Σπάτα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Τα '''Σπάτα''' συνιστούναποτελούν πόλη της Ανατολικής Αττικής και υπήρξαν έδρα του τέως [[δήμος Σπάτων-Λούτσας|δήμου Σπάτων-Λούτσας]]. Βρίσκονται στο κέντρο της πεδιάδας των Μεσογείων (πουενώ οριοθετείται από τους ορεινούς όγκους της [[Πεντελικό όρος|Πεντέλης]], του [[όρος Υμηττός|Υμηττού]] και της [[Μερέντα]]ς) καιβρίσκονται πάνω σε λόφο. Διοικητικά υπάγονται στη [[Νομαρχία Ανατολικής Αττικής]], ενώ επίνειό τους είναι η [[Λούτσα Αττικής|Λούτσα]]. Με το [[Πρόγραμμα Καλλικράτης]] τα Σπάτα απετέλεσαν την έδρα του νέου [[Δήμος Σπάτων - Αρτέμιδος|Δήμου Σπάτων - Αρτέμιδος]].

Τα διοικητικά όρια του δήμου εκτείνονται σε απόσταση 20 χιλιομέτρων ανατολικά των [[Αθήνα|Αθηνών]], από τις ορεινές απολήξεις του Υμηττού και της Πεντέλης, μέχρι τον [[Κόλπος Πεταλιών|Κόλπο των Πεταλιών]]. Περιβάλλεται από τις δορυφορικές πόλεις της [[Παιανία]]ς, της [[Παλλήνη Αττικής|Παλλήνης]], του [[Πικέρμι|Πικερμίου]], της [[Ραφήνα|ΡαφήνοςΡαφήνας]], [[Αρτέμιδα Αττικής|της Αρτέμιδος]] και του [[Μαρκόπουλο Μεσογαίας|Μαρκοπούλου]]. Εντός των διοικητικών του ορίων αναπτύσσονται πολλά διάσπαρτα χωριά όπου ιδρύονται τοπικοί πολιτιστικοί σύλλογοι που συμβάλλουν στην ανάπτυξη και ανάδειξή τους. Ορισμένα από αυτά είναι η [[Χριστούπολη Σπάτων|Χριστούπολη]], η [[Αγία Κυριακή Σπάτων|Αγία Κυριακή]], η [[Βελανιδέζα Σπάτων|Βελανιδέζα]] και πολλά άλλα.

Ο σύγχρονος οικισμός των Σπάτων συγκροτείται σταδιακά από την εποχή της [[τουρκοκρατία]]ς, ενώ αναγνωρίζεται ως κοινότητα της Αττικής το [[1912]]. Το [[1952]] αναγνωρίζεται ως [[Δήμος Σπάτων-Λούτσας]] της [[Ανατολική Αττική|Ανατολικής Αττικής]], ενώ το 2011 συνενώθηκε με το Δήμο [[Αρτέμιδα Αττικής|Αρτέμιδας]] συγκροτώντας το σημερινό δήμο. Η Δημοτική Ενότητα Σπάτων καταλαμβάνει έκταση 52.469 στρεμμάτων, το μεγαλύτερο τμήμα των οποίων καλύπτεται από αγροτικές εκτάσεις κι ένα μικρό κομμάτι συνιστά το παραδοσιακό κέντρο του οικισμού. Κατά την [[Ελληνική απογραφή 2011|απογραφή του 2011]] παρουσίαζε 12.333 κατοίκους, ήτοι 235 κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο.

Τα τελευταία χρόνια η περιοχή γνωρίζει μεγάλη ανάπτυξη, τόσο οικιστικά όσο και εμπορικά, λόγω της λειτουργίας του γειτονικού [[Διεθνές Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος|αεροδρομίου "Ελευθέριος Βενιζέλος"]]. Διαθέτει επίσης πολύ καλή συγκοινωνιακή σύνδεση και μέσω λεωφορειογραμμώνγραμμών αστικών λεωφορείων που περνούν από την [[Αρτέμιδα Αττικής|Αρτέμιδα]] και τα Σπάτα και κατευθύνονται προς το σταθμό της [[Δουκίσσης Πλακεντίας]] στην [[Αθήνα]]. Η δημιουργία του Αεροδρομίου των Σπάτων έφερε μετά το [[2000]] ταχύτατη οικιστική ανάπτυξη τόσο στην ίδια την πόλη των Σπάτων όσο πολύ περισσότερο στις δορυφορικές πόλεις του Γέρακα, της Παλλήνης και της Αρτέμιδας. Τα χωράφια στις περιοχές γύρω απο τα Σπάτα αντικαταστάθηκαν μετά το [[2002]] με νεόδμητους οικισμούς όπως η Άνω και η Κάτω Μπαλάνα, η Παλαιοπαναγιά, η Χριστούπολη, η συνοικία Παπαγγελάκη και η Αργιθέα λόγω της δημιουργίας του αεροδρομίου.

Τα σημερινά Σπάτα στην αρχαιότητα αποτελούσαν τον αττικό δήμο της [[Ερχία|Ερχιά]]ς, που ανήκε στην Αιγηίδα φυλή και τοποθετείτο στη Μεσογαία χώρα σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση του [[Κλεισθένης|Κλεισθένους.]] Στην περιοχή τοποθετείται ο παλαιότερος οικισμός της Κυθήρου, που ανήκε στην Πανδιονίδα φυλή σύμφωνα με την προ-Κλεισθένειο διαίρεση, αλλά η ακριβής ταυτοποίηση της Κυθήρου δεν έχει καταστεί δυνατή μέχρι σήμερα. Λόγω της θέσης τους πάνω σε λόφο, τα Σπάτα ήταν πάντα τόπος πρόσφορος για κατοίκηση, τόσο για λόγους αμύνης, όσο και για λόγους εξοικονόμησης της καλλιεργήσιμης γης. Ο παλιότερος προϊστορικός οικισμός ανακαλύφθηκε στον λόφο Ζαγάνι που βρίσκεται στα ανατολικά των Σπάτων πολύ κοντά στην Αρτέμιδα και βόρεια από το Αεροδρόμιο των Σπάτων, χρονολογήθηκε περίπου το [[3000]] π.χ., ο λόφος ισοπεδώθηκε σήμερα προκειμένου να εξασφαλιστεί η ασφάλεια πτήσεων των αεροσκαφών από το αεροδρόμιο. Οι κάτοικοι του προϊστορικού οικισμού ασχολούνταν με την καλλιέργεια του [[Αμπέλι|αμπελιού]] και της [[Ελιά|ελιάς,]] ο οικισμός διατηρήθηκε περισσότερο από μια χιλιετία γύρω στο [[2000]] π.χ. ήταν ένας από τους 4 μεγαλύτερους οικισμούς στην περιοχή των Μεσογείων μαζί με την [[Βραυρώνα]], τις [[Λαμπτρές]] και τον [[Σφηττός|Σφηττό.]] Στην θέση Μαγκούλιζα στα νότια του σημερινού πολεοδομικού συγκροτήματος των Σπάτων, γύρω από την οδό Μυκηναϊκών Τάφων ο αρχαιολόγος Σταματάκης ανακάλυψε το [[1877]] ισχυρό [[Μυκηναϊκός πολιτισμός|Μυκηναϊκό βασίλειο]] της περιόδου [[1500]] π.χ.- [[1000]] π.χ. τότε που οι Μυκηναίοι ήταν στο μέγιστο σημείο της ακμής τους.

Τα Σπάτα σήμερα είναι μια αγροτική κωμόπολη με παραγωγή αμπελουργικών προϊόντων και δευτερευόντως ελαιολάδου. Στην περιοχή εδρεύουν ελαιοτριβεία και πολλά οινοποιεία, παραδοσιακά και σύγχρονα. Το θρησκευτικό στοιχείο είναι έντονο -στην περιοχή. οιΟι δύο μεγαλύτεροι ναοί της πόλης των Σπάτων είναι ο ναός της Αναστάσεως του Χριστού στην είσοδο της πόλης από τα δυτικά με προσκυνηματική εικόνα που θεωρείται προστάτης των αυτοκινητιστών, και ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο κέντρο της πόλης. Στα Σπάτα βρίσκεται η Ιερά Μητρόπολις Μεσογαίων και Λαυρεωτικής που ιδρύθηκε το [[1974]] στα ΒΑ των Σπάτων επί της οδού Βυζαντίου με πρώτο επίσκοπο τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Αγαθόνικο σαν παράρτημα της Μητρόπολης Αττικής και Μεγαρίδας. Ο ναός του Αγίου Νικολάου ανηγέρθη το [[1988]] στον περίβολο της Ιεράς Μητρόπολης Μεσογαίων και Λαυρεωτικής σήμερα εμφανίζονται σαν ενιαίο θρησκευτικό συγκρότημα. Ως πολιούχοι τιμώνται οι Απόστολοι Πέτρος και Παύλος, ξωκκλήσι των οποίων είναι χτισμένο την πρώτη περίοδο της [[Τουρκοκρατία]]ς ([[1450]] - [[1480]]) κοντά στην ανατολική παρυφή της κωμόπολης στην μορφή σταυροειδούς ναού με τρούλο. Η εορτή των Αγίων στις 29 Ιουνίου εορτάζεται με τριήμερο πανηγύρι, το οποίο κορυφώνεται με την ολοήμερη και ολονύκτια ετοιμασία περίπου 50 καζανιών [[στιφάδο]]υ, από μοσχαρίσιο κρέας και [[κρεμμύδι]]α, την παραμονή της εορτής. Το στιφάδο προαγοράζεται από δημότες και άλλους πιστούς και μοιράζεται σε αυτούς την ημέρα της εορτής των δύο Αποστόλων.

Η πόλη είναι γνωστή για τις αθλητικές εγκαταστάσεις που συναντώνται στην είσοδο της πόλης επί της Λεωφόρου Σπάτων. Επιπλέον, τα Σπάτα έχουν καταστεί σημαντικός συγκοινωνιακός κόμβος λόγω της γειτνίασήςαπόστασής τους μεαπό τον Διεθνή Αερολιμένα των Αθηνών. Κύριες πλατείες είναι η Πλατεία Ξενοφώντος στο κέντρο της πόλης στηνη οποία πραγματοποιούνταιβρίσκεται έργαεπί ανάπλασηςτης καικεντρικής πεζοδρόμησηςοδού τωνΒασιλέως γύρω δρόμων, τοποθέτηση καλαίσθητων πινακίδων καιΠαύλου φωταγώγηση. Βασικό σημείο εστίασης των κατοίκων αποτελεί και η Πλατεία Παλαιού Δημαρχείου επί της Οδού Βασιλέως Παύλου. Ελεύθεροι χώροι συναντώνται και στην είσοδο της πόλης επί των Αθλητικών εγκαταστάσεων, καθώς και γύρω από τα εκκλησάκια της περιοχής.

Στα Σπάτα λειτουργούν 89 δημόσια σχολεία (34 νηπιαγωγεία, 3 δημοτικά, Γυμνάσιο και Γενικό Λύκειο), δημοτικόςδημοτικοί βρεφονηπιακόςβρεφονηπιακοί σταθμόςσταθμοί και δημοτική σχολή μουσικής, παράρτημα του Λυκείου των Ελληνίδων που ασχολείται με την διδασκαλία και διάδοση των ελληνικών χορών και τη διαφύλαξη της παραδοσιακής φορεσιάς, παραρτήματα του Σώματος Προσκόπων και του Σώματος Ελληνίδων Οδηγών, πολιτιστικοί σύλλογοι και ιδιωτικά σχολεία εγκατεστημένα στην ευρύτερη κτηματική περιοχή. Έχει Βορείως του οικισμού λειτουργούσε συγκρότημα υπερποντίων κεραιών του [[ΟΤΕ]],ανεγερθεί το οποίο έχει παραχωρηθεί στο Δήμο με προοπτική δημιουργίας αθλητικών εγκαταστάσεων. Παραπλεύρως ευρίσκεται η έκταση μελλοντικής ανεγέρσεως του προπονητικού κέντρου της [[Αθλητική Ένωση Κωνσταντινουπόλεως|Αθλητικής Ένωσης Κωνσταντινουπόλεως]] στην ανατολική είσοδο της πόλης καθώς και το [[Κέντρο Υγείας]] Σπάτων.