Χρήστης:JSion/πρόχειρο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
JSion (συζήτηση | συνεισφορές) Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
JSion (συζήτηση | συνεισφορές) Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 35:
Μέχρι και τον 7ο αιώνα μεγάλο μέρος των κατοίκων παρέμειναν παγανιστές δεδομένου ότι στα νεκροταφεία τους δεν εντοπίζονται χριστιανικά σύμβολα.<ref>Euskal Telebista (2016): «Una historia de vasconia. Capítulo 5: Juego de Reyes y Reynas.». Λεπτό 35:29.</ref>
= Αφ =
Το '''ισημερινό''', '''ισημερινό βροχερό''', '''τροπικό βροχερό''' ή '''τροπικό υγρό''' '''κλίμα''' ([[Κλιματική ταξινόμηση Κέππεν|Κέππεν]]: Af) είναι ένας υποτύπος του [[Τροπικό κλίμα|τροπικού κλίματος]] που χαρακτηρίζεται από υψηλές θερμοκρασίες (με μέση μηνιαία θερμοκρασία υψηλότερη των 18°C), ισοθερμία (ετήσια διακύμανση της θερμοκρασίας χαμηλότερη των 5°C), καθώς και πυκνές βροχοπτώσεις (υψηλότερες από 2500 mm, σε μερικές περιοχές αγγίζει τα 6000 mm). Εντοπίζεται σε περιοχές κοντά στον [[Ισημερινός|Ισημερινό]] σε πολύ χαμηλά γεωγραφικά πλάτη (15° Β και Ν, [[περιοχή διατροπικής σύγκλισης]]) όπου εντοπίζονται και οι [[Αληγείς άνεμοι|αληγείς]] ΒΑ και ΝΑ άνεμοι. Οι πιο χαρακτηριστικές επικράτειες αυτού του κλίματος είναι οι ζούγκλες του Αμαζονίου, της κεντρικής Αφρικής και της Ινδονησίας, ζώνες που χαρακτηρίζονται και από την παρουσία των ποταμών με τη μεγαλύτερη ροή στον κόσμο, [[Αμαζόνιος|Αμαζόνιο]] και [[Κονγκό (ποταμός)|Κονγκό]].
Το ισημερινό κλίμα ομοιάζει με το [[μουσωνικό κλίμα]] καθώς και τα δύο χαρακτηρίζονται από χαμηλή διακύμανση της ετήσιας θερμοκρασίας (<5°C) και από υψηλές θερμοκρασίες. Οι ισημερινές ζούγκλες παρουσιάζουν ένα κλίμα από το οποίο απουσιάζει η ξερή εποχή, δεδομένου ότι όλοι οι μήνες έχουν ως μέσο όρο βροχόπτωσης τουλάχιστον 800 mm. Όλες οι μέρες του χρόνου χαρακτηρίζονται από το ίδιο κλίμα και την ίδια μέση θερμοκρασία.
== Γεωγραφική εξάπλωση και χαρακτηριστικά ==
Το ισημερινό κλίμα εντοπίζεται γύρω από τον Ισημερινό: λεκάνη του Αμαζονίου, λεκάνη του Κονγκό και [[κόλπος της Γουινέας]] και ΝΑ Ασία. Οι χώρες του [[Κέρας της Αφρικής|Κέρατος της Αφρικής]] αποτελούν εξαίρεση διότι παρουσιάζουν κατά κόρον ξηρά κλίματα λόγω της έλλειψης υγρών ανέμων που να πνέουν στην περιοχή.<ref>{{Cite journal|title=Climate of Eastern Africa|url=https://oxfordre.com/view/10.1093/acrefore/9780190228620.001.0001/acrefore-9780190228620-e-512|journal=Oxford Research Encyclopedia of Climate Science|date=2018-01-24|doi=10.1093/acrefore/9780190228620.013.512|language=en|first=Pierre|last=Camberlin}}</ref>
=== Χλωρίδα ===
Το ισημερινό δάσος παρουσιάζει δύο υποκατηγορίες: το βροχόφιλο και το ημιβροχόφιλο δάσος.
Το πρώτο χαρακτηρίζεται από τέλειες υδατικές συνθήκες. Η βλάστησή του συνήθως παρουσιάζει πλατιά και αειθαλή φύλλα ενώ το δεύτερο εμφανίζεται σε περιοχές με λιγότερες βροχοπτώσεις. Κατά τη διάρκεια της εποχής με τις λιγότερες βροχοπτώσεις, τα φύλλα των φυτών πέφτουν
Το ισημερινό δάσος μπορεί να εμφανιστεί και σε περιοχές που έχουν κλίμα διαφορετικό από το ισημερινό όπως το τροπικό υγρό και τροπικό ξηρό, ιδιαίτερα εκεί όπου, γύρω από μεγάλους ποταμούς και λίμνες, διαμορφώνοντας [[δάση-στοές]].
Το τοπίο των ισημερινών δασών είναι ιδιαίτερα πυκνό και πλούσιο και έχει διάφορα επίπεδα γενικά χαώδους βλάστησης. Το [[έδαφος]] των ισημερινών δασών είναι ένα από τα φτωχότερα του πλανήτη: η ποσότητα φυσικού φωτός που φτάνει σε αυτό είναι ελάχιστη ενώ η τάχιστη [[Βακτήριο|βακτηριδιακή]] δράση στα όποια οργανικά κατάλοιπα πέφτουν από τα υψηλότερα επίπεδα αποτρέπει την εισροή και το εμπλουτισμό του με θρεπτικά στοιχεία, τάση που ενισχύεται και από την διαφυγή τους μέσω του άφθονου νερού στα υδάτινα σώματα.
=== Ποταμοί ===
Η έντονη και σταθερή βροχόπτωση διαμορφώνει σε αυτή την περιοχή τους ποταμούς με τη μεγαλύτερη ροή στον πλανήτη. Το χαρακτηριστικό καφετί χρώμα τους οφείλεται στο ότι οι βροχές παρασέρνουν και αποθέτουν το έδαφος σε αυτούς.
=== Πανίδα ===
Στη ζούγκλα εντοπίζονται πολλά είδη πουλιών, ερπετών, εντόμων και θηλαστικών. Τα ζώα που κατοικούν σε αυτή είναι συνήθως μικρού μεγέθους, κάτι που τους επιτρέπει να κινούνται με μεγαλύτερη ευκολία μέσα από την πυκνή βλάστηση.
==== Άνθρωποι ====
Οι ιθαγενείς πληθυσμοί της ζούγκλας βασίζονται κυρίως στην συλλογή καρπών, το κυνήγι και την υποτυπώδη γεωργία. Εκεί όπου η ζούγκλα έχει υποχωρήσει (ΝΑ Ασία) η πληθυσμιακή πυκνότητα είναι αρκετά μεγάλη, όπως και οι καλλιέργειες.
<br />
= Κλίμα τροπικής σαβάνας =
Το '''κλίμα τροπικής σαβάνας''' ή '''τροπικό υγρό και ξηρό κλίμα''' είναι το είδος κλίματος που αντιστοιχεί στις κατηγορίες '''Aw''' και '''As''' της [[Κλιματική ταξινόμηση Κέππεν|κλιματικής ταξινόμησης του Κέππεν]]. Τα κλίματα τροπικής σαβάνας παρουσιάζουν μέσες μηνιαίες θερμοκρασίες υψηλότερες των 18°C όλους τους μήνες του χρόνου και μία χαρακτηριστικά ξηρή εποχή (<60 mm βροχόπτωσης στον ξηρότερο μήνα). Η κύρια διαφορά με τα [[Μουσωνικό κλίμα|μουσωνικά κλίματα]], των οποίων ο ξηρότερος μήνας επίσης παρουσιάζει βροχόπτωση χαμηλότερη από 60 mm, είναι η συνολική ετήσια ποσότητα βροχόπτωση που στην περίπτωση της τροπικής σαβάνας είναι σαφώς χαμηλότερη.
Αυτό το κλίμα εντοπίζεται κυρίως στις ανατολικές ακτές των ηπείρων (Αφρικής, Νότια Αμερική). Οι εποχές βροχών οφείλονται στη δράση ισημερινών και τροπικών ρευμάτων αέρα ενώ την ξερή περίοδο την επιβάλλει η δράση των υψηλών υποτροπικών πιέσεων.
Η τυπική εικόνα της τροπικής σαβάνας εμφανίζει μεγάλες εκτάσεις καλυμμένες από λιβάδια με υψηλά πυκνά ποοειδή, παρότι τέτοια εικόνα αποτελεί μάλλον την εξαίρεση δεδομένου της ύπαρξης πολλών δασικών εκτάσεων.
== Κατηγορίες ==
Υφίστανται γενικά τέσσερις τύποι κλίματος τροπικής σαβάνας που διαμορφώνονται κυρίως με βάση την έκταση της ξηρής εποχής. Όσο μεγαλύτερο είναι το γεωγραφικό πλάτος, τόσο μεγαλύτερη είναι η διακύμανση της θερμοκρασίας.
* '''Κλίμα με δύο ξεχωριστές εποχές''', την υγρή και την ξηρή, ίδιον των περιοχών γύρω από τους Τροπικούς. Οι βροχοπτώσεις λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια της πρώτης ενώ απουσιάζουν σχεδόν απόλυτα από τη δεύτερη.
* '''Κλίμα με μία μακρά ξηρή εποχή''' (επτά ή και παραπάνω μήνες) και μία σχετικά σύντομη υγρή (με πέντε ή και λιγότερους μήνες). Σε περίπτωση που η ξηρή περίοδος είναι ιδιαίτερα έντονη, η περιοχή δέχεται αρκετές βροχοπτώσεις που μετά βίας αποτρέπουν την ένταξή της στα ξηρά κλίματα. Αντιθέτως, σε περίπτωση που κατά τη σύντομη υγρή περίοδο το επίπεδο βροχόπτωσης είναι ιδιαίτερα υψηλό, δεν φτάνει το αναγκαίο επίπεδο μέσης ετήσιας βροχόπτωσης για να ενταχθεί στα μουσωνικά κλίματα.
* '''Κλίμα με μία μακρά υγρή περίοδο''' (επτά ή περισσότεροι μήνες) '''και μια σχετικά σύντομη ξηρή''' (πέντε ή λιγότεροι μήνες). Το μοτίβο των βροχοπτώσεων είναι παρόμοιο με αυτό του μουσωνικού κλίματος αλλά δίχως ένα αντίστοιχο ποσό βροχόπτωσης κατά την υγρή περίοδο.
* '''Κλίμα με μία ξηρή εποχή με αξιοπρόσεκτες βροχοπτώσεις που ακολουθείται από μία υγρή εποχή'''. Είναι επίσης αντίστοιχο των μουσωνικών κλιμάτων δίχως όμως εκ νέου να φτάνει το αναγκαίο όριο βροχοπτώσεων για να ενταχθεί σε αυτή την κατηγορία.
== Γεωγραφική επέκταση και χαρακτηριστικά ==
Τα κλίματα τροπικής σαβάνας εντοπίζονται κυρίως στην Αφρική, την Ασία και τη βόρεια Νότια Αμερική, όπως και σε μερικές περιοχές της Κεντρικής Αμερικής, της βόρειας Αυστραλίας, των νήσων του Ειρηνικού, του Μεξικού και ορισμένων νήσων της Καραϊβικής. Συνήθως εμφανίζονται στα όρια των τροπικών περιοχών παρότι υφίστανται και ορισμένες απομονωμένες ζώνες στα ενδότερα όπως η Αντιοκία της Κολομβίας με αυτό το κλίμα.
Κατά κανόνα, η ξηρή εποχή λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια της εποχής με τη μικρότερη διάρκεια μέρας και, ως αποτέλεσμα, λιγότερης έκθεσης στον ήλιο («χειμώνας») παρότι σε πολλές περιοχές αυτά τα όρια είναι σχετικά.
=== Ποταμοί ===
Οι ποταμοί παρουσιάζουν μεγάλες διακυμάνσεις στη ροή τους ανάλογα με την εποχή. Κατά τη διάρκεια της ξηρής η ροή τους μειώνεται αισθητά ενώ κατά τη διάρκεια της υγρής εποχής προκαλούν συχνές πλημμύρες στα πεδινά εδάφη.
=== Βλάστηση ===
Η βλάστηση εξαρτάται επίσης από την εναλλαγή υγρής/ξηρής εποχής. Από τη μία πλευρά, το τροπικό δάσος είναι λιγότερο πλούσιο από το αντίστοιχο ισημερινό δάσος της βροχής και διαθέτει περισσότερα φυλλοβόλα δέντρα και μεγαλύτερη ανάπτυξη της επιφανειακής βλάστησης λόγω του μεγαλύτερου ποσοστού φωτός που φτάνει στο έδαφος. Χαρακτηριστικό φυτό είναι το μπαμπού. Από την άλλη πλευρά, όσο αυξάνεται η δριμύτητα της ξηράς περιόδου τα δέντρα μειώνονται και το τοπίου αποκτά την τυπική βλάστηση σαβάνας. Αυτή χαρακτηρίζεται από ένα συνδυασμό αραιών δέντρων, θάμνων και χόρτων· το τροπικό δάσος διατηρείται σε ελάχιστα σημεία με τη μορφή δάσους-στοάς. Το έδαφος είναι εξίσου πτωχό με αυτό των ισημερινών κλιμάτων.
<br />
= Ημίξηρο κλίμα =
Το '''ημίξηρο κλίμα''' ή '''κλίμα στέπας''' (ταξινόμηση Κέππεν: BS) είναι αζωνικός τύπος κλίματος όπου ο [[υετός]] είναι χαμηλότερος από τη δυνητική [[εξατμισοδιαπνοή]], χωρίς όμως να φτάνει αυτό του επιπέδου του [[Ερημικό κλίμα|ερημικού κλίματος]]. Αποτελεί ένα μεταβατικό κλίμα μεταξύ των υγρών και των ερημικών κλιμάτων και χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη χαμηλής βλάστησης.
== Ταξινόμηση ==
Το κύριο κριτήριο για την ένταξη ενός κλίματος σε αυτή την κατηγορία είναι το επίπεδο υετού. Ο ετήσιος υετός πρέπει να είναι μικρότερος του ορίου αλλά μεγαλύτερος του μισού του ορίου που υπολογίζεται πολλαπλασιάζοντας με το 20 τη μέση ετήσια θερμοκρασία και:
* προσθέτοντας 280 εάν τουλάχιστον το 70% του συνολικού υετού πέφτει την εποχή με τη μεγαλύτερη διάρκεια μέρας (Απρίλιος-Σεπτέμβριος για το Βόρειο Ημισφάιρειο, Οκτώβριος-Μάρτιος για το Νότιο)
* προσθέτοντας 140 σε περίπτωση που το αντίστοιχο επίπεδο υετού είναι μεταξύ 30-70%
* προσθέτοντας 0 εάν είναι λιγότερο από το 30% του συνολικού υετού
Οι δύο κύριες κατηγορίες των ημίξηρων κλιμάτων βασίζονται στο δίπολο κρύο (BSk) / ζεστό (BSh) και η διαφοροποίησή τους ορίζεται με βάση τρεις [[Ισόθερμη γραμμή|ισόθερμες]] γραμμές: είτε αυτή που ορίζει τα όρια των ημίξηρων περιοχών βάσει του κριτηρίου του αν η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι μεγαλύτερη των 18°C (που θα αντιστοιχούσαν στο θερμό BSh, με τις υπόλοιπες να εντάσσονται στο ψυχρό BSk) είτε αυτή που υποδεικνύει τις περιοχές πού τοποθετείται η μέση θερμοκρασία του ψυχρότερου μήνα σε σχέση με τις θερμοκρασίες 0°C και -3°C.
== Θερμά ημίξηρα κλίματα ==
Τα θερμά ημίξηρα κλίματα (BSh) εντοπίζονται μεταξύ τα γεωγραφικά πλάτη 20° και 30°, κοντά σε [[Κλίμα τροπικής σαβάνας|κλίματα τροπικής σαβάνας]] ή [[Υγρό υποτροπικό κλίμα|υγρά υποτροπικά]]. Αυτού του είδους τα κλίματα χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερα θερμά καλοκαίρια και χειμώνες που κυμαίνονται μεταξύ του θερμού και δροσερού, με σχετικά περιορισμένες βροχοπτώσεις.
Η πιο χαρακτηριστική περιοχή με θερμό ημίξηρο κλίμα είναι το [[Σαχέλ]] στα νότια της ερήμου [[Σαχάρα]]. Έτερες περιοχές είναι η νοτιοδυτική ενδοχώρα της [[Ινδία|Ινδίας]], η ΝΑ [[Ισπανία]] ([[Αλμερία (επαρχία)|Αλμερία]], [[Αλικάντε (επαρχία)|Αλικάντε]]), μεγάλο μέρος των συνόρων ΗΠΑ-Μεξικού, το [[Γκραν Τσάκο]] στη [[Νότια Αμερική]] και εν μέρει η έρημος [[Έρημος Καλαχάρι|Καλαχάρι]] στη νότια Αφρική.
== Κρύα ημίξηρα κλίματα ==
Τα κρύα ημίξηρα κλίματα (BSk) συνήθως βρίσκονται σε εύκρατες περιοχές με υψηλό υψόμετρο, κοντά σε [[Υγρό ηπειρωτικό κλίμα|υγρά ηπειρωτικά]] ή [[Μεσογειακό κλίμα|μεσογειακά]] κλίματα, στο εσωτερικό των ηπείρων και μακριά από μεγάλα σώματα νερού.
Χαρακτηρίζονται από μετρίως ως εξαιρετικά θερμά ξηρά καλοκαίρια, που ποτέ όμως δεν φτάνουν τις θερμοκρασίες των θερμών ημίξηρων καλοκαιριών. Ωστόσο, σε αντίθεση με τα θερμά ημίξηρα κλίματα, παρουσιάζουν ψυχρούς χειμώνες με χιονόπτωση. Άλλες διαφορές σε σχέση με τα θερμά ημίξηρα κλίματα είναι ότι τα ψυχρά ημίξηρα εντοπίζονται συνήθως σε υψηλότερο υψόμετρο ενώ παρουσιάζουν και μεγαλύτερη διακύμανση της ημερήσιας θερμοκρασίας τους.
Όσο μεγαλύτερο είναι το γεωγραφικό τους πλάτος, τόσο περισσότερες πιθανότητες υπάρχουν να παρουσιάζουν ξηρούς χειμώνες και υγρά καλοκαίρια. Αντίθετα, σε χαμηλότερα γεωγραφικά πλάτη, τα ψυχρά ημίξηρα κλίματα ομοιάζουν με τα [[Υποτροπικό κλίμα|υποτροπικά κλίματα]], παρουσιάζοντας ξηρά καλοκαίρια, σχετικά υγρούς χειμώνες και ακόμη πιο υγρή άνοιξη και φθινόπωρο.
Τέτοιο κλίμα εμφανίζεται στην Ανατολία, την Ισπανία, την νότια Αυστραλία, την Νότια Αμερική και το εσωτερικό της Ασίας.
== Παραπομπές ==
| |||