|
Το '''αεροπλάνο''' είναι [[Μηχανή|μηχανοκίνητο]] [[αεροσκάφος]] [[Αεροσκάφος σταθερών πτερύγων|σταθερών πτερύγων]] το οποίο ωθείται μπροστά από έναν [[Κινητήρας αεριώθησης|κινητήρα αεριώθησης]] ή έναν [[έλικα]]. Υπάρχουν αεροπλάνα σε διάφορα είδη μεγεθών, σχεδίων, και διάταξης πτερύγων. Το ευρύ φάσμα χρήσης των αεροπλάνων περιλαμβάνει την [[αναψυχή]], τη [[Μεταφορές|μεταφορά]] αγαθών και ανθρώπων, τον [[Στρατός|στρατό]] και την [[έρευνα]]. Η [[εμπορευματική αεροπορία]] είναι μια μαζική βιομηχανία που περιλαμβάνει τις πτήσεις δεκάδων χιλιάδων επιβατών καθημερινά από τις [[Αεροπορική εταιρεία|αεροπορικές εταιρείες]]. Τα περισσότερα αεροπλάνα καθοδηγούνται από έναν κυβερνήτη, αλλά υπάρχουν και μερικά τα οποία ελέγχονται εξ αποστάσεως ή μέσω [[Υπολογιστής|υπολογιστή]].
Οι [[αδελφοί Ράιτ]] εφηύραν και πέταξαν το πρώτο αεροπλάνο το 1903, και αναγνωρίστηκαν ως «οι πρώτοι που πραγματοποίησαν μια σταθερή και ελεγχόμενη πτήση με δύναμη βαρύτερη του αέρα».<ref name="auto1">{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20110113080326/http://www.fai.org/news_archives/fai/000295.asp|title=FAI NEWS: 100 Years Ago, the Dream of Icarus Became Reality|last=Benedetti|first=François|date=17-12-2003|website=www.fai.org|accessdate=01-01-2017}}</ref> Κατασκεύασαν το αεροπλάνο πάνω στα σχέδια του [[Τζορτζ Κέιλι]] που χρονολογούνται από το 1799, όταν αυτός όρισε την έννοια του σύγχρονου αεροπλάνου (και αργότερα κατασκεύασε και πέταξε μοντέλα αεροσκαφών και επιβατικά [[Ανεμοπλάνο|ανεμοπλάνα]] με επιτυχία).<ref name="auto">{{Cite web|url=https://www.britannica.com/biography/Sir-George-Cayley|title=Sir George Cayley|website=www.britannica.com|publisher=Encyclopaedia Britannica|accessdate=01-01-2007}}</ref> Μεταξύ 1867 και 1896, οκαι Γερμανόςμε πρωτοπόροςλενε γιαννη χεχεχεεχχεχεχεχεχεχχε γειααααααα της αεροπορίας για ανθρώπους, [[Ότο Λίλιενταλ]] μελέτησε τις βαρύτερες από τον αέρα πτήσεις. Παρά την περιορισμένη χρήση στον [[Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος|Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο]], η τεχνολογία των αεροσκαφών συνέχισε να εξελίσσεται. Τα αεροπλάνα είχαν παρουσία σε όλες τις κύριες μάχες του [[Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος|Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου]]. Το πρώτο αεριωθούμενο αεροσκάφος ήταν το Γερμανικό [[Heinkel He 178]] το 1939. Το πρώτο αεριωθούμενο επιβατικό αεροπλάνο ήταν το [[de Havilland Comet]], που πέταξε το 1952. Το [[Boeing 707]], το πρώτο ευρύτατα επιτυχημένο εμπορικό αεριωθούμενο αεροσκάφος, ήταν σε χρήση για πάνω από 50 χρόνια, από το 1958 έως το 2013.
Τα αεριωθούμενα αεροσκάφη ωθούνται από [[Κινητήρας αεριώθησης|κινητήρες αεριώθησης]], οι οποίοι χρησιμοποιούνται εξαιτίας των αεροδυναμικών περιορισμών των ελίκων που δεν ισχύουν στην προώθηση μέσω τζετ. Οι κινητήρες αυτοί είναι πιο ισχυροί από έναν κινητήρα παλινδρομικής κίνησης για ένα συγκεκριμένο βάρος ή μέγεθος και είναι συγκριτικά πιο αθόρυβοι και λειτουργούν καλύτερα σε υψηλότερο υψόμετρο. Τα περισσότερα σύγχρονα αεριωθούμενα αεροπλάνα χρησιμοποιούν κινητήρες τζετ με [[Στρόβιλος|στρόβιλους]] οι οποίοι ισορροπούν τα πλεονεκτήματα ενός έλικα, ενώ διατηρούν την ταχύτητα εξάτμισης και την ισχύ ενός τζετ. Πρόκειται ουσιαστικά για έλικα σε σε αγωγό προσκολλημένο σε έναν κινητήρα τζετ, όπως περίπου ένα τουρμπινοφόρο αεροπλάνο (turboprop), αλλά σε μικρότερη διάμετρο. Όταν πρόκειται για αεροπλάνα αεροπορικής εταιρείας, είναι αποτελεσματικός όσο παραμένει κάτω από την [[ταχύτητα του ήχου]] (υποηχητικά). Τα πολεμικά αεριωθούμενα και άλλα υπερηχητικά αεροσκάφη που δεν διατηρούνται πολύ χρόνο υπερηχητικά χρησιμοποιούν συχνά κινητήρες με στρόβιλους, αλλα για να λειτουργήσουν, χρειάζεται εισαγωγή αέρα στον αγωγό για να καθυστερεί τον αέρα κάτω, ώστε όταν αυτός φτάνει στο μπροστινό μέρος του στροβίλου να είναι υποηχητικός. Όταν διαπερνά τον κινητήρα, τότε επιταχύνεται ξανά σε υπερηχητικές ταχύτητες. Για περισσότερη ενίσχυση της ισχύος εξόδου, το καύσιμο ρίχνεται στο ρεύμα της εξάτμισης, όπου αναφλέγεται. Αυτό ονομάζεται [[μετάκαυση]] και χρησιμοποείται στα απλά αεροσκάφη τζετ και στα στροβιλοφόρα αν και κανονικά χρησιμοποιείται μόνο σε μαχητικά αεροσκάφη εξαιτίας της ποσότητας [[Καύσιμο|καυσίμων]] που καταναλώνεται, και ακόμη και τότε χρησιμοποιείται μόνο για μικρές περιόδους. Τα υπερηχητικά επιβατικά αεροσκάφη (όπως το [[Κονκόρντ]]) δεν χρησιμοποιούνται πλέον ευρέως μιας και η πτήση υπερηχητικά δημιουργεί [[ηχητική έκρηξη]] η οποία απαγορεύεται στις περισσότερες πυκνοκατοικημένες περιοχές, και εξαιτίας της υψηλότερης κατανάλωσης καυσίμων που απαιτούν οι υπερηχητικές πτήσεις.<ref>{{Cite web|url=http://www.hq.nasa.gov/pao/History/SP-468/ch10-3.htm|title=Quest for Performance: The Evolution of Modern Aircraft : Part II: The Jet Age|website=www.hq.nasa.gov|accessdate=03-01-2017}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.bbc.com/news/business-24629451|title=Could Concorde ever fly again? No, says British Airways|last=Westcott|first=Richard|date=24-10-2013|newspaper=BBC News|language=en-GB|access-date=03-01-2017}}</ref> ▼==Ετυμολογία και χρήση της λέξης==
Η πρώτη μαρτυρία για την λέξη είναι στα [[Αγγλικά]], στα τέλη του 19ου αιώνα (πριν από την πρώτη μηχανική πτήση), με τη λέξη ''airplane'', όπως και ''aeroplane'', που προέρχεται από την [[Γαλλική γλώσσα|Γαλλική]] λέξη ''aéroplane'', η οποία με τη σειρά της πηγάζει από την [[Ελληνική γλώσσα|Ελληνική]] λέξη ἀήρ, («αέρας»)<ref>{{Cite web|url=http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.04.0057:entry=a)h/r|title=ἀήρ|last=Liddell|first=Henry George|last2=Scott|first2=Robert|website=www.perseus.tufts.edu|publisher=A Greek-English Lexicon|accessdate=01-01-2017}}</ref> και είτε από τη [[Λατινική γλώσσα|Λατινική]] λέξη ''planus'', («επίπεδο»)<ref>{{Cite web|url=https://www.merriam-webster.com/dictionary/aeroplane|title=Definition of Aeroplane|website=www.merriam-webster.com|accessdate=01-01-2017}}</ref>, ή την Ελληνική λέξη πλάνος («περιπλάνηση»).<ref>{{Cite web|url=http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.04.0057:entry=pla/nos|title=πλάνος|last=Lidell|first=Henry George|last2=Scott|first2=Robert|website=www.perseus.tufts.edu|publisher=A Greek-English Lexicon|accessdate=01-01-2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://en.oxforddictionaries.com/definition/aeroplane|title=aeroplane - definition of aeroplane in English|website=oxforddictionaries.com|publisher=Oxford Dictionaries|accessdate=01-01-2017}}</ref> Η λέξη « ''Aéroplane'' » αναφερόταν αρχικά μόνο στο φτερό, καθώς είναι ένα [[επίπεδο]] που κινείται στον [[Ατμόσφαιρα της Γης|αέρα]].<ref>[http://www.oed.com/view/Entry/3196#eid9528640 "aeroplane], Oxford English Dictionary online. Ανακτήθηκε στις 01-01-2017</ref> Ως ένα παράδειγμα [[συνεκδοχή]]ς, η λέξη για το φτερό κατέληξε να αναφέρεται σε ολόκληρο το αεροσκάφος.
Σε [[Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής|Ηνωμένες Πολιτείες]] και [[Καναδάς|Καναδά]], ο όρος "airplane" χρησιμοποιείται για τα μηχανοκίνητα αεροσκάφη σταθερών πτερύγων. Στο [[Ηνωμένο Βασίλειο]] και τις χώρες της [[Κοινοπολιτεία των Εθνών|Κοινοπολιτείας]], ο όρος "aeroplane" είναι αυτός που χρησιμοποιείται συνήθως για τα αεροσκάφη αυτά.
==Ιστορικό==
{{κύριο|Ιστορία της αεροπορίας}}
[[File:LeBris1868.jpg|thumb|Ο [[Ζαν Μαρί Λε Μπρι|Λε Μπρι]] και το [[ανεμόπλανο]] του, Albatros II, σε φωτογραφία από τον [[Ναντάρ]], 1868]]
[[File:Otto Lilienthal gliding experiment ppmsca.02546.jpg|thumb|Ο [[Ότο Λίλιενταλ]] εν μέσω πτήσης, περίπου 1895]]
===Πρόγονοι===
{{Κύριο|Πρώτες ιπτάμενες μηχανές}}
Πολλές ιστορίες από την αρχαιότητα περιλαμβάνουν την πτήση, μεταξύ αυτών ο αρχαιοελληνικός μύθος του [[Ίκαρος|Ικάρου]] και του [[Δαίδαλος|Δαίδαλου]], καθώς και της [[Βιμάνα]] στην [[Ινδική επική ποίηση]]. Περίπου το 400 π.Χ στην [[Αρχαία Ελλάδα]], ο [[Αρχύτας ο Ταραντίνος]] θεωρείται πως σχεδίασε και κατασκεύασε την πρώτη τεχνητή, αυτοκινούμενη ιπτάμενη συσκευή, ένα μοντέλο σε σχήμα πουλιού που ωθούνταν από μηχανή που ήταν πιθανώς [[ατμός]], και λέγεται πως πέταξε περίπου 200 μέτρα.<ref>{{Cite web|url=http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Gellius/10*.html|title=Gellius • Attic Nights — Book X|website=penelope.uchicago.edu|accessdate=01-01-2017}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.tmth.edu.gr/en/aet/1/14.html|title=Archytas of Tarentum, Technology Museum of Thessaloniki, Macedonia, Greece|website=www.tmth.edu.gr|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081226181400/http://www.tmth.edu.gr/en/aet/1/14.html|archivedate=2008-12-26|accessdate=01-01-2017|deadurl=yes}}</ref> Η μηχανή αυτή ίσως διαλύθηκε κατά την πτήση της.<ref>{{cite web|url=http://automata.co.uk/History%20page.htm|title=Automata history|website=automata.co.uk|accessdate=01-01-2017}}</ref>
Μερικές από τις πρώτες καταγεγραμμένες απόπειρες με ανεμοπλάνα ήταν αυτές που έγιναν τον 9ο αιώνα από τον ποιητή [[Αμπάς ιμπν Φιρνάς]] και τον 11ο αιώνα από τον μοναχό [[Άιλμερ του Μαλμεσμπέρι]]. Και τα δύο πειράματα κατέληξαν σε τραυματισμό των πιλότων τους.<ref>{{Cite journal|title=Eilmer of Malmesbury, an Eleventh Century Aviator: A Case Study of Technological Innovation, Its Context and Tradition.|last=White|first=Lynn|date=1961|journal=Technology and Culture|issue=2|volume=2|pages=97–111 (100-101)}}</ref> Ο [[Λεονάρντο ντα Βίντσι]] ερεύνησε το σχέδιο των φτερών των πτηνών και σχεδίασε ένα ανθρωποκίνητο αεροσκάφος στο έργο του ''[[Κώδιξ στο Πέταγμα των Πουλιών]] (Codex on the Flight of Birds)'' (1502).
Το 1799, ο [[Τζορτζ Κέιλι]], όρισε την έννοια του σύγχρονου αεροπλάνου ως μιας ιπτάμενης μηχανής με σταθερά πτερύγια με ξεχωριστά συστήματα [[άνωση]]ς, προώθησης και ελέγχου.<ref name="auto" /><ref>{{cite web|url=http://www.aviation-history.com/early/cayley.htm|title=Sir George Cayley: The Father of Aviation|last=Dwyer|first=Larry|website=www.aviation-history.com|accessdate=01-01-2017}}</ref> Ο Κέιλι κατασκεύαζε και πετούσε μοντέλα αεροσκαφών σταθερών πτερύγων από το 1803, και κατασκεύασε με επιτυχία ένα επιβατηγό ανεμοπλάνο το 1853.<ref name="auto"/> Το 1856, ο Γάλλος [[Ζαν-Μαρί Λε Μπρι]] πραγματοποίησε την πρώτη μηχανοκίνητη πτήση, με το ανεμοπλάνο του ''« L'Albatros artificiel »'' να έλκεται από ένα άλογο σε μια παραλία.<ref>{{Cite web|url=http://www.flyingmachines.org/lebr.html|title=Flying Machines - Jean Marie Le Bris|website=www.flyingmachines.org|accessdate=03-01-2017}}</ref> Τότε ο [[Αλεξάντερ Μοζαΐσκι]] πραγματοποίησε μερικά πρωτοποριακά σχέδια. Το 1883 ο Αμερικανός [[Τζον Μοντγκόμερι]] πραγματοποίησε ελεγχόμενη πτήση με ένα ανεμοπλάνο.<ref>''The Journal of San Diego History'', July 1968, Vol. 14, No. 3 {{Χρειάζεται σελίδα}}</ref> Άλλοι αεροπόροι που πραγματοποίησαν παρόμοιες πτήσεις ήταν ο [[Ότο Λίλιενταλ]], ο [[Πέρσι Πίλτσερ]], και ο [[Οκτάβ Σανούτ]].
Ο σερ [[Χάιραμ Μάξιμ]] κατασκεύασε ένα σκάφος βάρους 3,5 τόνων με άνοιγμα φτερών 34 μέτρων το οποίο τροφοδοτούνταν από δύο ατμομηχανές 360 ίππων (270 kW) οι οποίες κινούσαν δύο έλικες. Το 1894, η μηχανή του δοκιμάστηκε με εναέριες ράγες για να ελεγχθεί η άνοδος του. Η δοκιμή έδειξε πως είχε αρκετό βάρος για να ανυψωθεί. Το σκάφος ήταν ανεξέλεγκτο, κάτι το οποίο ο Μάξιμ, θεωρείται, πως αντιλήφθηκε μιας και σταδιακά εγκατέλειψε το έργο του πάνω σε αυτό.<ref>{{Cite book|title=Dreams and Realities of the Conquest of the Skies|last=Becker|first=Beril|publisher=Atheneum|year=1967|location=New York|page=124-125}}</ref>
Τη δεκαετία του 1890 ο [[Λόρενς Χάργκρεϊβ]] πραγματοποίησε έρευνα στη δομή των φτερών και ανέπτυξε έναν χαρταετό σε σχήμα κουτιού που μπορούσε να σηκώσει το βάρος ενός ανθρώπου. Τα σχέδια του αυτά υιοθετήθηκαν ευρέως. Αν και επίσης ανέπτυξε έναν τύπο περιστροφικού κινητήρα αεροσκάφους, δεν κατάφερε να δημιουργήσει και να πετάξει ένα μηχανοκίνητο αεροσκάφος σταθερών πτερύγων.<ref>{{Cite book|url=http://adbonline.anu.edu.au/biogs/A090194b.htm|title=Australian Dictionary of Biography|last=Inglis|first=Amirah|publisher=Melbourne University Press|accessdate=01-0-{{!}}2017|year=1983|volume=9|chapter=Hargrave, Lawrence (1850–1915)}}</ref>
Μεταξύ 1867 και 1896 ο Γερμανός πρωτοπόρος της ανθρώπινης αεροπορίας Ότο Λίλιενταλ πραγματοποίησε μια πτήση βαρύτερη από τον αέρα. Ήταν ο πρώτος άνθρωπος ο οποίος πραγματοποίησε ολοκληρωμένες, επαναλαμβανόμενες και επιτυχημένες πτήσεις με ανεμοπλάνα.<ref>{{Cite web|url=http://www.flyingmachines.org/lilthl.html|title=Flying Machines - Otto Lilienthal|website=www.flyingmachines.org|accessdate=03-01-2017}}</ref>
===Πρώτες μηχανοκίνητες πτήσεις===
[[File:14-bis de Alberto Santos Dumont.jpg|thumb|Το [[Santos-Dumont 14-bis|14-bis]] του [[Αλμπέρτου Σάντους-Ντουμό]], μεταξύ 1906 και 1907]]
Οι πτήσεις των [[Αδελφοί Ράιτ|αδελφών Ράιτ]] το 1903 έχουν αναγνωριστεί από την [[Διεθνή Ομοσπονδία Αεροναυτικής]] (''Fédération Aéronautique Internationale'', FAI), το κυρίαρχο σώμα που κρατά τα ρεκόρ για την [[αεροναυτική]], ως «η πρώτη παρατεταμένη και ελεγχόμενη βαρύτερη από τον αέρα πτήση».<ref name="auto1"/> Από το 1905, το [[Wright Flyer III]] είχε τη δυνατότητα πλήρους ελέγχου, σταθερής πτήσης για σημαντικό χρόνο. Οι αδελφοί Ράιτ πίστωσαν στον Ότο Λίλιενταλ ως κύριο εμπνευστή τους, την απόφαση τους να συνεχίσουν τις επανδρωμένες πτήσεις.
Το 1906, ο [[Αλμπέρτου Σάντους-Ντουμό]] πραγματοποίησε αυτό που έμελλε να είναι η πρώτη πτήση αεροπλάνου χωρίς την βοήθεια [[Καταπέλτης|καταπέλτη]]<ref>{{cite web|url=http://www.airshowfan.com/first-airplane.htm|title=Bernardo Malfitano - AirShowFan.com|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130330235400/http://airshowfan.com:80/first-airplane.htm|archivedate=30 Μαρτίου 2013|accessdate=01-01-2017|work=airshowfan.com|deadurl=yes}}</ref> και έθεσε το πρώτο παγκόσμιο ρεκόρ που αναγνωρίστηκε από την [[Αερολέσχη της Γαλλίας]], πετώντας 220 μέτρα σε λιγότερο από 22 δευτερόλεπτα.<ref>{{Cite web|url=http://earlyaviators.com/edumonb.htm|title=Alberto Santos Dumont|last=Jones|first=Ernest|website=earlyaviators.com|accessdate=01-01-2017}}</ref> Η πτήση αυτή πιστοποίηθηκε επίσης και από την FAI.<ref>{{Cite web|url=http://web.archive.org/web/20101015210014/http://www.aeroclub.com/santos_dumont_14bis_14bis.htm|title=Centenaire du vol du 14bis d'Alberto Santos-Dumont|website=www.aeroclub.com|accessdate=01-01-2017}}</ref>
Ένα πρώτο σχέδιο αεροσκάφους το οποίο συγκέντρωσε τη σύγχρονη διάταξη των [[Ελκυστήρας|ελκυστήρων]] των [[Μονοπλάνο|μονοπλάνων]] ήταν το [[Blériot VIII]], σχέδιο του 1908. Είχε κινούμενες επιφάνειες στην ουρά μέσω των οποίων ελεγχόταν η απόκλιση και το βήμα, μια δομή με ρολό ελέγχου που παρεχόταν είτε μέσω της στρέβλωσης των φτερών ή πτερυγίων και ελεγχόταν από τον πιλότο μέσω ενός [[Χειριστήριο|χειριστηρίου]] και μιας μπάρας πηδαλίων. Ήταν ένας σημαντικός προκάτοχος του μεταγενέστερου αεροσκάφους του [[Blériot XI]] με το οποίο διέσχισε την [[Μάγχη]] το καλοκαίρι του 1909.<ref>{{cite book|title=Bleriot XI, The Story of a Classic Aircraft|last=Crouch|first=Tom|publisher=Smithsonian Institution Press|year=1982|isbn=0-87474-345-1|location=|page=22-22}}</ref>
Στην [[Ρουμανία]], το αεροσκάφος, [[Vlaicu Nr. I|A. Vlaicu nr. 1]], ολοκληρώθηκε το 1909 και δοκιμάστηκε στις 17 Ιουνίου 1910.<ref>{{Cite web|url=http://www.century-of-flight.net/Aviation%20history/aviation%20timeline/1910.htm|title=aviation timeline 1910|website=www.century-of-flight.net|accessdate=03-01-2017}}</ref> Από την πρώτη πτήση το αεροπλάνο δεν χρειαζόταν κάποια αλλαγή. Ήταν κατασκευασμένο από έναν μονό δοκό [[Αλουμίνιο|αλουμινίου]] 10 μέτρων στον οποίον στηριζόταν ολόκληρο το αεροσκάφος, κάνοντας το εύκολο να πετάξει. Δέκα αεροπλάνα κατασκευάστηκαν για την [[Ρουμανική Πολεμική Αεροπορία]].
O [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος]] ήταν ένας χώρος δοκιμών για την χρήση του αεροπλάνου ως [[όπλο]]. Τα αεροπλάνα προέβαλλαν την δυνατότητα τους ως κινητές πλατφόρμες παρακολούθησης, και στη συνέχεια αποδείχθηκαν μηχανές πολέμου ικανές να πραγματοποιήσουν αρκετές απώλειες στον εχθρό.<ref>{{Cite book|title=Aircraft In War|last=Spaight|first=James|publisher=MacMilian and Co.|year=1914|location=London|page=3}}</ref> Η πρώτη γνωστή εναέρια επικράτηση μέσω πολεμικού αεροσκάφους οπλισμένο με συγχρονισμένο [[πολυβόλο]] πραγματοποιήθηκε το 1915, από τον υπολοχαγό της [[Γερμανική Πολεμική Αεροπορία|Γερμανικής Πολεμικής Αεροπορίας]] (Luftstreitkräfte) [[Κουρτ Βίντγκεν]].<ref>{{Cite journal|title=The Forgotten Ace, Ltn. Kurt Wintgens and his War Letters|last=Sands|first=Jeffrey|date=Summer 1985|journal=Cross & Cockade USA}}</ref> Εμφανίστηκαν οι [[Ιπτάμενος άσος|ιπτάμενοι άσοι]], και ο σημαντικότερος (με βάση των αριθμό των επικρατήσεων σε εναέριες αναμετρήσεις) ήταν ο [[Μάνφρεντ φον Ριχτχόφεν]].<ref>{{Cite web|url=http://www.history.com/topics/world-war-i/manfred-baron-von-richthofen|title=Manfred, baron von Richthofen - World War I - HISTORY.com|website=www.history.com|accessdate=03-01-2017}}</ref>
Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η τεχνολογία των αεροσκαφών συνέχισε να εξελίσσεται. Οι [[Άλκοκ και Μπράουν]] διέσχισαν τον [[Ατλαντικός Ωκεανός|Ατλαντικό ωκεανό]] χωρίς στάση για πρώτη φορά το 1919.<ref>{{Cite web|url=https://www.wired.com/2010/06/0615alcock-brown-fly-atlantic/|title=June 15, 1919: First Nonstop Flight Crosses Atlantic|last=Paur|first=Jason|date=15-06-2010|website=www.wired.com|accessdate=03-01-2017}}</ref> Οι πρώτες εμπορικές πτήσεις έλαβαν χώρα μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Καναδά το 1914.<ref>{{Cite web|url=http://www.iata.org/about/Pages/flying-100-years.aspx|title=IATA - 100 Years of Commercial Flight|date=01-01-2014|website=www.iata.org|accessdate=03-01-2017}}</ref>
Τα αεροπλάνα είχαν παρουσία σε όλες τις σημαντικές μάχες του [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου]]. Ήταν ουσιαστικό συστατικό των στρατιωτικών στρατηγικών της περιόδου, όπως ο [[Κεραυνοβόλος πόλεμος]] στην [[Γερμανία]], η [[Μάχη της Αγγλίας]], και οι Αμερικανοϊαπωνικές αερομαχίες του [[Ειρηνικός Ωκεανός|Ειρηνικού Ωκεανού]].<ref>{{Cite news|url=http://www.militaryfactory.com/aircraft/ww2-aircraft.asp|title=World War 2 Aircraft (1939-1945)|work=www.militaryfactory.com|access-date=03-01-2017}}</ref>
===Ανάπτυξη των αεριωθούμενων αεροσκαφών===
Το πρώτο 'λειτουργικό' [[Αεροσκάφος τζετ|αεριωθούμενο αεροσκάφος]] ήταν το Γερμανικό [[Heinkel He 178]], το οποίο δοκιμάστηκε το 1939. Το 1943, το [[Messerschmitt Me 262]], το πρώτο 'λειτουργικό' πολεμικό αεριωθούμενο αεροσκάφος, τέθηκε σε υπηρεσία στην Γερμανική [[Luftwaffe]]. Τον Οκτώβριο του 1947, το [[Bell X-1]] ήταν το πρώτο αεροσκάφος το οποίο ξεπέρασε την ταχύτητα του ήχου.<ref name="NTRS">{{Cite web|url=http://web.archive.org/web/20140814194929/https://www.yumpu.com/en/document/view/7095890/the-naca-nasa-and-the-supersonic-hypersonic-frontier|title=The NACA, NASA, and the Supersonic-Hypersonic Frontier|last=Hallion|first=Richard P.|website=www.yumpu.com|publisher=NASA|accessdate=01-01-2017}}</ref>
Το πρώτο επιβατικό αεριωθούμενο αεροπλάνο ήταν το [[de Havilland Comet]], το οποίο πέταξε για πρώτη φορά το 1952. Το [[Boeing 707]], το πρώτο ευρέως επιτυχημένο εμπορικό αεροσκάφος, ήταν σε εμπορική χρήση για πάνω από 50 χρόνια, από το 1958 έως το 2010.<ref>{{Cite web|url=http://www.bbc.com/culture/story/20141020-the-plane-that-changed-air-travel|title=Boeing 707: The aircraft that changed the way we fly|last=Glancey|first=Jonathan|date=20-10-2014|website=www.bbc.com|accessdate=03-01-2017}}</ref> Το [[Boeing 747]] ήταν το μεγαλύτερο επιβατικό αεροσκάφος από το 1970 μέχρι που το ξεπέρασε το [[Airbus A380]] το 2005.<ref>{{Cite news|url=http://www.businessinsider.com/airbus-a380-v-boeing-747-8i-breakdown-2012-9|title=Battle of the Jumbo Jets: Airbus A380 Vs. Boeing 747-8I|last=Davies|first=Alex|date=21-09-2010|work=Business Insider|access-date=03-01-2017}}</ref>
==Προώθηση==
===Κινητήρες έλικα===
[[File:Antonov An-2 in Vitebsk.jpg|thumb|Ένα [[διπλάνο]] τύπου [[Antonov An-2]]]]
Τα μικρότερα και παλαιότερα σκάφη με [[Έλικας (αεροναυτική)|έλικες]] χρησιμοποιούσαν [[Κινητήρας παλινδρομικής κίνησης|κινητήρες παλινδρομικής κίνησης]] (ή κινητήρες με [[Πιστόνι]]α) για να στρέψουν τον έλικα και δημιουργήσουν ώθηση. Η ποσότητα ώθησης που προκαλεί ένας έλικας εξαρτάται από την περιοχή δίσκου της - την περιοχή στην οποία περιστρέφονται οι λεπίδες της. Εάν η περιοχή αυτή είναι πολύ μικρή, η αποτελεσματικότητα είναι φτωχή, και αν η περιοχή είναι μεγάλη, ο έλικας θα πρέπει να περιστρέφεται με πολύ χαμηλή ταχύτητα ώστε να αποφευχθεί η πιθανότητα να κινείται υπερηχητικά και να δημιουργεί αρκετό θόρυβο, και όχι πολύ ώθηση. Εξαιτίας αυτού του περιορισμού, οι έλικες προτιμούνται για αεροπλάνα που κινούνται με ταχύτητες κάτω των 5 [[αριθμός Μαχ|μαχ]], ενώ τα αεριωθούμενα είναι καλύτερη επιλογή για ταχύτητες πάνω από αυτό το όριο. Οι κινητήρες με έλικα ίσως να προκαλούν λιγότερο θόρυβο από ότι οι κινητήρες τζετ (αν και όχι πάντα) και ίσως η απόκτηση ή συντήρηση τους κοστίζει λιγότερο σε ελαφρά αεροπλάνα γενικής αεροπορίας όπως το [[Cessna 172]]. Τα μεγαλύτερα ελικοφόρα αεροπλάνα όπως το [[Bombardier Dash 8|Dash 8]] χρησιμοποιούν έναν αεριωθούμενο κινητήρα για να ενεργοποιήσουν τον έλικα, κυρίως επειδή ένας ισάξιος σε ισχύ κινητήρας με πιστόνια θα ήταν πιο μεγάλος και περίπλοκος.<ref>{{Cite web|url=https://www.grc.nasa.gov/www/k-12/airplane/propth.html|title=Propeller Thrust|website=www.grc.nasa.gov|accessdate=03-01-2017}}</ref>
===Κινητήρες τζετ===
[[File:British Airways Concorde G-BOAC 03.jpg|thumb|Το υπερηχητικό αεροσκάφος τύπου [[Κονκόρντ]].]]
▲Τα αεριωθούμενα αεροσκάφη ωθούνται από [[Κινητήρας αεριώθησης|κινητήρες αεριώθησης]], οι οποίοι χρησιμοποιούνται εξαιτίας των αεροδυναμικών περιορισμών των ελίκων που δεν ισχύουν στην προώθηση μέσω τζετ. Οι κινητήρες αυτοί είναι πιο ισχυροί από έναν κινητήρα παλινδρομικής κίνησης για ένα συγκεκριμένο βάρος ή μέγεθος και είναι συγκριτικά πιο αθόρυβοι και λειτουργούν καλύτερα σε υψηλότερο υψόμετρο. Τα περισσότερα σύγχρονα αεριωθούμενα αεροπλάνα χρησιμοποιούν κινητήρες τζετ με [[Στρόβιλος|στρόβιλους]] οι οποίοι ισορροπούν τα πλεονεκτήματα ενός έλικα, ενώ διατηρούν την ταχύτητα εξάτμισης και την ισχύ ενός τζετ. Πρόκειται ουσιαστικά για έλικα σε σε αγωγό προσκολλημένο σε έναν κινητήρα τζετ, όπως περίπου ένα τουρμπινοφόρο αεροπλάνο (turboprop), αλλά σε μικρότερη διάμετρο. Όταν πρόκειται για αεροπλάνα αεροπορικής εταιρείας, είναι αποτελεσματικός όσο παραμένει κάτω από την [[ταχύτητα του ήχου]] (υποηχητικά). Τα πολεμικά αεριωθούμενα και άλλα υπερηχητικά αεροσκάφη που δεν διατηρούνται πολύ χρόνο υπερηχητικά χρησιμοποιούν συχνά κινητήρες με στρόβιλους, αλλα για να λειτουργήσουν, χρειάζεται εισαγωγή αέρα στον αγωγό για να καθυστερεί τον αέρα κάτω, ώστε όταν αυτός φτάνει στο μπροστινό μέρος του στροβίλου να είναι υποηχητικός. Όταν διαπερνά τον κινητήρα, τότε επιταχύνεται ξανά σε υπερηχητικές ταχύτητες. Για περισσότερη ενίσχυση της ισχύος εξόδου, το καύσιμο ρίχνεται στο ρεύμα της εξάτμισης, όπου αναφλέγεται. Αυτό ονομάζεται [[μετάκαυση]] και χρησιμοποείται στα απλά αεροσκάφη τζετ και στα στροβιλοφόρα αν και κανονικά χρησιμοποιείται μόνο σε μαχητικά αεροσκάφη εξαιτίας της ποσότητας [[Καύσιμο|καυσίμων]] που καταναλώνεται, και ακόμη και τότε χρησιμοποιείται μόνο για μικρές περιόδους. Τα υπερηχητικά επιβατικά αεροσκάφη (όπως το [[Κονκόρντ]]) δεν χρησιμοποιούνται πλέον ευρέως μιας και η πτήση υπερηχητικά δημιουργεί [[ηχητική έκρηξη]] η οποία απαγορεύεται στις περισσότερες πυκνοκατοικημένες περιοχές, και εξαιτίας της υψηλότερης κατανάλωσης καυσίμων που απαιτούν οι υπερηχητικές πτήσεις.<ref>{{Cite web|url=http://www.hq.nasa.gov/pao/History/SP-468/ch10-3.htm|title=Quest for Performance: The Evolution of Modern Aircraft : Part II: The Jet Age|website=www.hq.nasa.gov|accessdate=03-01-2017}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.bbc.com/news/business-24629451|title=Could Concorde ever fly again? No, says British Airways|last=Westcott|first=Richard|date=24-10-2013|newspaper=BBC News|language=en-GB|access-date=03-01-2017}}</ref>
Τα αεριωθούμενα αεροσκάφη επιτυγχάνουν υψηλές ταχύτητες πλοήγησης (700 με 900 χλμ/ώρα (430 με 560 μίλια/ώρα)) και υψηλές ταχύτητες κατά την [[απογείωση]] και την [[προσγείωση]] (150 με 250 χλμ/ώρα (93 με 155 μίλια/ώρα)). Εξαιτίας της ταχύτητας που χρειάζεται για την απογείωση και την προσγείωση τα αεριωθούμενα αεροσκάφη χρησιμοποιούν [[Πτερύγιο (αεροναυτική)|πτερύγια]] και συσκευές προβαδίσματος για να ελέγξουν την άνωση και την ταχύτητα. Ακόμη, πολλά αεριωθούμενα αεροσκάφη χρησιμοποιούν [[Αναστροφέας ώθησης|αναστροφείς ώθησης]] για να μειώσουν την ταχύτητα του αεροσκάφους κατά την προσγείωση.<ref>{{Cite web|url=https://cs.stanford.edu/people/eroberts/courses/ww2/projects/jet-airplanes/planes.html|title=Jet Engines|website=cs.stanford.edu|accessdate=03-01-2017}}</ref>
|
