Αττική διάλεκτος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
|||
Γραμμή 10:
Ο αττικιστής Έλληνας φιλόσοφος [[Αριστοτέλης]] (384-322 π.χ.), ο οποίος ήταν μαθητής του [[Πλάτων|Πλάτωνα]], χρονολογείται από την περίοδο στην οποία η κλασσική αττική εξελίσσεται στην κοινή Ελληνιστική.
== Εξάπλωση τής αττικής διαλέκτου ==
Λόγω τού γοήτρου που είχε αποκτήσει η Αθήνα χάρη στην απόκρουση τών Περσών και τής απαράμιλλης ανάπτυξής της στα γράμματα και στις τέχνες, η Αθήνα ήλθε στο πολιτικό και πολιτιστικό προσκήνιο τών πόλεων τής Ελλάδος τού 5ου π.Χ. αιώνα. Έτσι η αττική διάλεκτος ήδη από τον 5ο πΧ. αιώνα αρχίζει να επιβάλλεται στην συνείδηση τών Ελλήνων ως η διάλεκτος που προσφέρεται να παίξει τον ρόλο ενός πανελληνίου γλωσσικού οργάνου. Εξ αιτίας μάλιστα τής έλλειψης σοβαρών αντιπάλων πλέον, η αττική γίνεται βαθμιαία αποδεκτή ως η μόνη κοινή γλώσσα<ref>"Από τον 4ο αιώνα υπάρχει ιδίως για τον πεζό λόγο μία και μόνη φιλολογική γλώσσα, η Αττική" -Debrunner (1954,34)</ref>. Οι επιχώριες διάλεκτοι, δηλαδή οι επίσημες γλώσσες τών διαφόρων πόλεων-κρατών αρχίζουν από τα μέσα τού 4ου πΧ. αιώνα να δέχονται την επίδραση τής Αττικής κοινής: οι επιγραφές τών χρόνων αυτών δείχνουν φανερά την πορεία αυτής τής επιδράσεως: σκόρπια στοιχεία τής Αττικής κοινής, που πυκνώνουν με την πάροδο τού χρόνου όλο και περισσότερο, σε σημείο να εμφανίζεται στις επιγραφές μια μορφή μεικτής γλώσσας από στοιχεία τής επιχώριας και τής αττικής διαλέκτου, για να φθάσει μετέπειτα στην πλήρη επικράτηση τής Αττικής κοινής -διαφορετικά κατά περιοχή και διάλεκτο- μεταξύ 2ου και 1ου πΧ. αιώνα ώς τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες.
Μερικά παραδείγματα από την διαλεκτική διείσδυση τής αττικής κοινής στις άλλες διαλέκτους:
* Ήδη τον 5ο πΧ. αιώνα παρατηρείται συχνά η χρήση τού αττικού ''α'' αντί τού ιωνικού ''η'' : οἰκίαν (αντί οἰκίην), Κέως (τέλη 5ου πΧ. αιώνα).
* Χρήση τής αττικής δοτικής σε ''-οις'' αντί τής ιωνικής σε ''-οισι'' : ἐκγόνοις (αντί ἐκγόνοισι), Ερυθραί Μ. Ασίας (αρχές 4ου αιώνα πΧ.)
* Τύπος με ''-ρα'' αντί τού [[Αιολική διάλεκτος|Αιολικού]] ''-ρο'' : στραταγίοντος (ὁ στραταγίων = ο Μέγας Αλέξανδρος), αντί στροταγίοντος ,Ορχομενός (329 πΧ.).
Τύποι τής αττικής διαλέκτου εντοπίζονται και στην [[Δωρική διάλεκτος|Δωρική διάλεκτο]]:
* Χρήση τού αριθμιτικού εἴκοσι (αντί τού Fίκατι), Δελφοί (343 πΧ.)
* Χρήση τού ἱερὸς αντί τού ἱαρὸς, Δελφοί (380 πΧ.)
Η επίσημη όμως και πραγματικά αποφασιστική αναγνώριση τού γοήτρου τής Αττικής κοινής υπήρξε η αναγνώρισή της από τον [[Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας|Φίλιππο Β']] και η καθιέρωσή της σε επίσημη γλώσσα τού [[Μακεδονία (αρχαίο βασίλειο)|κράτους τής Μακεδονίας]]<ref>{{Cite book|title=Συνοπτική Ιστορία τής Ελληνικής Γλώσσας|first=Γεώργιος|last=Μπαμπινιώτης|isbn=|year=2002|location=Αθήνα|page=117}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/history/ag_history/browse.html?start=113|title=Ιστορία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας|last=|first=|ημερομηνία=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref><ref>Γ.Ν. Χατζιδάκις, Σύντομος ιστορία τῆς ελληνικής γλώσσης, Σελ.54 : "Διὰ τὴν ἐν εὐρυτέροις κύκλοις γνῶσιν ταύτην τῆς Ἀττικῆς διαλέκτου παρέλαβον αὐτὴν καὶ οἱ Μακεδόνες βασιλεῖς ὡς ἐπίσημον γλῶσσαν εἰς τὰς ποικίλας πρὸς τὰς ἑλληνικὰς πόλεις σχέσεις αὑτῶν."</ref>. Εφεξής η αττική κοινή ακολούθησε την τύχη τού μεγάλου αυτού ελληνικού κράτους. Εξαπλώθηκε με τις κατακτήσεις τού Μ. Αλεξάνδρου σε μεγάλες εκτάσεις τού ασιατικού χώρου, έγινε κύρια γλώσσα τών εμπορικών συναλλαγών (lingua franca), η επίσημη γλώσσα τής αυτοκρατορίας<ref>Γ.Ν. Χατζιδάκις, Σύντομος ἱστορία τῆς ἑλληνικῆς γλώσσης, Σελ. 54: "Ὅτε δὲ βραδύτερον διὰ τοῦ Μ. Ἀλεξάνδρου τὸ βασίλειον τῆς Μακεδονίας ἐπεξετάθη ἐπὶ πάντα σχεδὸν τὸν τότε γνωστὸν κόσμον, αὕτη κατέστη ἐπίσημος γλῶσσα παντὸς τοῦ κόσμου τούτου."</ref>, αλλά και κύρια γλώσσα τών πολιτιστικών και πνευματικών εκδηλώσεων (Kultursprache) πολλών ανατολικών λαών και η γλώσσα τής νέας θρησκείας, τής Χριστιανικής<ref>Όχι μόνον με την συγγραφή τών [[Ευαγγέλιο|Ευαγγελίων]] και τών επιστολών τών αποστόλων, αλλά και λχ. με την [[Μετάφραση των Εβδομήκοντα]].</ref>, γεγονός που είχε ευρύτερη σημασία για την περαιτέρω εξέλιξή της στον ελληνικό και διεθνή χώρο<ref>Γ.Μπαμπινιώτης, Συνοπτική Ιστορία τής Ελληνικής Γλώσσας, Σελ. 117</ref>.
Η αττική κοινή, καθώς έγινε η κοινή γλώσσα όλων τών Ελλήνων, απορρόφησε και στοιχεία από άλλες διαλέκτους, κυρίως Ιωνικά<ref>Στον σχηματισμό τής αττικής κοινής συμμετείχαν και βορειοδυτικά/δωρικά και αιολικά στοιχεία, κυρίως λεξιλογικά. Μάλιστα η επίδραση τών άλλων διαλέκτων (Ιωνική, Δωρική, Αιολική, κλπ.) στην αττική κοινή θεωρείτο τόσο σημαντική, που οδήγησε τον Kretschmer να διατυπώσει την (λανθασμένη) άποψη ότι στην δημηιουργία τής [[Ελληνιστική Κοινή|Ελληνιστικής Κοινής]] συνέβαλαν από κοινού όλες οι ελληνικές διάλεκτοι. </ref> και απέβαλε και κάποια δικά της όπως:
* Χρήση τού ''-σσ'' αντί του ''-ττ:'' γλῶσσα, θάλλασσα αντί γλῶττα, θάλαττα.
* Χρήση τού ''-ρσ'' αντί του ''-ρρ:'' χερσόνησος, ἄρσεν αντί χερρόνησος, ἄρρεν. <ref>Επίσης, σε αττικές επιγραφές εντοπίζουμε ονόματα εκφρασμένα με τύπο "αναττικό": Ἰῆται, Ναξιῆται, Πριηνῆς, Ἀρχέλας, Θευγείτων, κλπ. -Χατζιδάκις, Σύντομος Ιστορία ελληνικής γλώσσης, Σελ. 52</ref>
== Χαρακτηριστικά ==
| |||