Θερμαϊκός κόλπος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
== Δείτε επίσης == Ανθίσεις φυτοπλαγκτού στο Θερμαϊκό κόλπο |
Diu (συζήτηση | συνεισφορές) συγχώνευση λήμματος |
||
Γραμμή 2:
Ο '''Θερμαϊκός Κόλπος''' είναι ο μεγαλύτερος κόλπος του [[Αιγαίο Πέλαγος|Αιγαίου πελάγους]]. Βρέχει τη [[Θεσσαλονίκη]] στο βορειότερο σημείο του, την [[Πιερία]] στα δυτικά και τη [[Χαλκιδική]] στα ανατολικά. Το πλάτος του κυμαίνεται από 5 [[χιλιόμετρο|χιλιόμετρα]] στην περιοχή της Θεσσαλονίκης μέχρι 50 στο νοτιότερο τμήμα του. Στον Θερμαϊκό εκβάλλουν οι [[ποταμός|ποταμοί]] [[Αξιός]], [[Αλιάκμονας]], [[Λουδίας]], [[Γαλλικός]] και [[Δενδροπόταμος]], καθώς και αρκετοί μικρότεροι. Στις δυτικές του ακτές δεσπόζουν τα [[Πιέρια όρη]] και ο [[Όλυμπος]]. Οι ακτές του συγκεντρώνουν μερικές από τις ομορφότερες παραλίες της [[Ελλάδα|Ελλάδας]], τις οποίες επισκέπτεται μεγάλος αριθμός [[Τουρισμός|τουριστών]].<br />
Πήρε το όνομά του από την [[Αρχαία Θέρμη]], πόλη που βρισκόταν στην θέση της σημερινής Θεσσαλονίκης. Από τους [[Ρωμαίοι|Ρωμαίους]] ονομαζόταν '''''Thermaicus''''' ή '''''Thermaeus sinus''''' (Θερμαϊκός κόλπος) ή '''''Macedonicus sinus''''' (Μακεδονικός κόλπος).<br />
== Μορφολογία περιοχής του Θερμαϊκού κόλπου ==
O Θερμαϊκός κόλπος, είναι μια ημίκλειστη περιοχή της Ανατολικής μεσογείου με μέγιστο βάθος τα 45 m, η οποία βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του Αιγαίου. Στο εσωτερικό μέρος του κόλπου, βρίσκεται ένα από τα μεγαλύτερα εμπορικά λιμάνια της Ελλάδας. Τρεις ποταμοί (Αλιάκμονας, Αξιός και Λουδίας) εκβάλλουν στα δυτικά του κόλπου.<ref name=":0">{{Cite journal|url=https://academic.oup.com/plankt/article/26/4/445/1435527/Dinophysis-blooms-in-Greek-coastal-waters|title=Dinophysis blooms in Greek coastal waters (Thermaikos Gulf, NW Aegean Sea)|last=Koukaras|first=Konstantinos|last2=Nikolaidis|first2=Georgios|date=2004-04-01|journal=Journal of Plankton Research|issue=4|doi=10.1093/plankt/fbh042|volume=26|pages=445–457|issn=0142-7873}}</ref> Κατά μήκος της δυτικής ακτής του κόλπου, βρίσκεται η σημαντικότερη περιοχή καλλιέργειας δίθυρων μαλακίων της Ελλάδας.
== Πόλεις και κωμόπολεις ==
Γραμμή 33 ⟶ 36 :
*[[Γέφυρα Νέας Ποτίδαιας]]
▲* [[Ανθίσεις φυτοπλαγκτού στο Θερμαϊκό κόλπο]]
=== Μικροφύκη που δημιουργούν ανθίσεις στο Θερμαϊκό ===
Ανάλογα με τα προβλήματα που προκαλούν , τα δυνητικά επιβλαβή φύκη μπορούν να χωριστούν σε τρεις μεγάλες κατηγορίες.
* Η πρώτη περιλαμβάνει μη επιβλαβείς οργανισμούς, οι οποίοι αποχρωματίζουν το νερό όταν βρίσκονται σε μεγάλες ποσότητες. Υπό ορισμένες συνθήκες, ωστόσο, η έλλειψη οξυγόνου που δημιουργείται ως απόρροια της βακτηριακής αναπνοής κατά την αποικοδόμηση της βιομάζας των φυκών, οδηγεί σε μαζικό θάνατο τόσο ψαριών , όσο και ασπόνδυλων. Στον Θερμαϊκό, κατά την περίοδο 2000-2004, τέτοιου είδους ανθίσεις, έχουν προκληθεί από [[δινομαστιγωτά]] του γένους'' Prorocentrum (P. redfeldii, P. micans, P. triestinum, και P. obtusidens, '' από το ετερότροφο, βιοφωσφορίζον δινομαστιγωτό ''Noctiluca scintillans, το'' ραφιδιόφυτο ''Chattonella'' cf. ''globoda'', και το γυμνό δινομαστιγωτό ''Gymnodinium sp.'' <ref name=":1">Nikolaidis, Georgios, et al. "Harmful microalgal episodes in Greek coastal waters." ''Journal of Biological Research. Scientific Annals of the School of Biology'' 3 (2005): 77-85.</ref>
* Η δεύτερη κατηγορία οργανισμών, απoτελείται από μικροφύκη τα οποία μπορούν να προκαλέσουν φθορά στα βράγχια των ψαριών είτε μηχανικά είτε μέσω εξωγενών ουσιών με αιμολυτική δράση''.'' Παραδείγματα τέτοιων οργανισμών οι οποίοι έχουν καταγραφεί σε μεγάλη ποσότητα στο Θερμαϊκό είναι είδη του γένους ''Κarenia''.<ref name=":1" /> Ορισμένα είδη του γένους αυτού ευθύνονται για την παραγωγή τοξινών, όπως είδος ''Karenia brevis'' το οποίο ευθύνεται για την παραγωγή συγκεκριμένης μπρεβετοξίνης, και θεωρείται ως ο αιτιολογικός παράγοντας των δηλητηριάσεων τύπου NSP ( Neurotoxic Shellfish poisoning)
* H τρίτη κατηγορία που έχει παρατηρηθεί, περιλαμβάνει οργανισμούς που παράγουν ουσίες δυνητικά τοξικές οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν γαστρεντερικές και νευρολογικές παθήσεις καθώς και θάνατο στον άνθρωπο μετά από κατανάλωση μολυσμένων θαλασσινών (κυρίως δίθυρων μαλακίων) H πρώτη αναφορά σε επιπλοκές από τοξικά μικροφύκη ανάγεται στη δεκαετία του 1960. Το φαινόμενο της «[[Ερυθρά παλίρροια|ερυθράς παλίρροιας]]» , το οποίο οδήγησε σε μαζική θνησιμότητα ψαριών, καταγράφεται από τον Αναγνωστίδη (1968), κατά μήκος της παραλιακής οδού της Θεσσαλονίκης.<ref name=":1" />
=== Επιβλαβείς ανθίσεις φυκών (ΗΑΒ Harmfull Algal Blooms) ===
Η πρώτη καταγραφή άνθισης τοξικών μικροφυκών στην Ελλάδα ήταν η πληθυσμιακή έκρηξη του δινομαστιγωτού ''Dinophysis'' cf. ''acuminata'' στο Θερμαϊκό κόλπο τον Ιανουάριο του 2000, και αποτέλεσε και το έναυσμα για τη έναρξη προγράμματος καταγραφής τοξικών ανθίσεων. Η άνθιση αυτή αποτελούταν κατά 98% από κύτταρα του είδους Dinophysis cf acuminata, το οποίο είναι υπεύθυνο για την εμφάνιση κρουσμάτων διαρροϊκού τύπου δηλητηρίασης από οστρακοειδή (DSP, Diarrhetic Shellfish Poisoning).<ref name=":1" /> Κατά την άνθιση του 2004, καταγράφονται τα εξής ήδη του γένους ''Dinophysis: D''. cf. ''acuminata, D. sacculus'' Stein, ''D rotundata'' Claparede & Lachmann, ''D fortii, D. odiosa'' Tai & Skogsberg και ''D. caudata''.<ref name=":0" /> Κατά τη διάρκεια της άνθισης, επικρατούσαν επίσης τα [[διάτομα]] ''Skeletonema costatum, Leptocylindrus minimus'' και ''Rhizosolenia setigera'' και τα δινομαστιγωτά ''Heterocapsa sp''. Και ''Gymnodinium spp''. Το ''Gonyaulax spinifera'' είναι ένα άλλο δινομαστιγωτό το οποίο έχει ανιχνευθεί στις ελληνικές θάλασσες, με την πρώτη άνθιση στο Θερμαϊκό κόλπο να περιγράφεται τους μήνες Οκτώβριο-Νοέμβριο του 2013, η οποία διήρκησε ακριβώς τρεις εβδομάδες. Επίσης, την ίδια περίοδο παρατηρείται και άνθιση του δινομαστιγωτού ''Dinophysis. cf. ovum''. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που παρατηρήθηκε άνθιση του συγκεκριμένου είδους κατά τους φθινοπωρινούς και όχι τους εαρινούς μήνες.
Τα είδη του γένους ''Pseudo-nitzschia'' αποτελούν βασικά μέλη της φυτοπλαγκτικής κοινωνίας των ελληνικών παράκτιων υδάτων και πολλά από αυτά έχει αναφερθεί ότι παράγουν μια νευροτοξίνη, το δομοικό οξύ (DA) το οποίο αποτελεί την ουσία που ευθύνεται για την αμνησιακού τύπου δηλητηρίαση από οστρακώδη (ASP, Amnesic Shellfish poisoning) Στο Θερμαϊκό παρατηρούνται συχνά ανθίσεις του παραπάνω διατόμου, αλλά δεν έχει υπάρξει κανένα κρούσμα ASP.<ref name=":1" />
=== Πρόγραμμα ανίχνευσης τοξικών μικροφυκών ===
Από το 2000, λειτουργεί στο τμήμα Βιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης η Μονάδα ανίχνευσης δυνητικά τοξικών θαλάσσιων μικροφυκών. <ref name=":1" /> Η λειτουργία της μονάδας έγκειται στη διαρκή παρακολούθηση ενός μεγάλου αριθμού περιοχών της χώρας με συνεχή καταγραφή της συγκέντρωσης των διαφόρων ειδών μικροφυκών. Στόχος της είναι η έγκαιρη πρόβλεψη μιας πιθανής άνθισης ώστε να ληφθούν κατάλληλα μέτρα από τις περιφέρειες.
== Σημείωση ==
Λεπτομερείς ναυτιλιακές πληροφορίες για το Θερμαϊκό κόλπο παρέχει ο [[Ελληνικός Πλοηγός]] 3ος τόμος και ιδιαίτερα ο [[χάρτης ελληνικής έκδοσης]]: '''ΧΕΕ-255''', που καλύπτει όλο τον κόλπο.
== Παραπομπές ==
<references />
{{Ελλάδας γεωγραφία-επέκταση}}
| |||