Άμεση δημοκρατία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
|||
Γραμμή 2:
Η '''άμεση δημοκρατία ( ή Κοινοτισμός με την αυστηρότερη έννοια)''', γνωστή και υπό τον όρο ''καθαρή δημοκρατία'', αποτελεί έναν τύπο [[δημοκρατία]]ς και θεωρίας πολιτικών δικαιωμάτων όπου η εξουσία εδράζεται στη συνέλευση όλων των πολιτών που συμμετέχουν σε αυτήν. Αναλόγως με το σύστημα που ισχύει κάθε φορά, η συνέλευση μπορεί να έχει εκτελεστικές εξουσίες, νομοθετικές αρμοδιότητες, να ορίζει και να απολύει αξιωματούχους, καθώς και να δικάζει. Η άμεση δημοκρατία χρησιμοποιείται ως όρος κατ' αντιδιαστολή με την '''[[αντιπροσωπευτική δημοκρατία]]''' (ή ''έμμεση δημοκρατία''), όπου η εξουσία ασκείται από μια ομάδα ανθρώπων, που συνήθως επιλέγεται μέσα από εκλογές ανάδειξης αντιπροσώπων. Ιστορικά εμφανίστηκε πρώτα η άμεση δημοκρατία και ακολούθησε, μετά από περίπου δύο χιλιετίες, η έμμεση.
== Παραδείγματα ==
=== Η άμεση δημοκρατία στην Αρχαιότητα ===
[[Αρχείο:Pnyx.jpg|thumb|360px|right|Ο τόπος όπου συνεδρίαζε η αθηναϊκή εκκλησία του δήμου, η [[Πνύκα]], βρίσκεται δυτικά της [[Ακρόπολη Αθηνών|Ακρόπολης]].]]
Γραμμή 25 ⟶ 26 :
=== Η άμεση δημοκρατία στον Μεσαίωνα ===
Άμεση δημοκρατία κατά τη διάρκεια του [[Μεσαίωνας|Μεσαίωνα]] δεν προσδιορίζεται, παρά μόνον στην ύστερη περίοδό του, με την [[Ενετική Δημοκρατία]] και την αμεσότητα της γενικής της συνέλευσης σε ένα σύστημα διακυβέρνησης επί της ουσίας ολιγαρχικό. Το σύστημα αυτό λειτουργούσε ιεραρχικά βάσει της πυραμίδας Δόγης, Συμβούλιο των Δουκών (Collegio), Σαράντα και Σύγκλητος (Pragedi), Μέγα Συμβούλιο (Maggior Consiglio) και Γενική ή Λαϊκή Συνέλευση.<ref>[http://rangevoting.org/VenHist.html The Most Serene Republic of Venice]</ref>
Κατά περίπτωση, ωστόσο, απαντώνται εφαρμογές της άμεσης δημοκρατίας στη Σκανδιναβία, σε μικρές κυνηγετικές κοινότητες από τον 8ο έως τον 11ο αιώνα. Αυτές οι αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες εφαρμόζονταν σε αυτό που ονομάστηκε ''θινγκ'', τον τόπο δηλαδή συνάντησης όλων των ελεύθερων ανθρώπων, που χρησιμοποιείτο κυρίως για νομοθετικούς και όχι πολιτικούς σκοπούς. Η αρχαία παράδοση του ''θινγκ'' απαντάται σήμερα στο έτυμο των ονομάτων των κοινοβουλίων της [[Ισλανδία]]ς (Althing), της [[Νορβηγία]]ς (Storting) και της [[Δανία]]ς (Folketing). To ''αλθίνγκ'' (althing), η ομοσπονδιακή συνάθροιση των Ισλανδών, θεωρείται το αρχαιότερο κοινοβούλιο του κόσμου καθώς δημιουργήθηκε περίπου το 930. Φαίνεται μάλιστα πως, σύμφωνα με τα όσα έγραψε ο [[Άνταμ φον Μπρέμεν]] το 1076, δηλαδή ότι «δεν έχουν βασιλέα, μόνο νόμους» θα μπορούσε να υποθέσει κανείς ότι έχει να κάνει με μια μορφή δημοκρατίας στην οποία ελεύθεροι άνθρωποι με ίσα πολιτικά δικαιώματα συναντώνταν σε καθορισμένες ημερομηνίες με σκοπό να νομοθετήσουν και να αποδώσουν δικαιοσύνη. «Οι Ισλανδοί» γράφει ο Φρεντερίκ Ντυράν «δημιούργησαν και βίωσαν ένα είδος σκανδιναβικής αρχαίας Ελλάδας, δηλαδή μια κοινότητα ελεύθερων ανθρώπων που συμμετείχε ενεργά στις υποθέσεις της κοινότητας. Αυτού του είδους οι κοινότητες ήταν ιδιαίτερα καλλιεργημένες, διανοητικά παραγωγικές και επιπρόσθετα ήταν δεμένες με δεσμούς εκτίμησης και σεβασμού».<ref>Durand Frederick, «Les fondements de l'État libre d'Icelande: trois siècles de démocratie médiévale», στο ''Nouvelle Ecole'' 25-26 (Winter 1974–75), σσ. 68–73.</ref>
Κατά την περίοδο από τον 11o έως τον 13ο αιώνα η ευημερία των ευρωπαϊκών πόλεων εμφανίζεται αυξημένη. Στη Β. Ιταλία ωστόσο παρατηρείται μια πολιτική αστάθεια εξαιτίας των πολλαπλών πιέσεων που ασκούν οι επιδιώξεις της [[Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|αυτοκρατορικής Γερμανίας]] από τη μία και οι βλέψεις των [[Βατικανό|παπικών κρατών]] από την άλλη. Πόλεις που ευημερούσαν μεν αλλά απειλούνταν, προσπάθησαν να αποκτήσουν μέσω της ενεργητικής συμμετοχής των πολιτών έλεγχο της ζωής τους διαμορφώνοντας ένας είδος διακυβέρνησης με αρκετά αμεσοδημοκρατικά χαρακτηριστικά που έμεινε στην ιστορική γλώσσα ως ''μεσαιωνική [[κομμούνα]]'' ή ''κοινότητα''. Στα πρώτα χρόνια σε αυτές τις κοινότητες συμμετείχαν ή μπορούσαν να συμμετέχουν όλοι οι άρρενες ελεύθεροι πολίτες σε μια συνάθροιση γνωστή ως ''αρένγκο'' (arengo). Ιδιαίτερα στην περίπτωση της Ενετικής Δημοκρατίας η ''αρένγκο'' φαίνεται πως είχε πολύ μεγάλη δύναμη. Όριζε στη συνέλευσή της έναν ισόβιο δόγη και δύο τριβούνους (δημάρχους) για να τον βοηθούν. Ο δόγης είχε απόλυτη εκτελεστική εξουσία, μόνον εάν εξασφάλιζε την αποδοχή της πολυπληθούς και δυναμικής συνέλευσης. Όπως ήταν φυσικό οι δόγηδες επιχείρησαν να διαμορφώσουν δυναστείες, οι οποίες εξέπεσαν κατόπιν λαϊκών εξεγέρσεων, με αποτέλεσμα μεταξύ του 804 και του 1032 να έχουν εξοριστεί ή δολοφονηθεί 6 δόγηδες.<ref>Finer S. E. 1999, 987.</ref>
=== Παρισινή Κομμούνα ===
▲Κατά περίπτωση, ωστόσο, απαντώνται εφαρμογές της άμεσης δημοκρατίας στη Σκανδιναβία, σε μικρές κυνηγετικές κοινότητες από τον 8ο έως τον 11ο αιώνα. Αυτές οι αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες εφαρμόζονταν σε αυτό που ονομάστηκε ''θινγκ'', τον τόπο δηλαδή συνάντησης όλων των ελεύθερων ανθρώπων, που χρησιμοποιείτο κυρίως για νομοθετικούς και όχι πολιτικούς σκοπούς. Η αρχαία παράδοση του ''θινγκ'' απαντάται σήμερα στο έτυμο των ονομάτων των κοινοβουλίων της [[Ισλανδία]]ς (Althing), της [[Νορβηγία]]ς (Storting) και της [[Δανία]]ς (Folketing). To ''αλθίνγκ'' (althing), η ομοσπονδιακή συνάθροιση των Ισλανδών, θεωρείται το αρχαιότερο κοινοβούλιο του κόσμου καθώς δημιουργήθηκε περίπου το 930. Φαίνεται μάλιστα πως, σύμφωνα με τα όσα έγραψε ο [[Άνταμ φον Μπρέμεν]] το 1076, δηλαδή ότι «δεν έχουν βασιλέα, μόνο νόμους» θα μπορούσε να υποθέσει κανείς ότι έχει να κάνει με μια μορφή δημοκρατίας στην οποία ελεύθεροι άνθρωποι με ίσα πολιτικά δικαιώματα συναντώνταν σε καθορισμένες ημερομηνίες με σκοπό να νομοθετήσουν και να αποδώσουν δικαιοσύνη. «Οι Ισλανδοί» γράφει ο Φρεντερίκ Ντυράν «δημιούργησαν και βίωσαν ένα είδος σκανδιναβικής αρχαίας Ελλάδας, δηλαδή μια κοινότητα ελεύθερων ανθρώπων που συμμετείχε ενεργά στις υποθέσεις της κοινότητας. Αυτού του είδους οι κοινότητες ήταν ιδιαίτερα καλλιεργημένες, διανοητικά παραγωγικές και επιπρόσθετα ήταν δεμένες με δεσμούς εκτίμησης και σεβασμού»<ref>Durand Frederick, «Les fondements de l'État libre d'Icelande: trois siècles de démocratie médiévale», στο ''Nouvelle Ecole'' 25-26 (Winter 1974–75), σσ. 68–73.</ref>.
Το 1871, μετά την ίδρυση της Κομμούνας των Παρισίων, οι Παρισινοί καθιέρωσαν ένα αποκεντρωμένο άμεσο σύστημα διακυβέρνησης με διορισμένους διοργανωτές για να κατανοήσουν την εν πολλοίς αυθόρμητη εξέγερση. Αν και εξακολουθούσε να αρνείται στις γυναίκες το δικαίωμα ψήφου, εμπλέκονταν σε μεγάλο βαθμό στη συναίνεση πριν από τη διεξαγωγή των ψηφοφοριών. Τα πάντα από το στρατό μέχρι τις συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν εκδημοκρατισμένα και η αποκέντρωση και ο εκδημοκρατισμός που προαναφέρθηκαν οδήγησαν πολλά μέλη της Πρώτης Διεθνούς να θεωρήσουν την Κομμούνα των Παρισίων ως μια αταξική κοινωνία.
Λόγω της σύντομης διάρκειας ζωής της κοινότητας, πραγματοποιήθηκε μόνο μία εκλογή σε ολόκληρη την Ευρώπη και οι δομές που ήταν απαραίτητες για τη διευκόλυνση των μελλοντικών οργανωμένων εκλογών σε μεγάλες κλίμακες ήταν σε μεγάλο βαθμό ανύπαρκτες. Ωστόσο, η επιρροή του άμεσου εκδημοκρατισμού στην Κομμούνα των Παρισίων δεν πρέπει να υποτιμηθεί.
▲Κατά την περίοδο από τον 11o έως τον 13ο αιώνα η ευημερία των ευρωπαϊκών πόλεων εμφανίζεται αυξημένη. Στη Β. Ιταλία ωστόσο παρατηρείται μια πολιτική αστάθεια εξαιτίας των πολλαπλών πιέσεων που ασκούν οι επιδιώξεις της [[Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|αυτοκρατορικής Γερμανίας]] από τη μία και οι βλέψεις των [[Βατικανό|παπικών κρατών]] από την άλλη. Πόλεις που ευημερούσαν μεν αλλά απειλούνταν, προσπάθησαν να αποκτήσουν μέσω της ενεργητικής συμμετοχής των πολιτών έλεγχο της ζωής τους διαμορφώνοντας ένας είδος διακυβέρνησης με αρκετά αμεσοδημοκρατικά χαρακτηριστικά που έμεινε στην ιστορική γλώσσα ως ''μεσαιωνική [[κομμούνα]]'' ή ''κοινότητα''. Στα πρώτα χρόνια σε αυτές τις κοινότητες συμμετείχαν ή μπορούσαν να συμμετέχουν όλοι οι άρρενες ελεύθεροι πολίτες σε μια συνάθροιση γνωστή ως ''αρένγκο'' (arengo). Ιδιαίτερα στην περίπτωση της Ενετικής Δημοκρατίας η ''αρένγκο'' φαίνεται πως είχε πολύ μεγάλη δύναμη. Όριζε στη συνέλευσή της έναν ισόβιο δόγη και δύο τριβούνους (δημάρχους) για να τον βοηθούν. Ο δόγης είχε απόλυτη εκτελεστική εξουσία, μόνον εάν εξασφάλιζε την αποδοχή της πολυπληθούς και δυναμικής συνέλευσης. Όπως ήταν φυσικό οι δόγηδες επιχείρησαν να διαμορφώσουν δυναστείες, οι οποίες εξέπεσαν κατόπιν λαϊκών εξεγέρσεων, με αποτέλεσμα μεταξύ του 804 και του 1032 να έχουν εξοριστεί ή δολοφονηθεί 6 δόγηδες<ref>Finer S. E. 1999, 987.</ref>.
== Φιλελευθερισμός και άμεση δημοκρατία ==
| |||