Λουδοβίκος ΙΔ΄ της Γαλλίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 53:
[[αρχείο:LouisXIV-child.jpg|thumb|Ο Λουδοβίκος ως Δελφίνος, Porträt von [[Philippe de Champaigne]] (um 1642)]]
 
Ο ''Louis de Bourbon'' γεννήθηκε τηνστις 5 Σεπτεμβρίου του 1638 στο [[Σαιν Ζερμέν εν Λε]]. Η γέννηση έγινε δεκτή ως χαρμόσυνο γεγονός από του συγχρόνους τηςnτου, επειδή ο γάμος των γονέων του, [[Λουδοβίκος ΙΓ΄|Λουδοβίκου ΙΓ΄]] και [[Άννα της Αυστρίας|Άννας της Αυστρίας]], παρέμενε άτεκνος επί 23 χρόνια. Μετά από μερικές αποβολές το ζευγάρι είχε αποξενωθεί και η θρησκευόμενη Άννα απέδωσε τη γέννηση του επί μακρόν επιθυμητού διαδόχου στην επέμβαση του [[Φιάκριος|Αγίου Φιακρίου]], οπότε ο νεογέννητος πήρε το δεύτερο όνομα ''Dieudonné'' (''θεόδοτοςΘεόδοτος''). Το 1640 ακολούθησε η γέννηση του δεύτερου γιου, του [[Φίλιππος Α΄, Δούκας τη Ορλεάνης|Φιλίππου]] και ούτως ένας δεύτερος γιος. Η καθυστερημένη γέννηση δύο γιων εξασφάλισε τη δυναστική συνέχεισυνέχεια των Βουρβόνων και κατέστησε τηντη διαδοχή από τον [[Γκαστόν, Δούκας της Ορλεάνης|Γκαστόν της Ορλεάνης]] ισχνό ενδεχόμενο. Παρότι ο γάμος του Λουδοβίκου και της Άννας παρέμεινε δυστυχής, επειδή ο βασιλιάς αμφισβητούσε την προέλευση των παιδιών του και κατηγορούσε τη γυναίκα του ότι κέρδιζε τη συμπάθεια του διαδόχου.
 
Ο Λουδοβίκος πέθανε τηνστις 14η14 Μαΐου του 1643 και ο μόλις τετράχρονος Δελφίνος ανακηρύχθηκε επίσημα νέος βασιλιάς ως Λουδοβίκος ΙΔ΄. Για τον ανήλικο διάδοχο ανέλαβε την εξουσία έναΈνα συμβούλιο αντιβασιλείας υπό την Άννα την Αυστριακή ανέλαβε την εξουσία για τον ανήλικο διάδοχο, ενώ η πραγματική λήψη αποφάσεων ανήκε στον [[Καρδινάλιος|Καρδινάλιο]] [[Ιούλιος Καρδινάλιος Μαζαρίνος|Μαζαρίνο]]. Αυτός είχε ήδη αρχίσει να διαχειρίζεται ως ''Πρώτος Υπουργός'' τις κρατικές υποθέσεις και ήταν [[νονός]] του νεαρού βασιλιά.
 
== Η πολιτική του ==
Γραμμή 62:
[[αρχείο:Kardinaal Mazarin.jpg|200px|thumb|Ο [[Καρδινάλιος]] [[Ιούλιος Καρδινάλιος Μαζαρίνος|Μαζαρίνος]], Portrait von [[Philippe de Champaigne]] ([[Musée Condé]], Chantilly)]]
 
Το 1635 η Γαλλία προσχώρησε στον [[Τριακονταετής Πόλεμος|Τριακονταετή Πόλεμο]] στο πλευρό της [[Οίκος των Βάσα|Σουηδίας]], με κύριο στόχο να εξασθενίσει τους [[Οίκο των Αψβούργων|Αψβούργους]]. Οι δυνάμεις της Γαλλίας μάχονταν κατά του αυτοκράτορα της [[Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]] και των συμμάχων του, καθώς και εναντίον του Ισπανού βασιλιά. Οι γαλλικές δυνάμεις είχαν στρατιωτικές επιτυχίες· παρόλα αυτά, η σύγκρουση επιβάρυνε σημαντικά τα [[δημόσια οικονομία|δημόσια οικονομικά]].
 
=== Η πτώση του Φουκέ ===
Με τον θάνατο του Μαζαρίνου, στις [[9 Μαρτίου]] [[1661]], το πρώτο βήμα που έκανε ο Λουδοβίκος ήταν να μειώσει τις αρμοδιότητες και στη συνέχεια να καταργήσει, τον θεσμό του Πρωθυπουργού και να πάρει προσωπικά τα ηνία της διακυβέρνησης του γαλλικού βασιλείου. Έξι μήνες αργότερα, στις [[5 Σεπτεμβρίου]] [[1661]], την ημέρα που έγινε 23 ετών, ακολουθώντας τις συμβουλές του [[Ζαν Μπατίστ Κολμπέρ]], διέταξε να συλλάβουν τον [[Νικολά Φουκέ]] (Nicolas Fouquet), ο οποίος ήταν τότε υπουργός οικονομικών. ΠαραλλήλωςΠαράλληλα, ο Λουδοβίκος μείωσε και τις αρμοδιότητες του υπουργού οικονομικών. Ο Νικολά Φουκέ υπήρξε όμως ικανός υπουργός οικονομικών, και χάρη σε αυτόν η [[Γαλλία]] κατάφερε να ξεπεράσει τη δίνη της οικονομικής καταστροφής που είχε επιφέρει ο [[Τριακονταετής Πόλεμος]]. Ο βασιλιάς όμως είχε ανάγκη να πάρει όλη την εξουσία στο πρόσωπό του και να μην αφήσει σε κανέναν άλλον δικαιώματα εξουσίας.
 
Μετά από τρία χρόνια, τη θέση του Φουκέ αναλαμβάνειανέλαβε ο εξίσου ικανός [[Ζαν Μπατίστ Κολμπέρ]].
 
=== Μεγάλες μεταρρυθμίσεις ===
Η πρώτη περίοδος της βασιλείας του Λουδοβίκου σημαδεύτηκε από μεγάλες διοικητικές μεταρρυθμίσεις. Είναι η πρώτη φορά που τα καθήκοντα του ανώτερου δικαστή τα παίρνει ο βασιλιάς, ενώόπως επίσης και τα ανώτερα διοικητικά καθήκοντα τα παίρνει ο Λουδοβίκος. Ενώ καγκελάριος, αυτός δηλαδή που είχε τα ανώτερα δικαστικά καθήκοντα, επρόκειτο να είναι ο [[Φρανσουά-Μισέλ Λε Τελιέ]] (François-Michel Le Tellier), τη θέση του κατέλαβε ο ίδιος ο βασιλιάς, ενώ ο Λε Τελιέ ασχολήθηκε με τα στρατιωτικά θέματα. Ο Λουδοβίκος δημιούργησε τον "[[Λουδοβίκειος Κωδίκας|Λουδοβίκειο Κώδικα]]" (Code Louis) το [[1667]], που ήταν ένα είδος αστικού κώδικα, τον "Εγκληματικό Κώδικα" (Code Criminel) το [[1670]], το έδικτο σχετικά με το ναυτικό το [[1669]], και τη συνθήκη εμπορίου το [[1673]].
 
== Οικονομική πολιτική ==
Την διαχείριση των οικονομικών την ανέθεσε στον Κολμπέρ, τον ανώτερο υπουργό του,. και κατάΚατά τη διάρκεια τήςτης βασιλείας τούτου Λουδοβίκου, η Γαλλία έγινε η πιο ισχυρή από οικονομική άποψη χώρα της Ευρώπης. Ο Κολμπέρ ήταν οπαδός τού μερκαντιλισμού: δεν επέτρεπε τα προϊόντα από το εξωτερικό να εισέλθουν στις γαλλικές αγορές, ενώ ταυτοχρόνωςταυτόχρονα εξασφάλισε διαθέσιμες αγορές για την πώληση γαλλικών προϊόντων στις αποικίες. Επίσης, προστέθηκαν στους ήδη υπάρχοντες φορείς άλλοι δύο, οι οποίοι, σε συνδυασμό με τα προηγούμενα οικονομικά μέτρα, έφεραν σημαντικά έσοδα στα ταμεία του κράτους. Την ίδια εποχή η [[Γαλλία]] διέθετε έναν από τους ισχυρότερους στόλους τούτου κόσμου. καθώς και ηΗ αναδιοργάνωση τούτου βασιλικού ναυτικού ανατέθηκε και αυτή στον Κολμπέρ. Εκατοντάδες νέα πλοία κατασκευάστηκαν και νέα λιμάνια χτίστηκαν. Το γαλλικό ναυτικό μπορούσε να συγκριθεί ακόμη και με το Βασιλικό Βρετανικό Ναυτικό.
 
[[Αρχείο:Louis14-1.jpg|right|thumb|200px|Προσωπογραφία του Λουδοβίκου ΙΔ΄ (1660-1670)]]
Γραμμή 79:
Ο [[Ζαν Μπατίστ Κολμπέρ|Κολμπέρ]] πήρε τα ακόλουθα μέτρα:
 
* Δημιούργησε μεγάλες βιοτεχνίες οι οποίες ανήκαν στο κράτος και ελάττωνανελάττωσαν κατά πολύ τις εισαγωγές, πράγμα πολύ βασικό στον μερκαντιλισμό. Συγκέντρωσε τους καλύτερους εργάτες και τεχνίτες της Ευρώπης, ώστε να δουλέψουν στην Γαλλία για να παραχθούν προϊόντα με την καλύτερη δυνατή ποιότητα και έτσι πιο εύκολα να πωληθούν πιο εύκολα.
 
* Για να διευκολύνει το εμπόριο, βελτιώνειβελτίωσε τις υποδομές φτιάχνοντας καλύτερους δρόμους και σημαντικά λιμάνια. ΑναπτύσσειΑνέπτυξε τον εμπορικό στόλο για να πουλάει τα αγαθά, και τον Βασιλικόβασιλικό στόλο για να προστατεύει τον εμπορικό από τυχόν επιθέσεις.
 
* ΔημιουργείΔημιούργησε πολλές αποικίες καθώς και εταιρείες εμπορίου, όπως η [[Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών]].
 
=== Το ναυτικό ===
Όταν πέθανε ο Μαζαρίνος, η κατάσταση του γαλλικού ναυτικού ήταν απελπιστική. Υπήρχαν μόνο 12 πλοία. Την ίδια περίοδο, το αγγλικό ναυτικό μετρούσε πάνω από 150 πλοία και ο στόλος της Ολλανδίας αποτελούνταν από 84 πλοία.
 
Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ από το [[1662]] άρχισε να βελτιώνει το γαλλικό ναυτικό σε συνεργασία με τον Κολμπέρ. Δημιούργησε έναν στόλο εμπορικό και έναν πολεμικό, ενώ είχε στόχο να κάνει τον ναυτικό στρατό εξίσου ισχυρό με τον στρατό ξηράς.
 
Το [[1669]] διόρισε τον Κολμπέρ Υπουργό Ναυτιλίας τον Κολμπέρ και στο εξής ο Κολμπέρ, μαζί με τον γιο, του προσπάθησαν να ενισχύσουν τον στόλο.
 
Ο πρωταρχικόςΠρωταρχικός στόχος ήταν ο γαλλικός στόλος να περιλαμβάνει 120 πλοία από τα οποία, τα 72 με περισσότερα από 50 κανόνια. Όταν απεβίωσε ο Κολμπέρ το [[1683]] απεβίωσε ο Κολμπέρ, το Βασιλικόβασιλικό Ναυτικόναυτικό περιλάμβανε 117 πλοία, 1.200 αξιωματικούς και 52.000 ναύτες. Από το 1661 ως τον θάνατο του Λουδοβίκου το [[1715]], κατασκευάστηκαν συνολικά 381 πλοία.
 
=== Αποικίες ===
* Το [[1654]] η Νέα Γαλλία (η [[Ακαδία]] και ο [[Καναδάς]]) γίνονται γαλλική αποικία για τις πολλές πρώτες ύλες που παρέχουν.
* Το [[1659]] αποικίζεται η [[Σενεγάλη]], αρχικά ένα μικρό νησί στις ακτές. Η χώρα θα ενσωματωθεί στην Εταιρεία της Σενεγάλης το [[1673]] για τηντη μεταφορά μαύρων [[δουλεία|σκλάβων]].
* Το [[1665]] ο Λουδοβίκος ιδρύει την Εταιρεία των Ανατολικών Ινδιών με έδρα τη [[Μαδαγασκάρη]].Την ίδια χρονιά, ο Κολμπέρ αγοράζει το νησί του [[Μαυρίκιος (κράτος)|Αγίου Μαυρικίου]] στον [[Ινδικός Ωκεανός|Ινδικό ωκεανό]].
* Το [[1677]] η Γαλλική [[Γουιάνα]] αγοράζεται από τους Ολλανδούς.
* Το [[1682]] δημιουργείται η πρώτη αποικία στον [[Μισσισσιππής (πολιτεία ΗΠΑ)|Μισσισσιππή]] και αργότερα ολόκληρη εκείνη η περιοχή ονομάζεται [[Λουιζιάνα]] προς τιμή του Βασιλιά- Ήλιου.
* Το [[1697]] παραχωρείται στηνστη Γαλλία το δυτικό τμήμα της σημερινής [[Αϊτή]]ς στην [[Καραϊβική Θάλασσα]].
 
=== Ο Μαύρος Κώδικας ===
{{Κύριο|Μαύρος Κώδικας}}
 
Τον Μάρτιο του [[1685]], ο Λουδοβίκος έθεσε σε ισχύ τον Μαύρο Κώδικα, δηλαδή την απόλυτη χρήση των σκλάβων για οποιεσδήποτε δουλειές. Πριν από τον Μαύρο Κώδικα, οι σκλάβοι θεωρούνταν κινητά αντικείμενα, όπως για παράδειγμα μια καρέκλα, ενώ με τον Κώδικα τους δίνεται το περιορισμένο όμως δικαίωμα κάποιας ιδιοκτησίας, το περιορισμένο αλλά υπαρκτό, το δικαίωμα σωστής μεταχείρισης από τους αφέντες τους και πολύ λίγα ακόμη δικαιώματα.
 
== Εξωτερική πολιτική ==
Ο Λουδοβίκος επεδίωκε συνεχώς να αυξήσει την δύναμη της Γαλλίας και ταυτόχρονα να μειώσει τηντη δύναμη και την πολιτική ισχύ των άλλων κρατών της Ευρώπης Τα μισά χρονιά της βασιλείας του τα πέρασε σε εμπόλεμη κατάσταση. Η [[Γαλλία]] έγινε η πιο ισχυρή στρατιωτικά χώρα, με πάνω από 300.000 στρατιώτες διαθέσιμους στην υπηρεσία του μεγάλου μονάρχη.
 
Το [[1667]], εισέβαλε στις [[Κάτω Χώρες]] και στο [[Βέλγιο]] επικαλούμενος δικαιώματά του από τον γάμο του με τη [[Μαρία Θηρεσία της Ισπανίας]], κόρη του βασιλιά της [[Ισπανία]]ς. Μέχρι το [[1668]] είχε καταφέρει να κερδίσει 11 επαρχίες στο [[Βέλγιο]] και στην [[Φλάνδρα]]. Το [[1672]] όμως συνέχισε αυτόν τον πόλεμο και στην ειρήνη της Νιμέγκ (Nimègue, ολλανδ. Nijmegen) το [[1678]] κέρδισε ακόμη μια επαρχία στα βορειοανατολικά της χώρας. Η Γαλλία είχε γίνει η μεγαλύτερη σε έκταση χώρα της Ευρώπης.
 
Οι πόλεμοι συνεχίστηκαν, όταν το [[1689]] η Ένωση της Αυγούστας συμμάχησε με την [[Αγγλία]] και προσπάθησαν να εμποδίσουν τον Λουδοβίκο να προσαρτήσει στη Γαλλία περιοχές της [[Λωρραίνη]]ς και της [[Αλσατία]]ς. Μετά από οκτώ χρόνια πολέμου, η Γαλλία αναγκάστηκε να υπογράψει ειρήνη, με την οποία έχανε όλες τις περιοχές στην [[Αλσατία]] και στη [[Λωρραίνη]], εκτός από το [[Στρασβούργο]]. Τα ταμεία του κράτους ήταν άδεια, καθώς ο πόλεμος αυτός ήταν πολύ δαπανηρός και διήρκεσε μέχρι το [[1697]].
 
=== Λουδοβίκος ο φιλοπόλεμος ===
[[Αρχείο:Adam Frans van der Meulen - Louis XIV at the taking of Besançon (1674).jpg|thumb|right|250px|Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ το 1674 στο Μπεζανσόν]]
 
Ο Λουδοβίκος θεωρούσε ότι η αξιοπρεπέστερη και πιο ευχάριστη απασχόληση των ηγεμόνων ήταν να φροντίζουν για τηντη δύναμη και τηντη δόξα τους. Έβλεπε τον πόλεμο σαν ένα μέσο για να επιβάλει την κυριαρχία της Γαλλίας στην Ευρώπη και όχι μόνο. Έτσι έχουμε:
 
* από το 1667 ως το 1668 τον πόλεμο της Μεταβίβασης των Δικαιωμάτων.
 
* από το [[1672]] ως το [[1678]] τον πόλεμο της Ολλανδίας, ο οποίος τελείωσε με την συνθήκη της Νιμέγης.
 
* από το 1688 ως το 1697 τον Εννεαετή πόλεμο.
 
* και τέλος, από το [[1701]] ως το [[1712]] τον [[Πόλεμος της Ισπανικής Διαδοχής|Πόλεμο της Ισπανικής Διαδοχής]], ο οποίος κόστισε πολύ στην Γαλλία.
 
Παρ' όλα τα έξοδα, αυτοί οι πόλεμοι μεγάλωσαν κατά πολύ την Γαλλία σε έκταση. Η [[Αλσατία]], η [[Φλάνδρα]], το Μετς, το Ρουσσιγιόν και πολλές άλλες περιοχές που ανήκουν σήμερα στο γαλλικό κράτος κατακτήθηκαν τότε από τον Λουδοβίκο. Για να καλυφθούν τα έξοδα για τους πολλούς πολέμους του Λουδοβίκου επιβλήθηκαν βαρείς φόροι στονστο γαλλικό λαό αλλά και στους ευγενείς. Προς το τέλος της βασιλείας του, η Γαλλία άρχισε να χάνει σταδιακά την κυρίαρχη θέση που κατείχε στην Ευρώπη όλα αυτά τα χρόνια, καθώς η [[Μεγάλη Βρετανία]] αναπτύχθηκε σε [[υπερδύναμη]] και σημαντικό ανταγωνιστή της Γαλλίας.
Προς το τέλος της βασιλείας του η Γαλλία αρχίζει να χάνει σταδιακά την κυρίαρχη θέση που κατείχε στην Ευρώπη όλα αυτά τα χρόνια, καθώς η [[Μεγάλη Βρετανία]] αναπτύσσεται σε [[υπερδύναμη]] και σημαντικό ανταγωνιστή της Γαλλίας.
 
== Θρησκευτική πολιτική ==
=== Θρησκευτικές μεταρρυθμίσεις ===
Ο Λουδοβίκος ήταν υπέρμαχος του γαλλικανισμού, δηλαδή μιαμιας Γαλλίας αυστηρά καθολικής, αλλά ανεξάρτητης από τον πάπα. Στις [[13 Δεκεμβρίου]] [[1660]], ανακοινώνειανακίνωσε στο κοινοβούλιο πως είναι αποφασισμένος να εξαλείψει τον ιανσενισμό, ένα χριστιανικό δόγμα. Πολέμησε σχεδόν φανατικά και τον [[προτεσταντισμός|προτεσταντισμό]].
 
=== Η Ανάκληση του Εδίκτου της Νάντης ===
Το [[Έδικτο της Νάντης]], υπογεγραμμένο στις [[13 Απριλίου]] [[1598]] από τον Ερρίκο Δ΄, βασιλιά της Γαλλίας, παππού του Λουδοβίκου ΙΔ΄, καθιέρωνε θρησκευτική ελευθερία για τους Ουγενότους, δηλαδή τους Διαμαρτυρομένους δηλ. της Γαλλίας. Στις 18 Οκτωβρίου 1685, με το Έδικτο του Φονταινεμπλώ, ο Λουδοβίκος ανακάλεσε το ΕδίκτοΈδικτο της Νάντης. Έκτοτε, ο προτεσταντισμός απαγορεύτηκε σε ολόκληρο το γαλλικό βασίλειο. Αυτό είχε σαν συνέπεια την μετανάστευση εκατοντάδων χιλιάδων Ουγενότων σε προτεσταντικές χώρες, όπως η [[Ελβετία]], οι [[Κάτω Χώρες]], η [[Πρωσία]] και η [[Αγγλία]]. Εκτιμάται ότι ο συνολικός αριθμός των μεταναστών ξεπέρασε τους 200.000 χιλιάδες, από τους οποίους πολλοί τεχνίτες και μέλη της αστικής τάξης. Οι Ουγενότοι που δεν εγκατέλειψαν τη Γαλλία αναγκάστηκαν να ασπαστούν τον καθολικισμό, και όλες οι προτεσταντικές εκκλησίες μετατράπηκαν σε καθολικές. Η άμεση και ευεργετική συνέπεια της ανάκλησης του Εδίκτου της Νάντης για την γαλλική (αλλά και την ευρωπαϊκή) κουλτούρα υπήρξε το ότι οι νησίδες γαλλικού πληθυσμού που δημιουργήθηκαν στην Ευρώπη προώθησαν τον γαλλικό πολιτισμό και τη γαλλική γλώσσα, με αποτέλεσμα τον επόμενο αιώνα τα γαλλικά να γίνουν η κύρια ευρωπαϊκή γλώσσα. Όμως, μία πολύ αρνητική συνέπεια ήταν το ότι πολλοί εργάτες και ειδικευμένοι τεχνίτες, εγκαταλείποντας την Γαλλία, ενίσχυσαν τις οικονομίες των χωρών στις οποίες εγκαταστάθηκαν, όπως οι Κάτω Χώρες και το Βρανδεμβούργο (η μετέπειτα Πρωσσία). Η [[Γαλλία]] ζημιώθηκε από αυτό το πρώιμο φαινόμενο brain drain.
Η άμεση και ευεργετική συνέπεια της ανάκλησης του Εδίκτου της Νάντης για την γαλλική (αλλά και την ευρωπαϊκή) κουλτούρα υπήρξε το ότι οι νησίδες γαλλικού πληθυσμού που δημιουργήθηκαν στην Ευρώπη προώθησαν τον γαλλικό πολιτισμό και τη γαλλική γλώσσα, με αποτέλεσμα τον επόμενο αιώνα τα γαλλικά να γίνουν η κύρια ευρωπαϊκή γλώσσα. Μία πολύ αρνητική συνέπεια όμως ήταν το ότι πολλοί εργάτες και ειδικευμένοι τεχνίτες, εγκαταλείποντας την Γαλλία, ενίσχυσαν τις οικονομίες των χωρών στις οποίες εγκαταστάθηκαν, όπως οι Κάτω Χώρες και το Βρανδεμβούργο (η μετέπειτα Πρωσσία). Η [[Γαλλία]] ζημιώθηκε από αυτό το πρώιμο φαινόμενο brain drain.
 
Ο Λουδοβίκος επιχείρησε να ενοποιήσει τη Γαλλία από θρησκευτική άποψη. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, οι προτεστάντες στηνστη Γαλλία αποτελούσαν πολύ μικρή μειονότητα. Όλοι σχεδόν οι ευγενείς της βασιλικής αυλής αναγκάζονταν να είναι καθολικοί, αλλιώς έχαναν τους τίτλους ευγενείας τους. Το βασίλειο της Γαλλίας χαρακτηριζόταν την περίοδο βασιλείας του Βασιλιά-ήλιου Ήλιου ως "ένας βασιλιάς, μία πίστη, ένας νόμος" ("un roi, une foi, une loi").
 
== Πολιτιστική ανάπτυξη, Βερσαλλίες ==
[[Αρχείο:Louis XIV 1666 Charles le Brun.jpg|thumb|left|200px|Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ το [[1666]] από τον Σαρλ λε Μπρεν]]
 
Κατά τη βασιλεία του Λουδοβίκου, του ''Βασιλιά Ήλιου'' όπως τον αποκαλούσαν, σημειώθηκε πολύ μεγάλη ανάπτυξη στις τέχνες, τη [[ζωγραφική]], την [[γλυπτική]], την [[αρχιτεκτονική]], τη [[μουσική]] και στιςτις [[επιστήμη|επιστήμες]]. Παράλληλα, αξιοσημείωτη πρόοδο σημείωσαν τα γαλλικά γράμματα και το [[θέατρο]], ενώ τα γαλλικά έγιναν η γλώσσα του υψηλού πνεύματος και της υψηλής μόρφωσης στην [[Ευρώπη]]. [[Μολιέρος]], [[Ρακίνας]], [[Καρτέσιος]] και [[Πιερ Κορνέιγ|Κορνήλιος]] είναι μερικές από τις εξέχουσες προσωπικότητες του "Χρυσού" [[17ος αιώνας|17ου αιώνα]]. Ο Λουδοβίκος ίδρυσε το [[1663]] την Βασιλική Ακαδημία των Γραμμάτων, το [[1664]] την Ακαδημία Γλυπτικής και Ζωγραφικής, το [[1666]] την Βασιλική Ακαδημία Επιστημών και τέλος το [[1671]] την Βασιλική Ακαδημία της Αρχιτεκτονικής.
 
Επιπλέον κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, χτίστηκαν και δημιουργήθηκαν πολλά κτίρια και διάφορα άλλα έργα, όπως το Κανάλι του Μιντί, το [[1681]], που ενώνει τον [[Ατλαντικός Ωκεανός|Ατλαντικό Ωκεανό]] με τηντη Μεσόγειο, και περνάει μέσα από την [[Τουλούζη]]. Το [[1680]] δημιουργείται η "Γαλλική Κωμωδία" (Comédie Française), ή αλλιώς "Γαλλικό Θέατρο".
Το [[1680]] δημιουργείται η "Γαλλική Κωμωδία" (Comédie Française), ή αλλιώς "Γαλλικό Θέατρο".
 
Τον Νοέμβριο του [[1682]] ο Λουδοβίκος θέτει το έκτοτε διάσημο κολέγιο που φέρει το όνομά του ''(Lycée Louis-le-Grand)'' υπό την προστασία του. Το [[1702]] στο [[Παρίσι]] δημιουργείται αστυνομικό σώμα ενώ τίθεται σε λειτουργία ο δημόσιος φωτισμός.
Το [[1702]] στο [[Παρίσι]] δημιουργείται αστυνομικό σώμα ενώ τίθεται σε λειτουργία ο δημόσιος φωτισμός.
 
Οι [[Βερσαλλίες (παλάτι)|Βερσαλλίες]], το πολυτελές ανάκτορο του Λουδοβίκου ΙΔ', αλλά και των επόμενων Γάλλων βασιλέων, έγινε επισήμως το [[1682]] η έδρα του βασιλιά και της βασιλικής αυλής. Είναι το πιο μεγάλο και το πιο πολυτελές παλάτι στην Ευρώπη, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής που χτίστηκε αποκλειστικά για τον Λουδοβίκο ΙΔ'. Στις Βερσαλλίες τα πάντα είναι από χρυσό, μάρμαρο και κρύσταλλο ενώ δεσπόζουν εξαίσιες τοιχογραφίες και πίνακες ζωγραφικής. Ο πλούτος και η δύναμη προσωποποιούνται στις Βερσαλλίες, το κέντρο της βασιλείας και της απολυταρχίας. Εκτιμάται πως κόστισε μέχρι το τέλος της μοναρχίας περί τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ. Ο Λουδοβίκος είχε στη διάθεσή του 4.000 υπηρέτες, η συνολική επιφάνεια αυτού του ανακτόρου φτάνει τα 70.000 τετραγωνικά μέτρα, με 700 δωμάτια, 2.513 παράθυρα, 67 εσωτερικές σκάλες από πρώτης διαλογής μάρμαρο, και 483 καθρέφτες. Τεράστιοι κήποι απλώνονται έξω από τις Βερσαλλίες με έκταση 800 εκταρίων, σιντριβάνια, κανάλια, πάρκα, ητην Βασιλική Όπερα και ητην Βασιλική Εκκλησία. Η καθημερινή ζωή στην αυλή των Βερσαλλιών αποτελούνταν από φαντασμαγορικές δεξιώσεις, χορούς, γιορτές και πολυτελή γεύματα. 5.000 ευγενείς έμεναν γύρω από τις Βερσαλλίες.
 
Το κέντρο των Βερσαλλιών ήταν η Αίθουσα των Κατόπτρων (''Galerie des Glaces''), ένας διάδρομος μήκους 75 μέτρων με χιλιάδες κρύσταλλα και εκατοντάδες χρυσά κεριά που φώτιζαν τις πανάκριβες δεξιώσεις, καθώς και τοιχογραφίες.
 
== Το απόγειο της βασιλείας ==
Η πολιτική και στρατιωτική υπερίσχυση του Λουδοβίκου ΙΔ΄ και της Γαλλίας απέναντι στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες ενισχύθηκε με την ειρήνη της Νιμέγης. Οι γάλλοιΓάλλοι διπλωμάτες κυριαρχούσαν στο πολιτικό σκηνικό της Ευρώπης, η Γαλλία είχε τον ισχυρότερο στόλο στην Ευρώπη, πολεμικό και εμπορικό, τη στιγμή που το 1660 δεν υπήρχαν πάνω από 2 πολεμικά πλοία, η δύναμη και ο τεχνικός εξοπλισμός του στρατού της ήταν πέρα από τα όρια της εποχής εκείνης, η οικονομία άνθιζε και ολόκληρη η Ευρώπη μιμούνταν την γαλλική κουλτούρα. Στα χρόνια πριν, ο Λουδοβίκος ήταν απασχολημένος όχι μόνο με την εδαφική επέκταση της Γαλλίας, αλλά και με την επέκταση των αποικιών της. Εκτός από την Νέα Γη στον [[Καναδάς|Καναδά]] που ιδρύθηκε στα πρώτα χρόνια του 1600, ίδρυσε αποικίες στην [[Ινδία]]. Το [[1682]] ιδρύθηκε η πρώτη αποικία στον ποταμό [[Μισισιπής|Μισισιπή]], στην [[Βόρεια Αμερική]], και ονομάστηκε "Λουιζιάνα", προς τιμή του Βασιλιά Ήλιου. Το 1660 ιδρύθηκε η αποικία της Αϊτής, και αργότερα η [[Μαδαγασκάρη]], η σημερινή [[Γαλλική Γουιάνα]] και πολλές αποικίες στην δυτική ακτή της Αφρικής.
Στα χρόνια πριν, ο Λουδοβίκος ήταν απασχολημένος όχι μόνο με την εδαφική επέκταση της Γαλλίας, αλλά και με την επέκταση των αποικιών της. Εκτός από την Νέα Γη στον [[Καναδάς|Καναδά]] που ιδρύθηκε στα πρώτα χρόνια του 1600, αυτός ίδρυσε αποικίες στην [[Ινδία]]. Το [[1682]] ιδρύθηκε η πρώτη αποικία στον ποταμό [[Μισισιπής|Μισισιπή]], στην [[Βόρεια Αμερική]], και ονομάστηκε "Λουιζιάνα", προς τιμή του Βασιλιά Ήλιου. Το 1660 ιδρύθηκε η αποικία της Αϊτής, και αργότερα η [[Μαδαγασκάρη]], η σημερινή [[Γαλλική Γουιάνα]] και πολλές αποικίες στην δυτική ακτή της Αφρικής.
 
== Η ζωή στις Βερσαλλίες υπό τον Βασιλιά Ήλιο ==
Γραμμή 164 ⟶ 159 :
Το [[παλάτι των Βερσαλλιών]] ήταν το θέατρο στο οποίο διαδραματιζόταν η ζωή της γαλλικής βασιλικής αυλής, η οποία έλαμπε κυριολεκτικά και είχε γίνει πρότυπο και για τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές βασιλικές αυλές. Σχεδόν κάθε μέρα διοργανώνονταν φαντασμαγορικές γιορτές, οι οποίες κόστιζαν πολλές χιλιάδες φράγκα.
 
Από τον Οκτώβριο και ως το [[Πάσχα]], κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Πέμπτη δημιουργήθηκαν ξεχωριστά απογεύματα, αφιερωμένα από τις 7 ως τις 10 το βράδυ σε χορούς, μασκέ πάρτι μασκέ, γεύματα και χαρτοπαιξία. Μέσα στα πολυτελέστατα δωμάτια του Βασιλιάβασιλιά, μαζεύονταν πολλοί ευγενείς. Η αίθουσα του Απόλλωνα ήταν η αίθουσα για μουσική και χορό, ενώ στην αίθουσα του Ερμή παίζονταν υπέρογκα χρηματικά ποσά σε καζίνο και τυχερά παιχνίδια. Στο σαλόνι της Άρτεμης εγκαταστάθηκε ένα τεράστιο τραπέζι για μπιλιάρδο. Στο σαλόνι της [[Αφροδίτη (μυθολογία)|Αφροδίτης]] βρίσκονταν 3 πολυτελέστατοι μπουφέδες με πάστες, τούρτες γλυκά, δροσιστικά ποτά όπως λικέρ, κρασιά, χυμοί φρούτων κτλ. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες, τα ποσά που χάνονταν στον τζόγο ήταν πρωτοφανή: Κάποτε η εγγονή του Βασιλιά Ήλιου, δούκισσα της Βουργουνδίας, έχασε ένα βράδυ 600.000 φράγκα, ενώ ο παππούς της Λουδοβίκος ακόμη και 4.000.000 φράγκα σε μια βραδιά. Πολλές μαρτυρίες λένε για τον απέραντο πλούτο σ' αυτές τις γιορτές, καθώς και για τα πανάκριβα ρούχα που φορούνταν. Ο διάσημος θεατρικός συγγραφέας [[Μολιέρος]] ήταν ο κύριος διοργανωτής των διασκεδάσεων της βασιλικής αυλής μέχρι το [[1673]].
Πολλές μαρτυρίες μας λένε για τον απέραντο πλούτο σ' αυτές τις γιορτές, καθώς και για τα πανάκριβα ρούχα που φορούνταν.
Ο διάσημος θεατρικός συγγραφέας [[Μολιέρος]] ήταν ο κύριος διοργανωτής των διασκεδάσεων της βασιλικής αυλής μέχρι το [[1673]].
 
Το [[1673]] διοργανώθηκαν οι "Μεγάλες Γιορτές", στο απόγειο της Βασιλείαςβασιλείας του Μεγάλου Βασιλιά. Ολόκληρη η Ευρώπη κοιτούσε έκπληκτη από τον πλούτο που επιδείχτηκε αυτές τις 6 μέρες που διήρκεσαν οι γιορτές. Θεατρικές παραστάσεις, όπερες, μπαλέτα, χοροί μεταμφιεσμένων, βόλτες στα κανάλια των Βερσαλλιών με χρυσές βάρκες, παρελάσεις αλόγων και ξένων πρεσβειών, γεύματα, από τα οποία το "Μεγάλο Γεύμα", που είναι ανεπανάληπτο στην Ιστορία: 300 πορσελάνινα πιάτα με φρούτα, 600 ποτήρια γεμάτα κρασί και λικέρ, φρούτα από την [[Αφρική]] μέχρι την [[Ινδία]], ακόμη και παγωτό σερβιρίστηκε στους υψηλούς καλεσμένους.
 
Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα της πολυτέλειας του Βασιλιά Ήλιου, είναι ότι ένα χρόνο πριν πεθάνει, το [[1714]], υποδέχτηκε τους πρεσβευτές του [[Σιάμ]] στις [[Βερσαλλίες]], φορώντας ένα κοστούμι γεμάτο από διαμάντια, το οποίο ζύγιζε μόνο του 20 κιλά. Υπολογίζεται ότι κόστισε 12.500.000 λίβρες, δηλαδή 2.500.000 δολάρια.
Γραμμή 175 ⟶ 168 :
[[Αρχείο:Nicolas de Largillière 003.jpg|thumb|250px|left|Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ το 1715-20. Δεξιά η προτομή του πατέρα του Λουδοβίκου ΙΓ΄ και αριστερά η προτομή του πάππου του Ερρίκου Δ΄. Δεξιά του ο γιος του Λουδοβίκος μεγάλος Δελφίνος, αριστερά του ο εγγονός του Λουδοβίκος Δελφίνος. Τον δισεγγονό του, μέλλοντα Λουδοβίκο ΙΕ΄ κρατά η γκουβερνάντα του μαντάμ ντε Βενταντούρ.]]
 
Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ΙΔ' φημιζόταν για τητην γοητεία και τη φιλικότητα του. Ήταν επίσης αρκετά ευγενικός. Τα μεγαλύτερό του προτέρημα ήταν η γνώση των ανθρώπων και η επιτυχής επιλογή προσώπων. Δεν κουραζόταν εύκολα και δούλευε πολλές ώρες την ημέρα. Στις συνεδριάσεις άκουγε με προσοχή όλους όσοι μιλούσαν. Αντιμετώπιζε τον θάνατο με αυτοκυριαρχία και δεν φοβόταν εύκολα. Παρόλα αυτά, διακρινόταν επίσης και για τον μεγάλο εγωισμό του και την αίσθηση ότι αυτός ήταν ο καλύτερος και πάσχιζε να έχει μεγάλη φήμη και δόξα.
 
Σύμφωνα με μαρτυρίες, ο Λουδοβίκος δεν ξεπερνούσε το 1,75, αλλά τον διέπνεε μίαμια εκπληκτική κομψότητα και εντυπωσίαζε με την ανωτερότητα και την ομορφιά του. Ήταν αρκετά σθεναρός
 
Όσον αφορά τα ερωτικά θέματα, ασκούσε πολύ μεγάλη γοητεία στις γυναίκες. Η οικογένεια ήταν γιαγι' αυτόν πολύ σημαντική και πρόσεχε ιδιαίτερα τα παιδιά του, όχι μόνο τα νόμιμα, αλλά και αυτά που είχε αποκτήσει με ερωμένες.
 
Του άρεσαν οι διασκεδάσεις και οι γιορτές. ΜέχριΜάλιστα, μέχρι τα 30 χρόνια του μάλιστα χόρευε υπέροχα, έτρεφε μεγάλη αγάπη για το [[θέατρο]], τη [[μουσική]] και την [[ιππασία]].
 
=== Ο ήλιος ως έμβλημα ===
Ο Λουδοβίκος επέλεξε για έμβλημαέμβλημά του τον ήλιο. Ο [[ήλιος]] είναι το άστρο που δίνει ζωή, είναι το σύμβολο της τάξης. Βασίλευε ως ήλιος στην γαλλική βασιλική αυλή, στους ευγενείς και στην Γαλλία. Μάλιστα σε μια γιορτή των Βερσαλλιών ο Λουδοβίκος μεταμφιέστηκε σε ήλιο.
 
===Οικογένεια και ερωμένες===
Γραμμή 191 ⟶ 184 :
* άλλα πέντε τέκνα: η Μαρία-Θηρεσία απεβίωσε 5 ετών, ο Φίλιππος-Κάρολος 3 ετών και τα υπόλοιπα τρία έζησαν μερικούς μήνες.
 
Το 1683 απεβίωσε η Μαρία-Θηρεσία και ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ΙΔ' έκανε ερωμένη του την γκουβερνάντα των νόθων τέκνων του, [[Φραγκίσκη του Μεντνόν|Φρανσουάζ ντ' Ωμπινέ, μαρκησία ντε Μαιντνόν]] (Françoise d'Aubigné, Marquise de Maintenon 1635-1719). Πιστεύεται ότι τη νυμφεύτηκε (μυστικά) το 1684.
 
Από μία ερωμένη του αγνώστου ονόματος, κηπουρό, είχε ένα φυσικό τέκνο:
Γραμμή 212 ⟶ 205 :
Από την ερωμένη του Μαρία-Αγελική ντε Σκοράιγ, δούκισσα ντε Φοντάνζ (Marie Angélique de Scorailles, duchess de Fontanges 1661-1681) είχε ένα ή δύο θνησιγενή τέκνα.
 
Άλλες ερωμένες του ήταν: η Μπον ντε Πονζ ντ' Εντικούρ (Bonne de Pons d'Heudicourt), η Αικατερίνη-Καρλόττα ντε Γκραμόν (Catherine Charlotte de Gramont), η Άννα ντε Ροάν-Σαμπό (Anne de Rohan-Chabot) και η Ισαβέλλα ντε Λουντρ (Isabelle de Ludres).
 
== Τα τελευταία χρόνια ==
Τα τελευταία χρόνια της βασιλείας του Λουδοβίκου ΙΔ΄ ήταν αρκετά δύσκολα, τόσο σε επίπεδο οικογενειακό όσο και σε επίπεδο πολιτικό. Μία μία αρχίζουνΜια-μια, μετά το [[1700]], αρχίζουν να σβήνουν οι ακτίνες του Βασιλιά Ήλιου. Το [[1711]] πεθαίνει ο γιος του, Λουδοβίκος, ο οποίος προοριζόταν για επόμενος βασιλιάς. Τον επόμενο χρόνο, το [[1712]] πεθαίνει ο εγγονός του, δούκας της Βουργουνδίας, η γυναίκα του εγγονού του καθώς και ένας δισέγγονός του. Αυτό ήταν μεγάλο χτύπημα για την γαλλική βασιλική οικογένεια. Έτσι μένουν μόνο 2 εγγόνια και 1 δισέγγονος ως νόμιμοι κληρονόμοι του γαλλικού θρόνου. Ο ένας εγγονός του, έγινε βασιλιάς της Ισπανίας το 1701 με το όνομα [[Φίλιππος Ε΄ της Ισπανίας|Φίλιππος Ε΄]]. Οι θάνατοι συνεχίζονται. Το [[1714]] πεθαίνει και ο 2ος εγγονός του και, έτσι, μόνος διάδοχος του θρόνου μένει ένας δισέγγονος, ο μέλλων [[Λουδοβίκος ΙΕ΄ της Γαλλίας|Λουδοβίκος ΙΕ΄]], ο οποίος τον διαδέχθηκε σε ηλικία 5 ετών, υπό την αντιβασιλεία του θείου του, δούκα [[Φίλιππος Β' της Ορλεάνης|Φιλίππου της Ορλεάνης]].
Οι θάνατοι συνεχίζονται. Το [[1714]] πεθαίνει και ο 2ος εγγονός του και, έτσι, μόνος διάδοχος του θρόνου μένει ένας δισέγγονος, ο μέλλων [[Λουδοβίκος ΙΕ΄ της Γαλλίας|Λουδοβίκος ΙΕ΄]], ο οποίος τον διαδέχθηκε σε ηλικία 5 ετών, υπό την αντιβασιλεία του θείου του δούκα [[Φίλιππος Β' της Ορλεάνης|Φιλίππου της Ορλεάνης]].
 
=== Οικονομική κατάσταση ===
Εκτός από τα οικογενειακά προβλήματα και τους θανάτους που διέλυσαν κυριολεκτικά τον γαλλικό βασιλικό οίκο, ο [[Πόλεμος της Ισπανικής Διαδοχής]], που άρχισε το [[1701]] και διήρκεσε 12 χρόνια κυριολεκτικά, γονάτισε οικονομικά την Γαλλία. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι πέθαιναν από τις αρρώστιες, το κρύο και την πείνα, οι χειμώνες ήταν οι πιο κρύοι στην ιστορία της Γαλλίας (ειδικά ο χειμώνας [[1708]]/ [[1709]] και [[1710]]/ [[1711]]), ώσπου εμφανίστηκε πρόβλημα στο να ζεστάνουν το ίδιο το ανάκτορο των Βερσαλλιών, εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες πέθαιναν στις μάχες, η οικονομική εξαθλίωση ήταν τέτοια ώστεπου ο βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΔ΄ αναγκάστηκε να πάρει όλα τα κοσμήματα, τα μαχαιροπίρουνα, τα πιάτα και ότι άλλο υπήρχε σε χρυσό στις Βερσαλλίες για να τα λιώσουν και να γίνει χρήμα!.
 
=== Τέλος της βασιλείας ===
Τελικά, όταν στις [[1 Σεπτεμβρίου]] του [[1715]] ο βασιλιάςΒασιλιάς ήλιοςΉλιος της Γαλλίας απεβίωσε στις Βερσαλλίες, σε ηλικία 77 χρόνων, η βασιλεία του ήταν η μακρότερη στην ιστορία της Ευρώπης. Παρόλο που άφησε τη Γαλλία σε δεινή οικονομική κατάσταση, η βασιλεία του αποτέλεσε σταθμό στη γαλλική ιστορία, λόγω του κύρους που απέκτησε η Γαλλία στον ευρωπαϊκό χώρο. Σπουδαίοι συγγραφείς, ζωγράφοι και αρχιτέκτονες, όπως ο [[Μολιέρος]], ο [[Ρακίνας]], ο Μπουαλώ, και ο [[Λε Νοτρ]] υποστηρίχθηκαν από τον Λουδοβίκο ΙΔ΄, και γι' αυτό μπορεί να θεωρηθεί επάξια ως ένας από τους μεγαλύτερους μαικήνες της τέχνης και του πολιτισμού στην ιστορία της Ευρώπης. Ο γαλλικός κλασικισμός έφτασε στο ζενίθ του κατά τη βασιλεία του, και ο γαλλικός πολιτισμός απέκτησε τέτοιο κύρος, ώστε τους επόμενους αιώνες η γαλλική γλώσσα ομιλείτο από την ελίτ της ευρωπαϊκής κοινωνίας. Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ σημάδεψε ανεξίτηλα όλον τον 17ο αιώνα, και γι' αυτό ο αιώνας αυτός ονομάζεται συχνά ''Μεγάλος Αιώνας (Grand Siècle)'', ή ''Αιώνας του Λουδοβίκου ΙΔ΄, και θεωρείται ανάλογος του χρυσού αιώνα του [[Περικλής|Περικλή]] της [[αρχαία Αθήνα|αρχαίας Αθήνας]].
 
== Συγγραφικά έργα ==
* '''Απομνημονεύματα για την διδασκαλία του δελφίνου''': Τα πολιτικά απομνημονεύματα του Λουδοβίκου. Γράφτηκαν ουσιαστικά για να μυήσουν τον διάδοχο του θρόνου (δελφίνο) στα μυστικά της πολιτικής. Άρχισε να τα συγγράφει το 1670 και περιλαμβάνουν τα έτη 1661, 1662, 1666, 1667 και 1668 καθώς και το 1679 και τις πολιτικές συμβουλές του προς τον εγγονό του βασιλιά της Ισπανίας Φίλιππο Ε΄ το έτος [[1700]].
Το [[1749]] αυτααυτά τα έγγραφα δόθηκαν στην βασιλική βιβλιοθήκη.
* '''Τρόπος για να δει κανείς τους κήπους των Βερσαλλιών''': Ο τροποςτρόπος για να απολαύσει κανείς τους μαγευτικούς κήπους του ανακτόρου.Οι βασιλικοί κήποι είχαν και μια πολιτική σημασία να εκπληρώσουν, η έκφραση τους ως όργανο του κράτους ήταν ολοφάνερη. Ο Λουδοβίκος αγαπούσε πολύ τους τεράστιους κήπους του,για γι' αυτό και συνέγραψε αυτό το έργο, με την βοηθειαβοήθεια του οποίου παρακολουθεί κανείς τους κήπους με μια λογική σειρά.
 
== Πηγές ==
* Βιογραφικό σημείωμα της εγκυκλοπαιδειαςεγκυκλοπαίδειας ''Δομή'' για τον Λουδοβίκο ΙΔ΄
 
== Βιβλιογραφία ==