Διάλυση της Γιουγκοσλαβίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Ετικέτα: μεγάλη προσθήκη |
|||
Γραμμή 142:
==Τελική πολιτική κρίση (1990-92)==
===Κρίση του κόμματος===
Τον Ιανουάριο του 1990 συγκλήθηκε το έκτακτο 14ο Συνέδριο της Ενωσης Γιουγκοσλάβων Κομμουνιστών. Το συνενωμένο κυβερνών κόμμα Γιουγκοσλαβίας, η Ένωση Γιουγκοσλάβων Κομμουνιστών, βρισκόταν σε κρίση. Το μεγαλύτερο μέρος του συνεδρίου αναλώθηκε με τις διαφωνίες της Σερβικής και της Σλοβενικής αντιπροσωπίας για το μέλλον της Ενωσης Γιουγκοσλάβων Κομμουνιστών και της Γιουγκοσλαβίας. Η ΣΔ Κροατίας εμπόδισε τους Σέρβους διαδηλωτές να φτάσουν στη Σλοβενία Η Σερβική αντιπροσωπεία, με επικεφαλής το Μιλόσεβιτς, επέμεινε στην πολιτική "ένα πρόσωπο μια ψήφος" για τα μέλη του κόμματος, που θα ενίσχυε τη μεγαλύτερη εθνοτική ομάδα του κόμματος, τους Σέρβους.
Με τη σειρά τους οι Κροάτες και οι Σλοβένοι επιδίωκαν να μεταρρυθμίσουν τη Γιουγκοσλαβία, αναθέτοντας ακόμη μεγαλύτερη εξουσία στις έξι δημοκρατίες, αλλά καταψηφίζονταν συνεχώς σε κάθε κίνηση και προσπάθειά τους να αναγκάσουν το κόμμα να υιοθετήσει το νέο σύστημα ψηφοφορίας. Το αποτέλεσμα ήταν η Κροατική αντιπροσωπεία, υπό τον Πρόεδρο Iβιτσα Ράτσαν, και η Σλοβενική αντιπροσωπεία να αποχωρήσουν από το Συνέδριο στις 23 Ιανουαρίου 1990, διαλύοντας ουσιαστικά το πανγιουγκοσλαβικό κόμμα. Μαζί με την εξωτερική πίεση αυτό προκάλεσε την υιοθέτηση πολυκομματικών συστημάτων σε όλες τις δημοκρατίες.
===Πολυκομματικές εκλογές===
Οι επί μέρους δημοκρατίες διοργάνωσαν πολυκομματικές εκλογές το 1990 και στις περισσότερες οι πρώην κομμουνιστές δεν κατάφεραν να επανεκλεγούν, ενώ οι περισσότερες εκλεγμένες κυβερνήσεις ανέλαβαν εθνικιστικές πλατφόρμες, υποσχόμενες να προστατεύσουν τα ξεχωριστά εθνικά τους συμφέροντα. Στις πολυκομματικές κοινοβουλευτικές εκλογές οι εθνικιστές νίκησαν τα πρώην κομμουνιστικά κόμματα στη Σλοβενία στις 8 Απριλίου 1990, στην Κροατία στις 22 Απριλίου και στις 2 Μαΐου 1990, στη Μακεδονία στις 11 και 25 Νοεμβρίου και στις 9 Δεκεμβρίου 1990 και στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη στις 18 και 25 Νοεμβρίου 1990.
Στις πολυκομματικές κοινοβουλευτικές εκλογές τα μετονομασμένα πρώην κομμουνιστικά κόμματα νίκησαν στο Μαυροβούνιο στις 9 και 16 Δεκεμβρίου 1990 και στη Σερβία στις 9 και 23 Δεκεμβρίου 1990. Επιπλέον η Σερβία επανεξέλεξε τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς ως Πρόεδρο. Η Σερβία και το Μαυροβούνιο ευνοούσαν τώρα όλο και περισσότερο μια Γιουγκοσλαβία κυριαρχούμενη από τη Σερβία.
===Εθνοτικές εντάσεις στην Κροατία===
Στην Κροατία η εθνικιστική [[Κροατική Δημοκρατική Ένωση]] (HDZ) εξελέγη στην εξουσία, υπό την ηγεσία του αμφιλεγόμενου εθνικιστή [[Φράνιο Τούτζμαν]], με την υπόσχεση να «προστατεύσει την Κροατία από το Μιλόσεβιτς», υποστηρίζοντας δημόσια την Κροατική κυριαρχία. Οι Σέρβοι της Κροατίας ήταν θορυβημένοι από την εθνικιστική κυβέρνηση του Τούτζμαν και το 1990 οι Σέρβοι εθνικιστές στη πόλη Κνιν της νότιας Κροατίας οργάνωσαν και σχημάτισαν μια αυτονομιστική οντότητα, γνωστή ως Σερβική Αυτόνομη Περιοχή (ΣΑΠ) της Κράινα, που απαίτησε να παραμείνει σε ένωση με τους υπόλοιπους Σερβικούς πληθυσμούς αν η Κροατία αποφάσιζε να αποσχιστεί. Η κυβέρνηση της Σερβίας ενέκρινε την εξέγερση των Σέρβων της Κροατίας, υποστηρίζοντας ότι για τους Σέρβους η κυβέρνηση Τούτζμαν θα ισοδυναμούσε με το φασιστικό [[Ανεξάρτητο Κράτος της Κροατίας]] (NDH) του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, που διέπραξε γενοκτονία εναντίον των Σέρβων. Ο Μιλόσεβιτς χρησιμοποίησε το γεγονός για να συνενώσει τους Σέρβους εναντίον της κυβέρνησης της Κροατίας και οι εφημερίδες της Σερβίας προσχώρησαν στην πολεμοκαπηλία.<ref>{{cite news| url=https://www.nytimes.com/1990/08/19/world/roads-sealed-as-yugoslav-unrest-mounts.html?sq=Tudjman&scp=7&st=nyt | work=The New York Times | title=Roads Sealed as Yugoslav Unrest Mounts | date=19 August 1990 | accessdate=26 April 2010}}</ref> Η Σερβία είχε ήδη τυπώσει νέα χαρτονομίσματα αξίας 1,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων χωρίς την έγκριση της Γιουγκοσλαβικής κεντρικής τράπεζας<ref>{{cite news| url=https://www.nytimes.com/1991/01/10/world/financial-scandal-rocks-yugoslavia.html | work=The New York Times | title=Financial Scandal Rocks Yugoslavia | first=Chuck | last=Sudetic | date=10 January 1991 | accessdate=26 April 2010}}</ref>.
[[File:FranjoTudman.JPG|thumb|left|upright|Ο Πρόεδρος της Κροατίας [[Φράνιο Τούτζμαν]]]]
Οι Σέρβοι της Κροατίας στο Κνιν, υπό την ηγεσία του τοπικού αστυνομικού επιθεωρητή Mίλαν Μάρτιτς, άρχισαν να προσπαθούν να έχουν πρόσβαση σε όπλα, έτσι ώστε να μπορέσουν να πραγματοποιήσουν μια επιτυχημένη εξέγερση κατά της Κροατικής κυβέρνησης. Μαζί με το Δήμαρχου του Κνιν συναντήθηκαν με τον επικεφαλής της Γιουγκοσλαβικής Προεδρίας Μπόρισαβ Γιόβιτς τον Αύγουστο του 1990 και τον προέτρεψαν να πιέσει το συμβούλιο να αναλάβει δράση για να εμποδίσει την Κροατία να αποσχιστεί από τη Γιουγκοσλαβία, καθώς ισχυρίζονταν ότι ο Σερβικός πληθυσμός θα ετίθετο σε κίνδυνο στην Κροατία υπό την ηγεσία του Τούτζμαν και της εθνικιστικής του κυβέρνησης.
Στη συνάντηση ο αξιωματικός του στρατού Πέταρ Γκράτσανιν είπε στους Σέρβους πολιτικούς της Κροατίας πώς να οργανώσουν την εξέγερση τους, λέγοντάς τους να τοποθετήσουν οδοφράγματα, καθώς και να συγκεντρώσουν κάθε είδους όπλα, λέγοντας "Αν δεν μπορείτε να βρείτε τίποτα άλλο, χρησιμοποιήστε κυνηγετικά τυφέκια. Αρχικά η εξέγερση έγινε γνωστή ως η «Επανάσταση των Κορμών», καθώς οι Σέρβοι απέκλεισαν τους δρόμους προς τον Κνιν με κορμούς δέντρων και εμπόδισαν τους Κροάτες να εισέλθουν στο Κνιν ή στην Κροατική παράκτια περιοχή της Δαλματίας. Το ντοκιμαντέρ του BBC "Ο Θάνατος της Γιουγκοσλαβίας" αποκάλυψε ότι τότε η Κροατική τηλεόραση χαρακτήρισε την "Επανάσταση των Κορμών" ως έργο μεθυσμένων Σέρβων, προσπαθώντας να υποβαθμίσει τη σοβαρή διένεξη. Ωστόσο ο αποκλεισμός ήταν επιζήμιος για τον τουρισμό της Κροατίας. Η κυβέρνηση της Κροατίας αρνήθηκε να διαπραγματευτεί με τους Σέρβους αυτονομιστές και αποφάσισε να σταματήσει την εξέγερση με τη βία, στέλνοντας ένοπλες ειδικές δυνάμεις με ελικόπτερα για να την καταστείλουν.
Οι πιλότοι ισχυρίστηκαν ότι έφερναν «εφόδια» στο Κνιν, αλλά η ομοσπονδιακή Γιουγκοσλαβική Πολεμική Αεροπορία επενέβη και έστειλε μαχητικά αεροπλάνα για να τα αναχαιτίσουν και απαίτησαν να επιστρέψουν τα ελικόπτερα στη βάση τους αλλιώς θα τα πυροβολούσαν, έτσι οι Κροατικές δυνάμεις υποχρεώθηκαν να επιστρέψουν στη βάση τους στο [[Ζάγκρεμπ]]. Αυτή η ενέργεια της Γιουγκοσλαβικής Πολεμικής Αεροπορίας αποκάλυψε στην κυβέρνηση της Κροατίας ότι ο Γιουγκοσλαβικός Λαϊκός Στρατός ήταν όλο και περισσότερο υπό τον έλεγχο της Σερβίας. Η ΣΑΠ της Κράινα κηρύχθηκε επίσημα ως ξεχωριστή οντότητα στις 21 Δεκεμβρίου 1990 από το Σερβικό Εθνικό Συμβούλιο με επικεφαλής τον [[Μίλαν Μπάμπιτς]].
Τον Αύγουστο του 1990 το Κροατικό Κοινοβούλιο αντικατέστησε τον εκπρόσωπό του Στίπε Σούβαρ με το [[Στίπε Μέσιτς|Στιέπαν Μέσιτς]] μετά την Επανάσταση των Κορμών.<ref>{{cite web | url = http://www.slobodnaevropa.org/content/article/1045346.html | publisher = [[Radio Free Europe]] | language = Croatian | title = Svjedoci raspada – Stipe Šuvar: Moji obračuni s njima | date = 27 February 2008 | accessdate = 2012-11-27}}</ref>. Ο Μέσιτς έλαβε τη θέση του μόνο τον Οκτώβριο του 1990 λόγω διαμαρτυριών από τη Σερβική πλευρά και στη συνέχεια συμπαρατάχθηκε με το Βάσιλ Τουπουρκόφσκι της Μακεδονίας, το [[Γιάνεζ Ντρνόβσεκ]] της Σλοβενίας και το Μπόγκιτς Μπογκίτσεβιτς της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, αντιτιθέμενος στις απαιτήσεις για κήρυξη γενικής κατάστασης έκτακτης ανάγκης που θα επέτρεπε στο Γιουγκοσλαβικό Λαϊκό Στρατό να επιβάλει [[Στρατιωτικός νόμος|στρατιωτικό νόμο]]. [37]
Μετά τα αποτελέσματα των πρώτων πολυκομματικών εκλογών οι δημοκρατίες της Σλοβενίας, της Κροατίας και της Μακεδονίας πρότειναν να μετατραπεί η Γιουγκοσλαβία σε μια χαλαρή ομοσπονδία έξι δημοκρατιών το φθινόπωρο του 1990, ωστόσο ο Μιλοσεβιτς απέρριψε όλες αυτές τις προτάσεις υποστηρίζοντας ότι, όπως οι Σλοβένοι και οι Κροάτες, και οι Σέρβοι είχαν δικαίωμα αυτοδιάθεσης. Οι Σέρβοι πολιτικοί θορυβήθηκαν από μια αλλαγή διατύπωσης στο [[Σύνταγμα της Κροατίας|Σύνταγμα των Χριστουγέννων]] της Κροατίας που άλλαξε το καθεστώς των Σέρβων της Κροατίας από ένα ρητά αναφερόμενο έθνος (''narod'') σε έθνος που απαριθμείτο μαζί με τις μειονότητες (''narodi i manjine'')
==Αρχή==
| |||