηφόρος". Δεν έγινε ποτέ μέλος του [[ΚΚΕ]]. Έλαβε μέρος στη [[Μάχη του Γοργοποτάμου|μάχη του Γοργοποτάμου]], στη [[Μάχη της Ρεκάς]], στη [[Μάχη της Αράχωβας (1943)]] στη [[Μάχη στις Καρούτες]], και σε δεκάδες άλλες μάχες κατά των στρατευμάτων κατοχής. Όταν τα αντάρτικα σώματα του ΕΛΑΣ της Ρούμελης οργανώθηκαν σε Επαρχιακά Αρχηγεία, ανέλαβε στρατιωτικός αρχηγός των Αρχηγείων Παρνασσίδος-Λοκρίδος-Δωρίδος και κατόπιν του 5ου Ανεξάρτητου Τάγματος Παρνασσίδος μαζί με τον [[Γιάννης Αλεξάνδρου (Διαμαντής)|Διαμαντή]]. Η μονάδα αυτή μετεξελίχθηκε στο 2ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ, του οποίου ο Νικηφόρος έγινε καπετάνιος, με περιοχή δράσης την Αττικοβοιωτία. Προτάθηκε δύο φορές από το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ για το Αριστείο του Απελευθερωτικού Αγώνα.<ref>Ιστορία της Αντίστασης (1979)</ref> Ο πατέρας του, Νικόλαος Δημητρίου, συνελήφθη από τους Ιταλούς στις 18 Αυγούστου 1942 (αμέσως μετά την εκτέλεση στις 15 Αυγούστου 1944 του δοσίλογου και καταδότη Παναγιώτη Δρίβα από την ομάδα του Νικηφόρου στη Σουβάλα) και στις αρχές Οκτωβρίου οι Ιταλοί έκαψαν το σπίτι τους στην 'Ανω Αγόριανη. Εκτός από τον Νικηφόρο, στο βουνό βγήκε και ο αδερφός του Γιάννης Δημητρίου (Σόλωνας). Η μητέρα του μαζί με τα υπόλοιπα παιδιά της οικογένειας κατάφερε να επιζήσει κυνηγημένη. Στις 6 Μαρτίου 1943, ο Νικηφόρος, επικεφαλής 25 μαχητών του ΕΛΑΣ και μετά από παράτολμη επιχείρηση, κατάφερε να ελευθερώσει 80 κρατουμένους από τις φυλακές της Λειβαδιάς, ανάμεσα τους και τον ηλικιωμένο πατέρα του. Η συγκεκριμένη επιχείρηση υπήρξε μοναδική στη διάρκεια της κατοχής.{{πηγή}} Ο συντηρητικός Νικόλαος Δημητρίου ακολούθησε τον Νικηφόρο στο βουνό και αστειευόμενος έλεγε ότι υπήρξε ο πρώτος 'Ελληνας "βασιλοκομμουνιστής".{{πηγή}}

Στις 4 Μαρτίου 1944 ο Νικηφόρος αφαίρεσε στρατιωτικά είδη (μπότες) μαχητών του 5/42<ref>Χαριτόπουλος Διονύσης (2003). Άρης ο αρχηγός των ατάκτων, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, σελ 520-1</ref>, οι οποίοι πριν είχαν εγκαταλείψει τις κοινές θέσεις άμυνας με τμήματα του ΕΛΑΣ στο 51ο χιλόμετρο (θέση στην διαδρομή Γραβιάς-Άμφισσας), ενώ ο [[Θύμιος Δεδούσης]] με αφορμή αυτό το περιστατικό ανταπάντησε με την εκτέλεση του ελασίτη αγωνιστή Κωνσταντίνου Βάρσου στο Κροκύλιο και στη συνέχεια με κήρυξη στρατιωτικού νόμου στην περιοχή, και άρχισε αλυσίδα προκλήσεων. Ο Νικηφόρος με το τάγμα του συμμετείχε στις συγκρούσεις που ακολούθησαν, και με την άφιξη μικρής μονάδας υπό τον Άρη Βελουχιώτη, υποστήριξε την τελική επίθεση και διάλυση της αντιστασιακής ομάδας του 5/42 του συνταγματάρχη [[Δημήτριος Ψαρρός|Δημήτριου Ψαρρού]] στις 17 Απριλίου 1944 στο Κλήμα Δωρίδας. Η επίθεση του επικεντρώθηκε στον 4ο λόχο του 5/42 τον οποίο διοικούσε ο Δεδούσης. Ο συνταγματάρχης Ψαρρός μετά την διάλυση του συντάγματος του δεν διέφυγε, όπως έκανε ο αξιωματικός Γεώργιος Καπεντζώνης που μαζί με άλλους 100 πέρασαν στην Πελοπόννησο και κατετάγησαν στα Τάγματα Ασφαλείας του Κουρκουλάκου, αλλά και ο Δεδούσης ο οποίος διέφυγε με ελάχιστους συνοδοιπόρους στην Αθήνα, αλλά παρέμεινε στο πεδίο των συγκρούσεων σε μια απελπισμένη προσπάθεια να περισώσει ότι μπορούσε, και παραδόθηκε στον ΕΛΑΣ στη Σκάλα Καραΐσκου. Κατά επιθυμία του οδηγήθηκε στον Νικηφόρο, και στη συνέχεια ο συνταγματάρχης Ψαρρός, συνοδεία μικρού αποσπάσματος ελασιτών από το τάγμα του Νικηφόρου με επικεφαλής τον αντάρτη από την Παρνασσίδα Κώστα Βελέντζα (ή Ψυχοβγάλτη), κατευθύνθηκε αιχμάλωτος προς τον Σταθμό Διοίκησης στο λόφο του Άη Λιά για να παραδοθεί στον αρχηγό της τοπικής μεραρχίας του ΕΛΑΣ αντισυνταγματάρχη Γεώργιο Ρήγο. Πρίν όμως φτάσει στον Σταθμό Διοίκησης, η ομάδα συναντήθηκε με τον ταγματάρχη Ευθύμιο Ζούλα, προσωπικό εχθρό του Ψαρρού, ο οποίος κατηφόριζε από το αρχηγείο. Σύμφωνα με όλες τις διαθέσιμες μαρτυρίες [Β. Κομπιλάκου [http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/29235#page/1/mode/2up ''Η εθνική αντίσταση στην περιοχή της ορεινής Παρνασσίδας μέσα από τις προφορικές μαρτυρίες και τις πρωτογενείς πηγές'']], ο Ζούλας πρώτα εξύβρισε και μετά εξετέλεσε με το ατομικό του περίστροφο τον αιχμάλωτο συνταγματάρχη. Ο Ζούλας ουδέποτε τιμωρήθηκε για τη συγκεκριμένη πράξη ενώ, με έκθεση του προς το ΚΚΕ το 1951 από τη Ρουμανία, στην οποία είχε καταφύγει ως πολιτικός πρόσφυγας, ισχυρίστηκε πως εξετέλεσε τον Ψαρρό «όπως είχε συμφωνήσει με τον Άρη» [''Δ. Χαριτόπουλος Άρης, ο αρχηγός των ατάκτων'']. Παραμένει άγνωστο αν η συγκεκριμένη έκθεση συντάχθηκε για να εξυπηρετήσει πολιτικές σκοπιμότητες της εποχής, ή αποδίδει την αλήθεια στη βάση της προσπάθειας του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ για την αποφυγή της επανασυγκρότησης του 5/42 συντάγματος. Σύμφωνα με προφορική μαρτυρία του παλαίμαχου αντάρτη του 2ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ Δημητρίου Ζωμένου από την Άμφισσα το 2017{{πηγή}}, ο Νικηφόρος του εξομολογήθηκε δεκαετίες μετά τα γεγονότα, ότι τον βάραιναν τύψεις («ακόμα δεν μπορώ να κοιμηθώ το βράδυ») για τον τραγικό θάνατο του Ψαρρού.

Αργότερα ο Νικηφόρος πολέμησε στα Δεκεμβριανά, όπου πήρε μέρος και στην αιχμαλωσία δυνάμεων της ΡΑΦ στην Κηφισιά <ref>Κομπιλάκου,Βασιλική σελ 177-178</ref>.

Ήταν ο πρωτότοκος από τα έξι παιδιά του δασκάλου Νικολάου Ι. Δημητρίου και της Μάρθας Κόντου. Επίσης ήταν αδερφός της μητέρας του [[Γρηγόρης Ψαριανός|Γρηγόρη Ψαριανoύ]], Κατίνας Δημητρίου - Ψαριανού. Το 1982 με την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης, του απονεμήθηκε ο βαθμός του συνταγματάρχη ε.α. Ο [[Θρασύβουλος Τσακαλώτος]] σε πρόταση νόμου ζήτησε να του χορηγηθεί ο βαθμός του αντιστράτηγου ε.α. Υπήρξε πολυγραφότατος συγγραφέας ιστορικών και λογοτεχνικών έργων, και μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών. 'Ηταν παντρεμένος με την Αφροδίτη (Ντίντα) Νέτσου από τη Λαμία, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά. Ο Δημήτρης Δημητρίου πέθανε στη Νέα Σμύρνη στις 27 Φεβρουαρίου 2000 και κηδεύτηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Άνω Αγόριανη Παρνασσίδας.

Τον Δεκέμβριο του 2017 και μετά από ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Δελφών και τη στήριξη της Κοινότητας Επταλόφου, η κεντρική οδός της Άνω Αγόριανης ονομάστηκε «οδός Δημήτρη Ν Δημητρίου - Καπετάν Νικηφόρου».