Ω-3 λιπαρό οξύ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

{{πεζό γράμμα τίτλος}}

[[Αρχείο:Semillas de Chía.jpg|thumb|rιght|Οι σπόροι Chia είναι πλούσιοι σε ω-3.]]

 

Τα [[λιπαρά οξέα]] αποτελούνται από μία αλυσίδα [[Άτομο|ατόμων]] [[άνθρακας|άνθρακα]], που στο ένα άκρο της έχει μία [[μεθυλομάδα]] (CH₃) και στο άλλο άκρο της μία [[Καρβοξυλικά οξέα|καρβοξυλομάδα]] (COOH). Κάθε άτομο άνθρακα είναι συνδεδεμένο με μερικά άτομα [[υδρογόνο|υδρογόνου]].<ref name="pigi1">http://www.eufic.org/article/el/nutrition/fats/artid/importance-of-omega-3-and-omega-6-fatty-acids-greek/</ref><ref name="pigi2">Κοκόλη Αλεξάνδρα, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 2009, "Η επίδραση της χορήγησης ωμέγα-3 λιπαρών οξέων και φυσικών αντιοξειδωτικών ουσιών σε παραμέτρους του σπέρματος κονίκλων" σελ. 10-15 </ref><ref name="pigi5">McMurry J: "Οργανική Χημεία, τόμος ΙΙ. Βιομόρια: λιπίδια", Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο, σ. 1345-1369.</ref> Όταν τα ακόρεστα λιπαρά οξέα διαθέτουν ένα διπλό δεσμό τότε λέγονται [[Μονοακόρεστο λιπαρό οξύ|μονοακόρεστα]] ('''''MUFA-M'''ono'''U'''nsaturated '''F'''atty '''A'''cids'') και όταν έχουν δύο ή περισσότερους διπλούς δεσμούς τότε λέγονται πολυακόρεστα λιπαρά οξέα ('''''PUFA'''''-'''''P'''olyunsaturated '''F'''atty '''A'''cids''). Τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες, ανάλογα με την απόσταση του διπλού δεσμού από την μεθυλική ομάδα, π.χ. ω-3, ω-6, ω-9. <ref name="pigi2">Κοκόλη Αλεξάνδρα, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 2009, "Η επίδραση της χορήγησης ωμέγα-3 λιπαρών οξέων και φυσικών αντιοξειδωτικών ουσιών σε παραμέτρους του σπέρματος κονίκλων" σελ. 10-15 </ref><ref name="pigi5">McMurry J: "Οργανική Χημεία, τόμος ΙΙ. Βιομόρια: λιπίδια", Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο, σ. 1345-1369.</ref>

{{Λιπαρά}}

 

 

Τα ω-3 λιπαρά οξέα που κυρίως χρειάζεται ο άνθρωπος είναι το σιπενταενοϊκό οξύ (ΕΡΑ), το εικοσιδυοεξαενοϊκό οξύ (DHA) και το α-λινολεϊκό οξύ (ALA). Λόγω του ότι ο ανθρώπινος οργανισμός δεν μπορεί να συνθέσει τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, πρέπει να τα προσλαμβάνει μέσω της τροφής.

Αυτό συμβαίνει γιατί στον ανθρώπινο οργανισμό δεν υφίστανται τα απαραίτητα [[Ένζυμο|ενζυμικά]] συστήματα, τα οποία έχουν τη δυνατότητα να εισάγουν διπλό δεσμό πέρα από το 9^ο άτομο άνθρακα από το καρβοξυτελικό άκρο του λιπαρού οξέος.<ref name="pigi3">Γρηγόρης Λάσκαρη, Φεβρουάριος 2011, "Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα: Ο χαμένος διατροφικός κρίκος", HealthyMe Τεύχος 02 σελ.30-32</ref><ref name="pigi2">Κοκόλη Αλεξάνδρα, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 2009, "Η επίδραση της χορήγησης ωμέγα-3 λιπαρών οξέων και φυσικών αντιοξειδωτικών ουσιών σε παραμέτρους του σπέρματος κονίκλων" σελ. 10-15 </ref>

 

 

Ο [[μεταβολισμός]] των ω-3 και των ω-6 γίνονται από την ίδια ομάδα [[ένζυμα|ενζύμων]] με αποτέλεσμα να υπάρχει ανταγωνισμός μεταξύ των δυο κατηγοριών. Έτσι η χορήγηση μεγάλης ποσότητας ω-6 λιπαρών οξέων με την τροφή μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη σύνθεση των ΕΡΑ και DHA από τα ω-3 λιπαρά οξέα.<ref name="pigi2">Κοκόλη Αλεξάνδρα, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 2009, "Η επίδραση της χορήγησης ωμέγα-3 λιπαρών οξέων και φυσικών αντιοξειδωτικών ουσιών σε παραμέτρους του σπέρματος κονίκλων" σελ. 10-15 </ref>

Ακόμη, η λήψη των ω-3 μπορεί να γίνει και μέσω συμπληρωμάτων.<ref name="pigi2">Κοκόλη Αλεξάνδρα, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 2009, "Η επίδραση της χορήγησης ωμέγα-3 λιπαρών οξέων και φυσικών αντιοξειδωτικών ουσιών σε παραμέτρους του σπέρματος κονίκλων" σελ. 10-15 </ref><ref name="pigi4">http://www.eufic.org/article/el/nutrition/fats/artid/omega-3-fatty-acids/</ref>

 

 

Οι ποσότητες είναι σε γρ. ανά 100 γρ. μερίδας<ref name="pigi4">http://www.eufic.org/article/el/nutrition/fats/artid/omega-3-fatty-acids/</ref>

Η υπεραυξημένη ανατροπή της διατροφικής σχέσης μεταξύ ω-6 και ω-3 επηρεάζει σημαντικά τον εγκέφαλο, επειδή είναι το όργανο με τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε ω-3 (το 20% του ξηρού βάρους του εγκεφάλου αποτελείται από ω-3 λιπαρά οξέα - κυρίως DHA). Η χορήγηση ω-3 λιπαρών οξέων βελτιώνει σημαντικά τα συμπτώματα της [[κατάθλιψη]]ς, κυρίως σε γυναίκες άνω των 65 ετών.<ref name="pigi3">Γρηγόρης Λάσκαρη, Φεβρουάριος 2011, "Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα: Ο χαμένος διατροφικός κρίκος", HealthyMe Τεύχος 02 σελ.30-32</ref>

 

Ο μέσος Έλληνας κατά τη δεκαετία του '60 κατανάλωνε κατά αναλογία ω-3 και ω-6 ένα προς ένα, πράγμα που σήμερα έχει ανατραπεί τελείως και η αναλογία των ω-3 και ω-6 να κοντεύει στο δεκαπέντε προς ένα υπέρ των ω-6, δημιουργώντας έτσι διατροφική ανισορροπία μεταξύ των δυο λιπαρών οξέων.<ref name="pigi3">Γρηγόρης Λάσκαρη, Φεβρουάριος 2011, "Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα: Ο χαμένος διατροφικός κρίκος", HealthyMe Τεύχος 02 σελ.30-32</ref>

Οι συνιστώμενες προσλήψεις ω-3 λιπαρών οξέων διαφέρουν από χώρα σε χώρα και κυμαίνονται μεταξύ 0.5 και 2% της συνολικής ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης. Οι συνιστώμενες προσλήψεις για το ALA είναι 1 - 2 γρ. ανά ημέρα ή 0.6 και 1.2 % της προσλαμβανόμενης [[ενέργεια]]ς. Έρευνα που αφορούσε την πρόσληψη διαφορετικών τύπων λίπους στη διατροφή, έδειξε ότι η πραγματική πρόσληψη του ALA μέσω της διατροφής η οποία κυμαίνεται περίπου από 0,6 γρ. ανά ημέρα (Γαλλία και Ελλάδα) έως 2.5 γρ. ανά ημέρα (Ιρλανδία) στους άντρες και από 0.5 γρ. ανά ημέρα (Γαλλία) έως 2.1 γρ. ανά ημέρα (Δανία) στις γυναίκες.

Η αύξηση των ω-3 λιπαρών οξέων στον οργανισμό θα μπορούσε να βελτιωθεί με την κατανάλωση λιπαρών ψαριών 1 ή 2 φορές την εβδομάδα ή με την αντικατάσταση, ορισμένες φορές, του [[ηλιέλαιο|ηλιέλαιου]] με κραμβέλαιο.<ref name="pigi1">http://www.eufic.org/article/el/nutrition/fats/artid/importance-of-omega-3-and-omega-6-fatty-acids-greek/</ref><ref name="pigi3">Γρηγόρης Λάσκαρη, Φεβρουάριος 2011, "Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα: Ο χαμένος διατροφικός κρίκος", HealthyMe Τεύχος 02 σελ.30-32</ref><ref name="pigi4">http://www.eufic.org/article/el/nutrition/fats/artid/omega-3-fatty-acids/</ref>