Μιχαήλ Β΄ Κομνηνός Δούκας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Μετά την δολοφονία του πατέρα του τον διαδέχθηκε στο Δεσποτάτο ο θείος του [[Θεόδωρος Κομνηνός Δούκας]], σύμφωνα με την Αγιογραφία της μετέπειτα συζύγου του [[Αγία Θεοδώρα της Άρτας|Αγίας Θεοδώρας της Άρτας]] ο Θεόδωρος έστειλε τον μικρό Μιχαήλ και την μητέρα του εξορία στην [[Πελοπόννησος|Πελοπόννησο]].<ref>VarzosΒαρζός 1984Κωνσταντίνος, pp.Τόμος Β΄, Σελίδες ː 552, 553.</ref> Μετά την συντριβή του Θεοδώρου και την σύλληψη του από τον Βούλγαρο [[Ιβάν Ασέν Β΄]] στην [[Μάχη της Κλοκοτνίτσας]] στον θρόνο της Θεσσαλονίκης ανέβηκε ο αδελφός του [[Μανουήλ Κομνηνός Δούκας]] που δραπέτευσε από την Κλοκοτνίτσα. Η κυριαρχία του περιορίστηκε στα περίχωρα της πόλης, στα οικογενειακά κτήματα στην [[Θεσσαλία]] και στην Ήπειρο, στο [[Δυρράχιο]] και στην [[Κέρκυρα]], ο άλλος αδελφός τους [[Κωνσταντίνος Κομνηνός Δούκας]] ήταν κυρίαρχος στην [[Νομός Αιτωλοακαρνανίας|Αιτωλία και Ακαρνανία.]] Ο Μανουήλ σαν γαμπρός του Ιβάν Ασέν Β΄ διατήρησε την αυτονομία του αλλά ήταν υποτελής του Βούλγαρου τσάρου.<ref>Fine 1994, p. 126.</ref><ref>VarzosΒαρζός 1984Κωνσταντίνος, pp.Τόμος Β΄, Σελίδες ː 616–617, 639–642.</ref> Ο Μιχαήλ Β΄ επέστρεψε στην Ήπειρο και ανέλαβε την διακυβέρνηση με την υποστήριξη του τοπικού πληθυσμού. Ο Μιχαήλ αναγνώρισε την υψηλή επικυριαρχία του Μανουήλ γι'αυτό ο Μανουήλ του απέδωσε τον τίτλο του ''"Δεσπότη"'' αλλά σύντομα ο Μιχαήλ Β΄ κυβέρνησε σαν ανεξάρτητος ηγεμόνας, κατέκτησε και την Κέρκυρα (1236).<ref>Fine 1994, p. 128.</ref> Ο Μιχαήλ Β΄ κέρδισε την υποστήριξη της τοπικής αριστοκρατίας με τον γάμο του με την Θεοδώρα Πετραλίφαινα και δημιούργησε στενές σχέσεις με την [[Αυτοκρατορία της Νίκαιας]]. Ο Μιχαήλ Β΄ δέχτηκε την επίσκεψη του πατριάρχη της Νίκαιας [[Γερμανός Β΄|Γερμανού Β΄]] και δέχτηκε τπν τίτλο του Δεσπότη από τον Αυτοκράτορα [[Ιωάννης Γ´ Δούκας Βατάτζης|Ιωάννη Γ΄ Δούκα Βατάτζη]].

Ο Θεόδωρος ελευθερώθηκε από τον Ιβάν Ασέν Β΄ όταν παντρεύτηκε την κόρη του Ειρήνη (1237). Ο Θεόδωρος επέστρεψε στην [[Θεσσαλονίκη]], ανακατέλαβε εύκολα την πόλη από τον αδελφό του Μανουήλ και τοποθέτησε αυτοκράτορα τον γιο του [[Ιωάννης δεσπότης Θεσσαλονίκης|Ιωάννη]] χωρίς τελετή στέψης αλλά παρέμεινε ο ίδιος η δύναμη πίσω από τον θρόνο.<ref>Fine 1994, p. 133.</ref><ref>VarzosΒαρζός 1984Κωνσταντίνος, pp.Τόμος Β΄, Σελίδες ː 617–618.</ref> Ο Μανουήλ εξορίστηκε αλλά επέστρεψε με βοήθεια από την Αυτοκρατορία της Νίκαιας (1239) και προσπάθησε να ανακαταλάβει την Θεσσαλονίκη. Ακολούθησε συμβιβασμός ανάμεσα στα αδέλφια ο Μανουήλ έγινε βασιλιάς της Θεσσαλίας ενώ ο Θεόδωρος και ο γιος του Ιωάννης διατήρησαν τον έλεγχο της Θεσσαλονίκης.<ref>Fine 1994, p. 133.</ref><ref>VarzosΒαρζός 1984Κωνσταντίνος, pp.Τόμος Β΄, Σελίδες ː 618–619.</ref> Ο Μιχαήλ Β΄ της Ηπείρου δεν συμμετείχε στην σύγκρουση ανάμεσα στους θείους του και διεκδίκησε την πολιτική του ανεξαρτησία, τον Δεκέμβριο του 1239 έστειλε πρεσβεία στον αυτοκράτορα [[Φρειδερίκος Β΄ Χοενστάουφεν|Φρειδερίκο Β΄ Χοενστάουφεν]] ζητώντας προστασία από τους θείους του. Ο Μανουήλ πέθανε (1241) και ο Μιχαήλ Β΄ κατέλαβε αμέσως την Θεσσαλία πριν προλάβουν να το κάνουν οι θείοι του.<ref>Fine 1994, pp. 133–134.</ref><ref>VarzosΒαρζός 1984Κωνσταντίνος, pp.Τόμος Β΄, Σελίδες ː 620–621.</ref> Ο Μιχαήλ Β΄ κράτησε ουδέτερη στάση με την Αυτοκρατορία της Νίκαιας ειδικά την περίοδο που ο Ιωάννης Γ΄ Δούκας Βατάτζης κατέκτησε την Θεσσαλονίκη και την βόρεια Ελλάδα (1244 - 1246).

Ο Ιωάννης Γ΄ Δούκας Βατάτζης εκμεταλλεύτηκε το φθινόπωρο του 1246 την άνοδο στον Βουλγαρικό θρόνο του ανήλικου [[Μιχαήλ Β΄ Ασέν]] για να επιτεθεί στην [[Βουλγαρία]]. Σε τρεις μήνες κατέλαβε την Θράκη και την Ανατολική Μακεδονία, ο Μιχαήλ Β΄ της Ηπείρου κατέλαβε αντίστοιχα την Αλβανία και την Δυτική Μακεδονία.<ref>Fine 1994, pp. 156–157.</ref> Όταν ολοκλήρωσε την εκστρατεία του ο Βατάτζης επέστρεψε στην Θεσσαλονίκη και κατέλαβε την πόλη με την βοήθεια συνομωτών. Ο [[Δημήτριος δεσπότης Θεσσαλονίκης]] που διαδέχθηκε τον μεγαλύτερο αδελφό του Ιωάννη εξορίστηκε στην [[Βιθυνία]] και σε λίγο καιρό σε ολόκληρη την Μακεδονία τοποθετήθηκε κυβερνήτης ο [[Μέγας Δομέστικος]] [[Ανδρόνικος Παλαιολόγος (γιος Αλέξιου)|Ανδρόνικος Παλαιολόγος]].<ref>Fine 1994, p. 157</ref><ref>VarzosΒαρζός 1984Κωνσταντίνος, pp.Τόμος Β΄, Σελίδες ː 628–630.</ref>

Όταν ο Βατάτζης εξασφάλισε την Θεσσαλονίκη επέστρεψε στην Ήπειρο και πρότεινε γαμήλια συμμαχία ανάμεσα στον μεγαλύτερο γιο του Μιχαήλ [[Νικηφόρος Α΄ Κομνηνός Δούκας|Νικηφόρο Α΄ Κομνηνό Δούκα]] με την εγγονή του Μαρία. Η σύζυγος του Μιχαήλ [[Αγία Θεοδώρα της Άρτας]] η οποία ήταν ανιψιά της συζύγου του Θεοδώρου Μαρίας Πετρολίφαινας δέχτηκε με ενθουσιασμό την πρόταση, ο γάμος έγινε στην [[Πρίαπος Μυσίας|Πρίαπο Μυσίας]]. Το νεαρό ζευγάρι αρραβωνιάστηκε και ο γάμος τακτοποιήθηκε για την επόμενη χρονιά πριν η Θεοδώρα και ο Νικηφόρος επιστρέψουν στην Άρτα.<ref>VarzosΒαρζός 1984Κωνσταντίνος, pp.Τόμος Β΄, Σελίδες ː 630–631.</ref> Η σύζυγος του υποστήριζε στενή συμμαχία με την Αυτοκρατορία της Νίκαιας αλλά ο ίδιος ο Μιχαήλ που διατηρούσε τις οικογενειακές φιλοδοξίες δεν το δέχτηκε, ακούγεται ότι βρισκόταν σε συνεχή επικοινωνία με τον θείο του Θεόδωρο που ζούσε στο οχυρό του στην [[Έδεσσα]]. Ο Θεόδωρος χωρίς να έχει πλέον καμιά ελπίδα από τους γιους του στράφηκε στο μοναδικό επιζών μέλος της οικογένειας του για να διεκδικήσει την Θεσσαλονίκη και να ανατρέψει τα σχέδια του Βατάτζη να ανακηρυχτεί αυτοκράτορας στην Κωνσταντινούπολη.<ref>VarzosΒαρζός 1984Κωνσταντίνος, p.Τόμος Β΄, Σελίδες ː 632.</ref><ref>Fine 1994, pp. 157–158.</ref>

Ο Βατάτζης πολιόρκησε την [[Έδεσσα]] και τον χειμώνα του 1252 - 1253 κατέλαβε την [[Καστοριά]] και την [[Ντεβόλ (Αλβανία)|Ντεβόλ]] αλλά σύντομα ο στρατός του κατέρρευσε σε μια αψιμαχία έξω από την [[Καστοριά]]. Το αδιέξοδο έσπασε για τον Βατάτζη όταν δυο Ηπειρώτες στρατηγοί ο Ιωάννης Γκλάβας και ο κουνιάδος του Μιχαήλ Θεόδωρος Πετραλίφας συνετρίβησαν από τους Νικαιώτες οι οποίοι αμέσως μετά νίκησαν και τον βασιλιά της [[Κρούγια]] Γκολέμ.<ref>Fine 1994, pp. 157–158.</ref><ref>VarzosΒαρζός 1984Κωνσταντίνος, pp.Τόμος Β΄, Σελίδες ː 632–634.</ref> Ο Μιχαήλ Β΄ προχώρησε σε διαπραγματεύσεις με τον Βατάτζη, έστειλε τον μητροπολίτη της Ναυπάκτου Ιωάννη Ξένο, τον γαμπρό του [[Κωνσταντίνος Μαλιασηνός|Κωνσταντίνο Μαλιασηνό]] και κάποιο Λαμπέτη.

Η Συνθήκη έκλεισε στη [[Λάρισα]], ο Μιχαήλ Β΄ παραχώρησε στον Βατάτζη όχι μονάχα τα κάστρα που είχε κατακτήσει αλλά και τις τελευταίες του θέσεις στην Μακεδονία όπως και στην Κρούγια. Ο Μιχαήλ Β΄ δέχτηκε τον τίτλο του ''"Δεσπότη"'' ενώ ο Βατάτζης πήρε όμηρο στην Νίκαια τον γιο του Νικηφόρο σαν τιμωρία για την συμπεριφορά του πατέρα του, ζήτησε επίσης απαραίτητα την παράδοση του ηλικιωμένου θείου του Θεόδωρου που είχε σταθεί η αιτία της σύγκρουσης. Ο Νικηφόρος δέχτηκε τον τίτλο του Δεσπότη και πήρε την άδεια να επιστρέψει στην ήπειρο, ο Θεόδωρος αντίθετα έμεινε αιχμάλωτος στην Μικρά Ασία μέχρι τον θάνατο του (1253).<ref>Fine 1994, p. 158.</ref><ref>VarzosΒαρζός 1984Κωνσταντίνος, pp.Τόμος Β΄, Σελίδες ː 634–635.</ref>