Κύπρος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
It's OK.
Ετικέτες: IP σχολείου μεγάλη αφαίρεση
Αναίρεση έκδοσης 7528795 από τον 81.186.52.74 (Συζήτηση)
Ετικέτες: Αναίρεση μεγάλη προσθήκη
Γραμμή 1:
{{coord|35.1167|33.4|type:country|format=dms|display=title}}
{{Πληροφορίες Χώρας
| προφορά ονόματος =
| εθνικό όνομα ελληνικά = Κυπριακή Δημοκρατία
| εθνικό_όνομα = ''Κυπριακή Δημοκρατία<br />Kıbrıs Cumhuriyeti<br
| σημαία = Flag_of_Cyprus.svg
/>Republic of Cyprus<br/>
| άρθρο σημαίας = Σημαία της Κύπρου
| σημαία = Flag_of_Cyprus.svg
| εθνόσημο = Coat_of_Arms_of_Cyprus.svg
| άρθρο εθνόσημου σημαίας = ΕθνόσημοΣημαία της Κύπρου
| εθνικός_ύμνος = [[Ύμνος εις την Ελευθερίαν|Ύμνος εις την ελευθερίαν]]<center>[[Αρχείο:Greece national anthem.ogg]]</center>
| εθνικό_σύνθημα = Γνωρίζω, δεν ξεχνώ, αγωνίζομαι και διεκδικώ!
| θυρεός = Emblem of the Republic of Cyprus (new).jpg
| εθνικός_ύμνος = [[Ύμνος εις την Ελευθερίαν|Ύμνος εις την ελευθερίαν (ελληνικός)]]<center>[[Αρχείο:Greece national anthem.ogg]]</center>
| άρθρο θυρεού = Θυρεός της Κυπριακής Δημοκρατίας
| χάρτης = EU-Cyprus.svg
| εθνικό_σύνθημα =
| λεζάντα_χάρτη = Η θέση της Κύπρου (σκούρο πράσινο)
| χάρτης = EU-Cyprus.svg
| λεζάντα_αριστερά = -στην [[Ευρώπη|Ευρωπαϊκή ήπειρο]] (πράσινο και σκούρο γκρι)<br />-στην [[Ευρωπαϊκή Ένωση]] (πράσινο)
| λεζάντα_χάρτη = Η θέση της Κύπρου (σκούρο πράσινο)
| λεζάντα_αριστερά = -στην [[Ευρώπη|Ευρωπαϊκή ήπειρο]] (πράσινο και σκούρο γκρι)<br />-στην [[Ευρωπαϊκή Ένωση]] (πράσινο)
| πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη = [[Λευκωσία]]
| πληθυσμός_πρωτεύουσας =
| συντεταγμένες_πρωτεύουσας = {{coord|35|10|N|33|22|E|type:city|display=inline|name=Λευκωσία}}
| μεγαλύτερη_πόλη = [[Λευκωσία]]
| επίσημες_γλώσσες = [[Ελληνική γλώσσα|Ελληνικά]], <sup>1</sup>[[Τουρκική γλώσσα|ΤουρκικάΤούρκικα]]
| Πληθυσμιακές ομάδες = =
| πολίτευμα = [[Προεδρική Δημοκρατία]]
| τίτλοι_ηγετών = [[Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας|Πρόεδρος]]: <br /> [[Αντιπρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας|Αντιπρόεδρος]]: <br /> [[Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κύπρου|Πρόεδρος Βουλής]]:
| ονόματα_ηγετών = [[Νίκος Αναστασιάδης]] <br />κενή θέση (1963 -)<br /> [[Δημήτρης Συλλούρης]]
| βουλή_όνομα = [[Βουλή των Αντιπροσώπων της Κύπρου|Βουλή των Αντιπροσώπων]]
| τύπος_κυριαρχίας = [[Ανεξαρτησία]]
| γεγονός_κυριαρχίας = από το [[Ηνωμένο Βασίλειο]]
| ημερομηνίες_κυριαρχίας = [[16 Αυγούστου]] [[1960]]
| θέση_έκτασης = 167
| έκταση = 9.251
| ποσοστό_νερού = Αμελητέο
| σύνορα =
| ακτογραμμή = 648
| θέση_πληθυσμού = 162
| πληθυσμός = 840.407<ref>[http://www.mof.gov.cy/mof/cystat/statistics.nsf/populationcondition_22main_gr/populationcondition_22main_gr?OpenForm&sub=2&sel=2 Απογραφή Πληθυσμού]</ref>
| χρονιά_απογραφής_πληθυσμού = 2011
| πυκνότητα_πληθυσμού = 9193,74
| θέση_πυκνότητας_πληθυσμού = 119118
| εκτίμηση_πληθυσμού = 848864.300200<ref name=stat>[http://www.mof.gov.cy/mof/cystat/statistics.nsf/Allall/C40DC3AC7F469BD2C22580760037AD4D0D46D46876AC1D2AC225834E003F4DB6/$file/Demographic_Report-2017-EL-301118.pdf?OpenDocument&sub=1&sel=1&e=&printOpenElement Επίσημη εκτίμηση]</ref>
| χρονιά_εκτίμησης_πληθυσμού = 20132017
| θέση_ΑΕΠ =
| ΑΕΠ = 2829,106666 δισ. $<ref name="imf">{{cite web|url=httphttps://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/20162017/0201/weodata/weorept.aspx?pr.x=54&pr.y=10&sy=20152016&ey=20182016&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=31&pr1.y=13&c=423&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a= |title=Κύπρος |publisher=[[ΔΝΤ]] |date=ΟκτώβριοςΑπρίλιος 20162017 |accessdate=1209-405-2017}}</ref>
| χρονιά_ΑΕΠ = 2016|ΑΕΠ_κατακεφαλή = 2015
| ΑΕΠ_κατακεφαλή = 3320.182000 $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_κατά_κεφαλή =
| θέση_ΑΕΠ_Ον =
| ΑΕΠ_Ον = 19,330810 δισ. $<ref name="imf"/>
| χρονιά_ΑΕΠ_Ον = 20152016
| ΑΕΠ_κατακεφαλή_Ον = 2223.822351 $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_κατά_κεφαλή_Ον =
| HDI_έτος = 20152017
| HDI = {{increase}} 0,856869 <ref name="UNDP2016UNDP2018">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/20162018-reportupdate |title= Human Development Report 20162018|publisher=HDRO (Human Development Report Office)|accessdate=710-42-20172019}}</ref>
| HDI_κατάταξη = 3332
| HDI_κατηγορία = <span style="color:#009900;">πολύ υψηλός</span>
| νόμισμα = [[Ευρώ]]<sup>2</sup>
| κωδικός_νομίσματος = € EUR
| ώρα_ζώνης = [[Ώρα Ανατολικής Ευρώπης|EET]]
| διαφορά_UTC = +2
| θερινή_διαφορά_UTC = +3<sup>3</sup>
| iso_3166-1 = CY
| top_level_domain = [[.cy]] και [[.eu]] (ως χώρα μέλος της ΕΕ)
| οδηγούν_από = αριστερά
| κωδικός_κλήσης = 357
| σημειώσεις = <sup>1</sup> Σύμφωνα με το σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας (1960)<br>(Άρθρο 3/1)<br><sup>2</sup> Πριν το ευρώ η [[λίρα Κύπρου]]<br><sup>3</sup> Στην [[Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου|"ΤΔΒΚ"]] η θερινή ώρα ισχύει όλο τον χρόνο, μετά τηναπό απόφαση της τοπικής διοίκησης να ακολουθήσει την αντίστοιχη αλλαγή της Τουρκίας τον Σεπτέμβριο 2016
}}
 
Η '''Κύπρος''', επίσημα '''Κυπριακή Δημοκρατία''' ή '''Δημοκρατία της Κύπρου''', όπως αναφέρεται στο [[Σύνταγμα της Κύπρου|Σύνταγμα]], είναι ανεξάρτητο [[νησιωτικό κράτος]] της ανατολικής [[Μεσόγειος|Μεσογείου]] και το τρίτο μεγαλύτερο σε πληθυσμό και έκταση στην Μεσόγειο. Βρίσκεται γεωγραφικά νοτίως της [[Τουρκία]]ς, δυτικά του [[Λίβανος|Λιβάνου]] και της [[Συρία]]ς, βορειοδυτικά του [[Ισραήλ]], βορείως της [[Αίγυπτος|Αιγύπτου]] και νοτιοανατολικά της [[Ελλάδα]]ς.
Η '''Κύπρος''', επίσημα '''Κυπριακή Δημοκρατία''' (στο Σύνταγμα αναφέρεται ως '''Δημοκρατία της Κύπρου''') είναι ανεξάρτητη [[νησιωτικό κράτος|νησιωτική χώρα]] της ανατολικής [[Μεσόγειος|Μεσογείου]]. Συνορεύει θαλάσσια, σύμφωνα με την αποκλειστική οικονομική ζώνη, με την [[Ελλάδα]] ([[Καστελλόριζο|Καστελόριζο]]), την [[Τουρκία]], την [[Συρία]], τον [[Λίβανος|Λίβανο]], το [[Ισραήλ]] και την [[Αίγυπτος|Αίγυπτο]]. Η βόρεια πλευρά της βρίσκεται υπό κατοχή από την [[Τουρκία]] από το 1974. Το 1983, κατά παράβαση του καταστατικού χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, η Τουρκία προέβη στην ανακήρυξη της λεγόμενης [[Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου|"Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου" (ΤΔΒΚ)]] η οποία μέχρι σήμερα αναγνωρίζεται μόνο από την [[Τουρκία]]. Στην ουσία το νησί της Κύπρου των 9,251 τ.χ είναι τετραχοτομημένο: Η Κυπριακή Δημοκρατία κατέχει το 56% του εδάφους, η "ΤΔΒΚ" το 37%, οι Βρετανοί το 2.8% (δύο Βρετανικές Βάσεις) και τα Ηνωμένα Έθνη την "νεκρή ζώνη" περίπου 4%.
 
Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει [[de jure|εκ του νόμου]] [[κυριαρχία]] σε ολόκληρο το νησί, σύμφωνα με τον [[ΟΗΕ]], συμπεριλαμβανομένου της [[Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη|Αποκλειστικής Οικονομικής της Ζώνης]] (ΑΟΖ). Ωστόσο, το νησί [[De facto|εκ των πραγμάτων]] διοικείται από δύο κύρια μέρη. Την Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία ελέγχει περίπου το 58% της έκτασης του νησιού και την ούτω καλούμενη [[Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου|"Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου]]" (37% του νησιού), η οποία προέκυψε ύστερα από την [[Τουρκική εισβολή στην Κύπρο]], το [[1974]] και αποτελεί υποτελή κατοχική διοίκηση του Τουρκικού κράτους. Περίπου το 5% του νησιού καταλαμβάνεται από τον [[ΟΗΕ]] ([[Πράσινη Γραμμή]]) και από το [[Ηνωμένο Βασίλειο]], το οποίο διατηρεί τις [[Περιοχές Κυρίαρχων Βάσεων Ακρωτηρίου και Δεκέλειας|περιοχές κυρίαρχων βάσεων Ακρωτηρίου και Δεκέλειας]]. Το διεθνές δίκαιο και o OHΕ θεωρεί το βόρειο τμήμα του νησιού υπό κατοχή των [[Τουρκία|τουρκικών στρατευμάτων]] και η ανακήρυξη ανεξαρτησίας της θεωρείται παράβαση του καταστατικού χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
 
Η Κύπρος έγινε μέλος της [[Ευρωπαϊκή Ένωση|Ευρωπαϊκής Ένωσης]] το 2004 και της [[Ευρωζώνη]]ς το 2008. Θεωρείται [[ανεπτυγμένη χώρα]], με υψηλό κατά κεφαλήν εισόδημα και πολύ υψηλό [[Δείκτης ανθρώπινης ανάπτυξης|δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης]], ενώ αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους τουριστικούς προορισμούς στη Μεσόγειο<ref name="Sharpley2012">{{cite book |author=Richard Sharpley|title=Tourism Development and the Environment: Beyond Sustainability?|url=https://books.google.com/books?id=id8Me6CogPYC&pg=PT296|date=16 Μαΐου 2012|publisher=Routledge|isbn=978-1-136-57330-9|page=296}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2001/01/data/index.htm#changes|title=World Economic Outlook Database May 2001|publisher=International Monetary Fund|accessdate=28 Ιουνίου 2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://data.worldbank.org/about/country-classifications/country-and-lending-groups#High_income |title=Country and Lending Groups |publisher=[[World Bank]] |accessdate=11 Μαΐου 2010 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110318125456/http://data.worldbank.org/about/country-classifications/country-and-lending-groups |archivedate=18 Μαρτίου 2011 |df=dmy-all }}</ref>.
 
== Γενικά ==
[[Αρχείο:Cyprus map el.jpg|thumb|250px|left|Χάρτης της Κύπρου]]
Βρίσκεται ανατολικά της [[Ελλάδα]]ς ([[Καστελλόριζο]]), νότια της [[Τουρκία]]ς (μόλις 64 χιλιόμετρα/40 ναυτικά μίλια), δυτικά της [[Συρία]]ς και βόρεια της [[Αίγυπτος|Αιγύπτου]]. Είναι το τρίτο μεγαλύτερο σε έκταση νησί της [[Μεσόγειος θάλασσα|Μεσογείου]] μετά τη [[Σικελία]] και τη [[Σαρδηνία]]. Γεωγραφικά η Κύπρος ανήκει στην [[Μέση Ανατολή]]. Ωστόσο, επειδή ιστορικά, πολιτιστικά και οικονομικά η Κύπρος έχει δεσμούς με την [[Ευρώπη]] και ιδιαίτερα με την [[Ελλάδα]], θεωρείται μέρος μόνο της Δύσης και της [[Ευρώπη]]ς. ΕίναιΘεωρείται σήμερα το νοτιοανατολικό άκρο της [[Ευρωπαϊκή Ένωση|Ευρωπαϊκής Ένωσης]] αλλά και της [[Ευρώπη]]ς ολόκληρης.
 
Οι κάτοικοι της Κύπρου εντάσσονται — με βάση την καταγωγή, τη γλώσσα, την πολιτιστική παράδοση και το θρήσκευμα — σε μία από τις δύο κοινότητες που προνοούνται από το Άρθρο 2 του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, είτε την [[Ελληνική γλώσσα|Ελληνική]] είτε την [[Τουρκική γλώσσα|Τουρκική]]<ref>{{cite web|url=http://www.law.gov.cy/law/lawoffice.nsf/all/7C380EEC7AD244F6C225744A0034F3E7/$file/%CE%A4%CE%BF%20%CE%A3%CF%8D%CE%BD%CF%84%CE%B1%CE%B3%CE%BC%CE%B1%20%CF%84%CE%B7%CF%82%20%CE%9A%CF%85%CF%80%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE%CF%82%20%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%AF%CE%B1%CF%82.pdf|title=Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας|date=|publisher=Νομική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας|accessdate=2011-04-03}}</ref>. Η πλειονότητα των κατοίκων σήμερα, περιλαμβανομένων των τριών αναγνωρισμένων θρησκευτικών ομάδων των [[Μαρωνίτες|Μαρωνιτών]], των [[Αρμένιοι|Αρμενίων]] και των [[Λατίνοι (Θρησκευτική ομάδα)|Λατίνων]] (Καθολικών), ανήκει κατά 78% στην Ελληνική κοινότητα<ref>{{cite web|url=http://www.cy2012eu.gov.cy/cyppresidency/cyppresidency.nsf/cyp14_gr/cyp14_gr?opendocument|title=Κύπρος: Γενικές Πληροφορίες|date=2011-03-30|publisher=Κυπριακή Προεδρία Συμβουλίου ΕΕ 2012|archiveurl=http://web.archive.org/web/20110819193135/www.cy2012eu.gov.cy/cyppresidency/cyppresidency.nsf/cyp14_gr/cyp14_gr?opendocument|archivedate=2011-08-19|accessdate=2011-04-03}}</ref>. Στην Κύπρο διαμένει επίσης μεγάλος αριθμός ξένων υπηκόων, οι οποίοι στα τέλη του 2011 συνιστούσαν το 21,4% του πληθυσμού της.
 
Ως αποτέλεσμα της [[Τουρκική εισβολή στην Κύπρο|εισβολής]] που διέπραξε η [[Τουρκία]] στην Κύπρο το [[1974]] και της συνεχιζόμενης παράνομης κατοχής του βόρειου τμήματος του νησιού, 200.000 Έλληνες Κύπριοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και να καταφύγουν ως πρόσφυγες σταστο νότιανότιο τμήμα του νησιού. Παράλληλα, οι Τούρκοι κύπριοιΚύπριοι, καθώς και μεγάλος αριθμός εποίκων μεταφέρθηκαν στον κατεχόμενο από την Τουρκία βορρά, ο οποίος και ανακηρύχθηκε τελικά μονομερώς ως ανεξάρτητο κράτος το [[1983]], με την ονομασία "[[Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου]]". Η ΤΔΒΚ δεν έχει αναγνωριστεί ως ανεξάρτητη από κανένα κράτος - μέλος του [[Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών|ΟΗΕ]], πλην της [[Τουρκία]]ς. O πληθυσμός στις περιοχές της Κύπρου υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας ανερχόταν στο τέλος του 2011 στους 840.407 κατοίκους, μεγάλο μέρος των οποίων (20,3%) αποτελούν ξένοι υπήκοοι<ref>[http://www.cystat.gov.cy/mof/cystat/statistics.nsf/populationcondition_22main_gr/populationcondition_22main_gr?OpenForm&sub=2&sel=2 Απογραφή Πληθυσμού 2011 - Κυριότερα Αποτελέσματα]</ref>.
 
== Ετυμολογία ==
Γραμμή 84 ⟶ 90 :
Επίσης πολλά αρχαία προσωπικά ονόματα φέρονται συνδεδεμένα με το όνομα Κύπρος, όπως ''Αριστόκυπρος, Αριστοκύπρα, Θεμιστοκύπρα, Κυπραγόρας, Κυπρόθεμις, Κυπροκράνης, Ονασίκυπρος, Πασίκυπρος, Στασίκυπρος, Τιμόκυπρος, Φιλόκυπρος'' κ.ά.
 
[[Αρχείο:Petra Tou Romiou 00669.jpg|center|thumb|800px|Πέτρα του Ρωμιού στοστις δυτικές ακτές της Κύπρου]]
 
=== Ετυμολογία Ονόματος ===
[[Αρχείο:Pano Amiantos 2010.JPG|thumb|Ορυχείο χαλκού στον Αμίαντο. Η ρίζα του ονόματος "Κύπρος" πηγάζει απο τα μεγάλα αποθέματα χαλκού που υπήρχαν στο νησί.]]
[[Αρχείο:Cyprus cooper oxide ingot with CyproMinoan sign.JPG|μικρογραφία|left|Tάλαντο χαλκού]]
Η ετυμολογία του ονόματος ''[[Κύπρος]]'' δεν είναι σίγουρη. Υπάρχουν διάφορες απόψεις. Μία άποψη λέει πως οφείλει το όνομα του στο βασιλιά Κύπρο του οποίου την κόρη Έννη νυμφεύτηκε ο Αχαιός [[:el:Τεύκρος|Τεύκρος]] γιος του βασιλιά της [[Σαλαμίνα (νησί)|Σαλαμίνας]] [[Τελαμώνας|Τελαμώνα]], όταν και ήρθε εξόριστος μετά τον [[Τρωικός πόλεμος|Τρωικό πόλεμο]] και ίδρυσε την πόλη [[Σαλαμίνα (Κύπρος)|Σαλαμίνα]] στη Κύπρο. Μία άλλη άποψη υποστηρίζει ότι το όνομα προέρχεται από την Ελληνική λέξη για το Μεσογειακό κυπαρίσσι (''[[Cupressus sempervirens]]'', [[Κυπαρίσσι|''Κυπάρισσος η αειθαλής'']]) ή ακόμα και από το Ελληνικό όνομα για το φυτό χέννα (''[[Lawsonia alba]]''), ''κύπρος''. Μία άλλη άποψη είναι ότι η ρίζα του ονόματος είναι από την [[Ετεοκυπριακή]] και τη λέξη για το χαλκό. Ο [[Ζορζ Ντοσέν]], για παράδειγμα, εισηγείται ότι οι ρίζες της λέξης βρίσκονται στην λέξη των [[Sumerian language|Σουμερίων]] για το χαλκό (''zubar'') ή του μπρούντζου (''kubar''), από τα μεγάλα αποθέματα χαλκού που υπήρχαν στο νησί.
 
Οι μεγάλες εξαγωγές χαλκού από την Κύπρο έδωσαν το λατινικό όνομα στο χαλκό μέσα από την φράση ''aes Cyprium'', "μέταλλο της Κύπρου", που αργότερα συντομεύτηκε στο ''Cuprum''.<ref>Fisher, Fred H. ''Cyprus: Our New Colony And What We Know About It''. London: George Routledge and Sons 1878, pp. 13-14.</ref> Η Κύπρος είναι επίσης γνωστή σαν το ''Νησί της [[Αφροδίτη (μυθολογία)|Αφροδίτη]]ς''<ref>Les îles des Princes, banlieue maritime d'Istanboul: guide touristique - Page 136 by Ernest Mamboury</ref> αφού κατά την [[Ελληνική Μυθολογία]] η θεά Αφροδίτη, όπως δηλώνει και το όνομά της (=γεννημένη από τον αφρό) γεννήθηκε στο νησί κοντά στην Πέτρα του Ρωμιού στις ακτές της [[Πάφος|Πάφου]]. Πουθενά στις αρχαίες πηγές δεν υπάρχει αναφορά για γέννηση της Ιστάρ-Αστάρτης των Φοινίκων στην Κύπρο αντίθετα με την Αφροδίτη των Ελλήνων που μάλιστα φέρει και το προσωνύμιο "Κύπρις".
 
Περισσότερες αρχαίες ετυμολογίες για την προέλευση της ονομασίας του νησιού παρέχει ο [[Στέφανος ο Βυζάντιος]] στο έργο του Εθνικά.<ref>{{Cite web|url=http://akg.cyi.ac.cy/el/f45|title=F45 {{!}} Ψηφιακή Αρχαία Κυπριακή Γραμματεία|website=akg.cyi.ac.cy|accessdate=2017-04-12}}</ref>
 
Ο κάτοικος της Κύπρου αναφέρεται συνήθως ως Κύπριος. Στην [[Ελληνική Κυπριακή διάλεκτος|κυπριακή διάλεκτο]] αναφέρεται ως Κυπραίος.
Γραμμή 97 ⟶ 105 :
== Γεωγραφία ==
{{Κύριο|Γεωγραφία της Κύπρου}}
[[Αρχείο:Tzielefos bridge.jpg|thumb|Παιδιά παίζουν στο νερό στη Ενετική γέφυρα του Τσιέλεφου (1489 - 1571) στοστον ποταμό Διάριζο, δάσος της [[Πάφος|Πάφου]].]]
Η [[Κύπρος]] είναι το τρίτο μεγαλύτερο νησί της [[Μεσόγειος Θάλασσα|Μεσογείου]]. Βρίσκεται ανατολικά της [[Ρόδος|Ρόδου]], 215 μίλια, και της [[Κρήτη]]ς, νότια των ακτών της [[Τουρκία]]ς 37 μίλια, δυτικά των Συριακών ακτών 56 μίλια, και βόρεια των ακτών της [[Αίγυπτος|Αιγύπτου]] 190 μίλια.<br />
Πρώτοι που φέρονται να ασχολήθηκαν επισταμένως με την γεωγραφία της Κύπρου ήταν οι αρχαίοι Έλληνες: [[Στράβων]] (63 π.Χ.-23 μ.Χ.) και [[Κλαύδιος Πτολεμαίος]] (127-151 μ.Χ.), οι οποίοι και είναι οι πρώτοι χαρτογράφοι της Κύπρου.
 
Γραμμή 113 ⟶ 121 :
 
=== Χλωρίδα - Πανίδα ===
[[Αρχείο:Agrino.jpg|μικρογραφία|130pxthumb|Κυπριακό [[Αγρινό]]]]
Το 17% της ολικής έκτασης της Κύπρου καλύπτεται από δάση. Η Φυσική βλάστηση της νήσου περιλαμβάνει καταπράσινα δάση, φυλλοβόλα δένδρα, θάμνους και άνθη, περίπου 1800 γηγενή είδη, υποείδη και ποικιλίες από τα οποία τα 140 (7%) είναι ενδημικά.<br />
Στην πανίδα της Κύπρου περιλαμβάνονται 365 είδη πουλιών, από τα οποία τα 115 αναπαράγονται στη νήσο. Δύο είδη και πέντε υποείδη έχουν χαρακτηριστεί ως ενδημικά. Το πλέον όμως ενδιαφέρον της κυπριακής πανίδας είναι το ενδημικό είδος ζώου, το κυπριακό [[αγρινό]], που ανήκει στην οικογένεια των προβάτων και είναι το μοναδικό είδος στον κόσμο.
 
== Ιστορία ==
 
=== Προϊστορία ===
{{Κύριο|Προϊστορία της Κύπρου}}
{{Κύριο|Ιστορία της Κύπρου}}
[[Αρχείο:Khirokitia1.jpg|thumb|left|180px|Η Xοιροκοιτία είναι προϊστορικός οικισμός της Kύπρου, που χρονολογείται από την μεταγενέστερη φάση της ακεραμικής νεολιθικής περιόδου (γύρω στο 7000 π.X.).]]
{{Κύριο|Βασίλειο της Κύπρου}}
[[Αρχείο:Kourion theatre from southeast.jpg|thumb|[[Κούριο]]]]
Η προϊστορία της Κύπρου αρχίζει με την πρώτη εμφάνιση του ανθρώπου στο νησί κατά τη [[10η χιλιετία π.Χ.]], σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, και τελειώνει με το πέρασμα από τη [[2η χιλιετία π.Χ.|2η]] στην [[1η χιλιετία π.Χ.]] και τις απαρχές των κοινωνικοπολιτικών διεργασιών που θα καταλήξουν στην ίδρυση των κυπριακών βασιλείων της ιστορικής περιόδου. Η Προϊστορία της Κύπρου αρχίζει με την Νεολιθική εποχή σε αντίθεση με τον Ελλαδικό χώρο όπου ανακαλύφθηκαν κατάλοιπα ανθρώπινης παρουσίας ήδη από την Παλαιολιθική εποχή.
 
===Προϊστορία===
Οι πρώτοι Αχαιοί εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο το 1400 π.Χ. σε κυπριακά λιμάνια, κυρίως στα νότια και ανατολικά, εκμεταλλευόμενοι τις συνθήκες ειρήνης που επικρατούσαν στην περιοχή. Η Κύπρος όμως εξελληνίστηκε πλήρως μετά τον Τρωικό πόλεμο, με τους Αχαιούς να κατακλύζουν το νησί. Τότε οι ιθαγενείς του νησιού που οι σύγχρονοι μελετητές ονόμασαν Ετεοκύπριους, εξελληνίστηκαν και από τότε το νησί κατοικείται από Έλληνες (Αχαιούς). Ο πληθυσμός των λεγόμενων Ετεοκύπριων ήταν ασήμαντος σε σχέση με αυτό των Αχαιών, ζούσαν στην Αμαθούντα, και εξαφανίστηκε κάθε ίχνος τους το 450 π.Χ. {{πηγή}}
 
[[Αρχείο:Khirokitia1.jpg|thumb|right|180px|Η Xοιροκοιτία είναι προϊστορικός οικισμός της Kύπρου, που χρονολογείται από την μεταγενέστερη φάση της ακεραμικής νεολιθικής περιόδου (γύρω στο 7000 π.X.).]]
=== Ιστορικοί χρόνοι ===
Η πρώτη ανθρώπινη εγκατάσταση στην Κύπρο βρίσκεται στην Ακροκέραμο την νότια ακτή του νησιού από το 10.000 π.χ., οι πρώτες ανθρώπινες κοινότητες χρονολογούνται το 8.200 π.χ.<ref>Mithen, S. After the Ice: A Global Human History, 20000 BC–5000 BC. Boston: Harvard University Press 2005, p.97.</ref> Η εμφάνιση των πρώτων ανθρώπων στο νησί συνδέεται με την εξαφάνιση των ιπποπόταμων και των νάνων - ελεφάντων.<ref>Stuart Swiny, ed. (2001). The Earliest Prehistory of Cyprus: From Colonization to Exploitation</ref> Τα πηγάδια που βρέθηκαν από τους αρχαιολόγους στην δυτική Κύπρο θεωρούνται από τους αρχαιολόγους τα αρχαιότερα στον κόσμου και χρονολογούνται σήμερα 9.000 - 10.500 χρόνια πριν.<ref>http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/8118318.stm</ref>
{{Κύριο|Ιστορία της Κύπρου}}
Σε ξεχωριστό νεολιθικό οικισμό στην Κύπρου βρέθηκαν ανθρώπινα οστά μαζί με τα οστά μιας γάτας ηλικίας οκτώ μηνών.<ref>Wade, Nicholas (29 June 2007). "Study Traces Cat's Ancestry to Middle East"</ref> Ο τάφος χρονολογείται το 7.500 π.χ. πριν την άνοδο του Αιγυπτιακού πολιτισμού και αποδεικνύει την πανάρχαια συνύπαρξη των ανθρώπων με τα αιλουροειδή.<ref>Walton, Marsha (9 April 2004). "Ancient burial looks like human and pet cat"</ref> Ο πανάρχαιος καλοδιατηρημένος Νεολιθικός οικισμός στην [[Χοιροκοιτία]] που χρονολογείται από το 6.800 π.χ. αποτελεί σήμερα μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς από την [[Εκπαιδευτική Επιστημονική και Πολιτιστική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών]].<ref>Simmons, A. H. Faunal extinction in an island society: pygmy hippopotamus hunters of Cyprus. New York: Springer 1999, p.15.</ref>
[[Αρχείο:Taktakala Nicosia Cyprus Republic Cyprus.jpg|thumb|left|Ιστορική Περιοχή Τακτακαλά (Ταχτ-ελ-Κάλε) στη Λευκωσία.]]
 
[[Αρχείο:Larnaca 01-2017 img01 Larnaca Fort.jpg|thumb|Ενετικό Κάστρο της Λάρνακας.]]
Την εποχή του Χαλκού το νησί δέχτηκε δυο κύματα από Έλληνες μετανάστες.<ref>Thomas, Carol G. and Conant, Craig: The Trojan War, pages 121–122. Greenwood Publishing Group, 2005.</ref> Οι έμποροι από τις [[Μυκήνες]] επισκέφτηκαν την Κύπρο γύρω στο 1.400 π.χ.<ref>A.D. Lacy. Greek Pottery in the Bronze Age</ref> Το δεύτερο μεγαλύτερο κύμα ήρθε στο νησί μετά την πτώση των Μυκηνών, το νησί εκείνη την περίοδο έδειξε στον μεγαλύτερο βαθμό τον Ελληνικό του χαρακτήρα.<ref>Thomas, Carol G. The Trojan War. Santa Barbara, CA, USA: Greenwood Publishing Group 2005. p. 64.</ref> Η Κύπρος έπαιξε σημαντικό ρόλο στην [[Ελληνική μυθολογία]] θεωρείται η γενέτειρα της [[Αφροδίτη (μυθολογία)|Αφροδίτης]] και του [[Άδωνις|Άδωνη]], από την Κύπρο κατάγονταν οι βασιλείς [[Κινύρας]], [[Τεύκρος]] και [[Πυγμαλίων (Κύπρου)|Πυγμαλίων]].<ref>Stass Paraskos, The Mythology of Cyprus (London: Orage Press, 2016) p.1f</ref> Στις αρχές του 8ου αιώνα οι [[Φοίνικες]] ίδρυσαν τις πρώτες αποικίες στις νότιες ακτές του νησιού κοντά στις πόλεις Λάρνακα και Σαλαμίνα.
Στην ελληνιστική περίοδο άνθισαν οι τέχνες και έχουμε μαρτυρίες σε αμφορείς και πλάκες με γραφές. Άνθισε, επίσης, και η αρχαία ελληνική θρησκεία προς τους 12 θεούς του Ολύμπου με ιερά σε όλο το νησί με μεγαλύτερο αυτό της Θεάς [[Αφροδίτη (μυθολογία)|Αφροδίτης]] στην [[Πάφος|Πάφο]] (Κούκλια) πλησίον στο τόπο όπου γεννήθηκε (Πέτρα του Ρωμιού). Σ' αυτή την εποχή ο φιλόσοφος Ζήνων ο Κιτιεύς, Κύπριος φυσικά, ίδρυσε την περίφημη σχολή των Στωικών στην Αθήνα.
 
===Αρχαία χρόνια===
 
[[Αρχείο:Kourion theatre from southeast.jpg|thumb|right|[[Κούριο]]]]
Η Κύπρος αποτελούσε στρατηγικό σημείο για την [[Μέση Ανατολή]].<ref>Getzel M Cohen (1995). The Hellenistic Settlements in Europe, the Islands and Asia Minor</ref><ref>Charles Anthony Stewart (2008). Domes of Heaven: The Domed Basilicas of Cyprus</ref><ref>Michael Spilling; Jo-ann Spilling (2010). Cyprus</ref> Κυβερνήθηκε από την [[Ασσυρία]] από το 708 π.χ. για έναν περίπου αιώνα εκτός από ένα μικρό διάστημα Αιγυπτιακής κατοχής και από το 545 π.χ. πέρασε στους [[Πέρσες]].<ref name="lcweb2.loc.gov">http://lcweb2.loc.gov/cgi-bin/query/r?frd/cstdy:@field%28DOCID+cy0013%29</ref> Ο βασιλιάς της Σαλαμίνας [[Ονήσιλος]] ενώθηκε με τον στρατό του στην ανεπιτυχή [[Ιωνική Επανάσταση]] ενάντια στην [[Αχαιμενιδική Αυτοκρατορία]] (499 π.χ.) Η Κύπρος παρά την αποτυχία της επανάστασης διατήρησε την αυτονομία της στον υπόλοιπο Ελληνικό κόσμο.<ref name="lcweb2.loc.gov"/> Ο [[Αλέξανδρος ο Μέγας]] κατέκτησε την Κύπρο (333 π.χ.), με την διαίρεση της αυτοκρατορίας του την [[Ελληνιστική περίοδος]] κυβερνήθηκε από την [[Δυναστεία των Πτολεμαίων]], την εποχή εκείνη εξελληνίστηκε πλήρως. Η Κύπρος κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους το 58 π.χ.<ref name="lcweb2.loc.gov"/>
 
===Ελληνιστική περίοδος===
 
Στην Ελληνιστική περίοδο άνθισαν οι τέχνες και έχουμε μαρτυρίες σε αμφορείς και πλάκες με γραφές. Άνθισε, επίσης, και η αρχαία ελληνική θρησκεία προς τους 12 θεούς του Ολύμπου με ιερά σε όλο το νησί με μεγαλύτερο της Θεάς [[Αφροδίτη (μυθολογία)|Αφροδίτης]] στην [[Πάφος|Πάφο]] (Κούκλια) πλησίον στο τόπο όπου γεννήθηκε (Πέτρα του Ρωμιού). Την ίδια ο Κύπριος φιλόσοφος Ζήνων ο Κιτιεύς ίδρυσε την περίφημη [[Στωικισμός|Σχολή των Στωικών]] στην Αθήνα.
Ακολουθεί η Ρωμαϊκή περίοδος η οποία διήρκεσε από το 58 π.Χ. - 330 μ.Χ. Ο [[Απόστολος Παύλος]] και ο [[Απόστολος Βαρνάβας]] επισκέφθηκαν την Πάφο όπου κατόρθωσαν να εκχριστιανίσουν το Ρωμαίο Ανθύπατο [[Σέργιος Παύλος|Σέργιο Παύλο]], έτσι η Κύπρος έγινε το πρώτο νησί που απόκτησε Χριστιανό ηγέτη.
 
===Βυζαντινοί χρόνοι===
 
[[Αρχείο:Taktakala Nicosia Cyprus Republic Cyprus.jpg|thumb|right|Ιστορική Περιοχή Τακτακαλά (Ταχτ-ελ-Κάλε) στη Λευκωσία.]]
Όταν η [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία]] διαιρέθηκε στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και στην Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ή [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία]] η Κύπρος έγινε τμήμα της Ανατολικής με πρωτεύουσα την [[Κωνσταντινούπολη]] και παρέμεινε περίπου 800 χρόνια. Την Βυζαντινή περίοδο ο Ελληνικός πολιτισμός επικράτησε στο νησί, σε συνδυασμό με την χριστιανική θρησκεία δημιούργησε μια συμπαγή Ελληνοχριστιανική κοινότητα που διατηρείται μέχρι σήμερα.<ref name="lcweb2.loc.gov"/>
Από τις αρχές του 649 η Κύπρος δέχτηκε σκληρές πειρατικές επιδρομές από την Ανατολή που συνεχίστηκαν περισσότερο από 300 χρόνια, οι επιδρομές είχαν δραματικές συνέπειες πολλοί κάτοικοι σφαγιάστηκαν και η περιουσία τους λεηλατήθηκε. Δεν έχουν διασωθεί εκκλησίες από εκείνη την περίοδο, χιλιάδες κάτοικοι θανατώθηκαν, πολλές πόλεις όπως η [[Σαλαμίνα (Κύπρος)|Σαλαμίνα]] ισοπεδώθηκαν και δεν ξανακτίστηκαν ποτέ.<ref name="lcweb2.loc.gov"/> Η Βυζαντινή κυριαρχία αποκαταστάθηκε όταν ο [[Νικηφόρος Β´ Φωκάς]] πέτυχε μια μεγάλη σειρά από νίκες στην ξηρά και στην θάλασσα (965).<ref name="lcweb2.loc.gov"/>
 
===Το βασίλειο της Κύπρου===
 
[[Αρχείο:Armoiries_Chypre_1393.svg|thumb|right|250px|Τα εμβλήματα των βασιλέων της Κύπρου]]
Ο βασιλιάς της Αγγλίας [[Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος]] κατέκτησε την Κύπρο όταν ο στόλος του προσάραξε στο νησί λόγω θαλασσοταραχής (1191), ο τελευταίος Βυζαντινός κυβερνήτης [[Ισαάκιος Κομνηνός της Κύπρου]] αιχμαλωτίστηκε.<ref>Riddle, J.M. A History of the Middle Ages. Lanham, MD, USA: Rowman & Littlefield 2008. p. 326.</ref> Ο Ριχάρδος πούλησε την Κύπρο στους [[Ναΐτες Ιππότες]] αλλά λόγω σκληρών αντιδράσεων των κατοίκων πήρε ξανά το νησί και το παραχώρησε στον σύμμαχο του [[Γκυ των Λουζινιάν]]. Ο Γκυ με τον θάνατο του (1194) κληροδότησε την Κύπρο στον μεγαλύτερο αδελφό του [[Αμωρί Β΄ της Ιερουσαλήμ]] που αναγνωρίστηκε επίσημα πρώτος βασιλιάς της Κύπρου από τον αυτοκράτορα [[Ερρίκος ΣΤ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Ερρίκο ΣΤ΄]].<ref name="lcweb2.loc.gov"/>
 
Οι διάδοχοι του Αμωρί Β΄ από τον [[Οίκος των Λουζινιάν|Οίκο των Λουζινιάν]] ήταν :
 
*[[Ούγος Α΄ της Κύπρου]]
*[[Ερρίκος Α΄ της Κύπρου]]
*[[Ούγος Β΄ της Κύπρου]]
 
Ο Ούγος Β΄ πέθανε άτεκνος σε ηλικία 15 ετών, το [[Βασίλειο της Κύπρου]] μεταβιβάστηκε στον Ούγο Γ΄ από τον [[Οίκος του Πουατιέ|Οίκο του Πουατιέ]] γιο του [[Ερρίκος της Αντιόχειας|Ερρίκου της Αντιόχειας]] και της [[Ισαβέλλα της Κύπρου|Ισαβέλλας της Κύπρου]] της κόρης του Ούγου Α΄. Ο [[Ούγος Γ΄ της Κύπρου]] ήταν ο ιδρυτής του κλάδου των Πουατιέ - Λουζινιάν, οι διάδοχοι του στον θρόνο της Κύπρου ήταν :
 
*[[Ιωάννης Α΄ της Κύπρου]]
*[[Ερρίκος Β΄ της Κύπρου]]
*[[Ούγος Δ΄ της Κύπρου]]
*[[Πέτρος Α΄ της Κύπρου]]
*[[Πέτρος Β΄ της Κύπρου]]
*[[Ιάκωβος Α΄ της Κύπρου]]
*[[Ιανός της Κύπρου]]
*[[Ιωάννης Β΄ της Κύπρου]]
*[[Καρλόττα της Κύπρου]]
*[[Ιάκωβος Β΄ της Κύπρου]]
*[[Ιάκωβος Γ΄ της Κύπρου]]
*[[Αικατερίνη Κορνάρο]]
 
Η κυρίαρχη αριστοκρατική τάξη στο βασίλειο της Κύπρου ήταν των Γάλλων των Λουζινιάν αλλά οι πληροφορίες ότι οι Ελληνικοί πληθυσμοί ζούσαν σαν δούλοι είναι ψευδείς και ανακριβείς.<ref name="lcweb2.loc.gov"/> Πολλοί Έλληνες διορίστηκαν σε ψηλά αξιώματα δημιουργώντας μια ισχυρή μεσαία τάξη με πολλούς γάμους των Ελλήνων με μέλη του βασιλικού νοικοκυριού.<ref>See James G. Schryver, 'Colonialism or Conviviencia in Frankish Cyprus?' in I.W. Zartman (ed.), Understanding Life in the Borderlands: Boundaries in Depth and in Motio (Athens, GA: University of Georgia Press, 2010) pp. 133–159; see also Evangelia Skoufari 'Cyprus during the 16th century: a Frankish kingdom, a Venetian colony, a multicultural society,' in Joves pensant la Mediterrània – Mar de diàleg, no. 5 dir. Enric Olivé Serret, Tarragona, Publicacions de la Universitat Rovira y Virgili, Tarragona 2008, pp. 283–295.</ref> Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα ο Ιωάννης Β΄ της Κύπρου που παντρεύτηκε διαδοχικά δυο Ελληνίδες : την [[Αμαδέα Παλαιολογίνα]] και την [[Ελένη Παλαιολογίνα (1428-1458)|Ελένη Παλαιολογίνα]].<ref>Benjamin Arbel, David Jacoby, Intercultural Contacts in the Medieval Mediterranean, (London: Taylor and Francis, 1996) p.45</ref>
 
===Η κυριαρχία των Βενετών===
 
Με τον θάνατο του Ιακώβου Β΄ (1473) η [[Βενετική Δημοκρατία]] απέκτησε τον απόλυτο έλεγχο στο νησί. Η Βενετή χήρα του Ιακώβου Β΄ [[Αικατερίνη Κορνάρο]] η τελευταία επίσημα βασίλισσα της Κύπρου κυβέρνησε σαν διακοσμητική φυσιογνωμία των Βενετών, αναγκάστηκε να παραιτηθεί και να τους κληροδοτήσει το νησί (26 Φεβρουαρίου 1489).
Οι Βενετοί οχύρωσαν την Λευκωσία, έκτισαν τα τείχη της και την μετέτρεψαν σε μεγάλο εμπορικό κέντρο. Την εποχή των Βενετών οι Οθωμανοί ξεκίνησαν σκληρές επιδρομές στην Κύπρο, μετά την καταστροφή της Λεμεσού (1539) ο Βενετοί από φόβο μην πάθουν τα χειρότερα οχύρωσαν την Αμμόχωστο και την Κερύνεια.<ref name="lcweb2.loc.gov"/>
Η Κύπρος κατακτήθηκε από την [[Οθωμανική Αυτοκρατορία]] στο τέλος της ηγεμονίας του Δόγη [[Πιέτρο Λορεντάν]] (1570).
 
===Οθωμανική κυριαρχία===
 
[[Αρχείο:Larnaca 01-2017 img01 Larnaca Fort.jpg|thumb|right|Ενετικό Κάστρο της Λάρνακας.]]
Μια ισχυρή επίθεση με 60.000 άντρες παρά την ισχυρή αντίσταση των κατοίκων της Αμμόχωστου και της Λευκωσίας έφερε το νησί σε Οθωμανική εξουσία (1570) ,οι Οθωμανοί έσφαξαν πολλούς Αρμένιους και Έλληνες χριστιανούς.<ref name="countrystudies.us">http://countrystudies.us/cyprus/7.htm</ref> Την επόμενη χρονιά (1571) ο Δόγης [[Αλβίζε Α΄ Μοτσενίγκο]] σε συμμαχία με όλες τις χριστιανικές δυνάμεις της δύσης θριάμβευσε επί των Οθωμανών στην [[Ναυμαχία της Ναυπάκτου (1571)|Ναυμαχία της Ναυπάκτου]]. Η Κύπρος ωστόσο στην ειρηνική συνθήκη που ακολούθησε (7 Μαρτίου 1573) παρέμεινε οριστικά Οθωμανική. Η ανώτερη τάξη των Λατίνων εξαφανίστηκε και η πρώτη απογραφή έγινε με μουσουλμανικό πληθυσμό.<ref>Mallinson, William (30 June 2005). Cyprus: A Modern History. I. B. Tauris. p. 1.</ref> Οι στρατιώτες που κατέκτησαν το νησί εγκαταστάθηκαν σαν κάτοικοι, μαζί με αυτούς ήρθαν πολλοί Τούρκοι τεχνίτες και αγρότες από την Ανατολή .<ref>Orhonlu, Cengiz (2010), "The Ottoman Turks Settle in Cyprus", in Inalcık, Halil, The First International Congress of Cypriot Studies: Presentations of the Turkish Delegation, Institute for the Study of Turkish Culture, p. 99</ref> Οι νεοεισερχόμενοι κάτοικοι είχαν καταγωγή από υποβαθμισμένες Ασιατικές φυλές που ανήκαν σε ενοχλητικές μουσουλμανικές αιρέσεις.<ref>Jennings, Ronald (1993), Christians and Muslims in Ottoman Cyprus and the Mediterranean World, 1571–1640, New York University Press, p. 232</ref> Οι Οθωμανοί κατάργησαν το θρησκευτικό σύστημα των Λατίνων και έδωσαν περισσότερες θρησκευτικές ελευθερίες στους Ορθόδοξους. Ο αρχηγός της Κυπριακής εκκλησίας είχε τον ρόλο του μεσάζοντα ανάμεσα στους Έλληνες και τους Τούρκους του νησιού, με τον τρόπο αυτό η Ελληνική εκκλησία διέκοψε τις συνεχείς καταπατήσεις της Καθολικής εκκλησίας.<ref>Mallinson, William. "Cyprus a Historical Overview (Chipre Una Visión Historica)"</ref> Η Οθωμανική κυριαρχία ήταν άλλοτε σκληρή άλλοτε ελαστική ανάλογα με τον σουλτάνο και τον εκπρόσωπο του στο νησί, η οικονομική παρακμή συνεχίστηκε για περισσότερα από 150 χρόνια.<ref name="countrystudies.us"/> Η αναλογία ανάμεσα σε χριστιανούς και μουσουλμάνους άλλαξε με την πάροδο του χρόνου, το 1777 οι μουσουλμάνοι αποτελούσαν την πλειοψηφία με 47.000 Καθολικούς απέναντι σε 37.000 χριστιανούς.<ref>Hatay, Mete (2007), Is the Turkish Cypriot population shrinking? (PDF), International Peace Research Institute, p. 19</ref> Ο πληθυσμός του νησιού αυξήθηκε σε 144.000 κατοίκους (1872) με 100.000 χριστιανούς και 44.000 μουσουλμάνους.<ref>Osmanli Nufusu 1830–1914 by Kemal Karpat, ISBN 975-333-169-X and Die Völker des Osmanischen by Ritter zur Helle von Samo.</ref> Η μουσουλμανική κοινότητα περιείχε πολλούς κρυπτοχριστιανούς όπως οι ''Λινομπαμπάκι'' που προήλθαν από τις διώξεις των Οθωμανών στους Καθολικούς, η κοινότητα αυτή καταγράφηκε επί Βρετανικής κυριαρχίας στους Τουρκοκύπριους.<ref>Ronald Jennings (1 August 1992). Christians and Muslims in Ottoman Cyprus and the Mediterranean World, 1571–1640</ref><ref>Captain A. R. Savile (1878). Cyprus</ref><ref>Chrysostomos Pericleous (2009). Cyprus Referendum: A Divided Island and the Challenge of the Annan Plan</ref>
 
Με την έκρηξη του Πολέμου της Ελληνικής Ανεξαρτησίας (1821) πολλοί Έλληνο-Κύπριοι αναχώρησαν στην Ελλάδα για την συμμετοχή τους στον αγώνα, οι Τούρκοι σε απάντηση εκτέλεσαν 486 επιφανείς Ελληνοκύπριους ανάμεσα τους ο [[Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός]] και τέσσερις ακόμα επίσκοποι.<ref>Mirbagheri, Farid (2010). Historical dictionary of Cyprus</ref> Ο πρώτος Έλληνας κυβερνήτης [[Ιωάννης Καποδίστριας]] κάλεσε τους Κύπριους να ενωθούν με την Ελλάδα και ακολούθησαν αναρίθμητες εξεγέρσεις.<ref>William Mallinson; Bill Mallinson (2005). Cyprus: a modern history. I.B.Tauris. p. 10.</ref> Οι επαναστάσεις κατέληξαν όλες σε αποτυχία, η φτώχεια και η ψηλή φορολογία δυνάμωσε το εθνικιστικό αίσθημα των Έλληνο - Κυπρίων και την επιθυμία τους να ενωθούν με την ανεξάρτητη Ελλάδα.<ref name="countrystudies.us"/> Την Οθωμανική περίοδο τα ποσοστά αναλφαβητισμού των κάτοικων ήταν πολύ μεγάλα αλλά βελτιώθηκε σημαντικά η μόρφωση τους τον 20ο αιώνα.<ref>Baten, Jörg (2016). A History of the Global Economy. From 1500 to the Present. Cambridge University Press. p. 51.</ref>
 
===Βρετανική κατοχή===
 
Όταν έληξαν ο [[Ρωσοτουρκικός Πόλεμος (1877-1878)]] και το [[Συνέδριο του Βερολίνου]] η Κύπρος μεταβιβάστηκε στην [[Βρετανική Αυτοκρατορία]] που ανέλαβε την διοίκηση της (1878). Οι Βρετανοί στην πραγματικότητα συγκυβερνούσαν με τους Οθωμανούς και το [[Χεδιβάτο της Αιγύπτου]] μέχρι τις 5 Νοεμβρίου 1914.<ref name="wwi.lib.byu.edu">https://wwi.lib.byu.edu/index.php/Treaty_of_Lausanne</ref> Οι Άγγλοι υποσχέθηκαν στους Τούρκους σαν αντάλλαγμα να χρησιμοποιήσουν το νησί σαν βάση για να τους προστατέψουν από την Ρωσική απειλή. Οι Άγγλοι χρησιμοποίησαν την Κύπρο σαν την σημαντικότερη ναυτική βάση για τις εξορμήσεις στις επαρχίες τους. Όταν ολοκληρώθηκε το λιμάνι της Αμμόχωστου (1906) η Κύπρος έγινε το σημαντικότερο στρατηγικό σημείο για τους Άγγλους, το λιμάνι είχε απ'ευθείας επικοινωνία με την [[Διώρυγα του Σουέζ]] που ήταν ο θαλάσσιος δρόμος των Βρετανών για την [[Ινδία]] την μεγάλη υπερπόντια επαρχία τους. Όταν ξέσπασε ο [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος]] και οι Οθωμανοί συμμάχησαν με τις [[Κεντρικές Δυνάμεις]] (5 Νοεμβρίου 1914) οι Άγγλοι προσάρτησαν πλήρως την Κύπρο, κατήργησαν το Χεδιβάτο της Αιγύπτου και δημιούργησαν το [[Σουλτανάτο της Αιγύπτου]] σαν Βρετανικό προτεκτοράτο.<ref name="wwi.lib.byu.edu"/>
Οι Βρετανοί πρόσφεραν την Κύπρο στην Ελλάδα σε αντάλλαγμα να ενωθούν οι Έλληνες με τους Άγγλους αλλά ο Γερμανόφιλος [[Κωνσταντίνος Α΄ της Ελλάδας]] το αρνήθηκε. Με την [[Συνθήκη της Λωζάνης]] η νεοσύστατη Τουρκική Δημοκρατία του [[Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ]] παραιτήθηκε από τα δικαιώματα της στην Κύπρο που ανακηρύχτηκε αποικία του Βρετανικού στέμματος (1925).<ref>Xypolia, Ilia (2011). "'Cypriot Muslims among Ottomans, Turks and British"</ref> Πολλοί Έλληνο-Κύπριοι και Τούρκο-Κύπριοι πολέμησαν στους δυο Παγκόσμιους πολέμους στον [[Βρετανικός Στρατός Ξηράς|Βρετανικό Στρατό Ξηράς]].<ref>Ertl, Alan W. (2008). Toward an Understanding of Europe: A Political Economic Précis of Continental Integration</ref> Όταν ξέσπασε ο [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος]] πολλοί εντάχθηκαν στο Κυπριακό Σύνταγμα.
Οι Έλληνο-Κύπριοι είχαν πολλές ελπίδες ότι η Βρετανική διοίκηση θα τους βοηθήσει να ενωθούν με την Ελλάδα. Η επιθυμία είχε ρίζες στην [[Μεγάλη Ιδέα]] των Ελλήνων να αναστήσουν την [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία]] με την [[Μικρά Ασία]], την Κύπρο και πρωτεύουσα την [[Κωνσταντινούπολη]]. Η [[Εκκλησία της Κύπρου]] που τα μέλη της είχαν εκπαιδευθεί στην Ελλάδα ήταν πρωταγωνιστές, οι Έλληνο-Κύπριοι ίδρυσαν την [[Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών]] (EOKA).<ref>Ker-Lindsay, James (2011). The Cyprus Problem: What Everyone Needs to Know</ref><ref>Lange, Matthew (2011). Educations in Ethnic Violence: Identity, Educational Bubbles, and Resource Mobilization</ref> Οι Έλληνο-Κύπριοι έβλεπαν το νησί σαν τμήμα του Ελληνισμού και είδαν την ένωση τους με την μητέρα Ελλάδα σαν φυσικό δικαίωμα.<ref name="Diez, Thomas 2002">Diez, Thomas (2002). The European Union and the Cyprus Conflict: Modern Conflict, Postmodern Union</ref> Η Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα έγινε από την δεκαετία του 1950 τμήμα της Ελληνικής εθνικής πολιτικής.<ref>Huth, Paul (2009). Standing Your Ground: Territorial Disputes and International Conflict</ref>
 
Οι Τούρκο-Κύπριοι με την σειρά τους υποστήριξαν τα πρώτα χρόνια την Βρετανική κατοχή.<ref>Papadakis, Yiannis; Peristianis, Nicos; Welz, Gisela (18 July 2006). Divided Cyprus: Modernity, History, and an Island in Conflict</ref> Όταν είδαν την ανάπτυξη των Ελληνικών εθνικών κινημάτων αποφάσισαν να αντιδράσουν επειδή φοβήθηκαν την εκδίωξη τους από το νησί, αντιστάθηκαν σκληρά στην δράση της ΕΟΚΑ.<ref>Isachenko, Daria (2012). The Making of Informal States: Statebuilding in Northern Cyprus and Transdniestria</ref><ref>Pericleous, Chrysostomos (2009). Cyprus Referendum: A Divided Island and the Challenge of the Annan Plan</ref><ref>Mirbagheri, Farid (2009). Historical Dictionary of Cyprus. Scarecrow Press. p. xiv.</ref> Οι Τούρκο-Κύπριοι έβλεπαν τον εαυτό τους σαν ξεχωριστή εθνική ενότητα και διεκδίκησαν την δημιουργία δικού τους κράτους στο νησί.<ref name="Diez, Thomas 2002"/> Ο Τούρκος ηγέτης [[Αντνάν Μεντερές]] δήλωσε την δεκαετία του 1950 ότι η Κύπρος ήταν ''"επέκταση της Ανατολής"'', απέρριψε την ιδέα για την διαίρεση του νησιού και ζήτησε την προσάρτηση ολόκληρης της Κύπρου στην Τουρκία. Την εποχή του οι οπαδοί του στην Τουρκία χρησιμοποίησαν σκληρά εθνικιστικά συνθήματα όπως ''"η Κύπρος είναι Τουρκική"''. Οι Τούρκοι σύντομα κατάλαβαν ότι οι ελπίδες τους ήταν μάταιες επειδή ο Τουρκικός πληθυσμός στο νησί αποτελούσε χαμηλή μειοψηφία, έφτανε μόλις στο 20%. Οι Τούρκο-Κύπριοι ακολούθησαν την δεκαετία του 1950 το σύνθημα ''"Διαίρεση ή Θάνατος"'' που διαδόθηκε ευρύτατα την δεκαετία του 1960. Σε συσκέψεις που ακολούθησαν στην [[Ζυρίχη]] και το [[Λονδίνο]] οι Τούρκοι δέχτηκαν υποτονικά την ίδρυση Κυπριακού κράτους αλλά η μεγάλη τους επιθυμία ήταν πάντοτε η δημιουργία Τουρκικού κράτους στα βόρεια.<ref>Behlul (Behlul) Ozkan (Ozkan) (26 June 2012). From the Abode of Islam to the Turkish Vatan: The Making of a National Homeland in Turkey</ref><ref name="G. Bellingeri 2005 pp. 27">G. Bellingeri; T. Kappler (2005). Cipro oggi. Casa editrice il Ponte. pp. 27–29.</ref>
 
Η Κυπριακή εκκλησία οργάνωσε τον Ιανουάριο του 1950 το [[Ενωτικό δημοψήφισμα (Κύπρος, 1950)|Ενωτικό δημοψήφισμα]] υπό την επίβλεψη της χωρίς την συμμετοχή Τούρκο - Κύπριων, το αποτέλεσμα ήταν 96% υπέρ της Ένωσης με την Ελλάδα.<ref>Dale C. Tatum (1 January 2002). Who Influenced Whom?: Lessons from the Cold War</ref><ref>Kourvetaris, George A. (1999). Studies on modern Greek society and politics</ref><ref>Hoffmeister, Frank (2006). Legal aspects of the Cyprus problem: Annan Plan and EU accession</ref> Οι Έλληνες σύμφωνα με την [[Δημογραφία της Κύπρου]] αποτελούσαν το 80,2% του συνολικού πληθυσμού του νησιού, οι Βρετανοί πρότειναν την ίδρυση μιας ημιαυτόνομης Τουρκικής επαρχίας αλλά οι Τούρκοι το απέρριψαν. Η ΕΟΚΑ δημιουργήθηκε το 1955 με στόχο την ένωση με την Ελλάδα με ένοπλο αγώνα, ταυτόχρονα δημιουργήθηκε από τους Τουρκοκύπριους η [[Τουρκική Οργάνωση Αντίστασης]] ή ΤΑΞΙΜ σαν αντίβαρο με στόχο την δημιουργία Τουρκικού κράτους στο νησί.<ref>Caesar V. Mavratsas. "Politics, Social Memory, and Identity in Greek Cyprus since 1974"</ref> Οι Βρετανοί αξιωματούχοι ενίσχυσαν μυστικά την ΤΑΞΙΜ όπως φαίνεται από γράμμα που έστειλαν στον διοικητή της Κύπρου (15 Ιουλίου 1958), του ζητούσαν να μην κάνει καμιά ενέργεια εναντίον της ΤΑΞΙΜ για να μην χαλάσουν οι σχέσεις της Βρετανίας με την Τουρκία.<ref name="G. Bellingeri 2005 pp. 27"/>
Ακολουθεί η ρωμαϊκή περίοδος η οποία διήρκεσε από το 58 π.Χ.-330 μ.Χ. Οι απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας επισκέφθηκαν την Πάφο όπου κατόρθωσαν να εκχριστιανίσουν το Ρωμαίο Ανθύπατο, [[Σέργιος Παύλος|Σέργιο Παύλο]] και έτσι η Κύπρος έγινε το πρώτο νησί που απόκτησε Χριστιανό ηγέτη.
 
===Σύγχρονη εποχή===
Στη συνέχεια είναι η βυζαντινή περίοδος. Με το διαχωρισμό της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η Κύπρος έγινε επαρχία του ανατολικού μέρους δηλαδή του Βυζαντίου, με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη. Ο βασιλιάς της Αγγλίας [[Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος]] κατακτά την Κύπρο το 1191 αλλά μεταβίβασε τον πολιτικό της έλεγχο στους [[Τάγμα του Ναού|Ναΐτες]], οι οποίοι στη συνέχεια το παραχωρούν στον [[Γκυ των Λουζινιάν]] και ο διάδοχός του δημιουργεί το [[Βασίλειο της Κύπρου]]. Μετά τον θάνατο του Ιάκωβου Β' της Κύπρου η Βενετή σύζυγός παραχώρησε το Βασίλειο στη [[Βενετία]] στις 26 Φεβρουαρίου 1489. Η Κύπρος κατακτήθηκε από την [[Οθωμανική Αυτοκρατορία]] το 1571. Η Κύπρος θα αποτελέσει αντικείμενο διεθνούς ενδιαφέροντος στα πλαίσια του [[Ανατολικό Ζήτημα|Ανατολικού Ζητήματος]] με πολλά κράτη να εκδηλώνουν ενδιαφέρον να την αποκτήσουν. Τελικά, η Κύπρος έγινε αγγλική κτήση, με την [[Συνθήκη Κωνσταντινούπολης (1878)|Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης το 1878]], μέχρι τον [[Εθνική Οργάνωσις Κυπρίων Αγωνιστών|απελευθερωτικό αγώνα του 1955-1959]] και την κήρυξη της ανεξαρτησίας το [[1960]].
 
=== Σύγχρονη εποχή ===
[[Αρχείο:Nicosia City Hall Square in Christmas Nicosia Republic of Cyprus with EU flags.jpg|thumb|Δημαρχείο της Λευκωσίας κατά την Κυπριακή Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.]][[Αρχείο:Bundesarchiv B 145 Bild-F012976-0007, Bonn, Staatsbesuch Präsident von Zypern.jpg|thumb|left|Ο [[Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ΄]] στη [[Βόννη]] το 1962 με το Γερμανό Καγκελάριο Κόρναντ Αντενάουερ.]]
[[Αρχείο:Nicosia Financial quarter just after sunset Nicosia Republic of Cyprus.jpg|μικρογραφία|Απογευματινή άποψη της Λευκωσίας με τη Γκαλερί Λεβέντης στο βάθος]]
[[Αρχείο:Cyprus Supreme Court buildings junction next to Parliament Nicosia Republic of Cyprus.jpg|μικρογραφία|left|Το σύμπλεγμα των κτηρίων που αποτελεί το Ανώτατο Δικαστήριο]]
Την [[1η Απριλίου]] 1955 Έλληνες από την Κύπρο και την Ελλάδα ξεκίνησαν επισήμως απελευθερωτικό αγώνα (οργάνωση [[ΕΟΚΑ]]) έναντι των Βρετανών με σκοπό την ένωση με την Ελλάδα. Ο αγώνας τερματίστηκε το 1959, οπότε έγιναν οι [[συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου]].Τη νύχτα της [[15 Αυγούστου|15ης]] προς την [[16 Αυγούστου|16η Αυγούστου]] του [[1960]], στις 2 μετά τα μεσάνυκτα στη [[Λευκωσία]], ο κυβερνήτης της Κύπρου Χιου Φουτ διάβασε στην αίθουσα του Μεταβατικού Υπουργικού Συμβουλίου (που αργότερα έγινε Μέγαρο της Βουλής των Αντιπροσώπων) την προκήρυξη της βασίλισσας της [[Μεγάλη Βρετανία|Μεγάλης Βρετανίας]], με την οποία ανακοίνωσε την εγκατάλειψη της αγγλικής κυριαρχίας στην Κύπρο, στη βάση των [[Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου|Συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου]]. Στη συνέχεια οι γενικοί πρόξενοι της [[Ελλάδα|Ελλάδας]]ς και της [[Τουρκία|Τουρκίας]]ς Γ. Χριστόπουλος και Β. Τουρέλ, ο [[Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ΄]] και ο αντιπρόεδρος [[Φαζίλ Κιουτσούκ]], έπειτα από σύντομες ομιλίες τους, υπέγραψαν μαζί με τον τελευταίο Άγγλο κυβερνήτη τα κείμενα των συμφωνιών που καθόριζαν τα της ανεξαρτητοποίησης της Κύπρου. Λίγο πριν το μεσημέρι της 16ης Αυγούστου έγινε στο μέγαρο του Κυβερνείου η υποστολή της [[Σημαία του Ηνωμένου Βασιλείου|βρετανικής σημαίας]] και η έπαρση της [[Σημαία της Κύπρου|κυπριακής]]. Πριν κλείσουν 24 ώρες από την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Κύπρου, ο σερ Χιου Φουτ είχε ήδη εγκαταλείψει την Κύπρο.
 
Οι συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου είχαν υπογραφεί η μεν πρώτη στο ξενοδοχείο Ντόλτερ της [[Ζυρίχη|Ζυρίχης]]ς στις [[11 Φεβρουαρίου]] του [[1959]] από τους [[Κωνσταντίνος Καραμανλής|Κωνσταντίνο Καραμανλή]] και [[Αντνάν Μεντερές]], πρωθυπουργό της Τουρκίας, η δε δεύτερη στο Λάνκαστερ Χάουζ του [[Λονδίνο|Λονδίνου]]υ στις [[19 Φεβρουαρίου]] του 1959, από τους δύο προαναφερθέντες συν τον Βρετανό ομόλογό τους [[Χάρολντ Μακμίλαν]], ενώ κάποια συνημμένα κείμενα είχαν υπογραφεί και από τους Μακάριο και Κιουτσούκ, οι οποίοι είχαν γνώση του συνόλου των συμφωνιών.
 
Επίσης τότε ορίστηκαν οι τρειςδύο επίσημες γλώσσες του κράτους, η [[Ελληνική γλώσσα|ελληνική]], και η [[Τουρκική γλώσσα|τουρκική]] και η [[Αγγλική γλώσσα|αγγλική]] (όρος της Βρετανίας).
 
<ref group="Σημ">Σύμφωνα με το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, άρθρο 3, οι επίσημες γλώσσες ορίζονται τα Ελληνικά και τα Τούρκικα</ref> Στις [[24 Αυγούστου]] του [[1960]], το [[Συμβούλιο Ασφαλείας Ηνωμένων Εθνών]] αποφάσισε ομόφωνα να εισηγηθεί στη [[Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών]] την ένταξη της Κύπρου στον [[Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών|Ο.Η.Ε.]]. Την πρόταση έκανε η Μεγάλη Βρετανία και μία πρώην αποικία της, η [[Σρι Λάνκα|Κεϋλάνη]]. Ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Κύπρου στον Ο.Η.Ε., Ζήνων Ρωσσίδης, εκφώνησε τον πρώτο λόγο του στη γενική συνέλευση στις [[21 Σεπτεμβρίου]].
 
Στις [[20 Ιανουαρίου]] του [[1961]] η βασίλισσα [[Ελισάβετ Β΄ του Ηνωμένου Βασιλείου]], κατευθυνόμενη με τον [[Φίλιππος, Δούκας του Εδιμβούργου|δούκα του Εδιμβούργου, Φίλιππο]] προς την [[Ινδία]], στάθμευσε για λίγο στην Κύπρο. Εκεί, στη [[ΜεγάληΔυτική ΒρετανίαΠεριοχή Κυρίαρχων Βάσεων|βρετανική]] βάση του [[Ακρωτήρι Κύπρου|Ακρωτηρίου]], συνομίλησε με την ηγεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας τον Πρόεδρο Μακάριο, τον Αντιπρόεδρο Κιουτσούκ και τον υπουργό εξωτερικών Κυπριανού. Οι συνομιλίες είχαν μάλλον τυπικό και όχι ουσιαστικό χαρακτήρα, αλλά η συνάντηση συμβόλιζε και υπογράμμιζε τον λόγο που είχε η Βρετανία στα κυπριακά πράγματα ως εγγυήτρια δύναμη. Ακόμη, η παρουσία της Ελισάβετ υπογράμμισε τους δεσμούς της πρώην αποικίας με τη [[Κοινοπολιτεία των Εθνών|Βρετανική Κοινοπολιτεία]]. Στις [[13 Μαρτίου]] του 1961 η Κύπρος έγινε δεκτή στην Κοινοπολιτεία. Ο [[Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ΄|Μακάριος]] κλήθηκε στη διάσκεψη και συμμετείχε στις εργασίες της δύο ημέρες αργότερα, συνοδευόμενος από τον [[Τουρκοκύπριοι|Τουρκοκύπριο]] υπουργό Άμυνας Οσμάν Ορέκ. Καθ' οδόν προς [[Λονδίνο]] συναντήθηκε στην [[Αθήνα]] με τον πρωθυπουργό [[Κωνσταντίνος Καραμανλής|Κωνσταντίνο Καραμανλή]]. Σε δηλώσεις του ο Μακάριος υπογράμμισε ότι η είσοδος στην Κοινοπολιτεία δεν σημαίνει κατ' ανάγκην είσοδο σε συνασπισμό και τόνισε ότι θα ακολουθήσει αδέσμευτη πολιτική<ref>''Η Ελισάβετ στην Κύπρο'', Ιστορικό Λεύκωμα 1961, σελ. 84-85, Καθημερινή (1997)</ref>.
 
Στις [[30 Νοεμβρίου]] του [[1963]], ο πρόεδρος Μακάριος διαβίβασε στον αντιπρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Φαζίλ Κιουτσούκ μνημόνιο στο οποίο περιέχονταν 13 σημεία για την αναθεώρηση του συνταγματικού καθεστώτος. Συνισταμένη των 13 σημείων ήταν η κατάργηση της χωριστής πλειοψηφίας (ελληνοκυπριακής και τουρκοκυπριακής) για την ψήφιση των νόμων καθώς και η θέσπιση ενιαίων δημοτικών συμβουλίων στους δήμους. Επίσης το πρώτο από τα 13 σημεία απέβλεπε στην κατάργηση του δικαιώματος αρνησικυρίας τόσο του προέδρου όσο και του αντιπροέδρου της Δημοκρατίας. Των προτάσεων του ΜακαρίαΜακαρίου είχαν προηγηθεί διαβουλεύσεις του ιδίου με τον Βρετανό ύπατο αρμοστή σερ Άρθουρ Κλαρκ, ο οποίος τον είχε ενθαρρύνει. Παράλληλα επαφές είχαν και οι Τουρκοκύπριοι. Μάλιστα την επομένη, [[1 Δεκεμβρίου]],o αντιπρόεδρος της Κυπριακής [[Βουλής των Αντιπροσώπων]] και πρόεδρος της τουρκοκυπριακής Βουλής [[Ραούφ Ντενκτάς]] έφτασε στο Λονδίνο για συνομιλίες με τον υφυπουργό για θέματα Κοινοπολιτείας Τζ. Τίλνι. Οι προτάσεις Μακαρίου διατυπώθηκαν σε μία εποχή που υπήρχε κυβερνητική αστάθεια τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Τουρκία, δηλαδή τις δύο χώρες που μαζί με την Βρετανία ήταν οι εγγυήτριες δυνάμεις της Κυπριακής Δημοκρατίας. Παρά το ότι στόχος του Μακαρίου ήταν η διαμόρφωση ενιαίας εξουσίας στην Κύπρο, ωστόσο η κρίση που ακολούθησε ήταν η αρχή του εκ των πραγμάτων διαχωρισμού των δύο κοινοτήτων, καθώς στις [[29 Δεκεμβρίου]] επιβλήθηκε η διχοτόμηση της Λευκωσίας με την περίφημη "πράσινη γραμμή", όπως αποκλήθηκε λίγο αργότερα. Στις προτάσεις Μακαρίου απάντησε ο Κιουτσούκ αρνητικά, δηλώνοντας στις [[3 Δεκεμβρίου]] ότι το ισχύον σύνταγμα θα πρέπει να εφαρμόζεται στο σύνολό του. Ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου [[Σπύρος Κυπριανού]] συναντήθηκε στις [[10 Δεκεμβρίου]] στην Αθήνα με τον πρωθυπουργό [[Γεώργιος Παπανδρέου|Γεώργιο Παπανδρέου]] και τον ενημέρωσε για την κατάσταση στο νησί. Τον συνόδευε ο πρεσβευτής στην Αθήνα Νίκος Κρανιδιώτης. Στις [[16 Δεκεμβρίου]] ο Τούρκος πρεσβευτής στη Λευκωσία επέδωσε απορριπτική απάντηση της [[Άγκυρα|Άγκυρας]]ς στις προτάσεις Μακαρίου, τις οποίες ο Κύπριος πρόεδρος είχε απλώς "γνωστοποιήσει" στις εγγυήτριες δυνάμεις. Ο Μακάριος με τη σειρά του απέρριψε την τουρκική απάντηση ως παρέμβαση στα εσωτερικά της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τρεις ημέρες αργότερα συναντήθηκαν στην ελληνική πρεσβεία στο [[Παρίσι]] οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας, [[Σοφοκλής Βενιζέλος]], Κύπρου Σπύρος Κυπριανού και Τουρκίας Κεμάλ Ερκίν. Παρά την αισιοδοξία του Βενιζέλου, η συνάντηση δεν μείωσε την ένταση που εν τω μεταξύ είχε δημιουργηθεί στην Κύπρο. Πριν περάσουν 48 ώρες, τη νύκτα της [[20 Δεκεμβρίου|20ης]] προς την [[21 Δεκεμβρίου|21η Δεκεμβρίου]] άρχισαν επεισόδια στη Λευκωσία μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, τα οποία κορυφώθηκαν με εκατέρωθεν νεκρούς την ημέρα των [[Χριστούγεννα|Χριστουγέννων]]. Οι Τουρκοκύπριοι δημιούργησαν "γραμμή άμυνας" γύρω από την παλαιά πόλη και παράλληλα προσέβαλαν ελληνοκυπριακά προάστια στη βόρεια περιφέρεια της πόλης, απομονωμένα από την κυρίως ελληνοκυπριακή πλευρά<ref name="cia">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cy.html CIA World Factbook]</ref>. Ελληνοκύπριοι πολίτες αντιπαρατέθηκαν ενόπλως με τους Τουρκοκυπρίους, ενώ άλλοι υπό τον [[Νίκος Σαμψών|Νίκο Σαμψών]] έσπευσαν σε βοήθεια των Ελληνοκυπρίων που κατοικούσαν στο βόρειο προάστιο Ομορφίτα. Κατά τις συγκρούσεις διαπράχθηκαν αγριότητες και από τις δύο πλευρές, οι οποίες έκτοτε δηλητηρίαζαν τις σχέσεις μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Την δεύτερη ημέρα των Χριστουγέννων τουρκικά πολεμικά σκάφη εμφανίστηκαν προ της Κύπρου. Την ίδια ημέρα βρετανικά τεθωρακισμένα οσχήματα παρενέβησαν μεταξύ των αντιμαχομένων στην Λευκωσία. Η απειλή τουρκικής εισβολής άρθη έπειτα από παρέμβαση του προέδρου των Η.Π.Α. [[Λίντον Τζόνσον]] και προειδοποίηση της [[Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών|Ε.Σ.Σ.Δ.]] προς την Άγκυρα. Στις [[29 Δεκεμβρίου]] υπογράφτηκε συμφωνία κατάπαυσης των εχθροπραξιών και η Λευκωσία χωρίστηκε σε ελληνοκυπριακή και τουρκοκυπριακή από την "πράσινη γραμμή"<ref>''Ματωμένα Χριστούγεννα στην Κύπρο'', Ιστορικό Λεύκωμα 1963, σελ. 80-83, Καθημερινή (1997)</ref>.
 
Μετά την [[Τουρκική εισβολή στην Κύπρο]] και την κατοχή του [[1974]], η Κυπριακή Δημοκρατία πρακτικά ελέγχει μόνο τα δύο τρίτα του νησιού, ενώ το βόρειο τρίτο κατέχεται παράνομα από την [[Τουρκία]].
Γραμμή 161 ⟶ 230 :
Το [[2004]] η Κυπριακή Δημοκρατία εντάχθηκε στην [[Ευρωπαϊκή Ένωση]], με ένα τμήμα του εδάφους να βρίσκεται υπό Τουρκική κατοχή. Αυτό σημαίνει ότι το κοινοτικό κεκτημένο εφαρμόζεται μόνο στο ελεύθερο μέρος της Κύπρου. Δηλαδή, η συμφωνία ένταξης καλύπτει την ένταξη ολόκληρης της Κύπρου, αλλά υπάρχει πρόνοια ώστε το κοινοτικό κεκτημένο να εφαρμόζεται μόνο στις ελεύθερες περιοχές, διότι αυτές είναι που ελέγχει η κυπριακή κυβέρνηση. Η μη εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου στο βόρειο τρίτο του νησιού έχει γεωγραφική ισχύ και όχι κοινωνική, και η Τουρκική κοινότητα της Κύπρου απολαμβάνει όλα τα δικαιώματα της ένταξης.
 
Την 1η Ιανουαρίου του [[2008]] το μέχρι τότε νόμισμα της [[Κύπρος|Κύπρου]], η [[Λίρα Κύπρου]], αντικαταστάθηκε από το Ευρώ.
 
== Πολίτευμα - Αρχές ==
Γραμμή 167 ⟶ 236 :
[[Αρχείο:Dimas meeting Christofias.jpg|thumb|Επίσκεψη του πρώην Υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας Σταύρου Δήμα στο Προεδρικό Μέγαρο.]]
 
Το πολίτευμα της Κύπρου είναι [[Προεδρική Δημοκρατία]]. Αρχηγός κράτους και [[Κυβέρνηση της Κύπρου|κυβέρνησης]] είναι ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας που εκλέγεται με καθολική ψηφοφορία για περίοδο πέντε ετών και διαθέτει συμβολικές και ουσιαστικές αρμοδιότητες ταυτόχρονα στο πρόσωπο του. Πρώτος πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ήταν ο [[Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ΄]]. Έπειτα από τις [[Κυπριακές προεδρικές εκλογές 2013|προεδρικές εκλογές]] του 2013 στο αξίωμα αυτό είναι ο [[Νίκος Αναστασιάδης]] τέως πρόεδρος του [[Δημοκρατικός Συναγερμός|ΔΗ.ΣΥ.]].<br />
 
Η Εκτελεστική εξουσία ασκείται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και ένα εντεκαμελές [[Υπουργικό Συμβούλιο (Κύπρος)|Υπουργικό Συμβούλιο]] που διορίζεται από τον Πρόεδρο. Σημειώνεται ότι οι Τουρκοκύπριοι από το 1963 αρνούνται τη συμμετοχή τους στην κυβέρνηση.<br />
Η Εκτελεστική εξουσία ασκείται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και ένα εντεκαμελές [[Υπουργικό Συμβούλιο (Κύπρος)|Υπουργικό Συμβούλιο]] που διορίζεται από τον Πρόεδρο. Σημειώνεται ότι οι Τουρκοκύπριοι από το 1963 αρνούνται τη συμμετοχή τους στην κυβέρνηση.
Η Νομοθετική εξουσία ασκείται από τη [[Βουλή των Αντιπροσώπων της Κύπρου|Βουλή των Αντιπροσώπων]] τα μέλη της οποίας εκλέγονται με καθολική ψηφοφορία με σύστημα απλής αναλογικής και για περίοδο πέντε ετών. Η Βουλή των Αντιπροσώπων περιλαμβάνει 80 έδρες (56 για τους Ελληνοκύπριους και 24 για τους Τουρκοκύπριους - οι 24 έδρες παραμένουν κενές). Κύριες σήμερα πολιτικές δυνάμεις στην Κύπρο, σύμφωνα με τις [[Κυπριακές βουλευτικές εκλογές 2016|εκλογές της 22ας Μαΐου 2016]], που συμμετέχουν στη Βουλή είναι τα κόμματα: [[Ανορθωτικό Κόμμα Εργαζόμενου Λαού]] (Α.Κ.Ε.Λ, 16 έδρες), [[Δημοκρατικός Συναγερμός]] (ΔΗ.ΣΥ, 18 έδρες), [[Δημοκρατικό Κόμμα (Κύπρος)|Δημοκρατικό Κόμμα]] (ΔΗ.ΚΟ, 9 έδρες), [[Κίνημα Σοσιαλδημοκρατών]] ΕΔΕΚ (Κ.Σ. ΕΔΕΚ, 3 έδρες), [[Κίνημα Αλληλεγγύη]] (3 έδρες), [[Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο]] (Ε.ΛΑ.Μ, 2 έδρες), [[Συμμαχία Πολιτών]] (3 έδρες) και το [[Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών|Κίνημα Οικολόγων - Συνεργασία Πολιτών]] (2 έδρες).<br />
 
Η Νομοθετική εξουσία ασκείται από τη [[Βουλή των Αντιπροσώπων της Κύπρου|Βουλή των Αντιπροσώπων]] τα μέλη της οποίας εκλέγονται με καθολική ψηφοφορία με σύστημα απλής αναλογικής και για περίοδο πέντε ετών. Η Βουλή των Αντιπροσώπων περιλαμβάνει 80 έδρες (56 για τους Ελληνοκύπριους και 24 για τους Τουρκοκύπριους - οι 24 έδρες παραμένουν κενές). Κύριες σήμερα πολιτικές δυνάμεις στην Κύπρο, σύμφωνα με τις [[Κυπριακές βουλευτικές εκλογές 2016|εκλογές της 22ας Μαΐου 2016]], που συμμετέχουν στη Βουλή είναι τα κόμματα: [[Ανορθωτικό Κόμμα Εργαζόμενου Λαού]] (Α.Κ.Ε.Λ., 16 έδρες), [[Δημοκρατικός Συναγερμός]] (ΔΗ.ΣΥ., 18 έδρες), [[Δημοκρατικό Κόμμα (Κύπρος)|Δημοκρατικό Κόμμα]] (ΔΗ.ΚΟ., 9 έδρες), [[Κίνημα Σοσιαλδημοκρατών-Ε.Δ.Ε.Κ.]] (Κ.Σ. Ε.Δ.Ε.Κ., 3 έδρες), [[Αλληλεγγύη (Κύπρος)|Αλληλεγγύη]] (3 έδρες), [[Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο]] (Ε.ΛΑ.Μ., 2 έδρες), [[Συμμαχία Πολιτών]] (3 έδρες) και το [[Κίνημα Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών]] (2 έδρες).
 
Η Δικαστική εξουσία, (απονομή δικαιοσύνης) στην Κύπρο, ασκείται από το Ανώτατο Δικαστήριο της Δημοκρατίας, τα Κακουργιοδικεία και τα Επαρχιακά Δικαστήρια, που αποτελούν ανεξάρτητη εξουσία.
 
=== Ιεραρχία του Κράτους ===
[[Αρχείο:Nicos Anastasiades at EPP HQ.jpg|thumb|150px|Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας [[Νίκος Αναστασιάδης]]]]
#[[Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας|Πρόεδρος της Δημοκρατίας]] (Σήμερα: [[Νίκος Αναστασιάδης]], από 28 Φεβρουαρίου 2013)
Γραμμή 181 ⟶ 253 :
#Μέλη Υπουργικού Συμβουλίου (Σήμερα: [[Πρότυπο:Σημερινή Κυβέρνηση Κύπρου|Κυβέρνηση Κύπρου]], από 1 Μαρτίου 2013)
 
=== Ανεξάρτητες Αρχές - Σώματα ===
Στην [[Κύπρος|Κύπρο]] υφίσταται κάποιος αριθμός πολιτικών αξιωματούχων, Αρχών και Σωμάτων που δεν υπάγονται σε κανένα υπουργείο. Σύμφωνα με το υφιστάμενο σύνταγμα αυτοί είναι:<br />
'''α)''' Ανεξάρτητοι αξιωματούχοι της Δημοκρατίας: Ο Γενικός Εισαγγελέας και ο Γενικός Ελεγκτής, που προΐστανται της νομικής και ελεγκτικής υπηρεσίας αντίστοιχα, ο Διοικητής της [[Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου|Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου]], η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας, η Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας, και το Γραφείο Προγραμματισμού, που λειτουργούν ως ανεξάρτητα συλλογικά όργανα.<br />
'''β)''' Ανεξάρτητα Σώματα της Δημοκρατίας: Σ΄ αυτά περιλαμβάνονται το Γενικό Λογιστήριο, η Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισμού, το Γραφείο Επιτρόπου Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδρομικών Κανονισμών, το Γραφείο Επιτρόπου Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, ο Κυπριακός Οργανισμός Αγροτικών Πληρωμών, η Υπηρεσία Εποπτείας και Ανάπτυξης Συνεργατικών Εταιρειών, η Αρχή Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, η Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.
Γραμμή 201 ⟶ 273 :
Η Κύπρος διαιρείται σε έξι [[Επαρχίες της Κυπριακής Δημοκρατίας|επαρχίες]]:
* [[Επαρχία Λευκωσίας|Λευκωσίας]]
* [[Επαρχία ΑμμόχωστουΑμμοχώστου|Αμμοχώστου]]
* [[Επαρχία Πάφου|Πάφου]]
* [[Επαρχία Λεμεσού|Λεμεσού]]
Γραμμή 219 ⟶ 291 :
Κατά το σύνταγμα της Κύπρου στην ελληνική κοινότητα της Κύπρου συμπεριλαμβάνονται. εκτός από τους Ελληνοκύπριους που αποτελούν πλειοψηφία και οι θρησκευτικές ομάδες των [[Αρμένιοι της Κύπρου|Αρμενίων]], των [[Μαρωνίτες της Κύπρου|Μαρωνιτών]] και των Λατίνων. Στην τουρκική μειονότητα της Κύπρου συμπεριλαμβάνονται, εκτός των Τούρκων, και οι τουρκόφωνοι Τσιγγάνοι, γνωστοί ως Κουρμπέτ ή Κουρούπεττοι. Αντίθετα, οι ελληνόφωνοι Τσιγγάνοι ονομάζονται Μάντηδες.
 
Το [[προσδόκιμο ζωής]] στο σύνολο του πληθυσμού ήταν, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 20152016 τατου 78[[Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας|Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας]] ήταν 80,517 χρόνια (7578,74 χρόνια οι άνδρες και 8183,461 οι γυναίκες).<ref name>[http://apps.who.int/gho/data/view.main.SDG2016LEXv?lang="cia"en Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα]</ref>
 
[[Αρχείο:Night panorama of Limassol, Cyprus.jpg|1000px|center|thumb|Πανόραμα της παραλιακής Λεμεσού κατά τη νύχτα.]]
 
== Θρησκεία ==
[[Αρχείο:Nicosia 01-2017 img10 Archbishops Palace.jpg|thumb|left|Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου]]
{{Κύριο|Εκκλησία της Κύπρου}}
Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν έχει επίσημη θρησκεία σύμφωνα με το άρθρο 18 του Συντάγματος και κάθε πολίτης της δικαιούται ελεύθερα να επιλέγει τη θρησκεία της αρεσκείας του.
[[Αρχείο:Nicosia 01-2017 img10 Archbishops Palace.jpg|thumb|left|Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου.]]
 
[[Αρχείο:Gardens of Kykkos Monastery Orthodox Christian church morning Nicosia Republic of Cyprus.jpg|thumb|Μετόχι του Κύκκου στη [[Λευκωσία]].]]
Οι περισσότεροι των κατοίκων στις ελεγχόμενες από την Κυπριακή Δημοκρατία περιοχές είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Σύμφωνα με τα στατιστικά της απογραφής του 2011, Χριστιανοί Ορθόδοξοι είναι το 89,1% των κατοίκων και ακολουθούν οι Ρωμαιοκαθολικοί με ποσοστό 2,9%, οι Προτεστάντες με 2,0%, οι Μωαμεθανοί με 1,8%, οι Βουδιστές με ποσοστό 1,0%, οι Μαρωνίτες με 0,5%, οι Αρμένιοι με 0,3% και οι Ινδουιστές με 0,2%. Ποσοστό 0,5% δήλωσαν διάφορα άλλα θρησκεύματα, ενώ ποσοστό 0,6% του πληθυσμού δήλωσαν άθεοι ή χωρίς θρήσκευμα<ref>{{Cite book|title=ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ 2011 ΤΟΜΟΣ Ι ΓΕΝΙΚΑ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ, ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ|last=ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ|first=ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ|publisher=Υπουργείο Οικονομικών|year=2015|isbn=978-9963-34-434-5|location=Λευκωσία|page=23}}</ref>
Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων της Κύπρου είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι και ανήκουν στην Αυτοκέφαλη ελληνορθόδοξη Εκκλησία της Κύπρου. Οι περισσότεροι Τουρκοκύπριοι είναι μουσουλμάνοι. Στην Κύπρο υπάρχουν επίσης και άλλες μικρότερες κοινότητες όπως: η Εβραϊκή, η Διαμαρτυρόμενη, η Καθολική, η Μαρωνίτικη και μια Αρμενική που ανήκουν σε άλλα αντίστοιχα δόγματα. Επίσης, υπάρχουν 2.514 [[Μάρτυρες του Ιεχωβά]]<ref>''Βιβλίο Έτους των Μαρτύρων του Ιεχωβά 2014'', Watch Tower Bible And Tract Society of Pennsylvania, σελ. 180</ref> και 428 [[Μορμόνοι]] της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών<ref>"Facts and Statistics", ''[http://www.mormonnewsroom.org/ mormonnewsroom.org]''</ref>.
 
Οι περισσότεροι Τουρκοκύπριοι είναι μουσουλμάνοι.
 
Στην Κύπρο υπάρχουν επίσης και άλλες μικρότερες κοινότητες όπως: η Εβραϊκή, η Διαμαρτυρόμενη, η Καθολική, η Μαρωνίτικη και μια Αρμενική που ανήκουν σε άλλα αντίστοιχα δόγματα. Επίσης, υπάρχουν 2.514 [[Μάρτυρες του Ιεχωβά]]<ref>''Βιβλίο Έτους των Μαρτύρων του Ιεχωβά 2014'', Watch Tower Bible And Tract Society of Pennsylvania, σελ. 180</ref> και 428 [[Μορμόνοι]] της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών<ref>"Facts and Statistics", ''[http://www.mormonnewsroom.org/ mormonnewsroom.org]''</ref>.
Η Εκκλησία της Κύπρου είναι Αυτοκέφαλη Ελληνορθόδοξη Εκκλησία και Πρώτος [[Επίσκοπος]], ιδρυτής και προστάτης υπήρξε ο [[Απόστολος Βαρνάβας]] του οποίου η μνήμη εορτάζεται την [[11 Ιουνίου|11η Ιουνίου]]. Ο [[Αρχιεπίσκοποι Κύπρου|Προκαθήμενός]] της, είναι ο [[Μακαριώτατος]] '''Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου'''. Στον Θρόνο τώρα βρίσκεται ο Μακαριώτατος [[Αρχιεπίσκοπος]] κ. [[Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος Β΄|Χρυσόστομος Β']]. Η έδρα της Εκκλησίας της Κύπρου βρίσκεται στο Μέγαρο της [[Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου|Ιέρας Αρχιεπισκοπής Κύπρου]] μέσα στην Παλιά [[Λευκωσία]] απέναντι από το [[Παγκύπριο Γυμνάσιο]].
 
== Εκπαίδευση ==
[[Αρχείο:Faneromeni old grand school in Nicosia Republic of Cyprus.JPG|thumb|left|Ιστορικό Δημοτικό Σχολείο Φανερωμένης.]]
[[Αρχείο:Gardens of University of Cyprus next to the Theatre Republic of Cyprus.jpg|thumb|200px|Αίθουσα αθλοπαιδιών του Πανεπιστημίου Κύπρου]]
Η Κύπρος έχει ένα πολύ καλό σύστημα εκπαίδευσης, τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Στην Κύπρο η εκπαίδευση είναι υποχρεωτική μέχρι το 15ο16ο έτος ηλικίας. Η στοιχειώδης και μέση εκπαίδευση παρέχονται δωρεάν. Όσον αφορά τη δημόσια εκπαίδευση, η στοιχειώδης εκπαίδευση αποπερατώνεται κυρίως στο [[Δημοτικό Σχολείο]], η μέση στο [[Γυμνάσιο]] και [[Λύκειο]], ενώ υπάρχουν και σχολές που ανήκουν στην ανώτερη (όπως το ΑΞΙΚ, το Δασικό Κολέγιο κ.λπ. -υπήρχε και το ΑΤΙ, αλλά τερμάτισε την λειτουργία του το 2011) και ανώτατη εκπαίδευση (όπως από το [[Πανεπιστήμιο Κύπρου]], το [[Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου]] και το [[Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου]]). Υπάρχει επίσης και μια πληθώρα ιδιωτικών σχολών που καλύπτουν όλο το φάσμα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ λειτουργούν και αναγνωρισμένα ιδιωτικά πανεπιστήμια.<br />
Γενικά η Κύπρος κατατάσσεται πολύ υψηλά σε αποφοίτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το 2003 το 64% των αποφοίτων μέσης εκπαίδευσης συνέχισε ανώτερες σπουδές.
 
Γραμμή 247 ⟶ 322 :
=== Ορυκτός πλούτος ===
Πριν από λίγο καιρό, ανακαλύφθηκαν στη νότια ακτή της Κυπριακής Δημοκρατίας κοιτάσματα [[Φυσικό αέριο|φυσικού αερίου]] και [[Πετρέλαιο|πετρελαίου]]. [[Πετρολογία|Πετρολόγοι]] υπολογίζουν ότι τα κοιτάσματα πετρελαίου περιέχουν 8-10 δισεκατομμύρια βαρέλια. Προς το παρόν τα κοιτάσματα αυτά διερευνούνται από μία αιγυπτολιβανέζικη κοινοπραξία.<ref>[http://de.rian.ru/world/20070813/71228189.html Bericht bei RIA Novosti]</ref> Με τον [[Λίβανος|Λίβανο]], το [[Ισραήλ]] και την [[Αίγυπτος|Αίγυπτο]] (τούς κατοίκους της πληγείσας περιοχής) κλείσθηκαν συμφωνίες για μία Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Μετά από μια προκήρυξη η αμερικανική εταιρεία Noble Energy άρχισε με την αξιοποίηση των κοιτασμάτων.
 
Η μοναδική μεταλλευτική δραστηριότητα σε παραγωγική λειτουργία στη Κύπρο είναι το μεταλλείο χαλκού της Σκουριώτισσας, που άρχισε ξανά τη λειτουργία του στα μέσα του 1996 με την παραγωγή καθόδων μεταλλικού χαλκού (καθαρότητας 99,999%), εφαρμόζοντας την μέθοδο της βιοεκχύλισης σωρών με ελαφρά όξινο διάλυμα - εξαγωγής με οργανικό διαλύτη - ηλεκτρανάκτησης. Μάλιστα το 2012 γιόρτασαν παραγωγή 50.000 τόνων χαλκού σε σε 4.000 χρόνια λειτουργίας<ref>{{Cite web|url=http://www.oryktosploutos.net/2014/03/blog-post_24.html#.Wgc0aMa6_IV|title=Υδρομεταλλουργία και βιοεκχύλιση μεταλλευμάτων χαλκού: Σκουριώτισσα Κύπρου|last=|first=|date=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.oryktosploutos.net/2016/08/blog-post_28.html#.Wgc1Y8a6_IV|title=Σκουριώτισσα Κύπρου: από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, το μεταλλείο ξεφορτώνει το χαλκό του!|last=|first=|date=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.oryktosploutos.net/2017/11/i.html#.Wgc1lMa6_IV|title=Μεταλλείο και μεταλλουργία στη Σκουριώτισσα Κύπρου|last=|first=|date=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref>.
 
== Άμυνα ==
{{Κύριο|Στρατός της Κύπρου}}
[[Αρχείο:Εθνική Φρουρά.png|αριστερά|μικρογραφία|96x96εσ|Το Έμβλημα της Εθνικής Φρουράς]]
[[Αρχείο:Cng1.jpg|αριστερά|μικρογραφία|157x157εσ|Στρατιώτης της Εθνικής Φρουράς]]
[[Αρχείο:Cyprian AW139 search and rescue helicopter departs the USS Stout (DDG 55).jpg|thumb|Ελικόπτερο της Εθνικής Φρουράς τύπου AW139 σε άσκηση των ΟΥΚ το 2016.|184x184εσ]]Τον Φεβρουάριο του [[2016]] ανακοινώθηκε μείωση της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας στην Εθνική Φρουρά σε 14 μήνες αντί 24 μηνών που ίσχυε μέχρι το 2016. Στην [[Εθνική Φρουρά (Κύπρος)|Εθνική Φρουρά]] υπηρετούν υποχρεωτικά όλοι οι Κύπριοι άρρενες .<ref>[http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_100005_18/12/2008_296485 εφημερίδα Καθημερινή], 18 Δεκεμβρίου 2008.</ref>
 
Το [[Ηνωμένο Βασίλειο]] κατέχει εδάφη στην Κύπρο υπό μορφή [[Περιοχές Κυρίαρχων Βάσεων Ακρωτηρίου και Δεκέλειας|στρατιωτικών βάσεων]]. Με την συμφωνία εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, το Ηνωμένο Βασίλειο κατέχει στην Κύπρο τις ακόλουθες κυρίαρχες στρατιωτικές βάσεις: (1) τη βάση [[ΔεκέλειαΑνατολική Περιοχή ΚύπρουΚυρίαρχων Βάσεων|βάση Δεκέλειας]], (2) τη βάση [[ΑκρωτήριΔυτική Κύπρου|Επισκοπής]]Περιοχή (ονομάζεται καιΚυρίαρχων Βάσεων|βάση Ακρωτηρίου)]] και (γ) τη βάση [[Άγιος Νικόλαος Αμμοχώστου]]. Έχει επίσης διευκολύνσεις στο [[Τρόοδος]] (ραντάρ), στο [[αεροδρόμιο]] Λάρνακας και στον Ακάμα. Στις κυρίαρχες βρετανικές βάσεις ισχύουν οι νόμοι της Μεγάλης Βρετανίας και όχι οι νόμοι της Κυπριακής Δημοκρατίας. Για παράδειγμα, αν ένας διαπράξει ληστεία ή άλλο ποινικό [[αδίκημα]] σε κυρίαρχη [[βρετανική βάση]], θα δικαστεί από βρετανικό [[δικαστήριο]] των βάσεων και όχι από δικαστήριο της Δημοκρατίας. Σύμφωνα με τις [[Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου]], η Μ. Βρετανία θα καταβάλλει ετήσιο ενοίκιο για τις βάσεις, αλλά από την τούρκικη εισβολή και μέχρι σήμερα ουδένα ενοίκιο έχει καταβάλει χρωστώντας έτσι εκατομμύρια [[Ευρώ]] στη Δημοκρατία της Κύπρου. Οι βάσεις χρησιμοποιούνται για τη Βρετανική στρατιωτική παρουσία στην ανατολική [[Μεσόγειος|Μεσόγειο]], αλλά και για κατασκοπευτικούς σκοπούς, ως τμήμα του παγκόσμιου συστήματος παρακολούθησης [[Echelon]].
<ref>Σαββίδη Αντρέα, "Γενικές Γνώσεις", Τόμος 1, Κεφ. 23, σελ. 21</ref>
 
== Πολιτισμός ==
{{δείτε|Κυπριακή Βιβλιοθήκη}}
{{Κύριο|Ελληνικός πολιτισμός}}
[[Αρχείο:Cyprus - Omodos 2.JPG|thumb|left|Κεντήματα προς πώληση στο χωριό Όμοδος της Επαρχίας Λεμεσού.]]
[[Αρχείο:Music Hall for culture and art in Nicosia Republic of Cyprus.JPG|thumb|Νέο θέατρο του ΘΟΚ στη [[Λευκωσία]].]]
[[Αρχείο:Vin et gastronomie chypriotes.jpg|thumb|150px|Κυπριακοί μεζέδες]]
[[Αρχείο:Halloumislicefresh.jpg|μικρογραφία|left|[[Χαλλούμι]]]]
Η Πολιτιστική κληρονομιά της Κύπρου περιλαμβάνει νεολιθικούς οικισμούς, αρχαία ελληνικά, ελληνιστικά και ρωμαϊκά μνημεία, πολλές βυζαντινές και λατινικές εκκλησίες και μοναστήρια, φράγκικα και ενετικά φρούρια και κάστρα του 12ου - 16ου αιώνα καθώς και πολλά τζαμιά ενώ η κυπριακή αρχιτεκτονική των σπιτιών σε διάφορες πόλεις και χωριά είναι μοναδική.<br />
Γραμμή 273 ⟶ 349 :
 
== Διεθνείς σχέσεις ==
{{κύριο|Διεθνείς σχέσεις της Κύπρου}}
[[File:EU Foreign Ministers Gymnich Meeting in Cyprus. 7.-8. September 2012 (7954502290).jpg|thumb|Οι Υπουργοί Εξωτερικών της Ευρωπαικής Ένωσης στη Λεμεσό το 2012.]]
Η εξωτερική πολιτική της Κύπρου είναι σήμερα εναρμονισμένη με την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσα στο ενιαίο πλαίσιο της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας. Ειδικότερα από το 1974 οι προσπάθειες της χώρας στον τομέα αυτό επικεντρώνονται στο τερματισμό της τουρκικής κατοχής και διαίρεσης της νήσου. Παρότι όμως η Κύπρος ταυτίζεται με τη Δύση, έχει αναπτύξει παράλληλα στενούς δεσμούς με το Ισραήλ, τον Αραβικό κόσμο, χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής.
Γραμμή 337 ⟶ 414 :
Image:Povarskaya 9 by I.S.Kuznetsov1910d.jpg|Πρεσβεία της Κυπριακής Δημοκρατίας στη [[Μόσχα]], [[Ρωσία]].
File:High Commission of the Republic of Cyprus to Australia during October 2014.jpg|Πρεσβεία της Κυπριακής Δημοκρατίας στη [[Καμπέρα]], [[Αυστραλία]].
Image:Cypriot EmbassyHigh Commission in Pretoria.JPGjpg|Πρεσβεία της Κυπριακής Δημοκρατίας στη [[Πρετόρια]], [[Νότια Αφρική]].
</gallery>
 
== Δείτε επίσης ==
* [[Συνθήκη Κωνσταντινούπολης (1878)]]
* [[Κυπριακό πρόβλημα(ζήτημα)]]
* [[Ένωσις]]
* [[Επαρχίες της Κυπριακής Δημοκρατίας]]
* [[Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ']]
* [[Κατάλογος πόλεωνδήμων της ΚύπρουΚυπριακής Δημοκρατίας]]
* [[Κατάλογος επαρχιώνκοινοτήτων της ΚύπρουΚυπριακής Δημοκρατίας]]
 
* [[Κατάλογος τηλεοπτικών σταθμών της Κύπρου]]
== Σημειώσεις ==
* [[Σημαία ευκαιρίας]]
Οι σημειώσεις εμφανίζονται εκεί που τοποθετείται το «μαγνητάκι»: <references group="Σημ" />.
 
== Παραπομπές ==
Γραμμή 356 ⟶ 434 :
* Ένα αρκετά μεγάλο μέρος των παραπάνω πληροφοριών έχει μεταφραστεί από το [[World Factbook]] της [[CIA]] του 2000 και 2003
* Σαββίδη Αντρέα, "Γενικές Γνώσεις", Τόμος ΙΙ, Κεφ. 3, "Γεωγραφία της Κύπρου", Αναθεωρημένη Έκδοση 12.12.2008
*Το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας - http://www.law.gov.cy/law/lawoffice.nsf/all/7C380EEC7AD244F6C225744A0034F3E7/$file/%CE%A4%CE%BF%20%CE%A3%CF%8D%CE%BD%CF%84%CE%B1%CE%B3%CE%BC%CE%B1%20%CF%84%CE%B7%CF%82%20%CE%9A%CF%85%CF%80%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE%CF%82%20%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%AF%CE%B1%CF%82.pdf
 
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
Γραμμή 400 ⟶ 479 :
* {{Αρχείο ΕΡΤ|τίτλος= Κύπρος, στην πλευρά που σταμάτησε ο χρόνος (''μέρος 2ο)''|αριθμός = 7269}}
* {{Αρχείο ΕΡΤ|τίτλος= 40 χρόνια ανεξαρτησίας-Κύπρος|αριθμός = 75063}}
 
 
{{Ευρώπη}}
Γραμμή 411 ⟶ 489 :
{{DEFAULTSORT:Κυπριακή Δημοκρατία}}
[[Κατηγορία:Κύπρος| ]]
[[Κατηγορία:Ευρωπαϊκά κράτη]]
[[Κατηγορία:Νησιωτικές χώρες]]
[[Κατηγορία:Ασιατικά κράτη]]
[[Κατηγορία:Χώρες μέλη της Κοινοπολιτείας των Εθνών]]
[[Κατηγορία:Κράτη της Μέσης Ανατολής]]
[[Κατηγορία:Πρώτο επίπεδο NUTS της Ευρωπαϊκής Ένωσης|Κυπρος]]
[[Κατηγορία:Νησιά της Μεσογείου]]
[[Κατηγορία:Χώρες μέλη της Ε.Ε.]]
[[Κατηγορία:ΜεσογειακάΧώρες κράτημέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης|Κ]]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Κύπρος"