Σερβία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ ενημέρωση ΔΑΑ |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 63:
| σημειώσεις = <sup>1</sup> Συμπεριλαμβάνεται το [[Κόσοβο]], χωρίς το Κόσοβο 77.474 km².<br />Στα στοιχεία για την πυκνότητα του πληθυσμού και το ΑΕΠ δεν συμπεριλαμβάνεται το Κόσοβο.
}}{{Χωρίς παραπομπές|21|02|2018}}
Η '''Σερβία''' ([[Σερβική γλώσσα|σερβικά]]: ''Србија / Srbija'', προφέρεται: ''Σρμπίγια''), επίσημα '''Δημοκρατία της Σερβίας''' ([[Σερβική γλώσσα|σερβικά]]: ''Република Србија/Republika Srbija'', προφέρεται: ''Ρεπούμπλικα Σρμπίγια''), είναι [[κυρίαρχο κράτος]], που βρίσκεται στο σταυροδρόμι της [[Κεντρική Ευρώπη|Κεντρικής]] και της [[Νοτιοανατολική Ευρώπη|Νοτιοανατολικής Ευρώπης]], καταλαμβάνοντας το νότιο τμήμα της [[Πεδιάδα της Παννονίας|Πεδιάδας της Παννονίας]] και τα κεντρικά [[Βαλκάνια]]. Σε σχέση με τη μικρή έκτασή της είναι μια ποικιλόμορφη χώρα, που διακρίνεται από ένα ''μεταβατικό'' χαρακτήρα και βρίσκεται πάνω σε πολιτιστικά, γεωγραφικά, κλιματικά και άλλα σύνορα. Η Σερβία είναι [[Μεσόγειο κράτος|μεσόγεια]] και συνορεύει με την [[Ουγγαρία]] στα βόρεια, τη [[Ρουμανία]] και τη [[Βουλγαρία]] στα ανατολικά, την [[πΓΔΜ|Βόρεια Μακεδονία]] στα νότια, την [[Κροατία]] και τη [[Βοσνία και Ερζεγοβίνη|Βοσνία-Ερζεγοβίνη]] στα δυτικά και το [[Μαυροβούνιο]] στα νοτιοδυτικά. Διεκδικεί επίσης σύνορα με την [[Αλβανία]] μέσω της διαφιλονικούμενης περιοχής του [[Κοσσυφοπέδιο|Κοσσυφοπεδίου]]. Η Σερβία αριθμεί περίπου 7 εκατομμύρια κατοίκους και η πρωτεύουσά της, το [[Βελιγράδι]], κατατάσσεται μεταξύ των μεγαλύτερων πόλεων της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Μετά τις [[Σλάβοι|Σλαβικές]] μεταναστεύσεις προς τα Βαλκάνια από τον 6ο αιώνα και μετά οι Σέρβοι ίδρυσαν αρκετά κράτη κατά τον πρώιμο Μεσαίωνα. Το [[Βασίλειο της Σερβίας (μεσαίωνας)|Βασίλειο της Σερβίας]] αναγνωρίστηκε από τη Ρώμη και τη [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία]] το 1217. Έφτασε στο αποκορύφωμά του το 1346 ως σχετικά βραχύβια [[Σερβική Αυτοκρατορία]]. Στα μέσα του 16ου αιώνα ολόκληρη η σύγχρονη Σερβία είχε προσαρτηθεί από τους [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανούς]], που κατά καιρούς διακόπτονταν από την [[Οίκος των Αψβούργων|Αυτοκρατορία των Αψβούργων]], που άρχισε να επεκτείνεται προς την [[Κεντρική Σερβία]] από το τέλος του 17ου αιώνα, διατηρώντας σταθερή βάση στη σημερινή [[Βοϊβοντίνα]]. Στις αρχές του 19ου αιώνα η [[Σερβική επανάσταση|Σερβική Επανάσταση]] εγκαθίδρυσε το [[Πριγκιπάτο της Σερβίας|έθνος-κράτος]] ως την πρώτη [[Βασιλευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία|συνταγματική μοναρχία]] της περιοχής, που στη συνέχεια [[Βαλκανικοί πόλεμοι|επεξέτεινε το έδαφός του]]. Μετά τη Σερβική νίκη στον [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]], την εν συνεχεία συνένωση με το Μαυροβούνιο, την απελευθέρωση της Βοσνίας και της Βοϊβοντίνας από τους Αψβούργους με το [[Βασίλειο της Σερβίας]], η χώρα συνίδρυσε το [[Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας|Βασίλειο των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων]], αργότερα [[Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας]], με τους Σλοβένους και τους Κροάτες, απελευθερώνοντάς τους από την Αυτοκρατορία των Αψβούργων. Η χώρα βρέθηκε σε διάφορα πολιτικά σχήματα μέχρι τους Γιουγκοσλαβικούς πολέμους της δεκαετίας του 1990. Ετσι η Σερβία σχημάτισε μια [[Σερβία και Μαυροβούνιο|ένωση με το Μαυροβούνιο]] το 1992, που διαλύθηκε το 2006, όταν η Σερβία έγινε και πάλι ανεξάρτητη χώρα. Το 2008, το κοινοβούλιο του [[Κοσσυφοπέδιο|Κοσσυφοπεδίου]], νότιας επαρχίας της Σερβίας με Αλβανική εθνοτική πλειοψηφία, διακήρυξε την ανεξαρτησία, με ανάμεικτες αντιδράσεις από τη διεθνή κοινότητα.
Γραμμή 71:
== Γεωγραφία ==
[[Αρχείο:Serbien topo.png|thumb|Τοπογραφικός χάρτης της Σερβίας]]
Στο σταυροδρόμι μεταξύ της Κεντρικής και της Νότιας Ευρώπης, η Σερβία βρίσκεται στη [[Βαλκάνια|Βαλκανική χερσόνησο]] και την Πεδιάδας της [[Παννονία]]ς. Η Σερβία βρίσκεται σε γεωγραφικό πλάτος μεταξύ 41 ° και 47 ° Β και μήκος μεταξύ 18 ° και 23 ° Α. Η χώρα καλύπτει συνολικά 88.361 τ.χλμ (συμπεριλαμβανομένου του Κοσσυφοπεδίου), που την κατατάσσει στην [[Κατάλογος χωρών ανά έκταση|113η]] θέση στον κόσμο, ενώ χωρίς το Κοσσυφοπέδιο η συνολική έκταση είναι 77.474 τ.χλμ., που θα την καθιστούσε 117η. Το συνολικό μήκος των συνόρων της ανέρχεται σε 2.027 χιλιόμετρα (Αλβανία 115, Βοσνία και Ερζεγοβίνη 302, Βουλγαρία 318, Κροατία 241, Ουγγαρία 151,
Η Πεδιάδα της [[Παννονία]]ς καλύπτει το βόρειο τρίτο της χώρας ([[Βοϊβοντίνα]] και Μάτσβα), ενώ το ανατολικότερο άκρο της Σερβίας εκτείνεται στην Πεδιάδα της [[Βλαχία]]ς. Το έδαφος του κεντρικού τμήματος της χώρας, με κέντρο του την περιοχή της Σουμάντζιγια, αποτελείται κυρίως από λόφους και διασχίζεται από ποταμούς. Βουνά κυριαρχούν στο νότιο τρίτο της Σερβίας. Οι [[Δειναρικές Άλπεις]] εκτείνονται στα δυτικά και τα νοτιοδυτικά ακολουθώντας την ροή των ποταμών [[Δρίνος|Δρίνου]] και [[Ιμπάρ]]. Τα [[Καρπάθια Όρη]] και ο [[Αίμος]] εκτείνονται σε κατεύθυνση βορρά-νότου στην ανατολική Σερβία
Η επαρχία του [[Κοσσυφοπέδιο|Κοσσυφοπεδίου]], παρ' ότι ήταν μέρος της Σερβίας, από τον πόλεμο του [[1999]] κι έπειτα ήταν [[προτεκτοράτο]] του [[ΟΗΕ]] και [[de facto]] εκτός του ελέγχου των σερβικών αρχών. Από τις 17 Φεβρουαρίου 2008 η περιοχή κήρυξε μονομερώς ανεξαρτησία και συνεπώς την απόσχιση από τη Σερβία. Το ανεξάρτητο πλέον Κοσσυφοπέδιο αναγνωρίζεται διεθνώς από 104 χώρες, από όλες τις χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας ([[Κροατία]], [[Μαυροβούνιο]], [[ΠΓΔΜ|Βόρεια Μακεδονία]], [[Σλοβενία]]) εκτός της ίδιας της Σερβίας και της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης.
Αρχαία βουνά στη νοτιοανατολική γωνιά της χώρας ανήκουν στο σύστημα της [[Ροδόπη|Οροσειράς Ρίλα-Ροδόπη]]. Το υψόμετρο κυμαίνεται από την κορυφή Μίτζορ της οροσειράς του Αίμου στα 2.169 μέτρα (ψηλότερη κορυφή της Σερβίας, εξαιρουμένου του Κοσσυφοπεδίου) μέχρι το χαμηλότερο σημείο μόλις 17 μέτρα, κοντά στον ποταμό Δούναβη στο Πράχοβο (σύνορα με τη Ρουμανία). Η μεγαλύτερη λίμνη είναι η (τεχνητή) λίμνη [[Λίμνη των Σιδηρών Πυλών|Τζέρνταπ]] (163 τετραγωνικά χιλιόμετρα στη Σερβία, 253 συνολικά) και το μακρύτερο ποτάμι που διέρχεται από τη Σερβία ο [[Δούναβης]] (587,35 χιλιόμετρα στη Σερβία, 2.860 συνολικά).
Γραμμή 133:
Το 1166 ο [[Στέφανος Α΄ Νεμάνια|Στέφανος Νεμάνια]] ανέλαβε το θρόνο, σηματοδοτώντας την αρχή μιας ακμάζουσας Σερβίας, πλέον υπό την κυριαρχία της [[Οίκος Νεμάνια|δυναστείας Νεμάνια]]. Ο γιος του Νεμάνια [[Άγιος Σάββας της Σερβίας|Ράστκο]] (μεταγενέστερα ''Αγιος Σάββας''), κέρδισε την [[αυτοκεφαλία]] της [[Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία|Εκκλησίας της Σερβίας]] το 1217 και συνέγραψε το[[Νομοκανόνας του Αγίου Σάββα|αρχαιότερο γνωστό σύνταγμα]], και την ίδια στιγμή ο [[Στέφανος ο Πρωτόστεπτος]] ίδρυσε το [[Βασίλειο της Σερβίας (μεσαίωνας)|Βασίλειο της Σερβίας]]. Η μεσαιωνική Σερβία έφτασε στο αποκορύφωμά της κατά τη διάρκεια της βασιλείας του [[Στέφανος Δουσάν|Στέφανου Δουσάν]], που εκμεταλλεύτηκε το [[Βυζαντινός εμφύλιος πόλεμος 1341-47|Βυζαντινό εμφύλιο πόλεμο]] και διπλασίασε το μέγεθος του κράτους από την κατάκτηση εδαφών στα νότια και ανατολικά εις βάρος του Βυζαντίου, φτάνοντας ως την [[Πελοπόννησος|Πελοπόννησο]], στεφόμενος επίσης καθ' οδόν αυτοκράτορας των Σέρβων και των Ελλήνων. Η [[Σερβική Αυτοκρατορία]] διήρκεσε μέχρι το 1371.
Η[[ Μάχη του Κοσσυφοπεδίου]] κατά της ανερχόμενης [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικής Αυτοκρατορίας]] το 1389 σηματοδοτεί ένα σημείο καμπής και θεωρείται ως αρχή της πτώσης της Σερβικής Αυτοκρατορίας. Οι αρχοντικές οικογένειες Λαζάρεβιτς και Μπράνκοβιτς κυβέρνησαν το [[Δεσποτάτο της Σερβίας]] στη συνέχεια (το 15ο και 16ο αιώνα). Μετά την [[Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453)|άλωση της Κωνσταντινούπολης]] από τους Οθωμανούς το 1453 και την Πολιορκία του Βελιγραδίου (1456), το Δεσποτάτο της Σερβίας έπεσε το 1459 μετά την πολιορκία της προσωρινής πρωτεύουσάς της [[Σμεντέρεβο]]. Το 1455 η Κεντρική Σερβία είχε πλήρως κατακτηθεί από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Μετά την απώθηση οθωμανικών επιθέσεων για πάνω από 70 χρόνια το [[Βελιγράδι]] έπεσε τελικά το 1521, ανοίγοντας το δρόμο για την οθωμανική επέκταση στην Κεντρική Ευρώπη. Η [[Βοϊβοντίνα]], ως μέρος της [[Οίκος των Αψβούργων|Αυτοκρατορίας των Αψβούργω]]ν, αντιστάθηκε στην οθωμανική κυριαρχία μέχρι και το 16ο αιώνα.
===Oθωμανοί και Αψβούργοι===
Γραμμή 183:
===Διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και πολιτική μετάβαση===
Το 1989 ανήλθε στην εξουσία στη Σερβία ο [[Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς]]. Μιλόσεβιτς είχε υποσχεθεί μείωση των εξουσιών των αυτόνομων επαρχιών του Κοσσυφοπεδίου και της Βοϊβοντίνα, όπου στη συνέχεια οι σύμμαχοί του ανέλαβαν την εξουσία, κατά την «αντιγραφειοκρατική επανάσταση». Αυτό πυροδότησε εντάσεις με την κομμουνιστική ηγεσία των άλλων δημοκρατιών και ξύπνησε τον εθνικισμό σε όλη τη χώρα, που τελικά οδήγησαν στη [[Διάλυση της Γιουγκοσλαβίας]], με τη [[Σλοβενία]], την [[Κροατία]], τη [[Βοσνία και Ερζεγοβίνη]] και την [[πΓΔΜ|Βόρεια Μακεδονία]] να ανακηρύσσουν την ανεξαρτησία τους. Η Σερβία και το Μαυροβούνιο παρέμειναν μαζί ως [[Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας]] (ΟΔΓ).
Τροφοδοτούμενοι από εθνοτικές εντάσεις ξέσπασαν οι Πόλεμοι της Γιουγκοσλαβίας, με τις πιο σοβαρές συγκρούσεις να λαμβάνουν χώρα στην [[Πόλεμος της Κροατίας|Κροατία]] και στη [[Πόλεμος της Βοσνίας|Βοσνία]], όπου οι Σερβικοί πληθυσμοί αντιτάχθηκαν στην ανεξαρτησία από τη Γιουγκοσλαβία. Η ΟΔΓ παρέμεινε έξω από τις συγκρούσεις, αλλά παρείχε υλικοτεχνική, στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη προς τις σερβικές δυνάμεις στην Κροατία και στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη. Σε απάντηση ο ΟΗΕ επέβαλε κυρώσεις κατά της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας το Μάιο του 1992, που οδήγησαν σε πολιτική απομόνωση και κατάρρευση της οικονομίας.
| |||