|
Μέχρι και τον 7ο αιώνα μεγάλο μέρος των κατοίκων παρέμειναν παγανιστές δεδομένου ότι στα νεκροταφεία τους δεν εντοπίζονται χριστιανικά σύμβολα.<ref>Euskal Telebista (2016): «Una historia de vasconia. Capítulo 5: Juego de Reyes y Reynas.». Λεπτό 35:29.</ref>
= Κλίμα τροπικής σαβάνας =
Το '''κλίμα τροπικής σαβάνας''' ή '''τροπικό υγρό και ξηρό κλίμα''' είναι το είδος κλίματος που αντιστοιχεί στις κατηγορίες '''Aw''' και '''As''' της [[Κλιματική ταξινόμηση Κέππεν|κλιματικής ταξινόμησης του Κέππεν]]. Τα κλίματα τροπικής σαβάνας παρουσιάζουν μέσες μηνιαίες θερμοκρασίες υψηλότερες των 18°C όλους τους μήνες του χρόνου και μία χαρακτηριστικά ξηρή εποχή (<60 mm βροχόπτωσης στον ξηρότερο μήνα). Η κύρια διαφορά με τα [[Μουσωνικό κλίμα|μουσωνικά κλίματα]], των οποίων ο ξηρότερος μήνας επίσης παρουσιάζει βροχόπτωση χαμηλότερη από 60 mm, είναι η συνολική ετήσια ποσότητα βροχόπτωση που στην περίπτωση της τροπικής σαβάνας είναι σαφώς χαμηλότερη.
Αυτό το κλίμα εντοπίζεται κυρίως στις ανατολικές ακτές των ηπείρων (Αφρικής, Νότια Αμερική). Οι εποχές βροχών οφείλονται στη δράση ισημερινών και τροπικών ρευμάτων αέρα ενώ την ξερή περίοδο την επιβάλλει η δράση των υψηλών υποτροπικών πιέσεων.
Η τυπική εικόνα της τροπικής σαβάνας εμφανίζει μεγάλες εκτάσεις καλυμμένες από λιβάδια με υψηλά πυκνά ποοειδή, παρότι τέτοια εικόνα αποτελεί μάλλον την εξαίρεση δεδομένου της ύπαρξης πολλών δασικών εκτάσεων.
== Κατηγορίες ==
Υφίστανται γενικά τέσσερις τύποι κλίματος τροπικής σαβάνας που διαμορφώνονται κυρίως με βάση την έκταση της ξηρής εποχής. Όσο μεγαλύτερο είναι το γεωγραφικό πλάτος, τόσο μεγαλύτερη είναι η διακύμανση της θερμοκρασίας.
* '''Κλίμα με δύο ξεχωριστές εποχές''', την υγρή και την ξηρή, ίδιον των περιοχών γύρω από τους Τροπικούς. Οι βροχοπτώσεις λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια της πρώτης ενώ απουσιάζουν σχεδόν απόλυτα από τη δεύτερη.
* '''Κλίμα με μία μακρά ξηρή εποχή''' (επτά ή και παραπάνω μήνες) και μία σχετικά σύντομη υγρή (με πέντε ή και λιγότερους μήνες). Σε περίπτωση που η ξηρή περίοδος είναι ιδιαίτερα έντονη, η περιοχή δέχεται αρκετές βροχοπτώσεις που μετά βίας αποτρέπουν την ένταξή της στα ξηρά κλίματα. Αντιθέτως, σε περίπτωση που κατά τη σύντομη υγρή περίοδο το επίπεδο βροχόπτωσης είναι ιδιαίτερα υψηλό, δεν φτάνει το αναγκαίο επίπεδο μέσης ετήσιας βροχόπτωσης για να ενταχθεί στα μουσωνικά κλίματα.
* '''Κλίμα με μία μακρά υγρή περίοδο''' (επτά ή περισσότεροι μήνες) '''και μια σχετικά σύντομη ξηρή''' (πέντε ή λιγότεροι μήνες). Το μοτίβο των βροχοπτώσεων είναι παρόμοιο με αυτό του μουσωνικού κλίματος αλλά δίχως ένα αντίστοιχο ποσό βροχόπτωσης κατά την υγρή περίοδο.
* '''Κλίμα με μία ξηρή εποχή με αξιοπρόσεκτες βροχοπτώσεις που ακολουθείται από μία υγρή εποχή'''. Είναι επίσης αντίστοιχο των μουσωνικών κλιμάτων δίχως όμως εκ νέου να φτάνει το αναγκαίο όριο βροχοπτώσεων για να ενταχθεί σε αυτή την κατηγορία.
== Γεωγραφική επέκταση και χαρακτηριστικά ==
Τα κλίματα τροπικής σαβάνας εντοπίζονται κυρίως στην Αφρική, την Ασία και τη βόρεια Νότια Αμερική, όπως και σε μερικές περιοχές της Κεντρικής Αμερικής, της βόρειας Αυστραλίας, των νήσων του Ειρηνικού, του Μεξικού και ορισμένων νήσων της Καραϊβικής. Συνήθως εμφανίζονται στα όρια των τροπικών περιοχών παρότι υφίστανται και ορισμένες απομονωμένες ζώνες στα ενδότερα όπως η Αντιοκία της Κολομβίας με αυτό το κλίμα.
Κατά κανόνα, η ξηρή εποχή λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια της εποχής με τη μικρότερη διάρκεια μέρας και, ως αποτέλεσμα, λιγότερης έκθεσης στον ήλιο («χειμώνας») παρότι σε πολλές περιοχές αυτά τα όρια είναι σχετικά.
=== Ποταμοί ===
Οι ποταμοί παρουσιάζουν μεγάλες διακυμάνσεις στη ροή τους ανάλογα με την εποχή. Κατά τη διάρκεια της ξηρής η ροή τους μειώνεται αισθητά ενώ κατά τη διάρκεια της υγρής εποχής προκαλούν συχνές πλημμύρες στα πεδινά εδάφη.
=== Βλάστηση ===
Η βλάστηση εξαρτάται επίσης από την εναλλαγή υγρής/ξηρής εποχής. Από τη μία πλευρά, το τροπικό δάσος είναι λιγότερο πλούσιο από το αντίστοιχο ισημερινό δάσος της βροχής και διαθέτει περισσότερα φυλλοβόλα δέντρα και μεγαλύτερη ανάπτυξη της επιφανειακής βλάστησης λόγω του μεγαλύτερου ποσοστού φωτός που φτάνει στο έδαφος. Χαρακτηριστικό φυτό είναι το μπαμπού. Από την άλλη πλευρά, όσο αυξάνεται η δριμύτητα της ξηράς περιόδου τα δέντρα μειώνονται και το τοπίου αποκτά την τυπική βλάστηση σαβάνας. Αυτή χαρακτηρίζεται από ένα συνδυασμό αραιών δέντρων, θάμνων και χόρτων· το τροπικό δάσος διατηρείται σε ελάχιστα σημεία με τη μορφή δάσους-στοάς. Το έδαφος είναι εξίσου πτωχό με αυτό των ισημερινών κλιμάτων.
<br />
<br />
= Τούνδρα =
Το '''κλίμα της τούνδρας''' ([[Κλιματική ταξινόμηση Κέππεν|ταξινόμηση Κέππεν]]: '''ΕΤ''' όπου το Τ σημαίνει Tundra, «τούνδρα» στα γερμανικά) είναι ο ένας από τους δύο υποτύπους του [[Πολικό κλίμα|πολικού κλίματος]]. Χαρακτηρίζεται από ελάχιστο [[Υετός|υετό]] και μέσες μηνιαίες θερμοκρασίες χαμηλότερες των 10°C με έναν τουλάχιστον όμως μήνα να παρουσιάζει θερμοκρασίες ικανές να λειώσουν το χιόνι (>0°C). Είναι το πιο ήπιο από τα πολικά κλίματα και επιτρέπει την ύπαρξη της [[Τούνδρα|ομώνυμης περιορισμένης βλάστησης]] που αποτελείται είτε από [[Βρύο|βρύα]] και [[Λειχήνα|λειχήνες]] (στις πιο ψυχρές περιοχές) είτε από [[Θάμνος|θάμνους]] (στις ηπιότερες).
== Υποκατηγορίες ==
=== Πολική τούνδρα ===
Εντοπίζεται σε υψηλά γεωγραφικά πλάτη, μεταξύ 60 και 75 Β. Οι χειμώνες είναι μακρείς και παγωμένοι ενώ τα καλοκαίρια σύντομα και ψυχρά: διαρκούν λιγότερο από δύο μήνες και οι θερμοκρασίες δεν ξεπερνούν ποτέ τους 10°C αλλά επιτρέπουν την ανάπτυξη βλάστησης. Η διακύμανση της θερμοκρασίας είναι μεγάλη αλλά μικρότερη αυτής των [[Ηπειρωτικό κλίμα|ηπειρωτικών κλιμάτων]] ενώ το έδαφος είναι [[Μόνιμα παγωμένο έδαφος|μόνιμα παγωμένο]]. Το υποκλίμα αυτό εμφανίζεται στις ακτές της [[Γροιλανδία|Γροιλανδίας]], την [[Ισλανδία]], την βόρεια [[Ευρασία]] και [[Βόρεια Αμερική]] στο Βόρειο Ημισφαίριο και στην [[Ανταρκτική Χερσόνησος|Ανταρκτική Χερσόνησο]] και νότια [[Νότια Αμερική]] στο Νότιο Ημισφαίριο.
=== Αλπική τούνδρα ===
Είναι χαρακτηριστική περιοχών με μεγάλο υψόμετρο στην Ευρώπη, Ασία, Αμερική.
= Παγωμένο κλίμα =
Το '''παγωμένο κλίμα''' ή κλίμα καλύμματος πάγου ([[Κλιματική ταξινόμηση Κέππεν|ταξινόμηση Κέππεν]] '''EF''' όπου F σημαίνει Frost, «πάγος», «παγετός» στα γερμανικά) είναι μία εκ των υποκατηγοριών του [[Πολικό κλίμα|πολικού κλίματος]] που χαρακτηρίζεται από θερμοκρασίες που βρίσκονται πάντα κάτω από τους 0 °C, ελάχιστο [[Υετός|υετό]], ξηρότητα και ισχυρούς ανέμους, όντας εχθρικό προς κάθε μορφή ζωής.
Είναι ίδιον κυρίως των δύο πόλων, όντας η [[Ανταρκτική]] (λόγω του ηπειρωτικού χαρακτήρα της) η περιοχή όπου εκφράζεται με μεγαλύτερη οξύτητα και φτάνοντας ακραίες θερμοκρασίες της τάξης των -70°C και -80°C. Επίσης, το κλίμα των υψηλότερων ορέων του πλανήτη, πέραν των 5000 μέτρων, είναι αρκετά παρόμοιο με αυτό των πόλων.
Η κύρια αιτία των χαμηλών θερμοκρασιών είναι η μεγάλη κλίση με την οποία φτάνουν οι ακτίνες του ήλιου στος πόλους.
== Ανταρκτική ==
Το εσωτερικό οροπέδιο της Ανταρκτικής χαρακτηρίζεται από ισχυρές διαφοροποιήσεις στη θερμοκρασία μεταξύ των μηνών ηλιοφάνειας και διαρκούς νύχτας. Τα ρεκόρ θερμοκρασίας του σταθμού του Νοτίου Πόλου είναι -13°C το καλοκαίρι και -82°C τον χειμώνα. Τα επίπεδα υετού είναι ελάχιστα και η μέτρησή τους αρκετά δύσκολη δεδομένων των ισχυρών ανέμων.
<br />
{{Παραπομπές}}
{{Authority control
| 