|
| περιοχή=[[Βόρεια Μακεδονία]]
| δικτυακός τόπος= [http://www.mpc.org.mk/ www.mpc.org.mk/]
|Προκάτοχος=Μιχαήλ}}
}}
Η '''Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία - Αρχιεπισκοπή Οχρίδας''' ({{Lang-mk|Македонска Православна Црква - Охридска Архиепископија}}) είναι η [[Σχίσμα|σχισματική]] Εκκλησία της [[Βόρεια Μακεδονία|Βόρειας Μακεδονίας]] η οποία και προέκυψε από την διάσπαση των τριών νοτιότερων επαρχιών της [[Πατριαρχείο Σερβίας|Σερβικής Εκκλησίας]], δηλαδή των μητροπόλεων Σκοπίων, Ζλετόβου-Στρωμνίτσας, Αχρίδας – Βιτωλίων, τον Οκτώβριο του [[1958]]<ref>Ιωάννης Ταρνανίδης, Ιστορία της Σερβικής Εκκλησίας, εκδ.Αφοί Κυριακίδη, Θεσσ/ίκη, 1988, σελ .110</ref> και ως σήμερα δεν αναγνωρίζεται από καμιά άλλη ορθόδοξη Εκκλησία. Με την ίδρυση της το 1958 βρίσκονταν σε κανονική ενότητα με το Σερβικό Πατριαρχείο και ο πρώτος επίσκοπος της χειροτονήθηκε από τον Σέρβο Πατριάρχη. Το 1967 όμως ανακήρυξε το αυτοκέφαλο της με αποτέλεσμα η έκτακτη Σύνοδος της Ιεραρχίας της Σερβικής Εκκλησίας, το Σεπτεμβρίο του ίδιου έτους, κήρυξε την ηγεσία της Μακεδονικής Εκκλησίας σχισματική. Το 2005 και μετά από διάλογο που δεν κατέληξε σε συμφωνία μεταξύ του Πατριαρχείου της Σερβίας και της σχισματικής Εκκλησίας, το Πατριαρχείο της Σερβίας προχώρησε στην επανίδρυση της [[Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή της Αχρίδας|Ορθόδοξης Αρχιεπισκοπής της Αχρίδας]] στην Βόρεια Μακεδονία.
==Προϊστορία του σχίσματος==
[[Αρχείο:INICIJATIVEN ODBOR ZA mpc 1945.jpg|μικρογραφία|Επιστολή της Επιτροπής Πρωτοβουλίας που απευθύνεται στο Οικονομικό Συμβούλιο του προεδρείου της Αντιφασιστικής Συνέλευσης για την Λαϊκή Απελευθέρωση της «Μακεδονίας» (ASNOM), ζητώντας την οργάνωση της «Μακεδονικής» Ορθόδοξης Εκκλησίας, Σκόπια, 3 Φεβρουαρίου 1945.]]
Από το [[1922]] οι επαρχίες της σημερινής [[Βόρεια Μακεδονία|Βόρειας Μακεδονίας]] (Νότιας Σερβίας κατά τους Σέρβους) και Παλαιάς Σερβίας ανήκαν στο [[Πατριαρχείο Σερβίας]].<ref>Δημήτριος Γόνης, Ιστορία των Ορθοδόξων Εκκλησιών Βουλγαρίας και Σερβίας, εκδ.Συμμετρία, Αθήνα, 1996, σελ.265</ref>
Όταν στην διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου οι Βούλγαροι κατέλαβαν τη Νότια Σερβία, στα πλαίσια των μέτρων που έλαβαν για την προσάρτηση της περιοχής ήταν και η απομάκρυνση των Σέρβων επισκόπων και ιερέων και η αντικατάστασή τους από Βουλγάρους. Έτσι ο Σκοπίων Ιωσήφ και ο Ζλετόβου και Στρωμνίτσας Βικέντιος απομακρύνθηκαν. Όταν ολοκληρώθηκε ο πόλεμος το Κομμουνιστικό Κόμμα Γιουγκοσλαβίας δεν επέτρεψε την επιστροφή των Σέρβων ιερέων και επισκόπων.
[[Αρχείο:Coat of arms of the Macedonian Orthodox Church.svg|thumb|150px|Πρώιμο έμβλημα της Μακεδονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας - Αρχιεπισκοπή Οχρίδας.]]
Τον Μάιο του [[1946]] συγκαλείται συνέλευση των ιερέων της δημοκρατίαςΛαϊκής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Η συνέλευση υποχώρησε από το αίτημα της αυτοκεφαλίαςΑυτοκεφαλίας συμβιβαζόμενη σε ένα καθεστώς εσωτερικής αυτοδιοίκησης. Ταυτόχρονα ζητούσε την διάλυση του Πατριαρχείου Σερβίας μέσα από την αντικατάστασή του από «Αρχιερατική Σύνοδο της Εκκλησίας της Γιουγκοσλαβίας» στην οποία θα συμμετέχουν οι εθνικοί αρχιερείς κάθε μιας δημοκρατίαςΔημοκρατίας της Γιουγκασλαβίας.
Δύο χρόνια αργότερα, τον Μάιο του [[1948]] επανήλθαν με νέες προτάσεις τους προς το Σερβικό Πατριαρχείο: εγκαταλείπουν την θέση της Πανγιουγκοσλαβικής Εκκλησίας, ικανοποιούνται με την αυτονομίαΑυτονομία και την εξάρτησή τους από το Σερβικό Πατριαρχείο. Οι υποχωρήσεις τους θα συνεχιστούν ως προς την εξάρτηση από το Σερβικό Πατριαρχείο, προκειμένου να εξασφαλίσουν επισκόπους που δεν είχαν, αναγκαίους για να τελέσουν χειροτονίες κατώτερων κληρικών. Το [[1954]] η Επιτροπή πρωτοβουλίας επανήλθε με νέες υποχωρήσεις: η σλαβομακεδονικήμακεδονική γλώσσα να χρησιμοποιείται μόνο στη διοίκηση της εκκλησίας ενώ η εκκλησιαστική σλαβονική στη λατρεία.
Στάσιμη παρέμεινε η κατάσταση για όλα αυτά τα χρόνια . Όμως το [[1957]] και [[1958]] θα ανταλλαγούν επισκέψεις ανάμεσα στην Επιτροπή πρωτοβουλίας και τον Πατριάρχη Σερβίας Βικέντιο. Η Σερβική Εκκλησία προέβαλε όμως κανονικά κωλύματα για την εκλογή των νέων επισκόπων επειδή ήταν έγγαμοι.<ref>Δημήτριος Γόνης, Ιστορία των Ορθοδόξων Εκκλησιών Βουλγαρίας και Σερβίας, εκδ.Συμμετρία, Αθήνα, 1996, σελ.272</ref> Τελικά ο αιφνίδιος θάνατος του Βικεντίου ανέτρεψε τις εξελίξεις.
=== Η β΄ Κληρικολαϊκή συνέλευση ===
Τον [[Οκτώβριος|Οκτώβριο]] του [[1958]] συγκλήθηκε νέα κληρικολαϊκή συνέλευση στην [[Αχρίδα]] και αποφάσισε α) την ανασύσταση της «Αρχιεπισκοπής Αχρίδος», β) ψήφισε ένα καταστατικό της Εκκλησίας και γ) εξέλεξε έναν μητροπολίτη, τον μέχρι τότε βικάριο επίσκοπο Τόπλιτσας του Σερβικού Πατριαρχείου Δοσίθεο Stojkovic και δύο επισκόπους. Επίσης, δ) η «Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία» όπως ονομάστηκε, αποφάσισε να βρίσκεται σε κανονική ενότητα με το Σερβικό Πατριαρχείο. Η αρχιεπισκοπή αυτή αποτελείται από την αρχιεπισκοπή Αχρίδας και Σκοπίων με έδρα τα Σκόπια, και τις επισκοπές Πρέσπας – Βιτωλίων με έδρα τα Βιτώλια (Μοναστήρι) και Ζλετόβου – Στρωμνίτσας, με έδρα το Στιπ.<ref>Ιωάννης Ταρνανίδης, Ιστορία της Σερβικής Εκκλησίας, εκδ.Αφοί Κυριακίδη, Θεσσ/ίκη, 1988,σελ.111</ref><ref>Δημήτριος Γόνης, Ιστορία των Ορθοδόξων Εκκλησιών Βουλγαρίας και Σερβίας, εκδ.Συμμετρία, Αθήνα, 1996, σελ.273</ref> Ο τότε πατριάρχης Γερμανός μετέβη στα Σκόπια και τον [[Ιούλιος|Ιούλιο]] του [[1959]] χειροτόνησε τον Πρεσπών και Βιτωλίων Κλήμεντα. Στη συνέχεια οι Δοσίθεος και Κλήμης χειροτόνησαν τον Ζλετόβου και Στρωμνίτσας Ναούμ.
=== Η αποξένωση ανάμεσα σε Βελιγράδι και Σκόπια ===
Σημεία τριβής μεταξύ των δύο μερών αποτέλεσαν η έκταση, το περιεχόμενο και ο χαρακτήρας της αυτονομίας της ΣλαβομακεδονικήςΜακεδονικής Εκκλησίας. Έτσι για την σερβική πλευρά η αυτονομία της ΣλαβομακεδονικήςΜακεδονικής Εκκλησίας ήταν στο εσωτερικό διοικητικό επίπεδο. Εξακολουθούσε όμως να είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ενιαίας Σερβικής Εκκλησίας. Για την ΣλαβομακεδονικήΜακεδονική Εκκλησία από την άλλη μεριά ίσχυε πως θεωρούσε τον εαυτό της ανεξάρτητο. Συνδεόταν με τη σερβικήΣερβική Εκκλησία μόνο στο πρόσωπο του πατριάρχη.<ref>Γιάννα Κατσόβσκα –Μαλιγκούδη, Οι Σλάβοι των Βαλκανίων. Εισαγωγή στην ιστορία και τον πολιτισμό τους, εκδ.Gutenberg, Αθήνα, 2004, σελ.277</ref>
===Η πορεία προς το αυτοκέφαλο και το σχίσμα===
[[File:Macedonian cross.svg|thumb|130px|Μακεδονίτικος [[σταυρός]] από τηντο Μοναστήρι της [[Ελεούσα Στρώμνιτσας|Ελεούσας στη Στρώμνιτσα]] - ένα από τα σύμβολα της εκκλησίας.]]
Με επιστολή της στις [[5 Δεκεμβρίου]] του [[1966]] η Σύνοδος της ΣλαβομακεδονικήςΜακεδονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας προς την Αρχιερατική Σύνοδο της Σερβικής Εκκλησίας ζητά να της χορηγήσει το αυτοκέφαλοΑυτοκέφαλο. Σε ειδική συνεδρία που έγινε το επόμενο έτος η Σερβική Σύνοδος απέρριψε το αίτημα.<ref>Δημήτριος Γόνης, Ιστορία των Ορθοδόξων Εκκλησιών Βουλγαρίας και Σερβίας, εκδ.Συμμετρία, Αθήνα, 1996, σελ.274</ref>
Στις [[17 Ιουλίου]] του [[1967]] συγκλήθηκε η Γ΄ Κληρικολαϊκή Συνέλευση η οποία ανακήρυξε αυτοκέφαλη την ΣλαβομακεδονικήΜακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία. Τροποποιήσεις έγιναν και στον Καταστατικό χάρτη της Εκκλησίας καθώς προστέθηκαν δύο νέες επισκοπές: Δεβρών-Κιτσέβου και Αμερικής-Καναδά-Αυστραλίας. Ο προκαθήμενός της φέρει τον τίτλο του «αρχιεπισκόπουΑρχιεπισκόπου Αχρίδας και Μακεδονίας». Ο ΣλαβομακεδόναςΜακεδόνας αρχιεπίσκοπος Δοσίθεος σε επιστολή του προς τον πατριάρχη Σερβίας, Γερμανό, ζήτησε να ανταποκριθεί σε ένα «δίκαιο αίτημα του μακεδονικού λαού».<ref>Δημήτριος Γόνης, Ιστορία των Ορθοδόξων Εκκλησιών Βουλγαρίας και Σερβίας, εκδ.Συμμετρία, Αθήνα, 1996, σελ.275.</ref>
Στις 14-15 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους συγκλήθηκε έκτακτη Σύνοδος της Ιεραρχίας της Σερβικής Εκκλησίας η οποία κήρυξε την ηγεσία της ΣλαβομακεδονικήςΜακεδονικής Εκκλησίας σχισματική, όχι όμως και τους πιστούς της.<ref>Γιάννα Κατσόβσκα –Μαλιγκούδη, όπ.π,σελ.278</ref> Όμως ο εκάστοτε τοποτηρητής της Μητροπόλεως των Σκοπίων εμποδιζόταν να επικοινωνήσει με το ποίμνιό του καθώς οι πολιτικοεκκλησιαστικές αρχές των Σκοπίων προέβαλαν προσκόμματα.<ref>Δημήτριος Γόνης, Ιστορία των Ορθοδόξων Εκκλησιών Βουλγαρίας και Σερβίας, εκδ.Συμμετρία, Αθήνα, 1996, σελ.275</ref>
Το αυτοκέφαλο της ΣλαβομακεδονικήςΜακεδονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας δεν έχει αναγνωριστεί ως σήμερα από καμιά άλλη ορθόδοξη Εκκλησία, αν και σε προσωπικό επίπεδο οι ιεράρχες της σχετίζονται με εκπροσώπους άλλων θρησκευτικών δογμάτων.
==Παραπομπές==
<references />
==Πηγές==
*Δημήτριος Γόνης, Ιστορία των Ορθοδόξων Εκκλησιών Βουλγαρίας και Σερβίας, εκδ. Συμμετρία, Αθήνα, 1996, σελ. 263-278
*Ιωάννης Ταρνανίδης, Ιστορία της Σερβικής Εκκλησίας, εκδ. Αφοί Κυριακίδη, ΘεσςΘεσ/ίκηνίκη, 1988, σελ. 110-114
*Γιάννα Κατσόβσκα –Μαλιγκούδη– Μαλιγκούδη, Οι Σλάβοι των Βαλκανίων. Εισαγωγή στην ιστορία και τον πολιτισμό τους, εκδ.Gutenberg, Αθήνα, 2004, σελ.275-278
{{πύλη|Βόρεια Μακεδονία}}
| 