Φερδινάνδος Δ΄ της Καστίλης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

===ΕμφύλιοςΤο γιαζήτημα τηντης Μπισκάγια===

Το σημαντικότερο γεγονός του Φερδινάνδου Δ΄ όταν ενηλικιώθηκε ήταν η υπογραφή της ''"Συνθήκης του Τορρέλλας"'' με τον Ιάκωβο Β΄ της Αραγωνίας (1304) που καθόριζε τα σύνορα και τερμάτιζε τις διεκδικήσεις του Αλφόνσου δε λα Σέδρα. Ο Διονύσιος της Πορτογαλίας, ο αρχιεπίσκοπος της [[Σαραγόσα]] και ο Ιωάννης της Καστίλης δημοσιοποίησαν την ''Συνθήκη του Τορρέλλας'' (8 Αυγούστου 1304) με στόχο να λύσει τις διαφορές ανάμεσα στα βασίλεια της Καστίλης και της Αραγωνίας σχετικά με την κατοχή του βασιλείου της Μούρθιας. Ο εμίρης της Γρανάδας Μωάμεθ Γ΄ συμμετείχε στην συμφωνία ύστερα από απαίτηση του Φερδινάνδου Δ΄ αφού ήταν υποτελής του και τα έσοδα από τους φόρους αποτελούσαν σημαντική πηγή για την Καστίλης γι'αυτό οι βασιλείς της Αραγωνίας και της Πορτογαλίας προσπάθησαν να έχουν καλές σχέσεις μαζί του.<ref>González Mínguez 2004, σ. 233.</ref>

Με τους όρους της συνθήκης το βασίλειο της Μούρθιας μοιράστηκε ανάμεσα στα βασίλεια της Καστίλης και της Αραγωνίας και, τα νότια σύνορα της Αραγωνίας τοποθετήθηκαν στον ποταμό Σεγούρα. Οι πόλεις [[Αλικάντε]], [[Έλτσε]], [[Οριουέλα]], Έλδα, [[Αβανίγια]] και Πετρέλ περιήλθαν στην κατοχή της Αραγωνίας, η Καστίλη κράτησε την Μούρθια, την [[Αλάμα]], την Λόρκα και την Μολίνα ντε Σεγούρα. Οι κάτοικοι που η περιοχή τους αλλάξει χέρια θα μπορούν να μετακομίσουν στο βασίλειο της αρεσκείας τους, οι δυο μονάρχες συμφώνησαν να υποστηρίξουν ο ένας τον άλλον απέναντι στην [[Γαλλία]] και τον πάπα και την απελευθέρωση των αιχμαλώτων. Ο Χουάν Εμμανουήλ θα συνέχιζε να έχει στην κατοχή του την Βιγιένα αλλά υπό την υψηλή κυριαρχία της Αραγωνίας.

Το πρόβλημα της διανομής της Μούρθιας αποφάσισε να το συζητήσει με τον βασιλιά της Αραγωνίας σε συνάντηση στο μοναστήρι της Σάντα Μαρία ντε Χουέρτα που βρισκόταν στην επαρχία της Σόρια. Η συνάντηση έγινε παρουσία των μεγαλύτερων ευγενών του βασιλείου της Καστίλης, ανάμεσα τους η αδελφή του βασιλιά Γιολάντα και ο σύζυγος της διάδοχος του Πορτογαλικού θρόνου Αλφόνσος. Η Γιολάντα παραχώρησε την Έλντα και την Νοβέλντα και δέχτηκε σαν αντάλλαγμα από τον Φερδινάνδο Δ΄ την Αρόγιο ντελ Πουέρο και την Μεδεγίν. Ο Ιωάννης Εμμανουήλ παρέδωσε την [[Έλτσε]] και πήρε σαν αντάλλαγμα την διοίκηση της Αλανσόν (25 Μαρτίου 1305). Ο Ιάκωβος Β΄ αρνήθηκε παρά την επιμονή του Φερδινάνδου Δ΄ να δώσει την ηγεμονία του Αλμπαρρακίν στον Ζουάν Νουνιέ Β΄ ντι Λάρα, δυσπιστούσε πολύ μαζί του λόγω των καλών σχέσεων που είχε με τον Ιωάννη της ΒαλένθιαςΒαλένθια. Οι δυο βασιλείς συμφώνησαν ωστόσο να δώσουν εξουσίες στον Καγκελάριο Ντιέγκο Γκαρσία ντι Τολέδο και στον Αραγωνέζο βασιλικό σύμβουλο Γκονζάλο Γκαρσία για να κυβερνηθεί σωστά η Μούρθια σύμφωνα με τους όρους της ''"Συνθήκης της Τορρέλλας"''.

Ο Ντιέγκο Λόπεζ Ε΄ ντε Χάρο κλήθηκε στα ''"Κορτές της Μεδίνα δελ Κάνπο"'' να απαντήσει στα αιτήματα της Μαρίας Ντιάζ ντε Χάρο για τα δικαιώματα της ίδιας και του συζύγου της Ιωάννη στην Μπισκάγια (1305) αλλά δεν εμφανίστηκε, τους αγνόησε πολλές φορές. Ο Ιωάννης διαμαρτυρήθηκε έντονα στον Φερδινάνδο και απείλησε να παρουσιάσει αποδείξεις ότι ο πατέρας του βασιλιά Σάντσο Δ΄ κατείχε την περιοχή παράνομα. Την ίδια στιγμή έφτασε στα Κορτές ο Ντιέγκο Λόπεζ Ε΄ ντεντι Χάρο με μια συνοδεία από 300 ιππότες, αρνήθηκε κάθε πρόταση και δήλωσε ότι ο Ιωάννης είχε δεσμευτεί με όρκο ότι έχει παραιτηθεί από την Μπισκάγια (1300). Ο Ντιέγκο Λόπεζ Ε΄ ντε Χάρο εγκατέλειψε αμέσως τα Κορτές και επέστρεψε στην Μπισκάγια, οι εργασίες ολοκληρώθηκαν στα μέσα του Ιουνίου 1305. Στα μέσα της χρονιάς ο Ντιέγκο Λόπεζ Ε΄ ντεντι Χάρο δήλωσε ότι θα παρουσιάσει τον όρκο παραίτησης που είχε κάνει ο Ιωάννης (το 1300) παρουσία του πάπα. Ο βασιλιάς πρότεινε στην Μαρία Α΄ Ντιάζ ντι Χάρο μια συμβιβαστική λύση, να της δώσει μερικές πόλεις της Μπισκάγια αλλά εκείνη το αρνήθηκε με συμβουλή του Ζουάν Νουνιέ Β΄ ντι Λάρα παρά την αντίθετη γνώμη του συζύγου της Ιωάννη. Ο Ιωάννης της ΒαλένθιαςΒαλένθια έκλεισε διετή ανακωχή με τον Ντιέγκο Λόπεζ Ε΄ ντε Χάρο με ελπίδες να διακόψει το διάστημα αυτό την συμμαχία του με τον Ζουάν Νουνιέ Β΄ ντι Λάρα. Τα Χριστούγεννα του 1305 ο βασιλιάς είχε άλλη μια συνάντηση με τον Ντιέγκο Λόπεζ Ε΄ ντι Χάρο πάλι με την συνοδεία του Ζουάν Νουνιέ Β΄ ντι Λάρα, αρνήθηκε για άλλη μια φορά να δώσει στον Ιωάννη την Μπισκάγια.

Ο Ιωάννης έπεισε τον Απρίλιο του 1306 τον βασιλιά να κηρύξει τον πόλεμο στον Ζουάν Νουνιέ Β΄ ντι Λάρα με το πρόσχημα ότι καταπάτησε τους όρκους του παρά την αντίδραση της βασιλομήτωρος, ήταν πεπεισμένος ότι και ο Ντιέγκο Λόπεζ Ε΄ ντι Χάρο θα πολεμήσει στο πλευρό του. Ο Ζουάν Νουνιέ Β΄ ντι Λάρα μετά από σύντομη πολιορκία του βασιλικού στρατού δραπέτευσε αφήνοντας μόνους τους τον Ντιέγκο Λόπεζ Ε΄ ντι Χάρο, πήγε να κυρήξεικηρύξει ξεχωριστά τον πόλεμο στον βασιλιά στα δικά του εδάφη.

Ο βασιλιάς συναντήθηκε ξανά με τον Ντιέγκο Λόπεζ Ε΄ ντι Χάρο στο [[Μπούργος]], του πρότεινε να κρατήσει την Μπισκάγια όσο ζούνε, στην συνέχεια να μεταβιβαστεί στην ανιψιά του Μαρία Α΄ Ντιάζ ντε Χάρο με εξαίρεση την Ορντούνα και την Βαλμασεντα που θα περάσουν στον γιο του. Ο Ντιέγκο Λόπεζ Ε΄ ντι Χάρο αρνήθηκε ξανά και ο Φερδινάνδος προσπάθησε με κάθε τρόπο να κόψει τους δεσμούς του με τον Ζουάν Νουνιέ Β΄ ντι Λάρα, ο Ντιέγκο Λόπεζ Ε΄ ντι Χάρο πήγε στο πάπα. Στις αρχές του 1307 ενώ ο βασιλιάς, η μητέρα του και ο Ιωάννης βρισκόντουσαν στην Βαγιαδολίδ έμαθαν ότι ο [[Πάπας Κλήμης Ε΄]] αναγνώρισε τον όρκο πουτου είχε πάρει ο Ιωάννης (1300)Ιωάννη σχετικά με την παραίτηση του από την Μπισκάγια (1300). Ο Ιωάννης της Βαλένθια έκανε έφεση για να ακυρωθεί η απόφαση του πάπα που κατοχύρωνε την Μπισκάγια στον Ντιέγκο Λόπεζ Ε΄ ντι Χάρο. Ο Φερδινάνδος Δ΄ επανέλαβε στον Ντιέγκο Λόπεζ Ε΄ ντι Χάρο την πρόταση που του είχε κάνει την προηγούμενη χρονιά βελτιωμένη, ο γιος του θα κληρονομούσε επιπλέον την Μιράντα και την Βιγιάλμπα ντε Λόζα αλλά ο ηγεμόνας της Μπισκάγια αρνήθηκε ξανά.

Με συμβουλές του Ιωάννη της Βαλένθια και του Ντιέγκο Λόπεζ Ε΄ ντε Χάρο ο βασιλιάς ζήτησε από τον Ζουάν Νούνιε Β΄ ντε Λάρα να φύγει από το βασίλειο της Καστίλης και να παραδώσει τις πόλεις που του είχε δώσει δώρο στην επαρχία της [[Κουένκα]]. Ο βασιλιάς πήγε στην Βαλένθια να συναντήσει την μητέρα του, η Μαρία του ζήτησε να στείλει εξορία τον Ζουάν Νούνιε Β΄ ντε Λάρα για να έχει τον σεβασμό των ευγενών. Ο Φερδινάνδος Δ΄ πήγε κατόπιν στο Τορντεχούμος που είχε εξεγερθεί η αριστοκρατία, που υποτάχθηκε στα τέλη του Οκτωβρίου 1307, αμέσως μετά ενώθηκε με τον Ιωάννη και τον γιο του Αλφόνσο δε Βαλένθια.

Την περίοδο της πολιορκίας ο Φερδινάνδος Δ΄ δέχτηκε εντολή από τον πάπα Κλήμη Ε΄ να κυριεύσει τα κάστρα που κρατούσαν οι Ναΐτες και να τα κρατήσει ο ίδιος ώσπου να αποφασίσει ο πάπας σε ποιόν θα τα δώσει δώρο. Ο Ιωάννης του έκανε πρόταση να κλείσει ειρήνη με τους επαναστάτες αλλά ο Φερδινάνδος το αρνήθηκε. Ο βασιλιάς είχε μεγάλες οικονομικές δυσκολίες με τον στρατό του, έστειλε την σύζυγο του Κωνσταντία και την νεογέννητη κόρη τους Ελεονώρα στον πεθερό του βασιλιά της Πορτογαλίας Διονύσιο για να του εξασφαλίσει κάποιο δάνειο. Ο Ιωάννης επανήλθε στον Φερδινάνδο με νέες προτάσεις να κλείσει ειρήνη με τους επαναστάτες και να πολιορκήσει άλλη πόλη στην Ταραζόνα αλλά ο βασιλιάς που ήταν πάντοτε ύποπτος μαζί του το αρνήθηκε. Η σύγκρουση που βρέθηκε ο βασιλιάς με μεγάλους ευγενείς και η ασθένεια της μητέρας του που δεν μπορούσε να τον συμβουλεύσει τον ανάγκασαν να διαπραγματευτεί μόνος του την εκδίωξη του Ζουάν Νούνιε Β΄ ντε Λάρα. Στις αρχές του 1308 συνθηκολόγησαν οι επαναστάτες και ο Φερδινάνδος πήγε να συναντήσει τον Ζουάν Νούνιε Β΄ ντε Λάρα, του επέτρεψε να κρατήσει την [[Λα Ριόχα]] αλλά χωρίς την συμβουλή της μητέρας του που ήταν βαριά άρρωστη τότε.

Οι ίδιοι προτιμούσαν περισσότερο την βασιλομήτωρ παρά τον γιο της για να παρουσιάσουν τα αιτήματα της και να δώσουν όρκο υποτέλειας. Τα αιτήματα ήταν η παραχώρηση του μεριδίου της Γαλικίας στον Ροντρίγκο Αλβάρεζ των Αστουριών, το μερίδιο της Καστίλης στον Φερνάν Ρουίζ ντε Σαλντάνα και την εξορία του Σάντσο Σάντσεθ ντε Βελάσκο, του Ντιέγκο Γκαρσία και του Φερνάν Γκομέζ ντε Τολέδο. Ο Φερδινάνδος Δ΄ έκανε όλα τα αιτήματα τους αποδεκτάδεκτά. Ο αρχηγός του Τάγματος των Ναιτών ήθελε να παραδώσει τα κάστρα στην βασιλομήτωρ αλλά η ίδια αρνήθηκε χωρίς την σύμφωνη γνώμη του γιου της, ο αρχηγός του Τάγματος τα παρέδωσε στον Ινφάντη Φίλιππο με τον όρο να ενημερώσει τον αδελφό του. Στα ''"Κορτές του Μπούργος"'' ο Φερδινάνδος Δ΄ προσπάθησε να αναδιοργανώσει την βασιλική αυλή και να περιορίσει τις εξουσίες του Ιωάννη αλλά απέτυχε, τα κάστρα των Ναιτών παραδόθηκαν τελικά στον βασιλιά.<ref>O'Callaghan 1986, σσ. 317–319.</ref>

Ο Φερδινάνδος Δ΄ μαζί με ολόκληρη την οικογένεια και τους ευγενείς του ζήτησε την άδεια από τα ''"Κορτές της Μαδρίτης"'' να προχωρήσει σε εκστρατεία απέναντι στο εμιράτο της Γρανάδας, τα Κορτές επικύρωσαν όλες τις επιθυμίες του.

Πολλοί ευγενείς ανάμεσα στους οποίους βρισκόταν ο Ιωάννης της ΒαλένθιαςΒαλένθια και ο Ιωάννης Εμμανουήλ της Βιγιένα δεν συμφώνησαν να καταλάβει ο βασιλιάς την Αλχεθίρας και προτίμησαν να λεηλατήσει τον κάμπο της Γρανάδας. Ο Ιωάννης ενοχλήθηκε με την άρνηση του βασιλιά να του παραδώσει την Πονφερράντα και ο Ιωάννης Εμμανουήλ φοβόταν για την Μούρθια αλλά τα στρατεύματα τους συμμετείχαν στην πολιορκία της Αλχεθίρας. Ο αρχηγός του Τάγματος του Καλατράβα έκανε την ίδια εποχή επιδρομή στα σύνορα και ο επίσκοπος της Καρταχένα κυρίευσε την πόλη και το κάστρο του Λουμπρίν (13 Μαρτίου 1309), την πόλη του έδωσε δώρο ο Φερδινάνδος Δ΄. Όταν ολοκληρώθηκαν τα ''"Κορτές της Μαδρίτης"'' ο βασιλιάς πήγε στην [[Μαδρίτη]] και περίμενε τον στρατό του ενώ άφησε το βασίλειο και την σφραγίδα στην μητέρα του. Στην εκστρατεία που ακολούθησε συμμετείχαν όλοι οι ευγενείς της Καστίλης, ο πεθερός του Διονύσιος της Πορτογαλίας του έδωσε 700 ιππότες και ο Ιάκωβος Β΄ της Αραγωνίας του έστειλε δέκα γαλέρες. Ο πάπας Κλήμης Ε΄ με διάταγμα (29 Απριλίου 1309) του χορήγησε όλα τα εκκλησιαστικά έσοδα του βασιλείου για τρία χρόνια με τον όρο να συνεχίσει τον πόλεμο εναντίον της Γρανάδας.

Ο Φερδινάνδος Δ΄ μετέβη από το Τολέδο στην Κόρδοβα όπου οι απεσταλμένοι του Ιακώβου Β΄ της Αραγωνίας του ζήτησαν να ξεκινήσει την πολιορκία της Αλμερίας. Πολλοί ευγενείς όπως ο αδελφός του Ινφάντης Πέτρος, ο Ιωάννης της ΒαλένθιαςΒαλένθια, ο Ιωάννης Εμμανουήλ της Βιγιένα και ο Ντιέγκο Λόπεζ Ε΄ ντι Χάρο του ζήτησαν να διακόψει την πολιορκία της Αλχεθίρας και να λεηλατήσει τις μουσουλμανικές δυνάμεις στην πεδιάδα της Γρανάδας. Ο βασιλιάς επέμενε ωστόσο στην πολιορκία της Αλχεθίρας και επικράτησε η γνώμη του, έφτασε στις αρχές του Ιουλίου του 1309 στην [[Σεβίλλη]].<ref>Benavides 1860, σσ. 220–221.</ref> Οι εξοπλισμοί του στρατού του μεταφέρθηκαν μέσω του ποταμού [[Γουαδαλκιβίρ]] από την Σεβίλλη στην Αλχεθίρας. Τμήμα του στρατού της Καστίλης έφτασε έξω από τα τείχη της Αλχεθίρας (27 Ιουλίου 1309), σε τρεις μέρες ήρθε και ο βασιλιάς με τον Ιωάννη της Βαλένθια (30 Ιουλίου 1309). Ο Ιάκωβος Β΄ της Αραγωνίας ξεκίνησε την πολιορκία της Αλμερίας (15 Αυγούστου 1309), σε λίγες μέρες ο Φερδινάνδος Δ΄ έστειλε τον Ζουάν Νουνιέ Β΄ ντι Λάρα και τον Αλόνσο Πέρεζ ντε Γκουζμάν να πολιορκήσουν το Γιβραλτάρ που παραδόθηκε ύστερα από σύντομη πολιορκία (12 Σεπτεμβρίου 1309).

Η πολιορκία της Αλμερίας κράτησε μέχρι τις 26 Ιανουαρίου 1310. Ο Ιωάννης της Βαλένθια, ο γιος του Αλφόνσο, ο Ιωάννης Εμμανουήλ της Βιγιένα και ο Φερνάν Ρουί ντε Σαλντάνα εγκατέλειψαν το χριστιανικό στρατόπεδο στα μέσα του Οκτωβρίου 1309 λόγω χρηματικών οφειλών του Φερδινάνδου στους στρατιώτες τους. Η συμπεριφορά του Φερδινάνδου έφερε οργή στις Ευρωπαϊκές αυλές και ο Ιάκωβος Β΄ της Αραγωνίας διέκοψε την πολιορκία της Αλχεθίρας αλλά ο Φερδινάνδος την συνέχισε με τον αδελφό του Πέτρο, τον Ζουάν Νουνιέ Β΄ ντι Λάρα και τον Ντιέγκο Λόπεζ Ε΄ ντι Χάρο.[19]<ref>Benavides 1860, σσ. 220–221.</ref>

Ο Φερδινάνδος Δ΄ αποφάσισε τον Ιανουάριο του 1310 να συνθηκολογήσει με τους Γραναδέζους, μια μουσουλμανική αποστολή ήρθε στο χριστιανικό στρατόπεδο και πρόσφερε τις πόλεις Κεσάδα και Μπέντμαρ και 5.000 χρυσά νομίσματα. Ο Φερδινάνδος αποφάσισε στα τέλη του Ιανουαρίου να εγκαταλείψει οριστικά την πολιορκία της Αλχεθίρας. Ο Ντιέγκο Λόπεζ Ε΄ ντι Χάρο και η ανιψιά του Μαρία Α΄ Ντιάζ ντι Χάρο κληρονόμησε την Μπισκάγια όπως είχαν συμφωνήσει, ο Ιωάννης της Βαλένθια επέστρεψε στον βασιλιά τις πόλεις που είχε υποσχεθεί. Ο Φερδινάνδος διέταξε να διακόψουν και την πολιορκία της Αλμερίας χωρίς να κυριεύσουν την πόλη. Η εκστρατεία του 1309 αποδείχτηκε περισσότερο κερδοφόρα για το βασίλειο της Καστίλης παρά για το βασίλειο της Αραγωνίας, το μεγαλύτερο κέρδος ήταν το Γιβραλτάρ. ΗΟι αποστασίααποστασίες του Ιωάννη της Βαλένθια και του Ιωάννη Εμμανουήλ της Βιγιένα που εγκατέλειψαν το στρατόπεδο άφησεάφησαν άσχημη εντύπωση στις Ευρωπαϊκές αυλές.<ref>González Mínguez 2004, σ. 237.</ref>

Όταν ολοκληρώθηκε η πολιορκία της Αλχεθίρας ο Φερδινάνδος Δ΄ έστειλε τον Ζουάν Νούνιε Β΄ ντι Λάρα στον πάπα Κλήμη Ε΄ να τον παρακαλέσει να μην ακυρώσει την απόφαση του προκατόχου του Βονιφάτιου Η΄ ναπου νομιμοποιήσεινομιμοποίησε τον γάμο των γονέων του. Ο Ζουάν Νούνιε Β΄ ντι Λάρα πληροφόρησε τον πάπα για τους λόγους που ο βασιλιάς διέκοψε την πολιορκία και ζήτησε άδεια για νέα Σταυροφορία. Ο πάπας έκανε δεκτά τα αιτήματα, καταδίκασε την συμπεριφορά του Ιωάννη της Βαλένθια και του Ιωάννη Εμμανουήλ της Βιγιένα και έστειλε επιστολές σε όλους τους επισκόπους της Καστίλης να υποστηρίξουν με όλα τα μέσα τον βασιλιά τους σε νέα Σταυροφορία. Ο Φερδινάνδος Δ΄ ξεκίνησε ξανά τον πόλεμο στην Γρανάδα, ο αδελφός του Πέτρος της Καστίλης ήρθε στην Σεβίλλη για να ενωθεί μαζί του. Ο Φερδινάνδος βρέθηκε με πρόσκληση της μητέρας του στον δεύτερο γάμο της αδελφής του Ισαβέλλας με τον [[Ιωάννης Γ΄ της Βρετάνης|Ιωάννη]] διάδοχο του [[Κατάλογος μοναρχών της Βρετάνης|Δουκάτου της Βρετάνης]].

Ο βασιλιάς στέρησε από τον Ιωάννη της Βαλένθια τον τίτλο του Μαγιοδρόμου και έκανε κατάσχεση στα εδάφη του, την ίδια τύχη είχαν ο γιος του Αλφόνσος και ο ξάδελφος του Σάντσο της Καστίλης που τον υποστήριζε. Ο Ιωάννης Εμμανουήλ της Βιγιένα συμφιλιώθηκε με τον βασιλιά και του ζήτησε τον τίτλο του μαγιοδρόμου. Ο Φερδινάνδος που χρειαζόταν την βοήθεια του Ιωάννη Εμμανουήλ εναντίον του Ιωάννη της Βαλένθια πήρε τον τίτλο από τον αδελφό του Πέτρο και του τον έδωσε, ο Πέτρος αποζημιώθηκε με την πόλη του Αλμαθάν. Τον Φεβρουάριο του 1311 ο Ιωάννης Εμμανουήλ της Βιγιένα αποστάτησε ξανά και πήγε στο Πεναφιέλ για να βρει τον Ιωάννη. Οι οπαδοί του Ιωάννη της Βαλένθια φοβήθηκαν την οργή του βασιλιά και οργάνωσαν την άμυνα τους με την βοήθεια του Σάντσο της Καστίλης και του Ζουάν Αλφόνσο ντε Χάρο. Ο Φερδινάνδος Δ΄ που δεν ήθελε με κανέναν τρόπο ανοιχτή εξέγερση μέσα στο βασίλειο του επειδή θα ακύρωνε τα σχέδια του για νέα Σταυροφορία έστειλε την μητέρα του να κλείσει ειρήνη.

Στα μέσα του 1311 οι ευγενείς με πρωτοβουλία του Ιωάννη της Βαλένθια απαίτησαν από τον βασιλιά να αντικαταστήσει τους συμβούλους του με τους ίδιους. Ο μοναδικός που έμεινε πιστός στον βασιλιά ήταν ο Ιωάννης Εμμανουήλ της Βιγιένα επειδή ο Φερδινάνδος Δ΄ του έδωσε στις 15 Οκτωβρίου όλο το βασιλικό θησαυροφυλάκιο και τα δικαιώματα στο Βαλντερόμο και το Ραμπρίντο. Ο Φερδινάνδος Δ΄ που δεν ήθελε με κανέναν τρόπο εμφύλιο με την οικογένεια του επειδή ήθελε να επαναλάβει την Ρεκονκίστα, υπέγραψε την ''"Συνθήκη της Παλένθια"'' (28 Οκτωβρίου 1311) που επικυρώθηκε στα ''"Κορτές της Βαγιαδολίδ"'' (1312). Ο βασιλιάς δέχτηκε να σεβαστεί όλα τα προνόμια των ευγενών και τους έδωσε πίσω τα εδάφη τους. Η κηδεμονία του μικρού Αλφόνσο δώθηκεδόθηκε στον Πέτρο που πήρε επιπλέον την Σανταντέρ. Ο βασιλιάς παραχώρησε στον Ιωάννη την Πονφερράντα με τον όρο να μην προχωρήσει σε καμιά συμμαχία με τον Ζουάν Νουνιέ Β΄ ντι Λάρα. Τον Δεκέμβριο του 1311 ο Φερδινάνδος Δ΄ συναντήθηκε για άλλη μια φορά με τον Ιάκωβο Β΄ της Αραγωνίας στο Καταλαγιώ για να γιορτάσει τον γάμο του αδελφού του Πέτρου με την [[Μαρία της Αραγωνίας, Λαίδη του Καμέρος]] κόρη του Ιακώβου Β΄, σύμφωνα με μερικούς ιστορικούς ο γάμος έγινε τον Ιανουάριο του 1312.<ref>González Mínguez 1995, σ. 236.</ref> Ο Φερδινάνδος παρέδωσε ταυτόχρονα την μεγαλύτερη κόρη του στην Αραγωνέζικη αυλή για ανατροφή μέχρι να φτάσει σε ηλικία γάμου ώστε να παντρευτεί τον διάδοχο Ιάκωβο.

Ο βασιλιάς αναχώρησε από το Τολέδο (13 Ιουλίου 1312) αφήνοντας τον διάδοχο του Αλφόνσο στην [[Άβιλα]] και πήγε στην [[Χαέν]] για να βοηθήσει τον αδελφό του Πέτρο στην πολιορκία της Αλκωντέτ. Μετά την Χαέν πήγε στην Μάρτος και διέταξε την εκτέλεση των αδελφών Καρβαχάλ με την κατηγορία ότι δολοφόνησαν κάποιον αγαπημένο ιππότη του. Τα ''"Χρονικά του Φερδινάνδου Δ¨'' αναφέρουν ότι ο βασιλιάς έβαλε τα δυο αδέλφια σε ένα σιδερένιο κλουβί με αιχμηρά μεταλλικά αντικείμενα και έριξαν το κλουβί από την κορυφή του βράχου του Μάρτος. Τα δυο αδέλφια που ήταν αθώα λίγο πρίνπριν πεθάνουν ζήτησαν από τον θεό μέσα σε 30 μέρες να καλέσει τον Φερδινάνδο Δ΄ στο δικαστήριο του.<ref>Benavides 1860, σ. 242.</ref>

Ο Φερδινάνδος Δ΄ αναχώρησε κατόπιν για την Αλκωντέτ και περίμενε τον Ιωάννη της Βαλένθια να ξεκινήσουν την πολιορκία της πόλης, ο Ιωάννης δεν εμφανίστηκε επειδή φοβήθηκε ότι ο βασιλιάς θα τον δολοφονήσει. Ο Φερδινάνδος διέκοψε την πολιορκία στα τέλη του Αυγούστου του 1312 ίσως λόγω ασθένειας και έφυγε για την Χαέν. Ο αδελφός του Πέτρος συνέχισε την πολιορκία, η φρουρά της πόλης παραδόθηκε ύστερα από πολιορκία τριών μηνών (5 Σεπτεμβρίου 1312) και ο Πέτρος πήγε στην συνέχεια στην Χαέν να συναντήσει τον αδελφό του. Την ημέρα του θανάτου του ο Φερδινάνδος Δ΄ συμφώνησε με τον Πέτρο να βοηθήσουν τον σουλτάνο της Γρανάδας με τον οποίο είχαν κλείσει ειρήνη εναντίον του αδελφού του που είχε επαναστατήσει.<ref>Mata Carriazo y Arroquia 2002, σ. 159.</ref>

Ο Φερδινάνδος Δ΄ της Καστίλης πέθανε μυστηριωδώς στην Χαέν (7 Σεπτεμβρίου 1312) όταν έληξε η κατάρα των αδελφών Καρβαχάλ γι'αυτό πήρε το προσωνύμιο ''"Προσκεκλημένος"'', ήταν 26 ετών και ο διάδοχος του Αλφόνσος ακόμα βρέφος. Τα ''"Χρονικά του Φερδινάνδου Δ΄"'' που γράφτηκαν περίπου 30 χρόνια αργότερα περιγράφουν τον θάνατο του βασιλιά στο ''"Κεφάλαιο 18"'' και τον σχετίζουν με την κατάρα των αδελφών Καρβαχάλ ως εξής : <ref>Benavides 1860, σσ. 242–243.</ref>

''"Ο βασιλιάς Φερδινάνδος Δ΄ της Καστίλης που κατέλαβε στο Γιβραλτάρ κάλεσε δυο αδελφούς ιππότες τον Πέντρο Καρβαχάλ και Ζουάν Αφόνσο Καρβαχάλ που ήταν μέλη της αυλής του και τους κατηγόρησε ότι έχει πολλές ενδείξεις σε βάρος τους για την κατηγορίαδολοφονία του αγαπημένου του ιππότη. Ο Φερδινάνδος ξεπερνώντας κάθε όριο αυστηρότητας τους συνέλαβε και τους έριξε από τον βράχο του Μάρτος, πριν πεθάνουν οι ιππότες που ήταν στην πραγματικότητα αθώοι ζήτησαν από τον θεό να δικάσει τον βασιλιά σε τριάντα μέρες. Μετά την θανάτωση τους ο βασιλιάς πήγε στην Χαέν, δυο μέρες πριν πεθάνει ήταν πολύ εκνευρισμένος έτρωγε συνέχεια κρέας και έπινε κρασί, όταν συμπληρώθηκαν οι 30 μέρες ήθελε να πάει να βοηθήσει τον αδελφό του που πολιορκούσε την Αλκωντέτ. Ο Φερδινάνδος έπεσε για ύπνο και δεν ξύπνησε ποτέ, τον βρήκαν στο κρεβάτι του νεκρό. Υπάρχουν πολλές θεωρίες σχετικά με τον τρόπο που αποδίδεται η δικαιοσύνη ειδικά για το αίμα που χύνεται άδικα, αν δεν μπορούν οι άνθρωποι τιμωρός γίνεται ο θεός. Δεν υπήρχε κανένας άνθρωπος να τιμωρήσει αυτόν τον βασιλιά και ανέλαβε να το κάνει ο θεός"''.

Τον Σεπτέμβριο του 1312 αμέσως μετά τον θάνατο του η σωρός του μεταφέρθηκε στην Κόρδοβα και τάφηκε στον Καθεδρικό ναό της πόλης που ήταν τότε τζαμί (13 Σεπτεμβρίου 1312). Ο αρχικός προορισμός να ταφεί δίπλα από τον πατέρα του Σάντσο Δ΄, του παππού του [[Αλφόνσος Ι΄ της Καστίλης|Αλφόνσο τον Σοφό]] και του προπάππου του [[Φερδινάνδος Γ΄ της Καστίλης|Φερδινάνδο Γ΄ της Καστίλης]] δεν πραγματοποιήθηκε.

Όταν πέθανε είχε καύσωνα, η σύζυγος του Κωνσταντία και ο αδελφός του Πέτρος αποφάσισαν να το θάψουν για ασφάλεια στο μεγάλο τζαμί της Κόρδοβας. Η σύζυγος του διέταξε να κτίσουν έξι παρεκκλήσια γύρω από το τζαμί και διέταξε να γιορτάζεται η επαίτειοςεπέτειος του θανάτου του κάθε χρόνο, τέσσερα κεριά θα έκαιγαν γύρο από τον τάφο του σε καθημερινή βάση και ο ιερέας θα προσευχόταν συνεχώς για την ψυχή του.<ref>Salcedo Hierro 2000, σ. 310.</ref> Τα οστά του Φερδινάνδου και του γιου του Αλφόνσου μεταφέρθηκαν στο βασιλικό παρεκκλήσι του τζαμιού της Κόρδοβας που οικοδομήθηκε προς τιμή του (1371).

*Catalán, Diego (1977). Cátedra Seminario Menéndez Pidal, ed. Gran Crónica de Alfonso XI (in Spanish). Dos tomos (1ª ed.). Madrid: Editorial Gredos.