Παλαιών Πατρών Γερμανός Γ΄: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Αρκάς (συζήτηση | συνεισφορές) μ clean up ID:2 με τη χρήση AWB |
||
Γραμμή 28:
[[Αρχείο:Germanicus allocution in 8 20 Mar 1821 Le Constitutionel of 6 June.jpg|thumb|right|250 px|Η τέταρτη σελίδα του αριθμού 157 της γαλλικής εφημερίδας Le Constitutionel της 6ης Ιουνίου 1821. Κάτω δεξιά αναφέρει: «Ομιλία του Γερμανικού, εξάρχου της Πρώτης Αχαΐας, αρχιεπίσκοπου Πατρών, προς τον κλήρο και τους πιστούς της Πελοποννήσου, που εκφωνήθηκε στο μοναστήρι των αδελφών της Λαύρας του όρους Βελιά την 8η (20ή) Μαρτίου 1821».]]
Ουσιαστικά η δράση του Παλαιών Πατρών Γερμανού στη προετοιμασία της επικείμενης Επανάστασης ξεκίνησε από τις αρχές του επόμενου έτους της μύησής του όπου και άρχισε τις επαφές με τους Φιλικούς των Πατρών [[Ιωάννης Βλασόπουλος|Ι. Βλασόπουλο]], που την εποχή εκείνη ήταν πρόξενος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας στη Πάτρα και [[Ιωάννης Παπαρρηγόπουλος|Ι. Παπαρρηγόπουλο]], πρώτο γραμματέα, διερμηνέα, του ρωσικού προξενείου στην ίδια πόλη, ενεργώντας υπό τη σκιά των διαφόρων ειδήσεων περί του Αλή Πασά (1820) την προετοιμασία του Αγώνα. Ο Γερμανός σε συνεργασία με τους Παπαρρηγόπουλο και Βλασόπουλο κατώρθωσε να πείσει τον Αλή να συνεχίσει τον αγώνα του κατά του Σουλτάνου και ότι δήθεν μεσολαβούσε προς τη Ρωσία ώστε αυτή να υποστηρίξει τον Αλή.<br />
Πρωτοστάτησε στη δημιουργία μιας πολιτικής οργάνωσης και τη συγκέντρωση χρημάτων για την προετοιμασία της επανάστασης. Οι μυστικές αυτές κινήσεις γίνονταν υπό τον συνθηματικό τίτλο της "ίδρυσης επιστημονικής σχολής" και έτσι αναφέρονταν στην αλληλογραφία. Σώζεται κατάλογος ιδιόγραφος από τον Γερμανό με τα ονόματα των 31 προσωπικοτήτων της Πελοποννήσου και τις συνεισφορές τους υπέρ της «κοινής επιστημονικής σχολής». Εκεί αναφέρεται ότι "Ο άγιος Παλαιών Πατρών κυρ-Γερμανός αφιεροί εις το σχολείον έν μούλκι", δηλ. κτήμα, που απέφερε ετήσιο εισόδημα 2.000 γρόσια.<ref>[[Τάσος Γριτσόπουλος|Γριτσόπουλος Αθ. Τάσος]], «Κατάλογος συνδρομητών Πελοποννησίων εις την μελετωμένην κοινήν επιστημονικήν Σχολήν», ''Πελοποννησιακά'', τομ. Η΄ (1971), σ. 478-481.</ref>
Αρχές Ιανουαρίου του 1821 ο Παλαιών Πατρών Γερμανός υπέβαλλε προς τη Φιλική Εταιρεία τους "''Στοχασμούς των Πελοποννησίων περί καλού συστήματος''", όπου περιέγραφε την οργάνωση της Φιλ. Εταιρείας στην Πελοπόννησο. Σε απάντηση ο [[Αλέξανδρος Κ. Υψηλάντης|Αλέξανδρος Υψηλάντης]] που είχε στο μεταξύ αναλάβει αρχηγός του Αγώνα, μαζί με κάποιες οδηγίες τον διόρισε μέλος της Παμπελοποννησιακής Εταιρείας. Κατόπιν αυτού αλλά και της είδησης περί της δολοφονίας του Φιλικού [[Κυριάκος Καμαρηνός|Κ. Καμαρηνού]] o Γερμανός ξεκίνησε άμεση δράση για προετοιμασία εξέγερσης που την απέδιδε σε προσωπική σπουδή του Α. Υψηλάντη.{{fact}}
Γραμμή 57:
{{κύριο|Θρύλος της Αγίας Λαύρας}}
[[Αρχείο:Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός 2.jpg|right|thumb|250px|''Ο Αρχιεπίσκοπος Παλαιών Πατρών Γερμανός υψώνει τη σημαία της Επανάστασης στα Καλάβρυτα.''<br title="Εθνικό Ιστορικό Μουσείο" />Πίνακας του [[Λουδοβίκος Λιπαρίνι|Λουδοβίκου Λιπαρίνι]] (1800-1856). Λιθογραφία του πίνακα εκτίθεται στην μόνιμη έκθεση του [[Εθνικό Ιστορικό Μουσείο|Εθνικού Ιστορικού Μουσείου]]<ref>[http://www.nhmuseum.gr/el/fakelos-syllogon/antikeimena/17871_el/ Ιστότοπος του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου]</ref>.]]
Σύμφωνα με μια ευρέως διαδεδομένη εξιστόρηση των γεγονότων, στις [[25 Μαρτίου]] του 1821 ο Γερμανός ύψωσε τη σημαία του αγώνα και κήρυξε την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης στο μοναστήρι της [[Αγία Λαύρα|Αγίας Λαύρας]], που χρησιμοποιούνταν ως σημείο συγκέντρωσης προεστών, οπλαρχηγών και κληρικών την περίοδο αυτή.
Σχετική είναι και μια επαναστατική-θρησκευτική ομιλία του Γερμανού που δημοσιεύεται στη γαλλική εφημερίδα ''Le Constitutionnel'', στο φύλλο της [[6 Ιουνίου|6ης Ιουνίου]] 1821 (Γρηγοριανό ημερολόγιο). Σύμφωνα με το δημοσίευμα, ο μητροπολίτης "''Γερμανικός''" εκφώνησε στις 8 (20) Μαρτίου επαναστατική ομιλία στη Μονή Αγίας Λαύρας του όρους "Βελίν" (αντί "Βελιά").<ref>[http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k650195q/f4 Εφημερίδα ''Le Constitutionnel'', Γαλλία, τεύχος 157, 6/6/1821, σελ. 4]. Βελιά λεγόταν το ύψωμα στο οποίο βρίσκεται η Μονή.</ref> Η ίδια ομιλία δημοσιεύεται και στους ''Times'' του Λονδίνου την 11-6-1821.<ref>Μήτος Βύρων, "Η επανάσταση του 1821 στο βρετανικό τύπο", Θεσσαλονίκη, 1997. Περιέχεται στο Ζουράρις Γ. Κ., ''Βέβηλα κίβδηλα σκύβαλα'', εκδ. Αρμός, Αθήναι 2007, σ. 80-82.</ref> και στην αμερικανική ''Nile's Register'' της 4-8-1821.<ref>[https://books.google.gr/books?id=2Uo8AAAAIAAJ&printsec=frontcover&hl=el&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q=Germanicus&f=false ''Nile's Weekly Register'', Baltimore, USA, 4 Αυγ. 1821 (νέο ημ.), σ. 366, 367.]</ref> Κατά τον ιστορικό Β. Κρεμμυδά, η ομιλία αυτή δεν συνέβη "''τουλάχιστον, στο χρόνο και στο χώρο που αναφέρεται''". Κατ' αυτόν η συγκεκριμένη ομιλία πλάστηκε από το Γάλλο φιλέλληνα [[Φρανσουά Πουκεβίλ]] σε συνεργασία με τον αδερφό του, Ούγο, που ήταν πρόξενος στην Πάτρα την εποχή της έναρξης της Επανάστασης και πιθανώς και με τον Γερμανό. Οι αρνητές του γεγονότος εικάζουν ότι η είδηση ήταν ψευδής και είχε στόχο την αμοιβαία ωφέλεια των δύο πλευρών. Ο Κρεμμυδάς δεν αποκλείει ότι ο Γερμανός εκφώνησε άλλες επαναστατικές ομιλίες σε διάφορες ημερομηνίες.<ref>{{cite journal|first=Κρεμμυδάς|last=Βασίλης|title=Μηχανισμοί παραγωγής ιστορικών μύθων: σχετικά με μια ομιλία του Παλαιών Πατρών Γερμανού|journal=Μνήμων|volume=18|year=1996|pages=15, 18-20}}</ref>
Στην Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης που εξέδωσε ο Πουκεβίλ το 1824 αφηγήθηκε με λεπτομέρειες την κήρυξη της Επανάστασης στην Αγία Λαύρα από το Γερμανό χωρίς ακριβή ημερομηνία, αναφέροντας απλώς ότι έγινε αφού ο Γερμανός πληροφορήθηκε τη φυγή των Τούρκων από την ορεινή Αχαΐα ([[Καλάβρυτα]]).<ref>[http://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/0/b/e/metadata-74-0000051.tkl&do=161697_02.pdf&pageno=335&pagestart=1&width=318&height=532&maxpage=623&lang=el Pouqueville, Francois Charles Hugues Laurent, ''Histoire de la regeneration de la Grece'', τόμ. Β', σ. 329 κ.ε.]</ref><ref>[http://medusa.libver.gr/handle/123/1434 Πουκεβίλ Φρανσουά, ''Ιστορία ελληνικής επαναστάσεως'', έκδοση στην ελληνική, τόμ. 1, σελ. 29, 30.:<br /> "''Ο Γερμανός πληροφορηθείς υπό διακόνου τινός της μονής του Μεγάλου Σπηλαίου την φυγήν των Τούρκων, ... αγγέλλει εις τους χριστιανούς την ΝΙΚΗΝ ΤΟΥ ΘΕΟΥ. Τονίζει την δοξολογίαν: (Σύ Κύριε!) και η αγία Λαύρα αντήχησεν εκ των επευφημιών των πιστών ..''."]</ref> Πιστεύεται ότι αυτό έγινε μερικές ημέρες πριν την κάθοδό του στην [[Πάτρα]] το βράδυ της 25ης Μαρτίου<ref name="ΙΕΕ83-4">''Ιστορία του Ελληνικού Έθνους'', τ. ΙΒ', Εκδοτική Αθηνών, 1975, σελ. 83-84.</ref>. Σύμφωνα με μαρτυρία του Άγγλου προξένου στην [[Πάτρα]] Philip James Green, Τούρκοι προερχόμενοι από τα [[Καλάβρυτα]], που έφτασαν στην [[Πάτρα]] στις 23 Μαρτίου (4 Απριλίου), μετέφεραν την είδηση ότι οι Έλληνες εκεί είχαν πάρει τα όπλα. Ο Green επίσης αναφέρει την ίδια μέρα ότι στην Πάτρα με αγωνία περιμένουν τον Γερμανό ο οποίος έχει αναγορευθεί σε γενικό αρχηγό.<ref>[http://books.google.gr/books?id=4lwbAAAAMAAJ&printsec=frontcover&hl=el&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false ''Sketches of the War in Greece: In a Series of Extracts'', by Philip James Green, R. L. Green. Published 1827. T. Hurst and Co. London. σελ. 11.]</ref>
Ο Πουκεβίλ αναφέρει επίσης την τέλεση θρησκευτικής λειτουργίας από τον Γερμανό σε ένα ερημικό παρεκκλήσιο κοντά στην [[Πάτρα]], λίγο πριν την είσοδό του στην πόλη. Αναφέρει συγκεκριμένα ότι ο λαός επαναλάμβανε το Τρισάγιο, το οποίο αντηχούσε στα τείχη του [[κάστρο της Πάτρας|κάστρου της Πάτρας]].<ref>[http://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/0/b/e/metadata-74-0000051.tkl&do=161697_02.pdf&pageno=355&width=318&height=532&maxpage=623&lang=el Pouqueville, τ. Β', σ. 349.]</ref>
Η σκηνή της κήρυξης της Επανάστασης την 25 Μαρτίου περιγράφεται με λεπτομέρειες από τον αγωνιστή [[Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος|Αλέξανδρο Δεσποτόπουλο]] σε επετειακή ομιλία του στην Αγία Λαύρα.<ref>[http://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/8/0/a/metadata-22-0000065.tkl&do=75991.pdf&pageno=5&width=840&height=595&maxpage=11&lang=el Δεσποτόπουλος Αλέξανδρος (1861), ''Σύντομον πανηγυρικόν λογίδριον εκφωνηθέν ... εν τη Αγία Λαύρα''. σελ. 4.:]<br />
Γραμμή 75:
Μια παρόμοια σκηνή ορκωμοσίας αγωνιστών υπό τον Π.Π. Γερμανό σχεδιάστηκε το 1836 από τον Βαυαρό ζωγράφο και γλύπτη Λούντβιχ Σβαντχάλερ, βασισμένο σε διηγήσεις πρωταγωνιστών του Αγώνα. Ωστόσο, η εικόνα περιγράφεται ως "ορκωμοσία στην Βοστίτσα", κάτι που δεν αναφέρεται από άλλες πηγές. Το σκίτσο αυτό χρησίμευσε σαν πρότυπο για την εικονογράφηση της Αίθουσας των Τροπαίων του Ανακτόρου του Όθωνα (σημερινή Αίθουσα Ελ. Βενιζέλου της Βουλής των Ελλήνων). Το πρωτότυπο φυλάσσεται στο Μουσείο του Μονάχου ενώ η αντίστοιχη τοιχογραφία υπάρχει στη Βουλή μετά από ανακαίνιση. Μεταφέρθηκε ζωγραφικά στο Ανάκτορο από τον ζωγράφο Κ. Σράουντολφ το 1842 με βάση συμβόλαιο εκτέλεσής του που σώζεται στα Γ.Α.Κ. όπου αναφέρεται ρητά ότι η ορκωμοσία των Αγωνιστών έγινε από τον Π. Π. Γερμανό. Κατά τον καθηγητή ιστορίας της τέχνης Μ. Παπανικολάου η σκηνή αυτή είναι πραγματικό γεγονός και όχι θρύλος και δύσκολα μπορεί να αμφισβητηθεί.<ref>[http://media.ems.gr/ekdoseis/ethniki_bibliothiki/ekd_makb_apodomisi_53.pdf Παπανικολάου Μ. Μιλτιάδης, "Η Εικονογράφηση των θρύλων και η ιστορία τους", στο ''Συνέδριο "Η αποδόμηση του Εθνικού Κράτους και της ιστορίας του"'', Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 2007, σελ. 26, 27, εικόνα σελ. 35.]</ref>
Στα απομνημονεύματά του ο Γερμανός δεν αναφέρει τέλεση Δοξολογίας ούτε στην Αγία Λαύρα ή τη Βοστίτσα, ενώ γενικώς δεν αναφέρει ότι τέλεσε καμία ιερουργία σε όλο το χρονικό διάστημα που καλύπτουν τα απομνημονεύματα. Δεν αναφέρει ούτε την τελετή [[Πάτρα#/media/File:PATRAS2006 012.jpg|ορκωμοσίας που τέλεσε στην Πλατεία Αγίου Γεωργίου]] στην Πάτρα, ίσως για να μη θεωρηθεί δοξομανής ή γιατί δεν το θεώρησε σημαντικό. Αυτό έκανε μερικούς ιστορικούς, που γενικά αμφισβητούν το ρόλο του ανωτέρου κλήρου στην Επανάσταση, να αμφισβητήσουν το ρόλο του Γερμανού όχι μόνο στην Αγία Λαύρα αλλά και στην Πάτρα.<ref name="RealNews 2014">Σ. Καργάκος, ''Η Ελληνική Επανάσταση του 1821'', ειδική έκδοση RealNews, 2014, Β', σ. 31.</ref><br />
Ωστόσο είναι γνωστό από άλλες πηγές ότι τελούσε και τα ιερατικά του καθήκοντα και μάλιστα ότι περί την έναρξη της Επανάστασης διένεμε τις πολεμικές σημαίες και ευλογούσε τους αγωνιστές.<ref>[http://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/7/5/d/metadata-324-0000006.tkl&do=300942.pdf&pageno=4&width=327&height=553&maxpage=307&lang=el ''Υπομνήματα περί της επαναστάσεως της Ελλάδος: από το 1820 μέχρι του 1823 / παρά του μητροπολίτου Π. Πατρών Γερμανού'', έκδοση Καλλίνικου Καστόρχη, Αθήναι, 1837.]</ref><ref>Ι. Φιλήμων, ''Εισαγωγή στα Υπομνήματα Γερμανού'', σελ. κη': "''Συλλέξας ο Γερμανός ευθύς τους εν Πάτραις Ιστοτύπους, ητοίμασε χρωματισμένας μίαν ποσότητα Σημαιών και τας διένειμεν εις την Πελοπόννησον και εις την Στερεάν. Δια την μεσολαβούσαν έλλειψιν των τροφίμων, προκειμένης τόσης ανωμαλίας, απολύει εξ ανάγκης τους Στρατιώτας από το καθήκον της νηστείας. Ευλογεί και εμψυχώνει τους ανδρείως αγωνιζομένους''."</ref><ref>{{cite web | url=http://books.google.com/books?id=TPU5AAAAcAAJ&dq=%CE%A3%CF%84%CE%B7%CE%BD%20%CE%91%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20%CE%9B%CE%B1%CF%8D%CF%81%CE%B1%20%CE%93%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CF%8C%CF%82&pg=PA116#v=onepage&q&f=false | title=Βίοι παράλληλοι των επί της αναγεννήσεως της Ελλάδος διαπρεψάντων ανδρών | publisher=Εθνικό Τυπογραφείο | work=Τόμος Α':, Κλήρος | date=1869 | accessdate=11 Μαρτίου 2012 | author=Γούδας, Αναστάσιος | pages=115-117}} Ο Γούδας αναφέρει ότι ενώ ο Γερμανός είχε αναλάβει ρόλο στρατιωτικού ηγέτη, δεν αμελούσε και τα ιερατικά του καθήκοντα.</ref>
Γραμμή 83:
Η γαλλική εφημερίδα ''Journal de Savoie'', σε ανταπόκριση της 25 Μαΐου 1821 από τη Βιένη, αναφέρει:<ref>[http://books.google.gr/books/about/Journal_de_Savoie_An_1_11.html?id=-64EAAAAQAAJ&redir_esc=y ''Journal de Savoie'', 15 Ιουν. 1821 (νέο ημ.)], [http://books.google.gr/books?id=-64EAAAAQAAJ&pg=PA228#v=onepage&q&f=false σελ. 228.]</ref>
: “''Ο αρχιεπίσκοπος της Πάτρας στην ομιλία του προς τους Έλληνες, στο μοναστήρι του όρους Βελιά, αφού εκφώνησε στους υπόδουλους Έλληνες πολλά αποσπάσματα από τους προφήτες, ανακοίνωσε ότι με το Σταυρό μπροστά και τα όπλα στα χέρια οι χριστιανοί θα βαδίσουν προς τον Θείο σκοπό τους. Για το λόγο αυτό τους απάλλαξε από τη νηστεία της Σαρακοστής''”.
Στην γαλλική ''Constitutionnel'' την 6-6-1821<ref>[http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k650195q/f4 ''Le Constitutionnel'', 6 Ιουν. 1821, σελ. 4.]</ref> και τους ''Times του Λονδίνου'' την 11-6-1821 δημοσιεύεται η επαναστατική ομιλία του Γερμανού της 8/20 Μαρτίου. Εκεί αναφέρεται ως "Γερμανικός" (βλ. [[Ομιλία Π. Πατρών Γερμανού στην Αγία Λαύρα (8/20 Μαρτίου 1821)]]).
Στην αυστριακή Österreichischer Beobachter και την ιταλική Gazzetta di Milano αναφέρεται η έλευση του Γερμανού στην Πάτρα και η ύψωση της επαναστατικής σημαίας σε πλατεία της πόλης. Ο ίδιος αναφέρεται ως στρατιωτικός αρχηγός.<ref>[http://anno.onb.ac.at/cgi-content/anno?aid=ita&datum=18210617&seite=2&zoom=43 ''Gazzetta di Milano'', Κυριακή 17-6-1821 (νέο ημ.), αριθ. 168, σ. 888-889.] Η ιταλική εφημερίδα αναφέρει ότι το άρθρο προέρχεται από την ''Österreichischer Beobachter'' και ότι η αρχική πηγή είναι ένας “ουδέτερος παρατηρητής”:<br />
Γραμμή 123:
Στα απομνημονεύματα βρίσκονται επικριτικά σχόλια για τον επίσκοπο Χριστιανουπόλεως, για τη δράση των Μανιατών, για τον Παπαφλέσσα και για τα μέλη του Εκτελεστικού. Αντικειμενική θεωρείται η κρίση του για τους Τούρκους και σε γενικές γραμμές τα απομνημονεύματα κρίνονται αμερόληπτα (Κωνσταντοπούλου, σ. 122). Από τους ιστοριοδίφες διαπιστώνεται ότι ο Γερμανός είναι "σύντομος, περιεκτικός" και "φειδωλός"<ref>Γριτσόπουλος Τάσος, «Η συνέλευσις των προεστών εις Ζαράκοβαν», ''Αθηνά'', τομ. 73, 74 (1972, 1973), σ. 182, 184.</ref>, αναφέρεται πολύ λίγο στην προσωπική του δράση και από το έργο του λείπουν οι λέξεις ή εκφράσεις που θα πρόδιδαν ότι είναι γραμμένο από ιερωμένο,<ref>Κωνσταντοπούλου Γ. Παναγιώτα, "Τα απομνημονεύματα του Αγώνα ως ιστοριογραφικός και έντεχνος λόγος. Καλάβρυτα και Καλαβρυτινοί στο έργο του Παλαιών Πατρών Γερμανού και Φωτάκου", ''Πελοποννησιακά'', τομ. ΚΘ' (2007-2008), σελ. 117-128.<br />
Σελ. 122: “Είναι άξιο προσοχής ότι πολύ λίγο αναφέρεται στην προσωπική του δράση και συμμετοχή, ιδιαίτερα κατά την περίοδο Οκτωβρίου 1822 έως το καλοκαίρι του 1824. Στην περίοδο αυτή με εντολή της επαναστατικής κυβερνήσεως είχε μεταβεί στη Ρώμη για διαπραγματεύσεις με τον Πάπα ...”<br />
"''ελλείπουν οι λέξεις ή εκφράσεις που θα πρόδιδαν ότι είναι συνθεμένο από έναν ιερωμένο''".</ref> και ότι τα απομνημονεύματα "έχουν μία ξηρότητα" και παραλείπουν πολλά γεγονότα.<ref
Την γνησιότητα των απομνημονευμάτων αμφισβήτησε ο ιστοριοδίφης της Αχαΐας [[Γεώργιος Παπανδρέου (ιστορικός)|Γ. Παπανδρέου]], ο Καμπούρογλου επίσης αναφέρει ότι προσπάθησε να βρει πληροφορίες σχετικά με την γνησιότητά τους, ενώ κυκλοφορούσαν υπόνοιες ότι μπορεί να είχαν γίνει προσθαφαιρέσεις στο κείμενο.<ref>Καμπούρογλου, σελ. 39 (υποσημ. 103), και σελ. 109.</ref>
Γραμμή 149:
{{Authority control}}
{{DEFAULTSORT:Γερμανος Γ}}
[[Κατηγορία:Κληρικοί αγωνιστές του 1821]]
| |||