Λετονία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περίπου το 3000 π.Χ., οι πρωτο-Βαλτικοί πρόγονοι του λετονικού λαού εγκαταστάθηκαν στην ανατολική ακτή της Βαλτικής Θάλασσας.<ref>{{cite web|url=http://life.bio.sunysb.edu/ee/msr/Ethno/dategen1.html |title=Data: 3000 BC to 1500 BC |work=The European Ethnohistory Database |publisher=The Ethnohistory Project |accessdate=6 August 2006 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060622113922/http://life.bio.sunysb.edu/ee/msr/Ethno/dategen1.html |archivedate=22 June 2006 }}</ref> Οι Βάλτες δημιούργησαν εμπορικές οδούς προς τη [[Ρώμη]] και το [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζάντιο]], που εμπορεύονταν το τοπικό [[κεχριμπάρι]] για πολύτιμα μέταλλα.<ref>A History of Rome, M Cary and HH Scullard, p455-457, Macmillan Press, {{ISBN|0-333-27830-5}}</ref> Το 900 μ.Χ., τέσσερις ξεχωριστές φυλές της Βαλτικής κατοικούσαν στη Λετονία: οι Κουρλανδοί, οι Λατγάλιοι, οι Σελόνιοι, οι [[Σεμιγαλλία|Σεμιγάλλιοι]] (στα λετονικά: kurši, latgaļi, sēļi και zemgaļi), καθώς και οι [[Λιβονία|Λιβόνιοι]] (''lībieši'') που μιλούσαν μια [[Φιννικές γλώσσες|φιννική γλώσσα]].

Μετά τον πόλεμο της Λιβονίας (1558-1583), η Λιβονία έπεσε υπό [[πολωνική και λιθουανική κυριαρχία.<ref name="Lonely" /> Το νότιο τμήμα της Εσθονίας και το βόρειο τμήμα της Λετονίας προσαρτήθηκαν στο [[Μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας]] και σχημάτισαν την περιοχή Ντουκάτους Ουλτραντουνένσις (Pārdaugavas hercogiste). Ο [[Γκότχαρντ Κέτλερ]], ο τελευταίος Δάσκαλος του [[Λιβονικό Τάγμα|Τάγματος της Λιβονίας]], σχημάτισε το [[Δουκάτο της Κουρλάνδης και της Σεμιγαλλίας]].<ref>{{cite web|last1=Ceaser|first1=Ray A.|url=http://depts.washington.edu/baltic/papers/duchy.html|title=Duchy of Courland|publisher=University of Washington|accessdate=11 September 2017|archiveurl=http://web.archive.org/web/20030302122941/http://depts.washington.edu/baltic/papers/duchy.html|archivedate=2 March 2003|date=June 2001}}</ref> Αν και το δουκάτο ήταν υποτελές στην Πολωνία, διατηρούσε ένα σημαντικό βαθμό αυτονομίας και γνώρισε μια χρυσή εποχή τον 17ο αιώνα. Η [[Λατγαλία]], η ανατολική περιφέρεια της Λετονίας, έγινε μέρος του [[Βοϊβοδάτο του Ινφλάντι|Βοϊβοδάτου Ινφλάντι]] της [[Πολωνική-Λιθουανική Κοινοπολιτεία|Πολωνολιθουανικής Κοινοπολιτείας]].<ref>[https://books.google.com/books?id=IpR0-OrrwssC&pg=PA14&vq=Inflanty+Latgale&source=gbs_search_r&cad=0_1A Culture and Customs of the Baltic States By Kevin O'Connor; p. 14] {{ISBN|978-0-313-33125-1}}</ref>

Ο πόλεμος της ανεξαρτησίας που ακολούθησε ήταν μέρος μιας γενικής χαοτικής περιόδου εμφυλίων και νέων συνοριακών πολέμων στην Ανατολική Ευρώπη. Την άνοιξη του 1919 υπήρχαν στην πραγματικότητα τρεις κυβερνήσεις - η κυβέρνηση Ουλμάνις, η λετονική σοβιετική κυβέρνηση υπό την ηγεσία του Πέτερις Στούτσκα, των οποίων οι δυνάμεις, υποστηριζόμενες από τον Κόκκινο Στρατό, κατέλαβαν σχεδόν ολόκληρη τη χώρα, και η γερμανική κυβέρνηση του Ενωμένου Δουκάτου της Βαλτικής, με επικεφαλής τον Αντρίεβς Νιέντρα και με την υποστήριξη του Μπάλτισε Λάντεσβεχρ και της γερμανικής μονάδας Διαίρεση Σιδήρου των [[Φράικορπς]].

Στις 25 Μαρτίου 1949, 43.000 κάτοικοι της υπαίθρου («κουλάκοι») και λετονοί πατριώτες («εθνικιστές») απελάθηκαν στη Σιβηρία στην σαρωτική επιχείρηση Πριμπόι και στις τρεις βαλτικές χώρες, η οποία σχεδιάστηκε και εγκρίθηκε προσεκτικά στη Μόσχα ήδη στις 29 Ιανουαρίου 1949.<ref>{{cite journal|author1=Strods, Heinrihs |author2=Kott, Matthew |year=2002|title=The File on Operation 'Priboi': A Re-Assessment of the Mass Deportations of 1949|journal=Journal of Baltic Studies |volume=33|issue=1|pages= 1–36|doi= 10.1080/01629770100000191}}</ref> Αυτή η επιχείρηση είχε το επιθυμητό αποτέλεσμα να μειώσει την αντι-σοβιετική παρτιζανική δραστηριότητα.<ref name="PBBGPBBG2">{{cite book|title=Between Giants|last=Buttar|first=Prit|ISBN=9781780961637}}</ref> Ανάμεσα σε 136.000 με 190.000 Λετονοί, ανάλογα με τις πηγές, φυλακίστηκαν ή απελάθηκαν στα σοβιετικά στρατόπεδα συγκέντρωσης ([[Γκουλάγκ]]) στα μεταπολεμικά χρόνια, από το 1945 έως το 1952.<ref>Lumans, pp. 398–399</ref> Μερικοί κατάφεραν να ξεφύγουν από τη σύλληψη και να προσχωρήσουν στους αντάρτες.{{Citation needed|date=November 2009}}

Το μεγαλύτερο μέρος της επικράτειας της Λετονίας έχει υψόμετρο χαμηλότερο των 100 μέτρων. Η μεγαλύτερη λίμνη της χώρας, η Λουμπάνς, έχει έκταση 80,7 τ.χλμ., η βαθύτερη λίμνη της, η Ντρίντζις είναι 65,1 μέτρα βαθιά. Ο μακρύτερος ποταμός στη λετονική επικράτεια είναι ο Γκάουτζα με μήκος 452 χιλιόμετρα. Ο μακρύτερος ποταμός που διέρχεται από τη Λετονική επικράτεια είναι ο [[Νταουγκάβα]], ο οποίος έχει συνολικό μήκος 1.005 χιλιομέτρων, εκ των οποίων τα 352 χλμ. βρίσκονται στη λετονική επικράτεια. Το υψηλότερο σημείο της Λετονίας είναι το Γκαϊζινκάλνς, 311,6 μέτρα πάνω από την στάθμη της θάλασσας. Το μήκος της Βαλτικής ακτής της Λετονίας είναι 494 χλμ. Μία είσοδος της Βαλτικής Θάλασσας, ο ρηχός [[Κόλπος της Ρίγας]]] βρίσκεται στα βορειοδυτικά της χώρας.<ref name="Latvia in brief">{{cite web|url=http://www.latvia.lv/library/latvia-brief|title=Latvia in brief|publisher=Latvian Institute|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120923001148/http://www.latvia.lv/library/latvia-brief|archivedate=23 September 2012|accessdate=17 May 2012|deadurl=yes}}</ref>

Η Λετονία έχει τέσσερις σαφείς εποχές σχεδόν ισοδύναμου μήκους. Ο χειμώνας ξεκινά στα μέσα Δεκεμβρίου και διαρκεί μέχρι τα μέσα Μαρτίου. Οι μέσες χειμωνιάτικες θερμοκρασίες φτάνουν τους -6 &nbsp;°C και χαρακτηρίζονται από σταθερό χιόνι, λαμπερή ηλιοφάνεια και σύντομες μέρες. Υπάρχουν περίοδοι του χειμώνα με ψυχρούς ανέμους, ακραίες θερμοκρασίες που φτάνουν περίπου μέχρι τους -30 &nbsp;° C και οι έντονες χιονοπτώσεις είναι συνηθισμένες. Το καλοκαίρι ξεκινά τον Ιούνιο και διαρκεί μέχρι τον Αύγουστο. Τα καλοκαίρια είναι συνήθως ζεστά και ηλιόλουστα, με δροσερές βραδιές και νύχτες. Οι μέσες καλοκαιρινές θερμοκρασίες φτάνουν τους 19 &nbsp;°C, ενώ οι ακραίες θερμοκρασίες φτάνουν έως τους 35 &nbsp;°C. Η άνοιξη και το φθινόπωρο έχουν αρκετά ήπιο καιρό.<ref>{{cite web|url=http://www.latvia.travel/en/climate-and-weather-conditions|title=The climate and weather conditions|publisher=Latvia.travel|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120108055555/http://www.latvia.travel/en/climate-and-weather-conditions|archivedate=8 January 2012|accessdate=17 May 2012|deadurl=yes}}</ref>

|36.4 &nbsp;°C

|–43.2 &nbsp;°C

Τα εθνικά πάρκα της Λετονίας είναι το Εθνικό Πάρκο Γκάουτζα (από το 1973), το Εθνικό πάρκο Κεμέρι στη Σεμιγαλλία (1997), το Εθνικό Πάρκο Σλίτερε στο Κούρζεμε (1999) και το Εθνικό Πάρκο Ράζνα στη Λατγαλία (2007).

Περίπου 30.000 είδη χλωρίδας και πανίδας έχουν καταχωρηθεί στη Λετονία.<ref>{{cite book|title=Latvijas enciklopēdija|publisher=Valērija Belokoņa izdevniecība|year=2005|isbn=9984-9482-3-4|volume=3rd volume|location=Riga, Latvia|page=695|language=lv}}</ref> Στα κοινά είδη άγριας πανίδας και χλωρίδας στη Λετονία περιλαμβάνονται τα ελάφια, τα αγριογούρουνα, οι άλκεις, οι λύγκες, οι αρκούδες, οι αλεπούδες, οι κάστορες και οι λύκοι.<ref>{{cite web|url=http://latvijas.daba.lv/scripts/db/saraksti/saraksti.cgi?l=en&s=en|title=List of species|publisher=Nature of Latvia|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060207045022/http://latvijas.daba.lv/scripts/db/saraksti/saraksti.cgi?l=en&s=en|archivedate=7 February 2006|accessdate=7 March 2007|deadurl=yes}}</ref> Τα μη-θαλάσσια μαλάκια της Λετονίας περιλαμβάνουν 159 είδη.

Η Λετονία είναι ένα ενιαίο κράτος, το οποίο επί του παρόντος χωρίζεται σε 110 δήμους ενός επιπέδου (λετονικά: novadi) και σε 9 δημοκρατικές πόλεις (λετονικά: republilikas pilsētas) με δικό τους δημοτικό συμβούλιο και διοίκηση, οι οποίες είναι το Ντάουγκαβπιλς, το Γιεκαμπίλς, η Γιέλγκαβα, η Γιούρμαλα, η Λιεπάγια, το Ρέζεκνε, η Ρίγα, η Βαλμιέρα και το Βέντσπιλς. Υπάρχουν τέσσερις ιστορικές και πολιτιστικές περιοχές στη Λετονία - η [[Κουρλάνδη]], η [[Λατγαλία]], το [[Βίντζεμε]], και η [[Σεμιγαλλία]] οι οποίες αναγνωρίζονται στο Σύνταγμα της Λετονίας. Η Σελόνια, μέρος της Σεμιγαλλίας, θεωρείται μερικές φορές πολιτισμικά ξεχωριστή περιοχή, αλλά δεν αποτελεί μέρος κάποιας επίσημης διαίρεσης. Τα σύνορα των ιστορικών και πολιτιστικών περιοχών συνήθως δεν καθορίζονται ρητά και σε διάφορες πηγές μπορεί να διαφέρουν. Σε επίσημες διαιρέσεις, η περιφέρεια Ρίγα, η οποία περιλαμβάνει την πρωτεύουσα και τμήματα άλλων περιφερειών που έχουν ισχυρή σχέση με την πρωτεύουσα, περιλαμβάνεται επίσης συχνά στις περιφερειακές διαιρέσεις. π.χ. υπάρχουν πέντε περιοχές προγραμματισμού της Λετονίας (λετονικά: plānošanas reģioni), οι οποίες δημιουργήθηκαν το 2009 για την προώθηση της ισόρροπης ανάπτυξης όλων των περιφερειών. Κάτω από αυτή τη διαίρεση η περιφέρεια της Ρίγας περιλαμβάνει μεγάλα τμήματα περιοχών που παραδοσιακά ανήκουν στο Βίντζεμε, στην Κουρλάνδη και στη Σεμιγαλλία. Οι στατιστικές περιφέρειες της Λετονίας, οι οποίες δημιουργήθηκαν σύμφωνα με την ονοματολογία των εδαφικών στατιστικών μονάδων της ΕΕ, αντιγράφουν αυτό το τμήμα, αλλά χωρίζουν την περιφέρεια της Ρίγας σε δύο μέρη, με μόνη την πρωτεύουσα να αποτελεί χωριστή περιοχή.

Η μεγαλύτερη θρησκεία στη Λετονία είναι ο Χριστιανισμός (79%),<ref name="Tieslietu Ministrija" /> και οι μεγαλύτερες θρησκευτικές ομάδες ήταν οι εξής: