Χρήστης:JSion/πρόχειρο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
JSion (συζήτηση | συνεισφορές) Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
JSion (συζήτηση | συνεισφορές) Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 35:
Μέχρι και τον 7ο αιώνα μεγάλο μέρος των κατοίκων παρέμειναν παγανιστές δεδομένου ότι στα νεκροταφεία τους δεν εντοπίζονται χριστιανικά σύμβολα.<ref>Euskal Telebista (2016): «Una historia de vasconia. Capítulo 5: Juego de Reyes y Reynas.». Λεπτό 35:29.</ref>
'''Αφ'''
Το ισημερινό, ισημερινό βροχερό, τροπικό βροχερό ή τροπικό υγρό κλίμα (Κέππεν: Af) είναι ένας υποτύπος του τροπικού κλίματος που χαρακτηρίζεται από υψηλές θερμοκρασίες (με ετήσια μέση θερμοκρασία υψηλότερη των 27 βαθμών), ισοθερμία (ετήσια διακύμανση της θερμοκρασίας χαμηλότερη των 3 βαθμών), καθώς και πυκνές βροχοπτώσεις (υψηλότερες από 2500 mm, σε μερικές περιοχές αγγίζει τα 6000 mm). Εντοπίζεται σε περιοχές κοντά στον Ισημερινό σε πολύ χαμηλά γεωγραφικά μήκη (15 γεωγραφικό πλάτος βόρεια και νότια, περιοχή διατροπικής σύγκλισης) όπου εντοπίζονται και οι αλιγείς ΒΑ και ΝΑ άνεμοι. Οι πιο χαρακτηριστικές επικράτειες αυτού του κλίματος είναι οι ζούγκλες του Αμαζονίου, της κεντρικής Αφρικής και της Ινδονησίας, ζώνες που χαρακτηρίζονται και από την παρουσία των πιο ΧΧΧ ποταμών του κόσμου, Αμαζονίου και Κονγκό.
Το ισημερινό κλίμα ομοιάζει με το μουσωνικό κλίμα καθώς και τα δύο χαρακτηρίζονται από χαμηλή διακύμανση της ετήσιας θερμοκρασίας (μικρότερη των 5 βαθμών Κελσίου) και από υψηλές θερμοκρασίες. Οι ισημερινές ζούγκλες παρουσιάζουν ένα κλίμα από το οποίο απουσιάζει η ξερή εποχή δεδομένου ότι όλοι οι μήνες έχουν ως μέσο όρο βροχόπτωσης τουλάχιστον 800 mm. Το ισημερινό κλίμα ομοιάζει με το μουσωνικό κλίμα καθώς και τα δύο χαρακτηρίζονται από χαμηλή διακύμανση της ετήσιας θερμοκρασίας (μικρότερη των 5 βαθμών Κελσίου) και από υψηλές θερμοκρασίες. Οι ισημερινές ζούγκλες παρουσιάζουν ένα κλίμα από το οποίο απουσιάζει η ξερή εποχή δεδομένου ότι όλοι οι μήνες έχουν ως μέσο όρο βροχόπτωσης τουλάχιστον 800 mm. Όλες οι μέρες του χρόνου χαρακτηρίζονται από το ίδιο κλίμα και την ίδια μέση θερμοκρασία.
'''Γεωγραφική εξάπλωση'''
Το ισημερινό κλίμα εντοπίζεται γύρω από τον Ισημερινό: λεκάνη του Αμαζονίου, λεκάνη του Κονγκό και κόλπος της Γουινέας και ΝΑ Ασία. Οι χώρες του Κέρατος της Αφρικής αποτελούν εξαίρεση διότι παρουσιάζουν κατά κόρον ξηρά κλίματα λόγω της έλλειψης υγρών ανέμων που να πνέουν στην περιοχή. <nowiki>https://oxfordre.com/climatescience/view/10.1093/acrefore/9780190228620.001.0001/acrefore-9780190228620-e-512</nowiki>
Χλωρίδα
Το ισημερινό δάσος παρουσιάζει δύο υποκατηγορίες: το βροχόφιλο και το ημιβροχόφιλο δάσος.
Το πρώτο χαρακτηρίζεται από τέλειες υδατικές συνθήκες. Η βλάστησή του συνήθως παρουσιάζει πλατιά και αειθαλή φύλλα.
Το δεύτερο εμφανίζεται σε περιοχές με λιγότερες βροχοπτώσεις. Κατά τη διάρκεια της εποχής με τις λιγότερες βροχοπτώσεις, τα φύλλα των φυτών πέφτουν
Το ισημερινό δάσος μπορεί να εμφανιστεί και σε περιοχές που έχουν κλίμα διαφορετικό από το ισημερινό όπως το τροπικό υγρό και τροπικό ξηρό, ιδιαίτερα εκεί όπου, γύρω από μεγάλους ποταμούς και λίμνες, διαμορφώνοντας δάση-στοές.
Το τοπίο των ισημερινών δασών είναι ιδιαίτερα πυκνό και πλούσιο και έχει διάφορα επίπεδα βλάστηση ανάλογα με το ύψος. Μέσα στην φυτική του αναρχία, κανένα είδος φυτού δεν είναι απόλυτα κυρίαρχο. Το έδαφος των ισημερινών δασών είναι ένα από τα φτωχότερα του πλανήτη: η ποσότητα φυσικού φωτός που φτάνει σε αυτό είναι ελάχιστη ενώ η τάχιστη βακτηριδιακή δράση στα όποια οργανικά κατάλοιπα πέφτουν από τα υψηλότερα επίπεδα αποτρέπει την εισροή και το εμπλουτισμό του με θρεπτικά στοιχεία, τάση που ενισχύεται και από την διαφυγή τους μέσω του άφθονου νερού στα υδάτινα σώματα.
Ποταμοί
Η έντονη και σταθερή βροχόπτωση διαμορφώνει σε αυτή την περιοχή τους ποταμούς με τη μεγαλύτερη ροή στον πλανήτη. Το χαρακτηριστικό καφετί χρώμα τους οφείλεται στο ότι οι βροχές παρασέρνουν και αποθέτουν το έδαφος σε αυτούς.
Πανίδα
Στη ζούγκλα εντοπίζονται πολλά είδη πουλιών, ερπετών, εντόμων και θηλαστικών. Τα ζώα που κατοικούν σε αυτή είναι συνήθως μικρού μεγέθους, κάτι που τους επιτρέπει να κινούνται με μεγαλύτερη ευκολία μέσα από την πυκνή βλάστηση.
Άνθρωποι
Οι ιθαγενείς πληθυσμοί της ζούγκλας βασίζονται κυρίως στην συλλογή καρπών, το κυνήγι και την υποτυπώδη γεωργία. Εκεί όπου η ζούγκλα έχει υποχωρήσει (ΝΑ Ασία) η πληθυσμιακή πυκνότητα είναι αρκετά μεγάλη, όπως και οι καλλιέργειες.
Af
Κλίμα τροπικής σαβάνας
Το '''κλίμα τροπικής σαβάνας''' ή '''τροπικό υγρό και ξηρό κλίμα''' είναι το είδος κλίματος που αντιστοιχεί στις κατηγορίες Aw και As Κεππεν. Τα κλίματα τροπικής σαβάνας παρουσιάζουν μέσες μηνιαίες θερμοκρασίες υψηλότερες των 18 °C όλους τους μήνες του χρόνου και μία χαρακτηριστικά ξηρή εποχή (λιγότερο από 60 mm βροχόπτωσης στον ξηρότερο μήνα). Η κύρια διαφορά με τα μουσωνικά κλίματα, των οποίων ο ξηρότερος μήνας επίσης παρουσιάζει βροχόπτωση χαμηλότερη από 60 mm, είναι η συνολική ετήσια ποσότητα βροχόπτωση που στην περίπτωση της τροπικής σαβάνας είναι σαφώς χαμηλότερη.
Η τυπική εικόνα της τροπικής σαβάνας εμφανίζει μεγάλες εκτάσεις καλυμμένες από λιβάδια με υψηλά πυκνά ποοειδή, παρότι τέτοια εικόνα αποτελεί μάλλον την εξαίρεση δεδομένου της ύπαρξης πολλών δασικών εκτάσεων.
Κατηγορίες:
Υφίστανται γενικά τέσσερις τύποι κλίματος τροπικής σαβάνας:
· Κλίμα με δύο ξεχωριστές εποχές, την υγρή και την ξηρή. Οι βροχοπτώσεις λαμβάνουν χώρα στη διάρκεια της πρώτης ενώ απουσιάζουν σχεδόν απόλυτα από τη δεύτερη.
· Κλίμα με μία μακρά ξηρή εποχή (με επτά ή και παραπάνω μήνες) και μία σχετικά σύντομη υγρή (με πέντε ή και λιγότερους μήνες). Σε περίπτωση που η ξηρή περίοδος είναι ιδιαίτερα έντονη, η περιοχή δέχεται αρκετές βροχοπτώσεις που μετά βίας αποτρέπουν την ένταξή της στα ξηρά κλίματα. Αντιθέτως, σε περίπτωση που κατά τη σύντομη υγρή περίοδο το επίπεδο βροχόπτωσης είναι ιδιαίτερα υψηλό, δεν φτάνει το αναγκαίο επίπεδο μέσης ετήσιας βροχόπτωσης για να ενταχθεί στα μουσωνικά κλίματα.
· Κλίμα με μία μακρά υγρή περίοδο (επτά ή περισσότεροι μήνες) και μια σχετικά σύντομη ξηρή (πέντε ή λιγότεροι μήνες). Το μοτίβο των βροχοπτώσεων είναι παρόμοιο με αυτό του μουσωνικού κλίματος αλλά δίχως ένα αντίστοιχο ποσό βροχόπτωσης κατά την υγρή περίοδο.
· Κλίμα με μία ξηρή εποχή με αξιοπρόσεκτες βροχοπτώσεις που ακολουθείται από μία υγρή εποχή. Είναι επίσης αντίστοιχο των μουσωνικών κλιμάτων δίχως όμως εκ νέου να φτάνει το αναγκαίο όριο βροχοπτώσεων για να ενταχθεί σε αυτή την κατηγορία.
Γεωγραφική επέκταση
Κλίματα τροπικής σαβάνας εντοπίζονται κυρίως στην Αφρική, την Ασία και τη βόρεια Νότια Αμερική, όπως και σε μερικές περιοχές της Κεντρικής Αμερικής, της βόρειας Αυστραλίας, των νήσων του Ειρηνικού, του Μεξικού και ορισμένων νήσων της Καραϊβικής. Συνήθως εμφανίζονται στα όρια των τροπικών περιοχών παρότι υφίστανται και ορισμένες απομονωμένες ζώνες στα ενδότερα όπως η Αντιοκία της Κολομβίας με αυτό το κλίμα.
Κατά κανόνα, η ξηρή εποχή λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια της εποχής με τη μικρότερη διάρκεια μέρας και, ως αποτέλεσμα, λιγότερης έκθεσης στον ήλιο («χειμώνας») παρότι σε πολλές περιοχές αυτά τα όρια είναι σχετικά.
BWh
BWk
BSh
BSk
Το ημίξηρο κλίμα ή κλίμα στέπας (BS) είναι τύπος κλίματος όπου ο υετός είναι χαμηλότερος από τη δυνητική εξατμισοδιαπνοή, χωρίς όμως να φτάνει στο επίπεδο του ερημικού κλίματος. Αποτελεί ένα μεταβατικό κλίμα μεταξύ των υγρών και των ερημικών κλιμάτων και χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη χαμηλής βλάστησης.
Το κύριο κριτήριο για την ένταξη ενός κλίματος σε αυτή την κατηγορία είναι το επίπεδο υετού. Ο ετήσιος υετός πρέπει να είναι μικρότερος του ορίου αλλά μεγαλύτερος του μισού του ορίου που υπολογίζεται πολλαπλασιάζοντας με το 20 τη μέση ετήσια θερμοκρασία και:
· προσθέτοντας 280 εάν τουλάχιστον το 70% του συνολικού υετού πέφτει την εποχή με τη μεγαλύτερη διάρκεια μέρας (Απρίλιος-Σεπτέμβριος για το Βόρειο Ημισφάιρειο, Οκτώβριος-Μάρτιος για το Νότιο)
· προσθέτοντας 140 σε περίπτωση που το αντίστοιχο επίπεδο υετού είναι μεταξύ 30-70%
· προσθέτοντας 0 εάν είναι λιγότερο από το 30% του συνολικού υετού
Οι δύο κύριες κατηγορίες των ημίξηρων κλιμάτων βασίζονται στο δίπολο κρύο (BSk)/ζεστό (BSh) και η διαφοροποίησή τους ορίζεται με βάση τρεις ισόθερμες γραμμές: είτε αυτή που ορίζει τα όρια των ημίξηρων περιοχών με μέση ετήσια θερμοκρασία μεγαλύτερη των 18 βαθμών (που θα αντιστοιχούσαν στο BSh, με τις υπόλοιπες να εντάσσονται στο BSk) είτε αυτή που υποδεικνύει τις περιοχές όπου η μέση θερμοκρασία του ψυχρότερου μήνα είναι είτε 0 είτε -3.
'''Θερμές ημίξηρες'''
Τα θερμά ημίξηρα κλίματα () εντοπίζονται μεταξύ των 20 και 30 γεωγραφικού πλάτους, κοντά σε κλίματα τροπικής σαβάνας ή υγρά υποτροπικά. Αυτού του είδους τα κλίματα χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερα θερμά καλοκαίρια και χειμώνες μεταξύ θερμούς και ψυχρούς, με σχετικά περιορισμένες βροχοπτώσεις.
Η πιο χαρακτηριστική περιοχή με θερμό ημίξηρο κλίμα είναι το Σαχέλ στα νότια της ερήμου Σαχάρα. Έτερες περιοχές είναι η νοτιοδυτική ενδοχώρα της Ινδίας, η ΝΑ Ισπανία (Αλμερία, Αλικάντε), μεγάλο μέρος των συνόρων ΗΠΑ-Μεξικού, το Γκραν Τσάκο στη Νότια Αμερική και εν μέρει η έρημος Καλαχάρι στη νότια Αφρική.
'''Κρύα ημίξηρα κλίματα'''
Τα κρύα ημίξηρα κλίματα () συνήθως βρίσκονται σε εύκρατες περιοχές με υψηλό υψόμετρο, κοντά σε υγρά ηπειρωτικά ή μεσογειακά κλίματα, στο εσωτερικό των ηπείρων και μακριά από μεγάλα σώματα νερού.
Χαρακτηρίζονται από μετρίως ως εξαιρετικά θερμά ξηρά καλοκαίρια, που ποτέ όμως δεν φτάνουν τις θερμοκρασίες των θερμών ημίξηρων καλοκαιριών. Ωστόσο, σε αντίθεση με τα θερμά ημίξηρα κλίματα, χαρακτηρίζονται από ψυχρούς χειμώνες με χιονόπτωση. Άλλες διαφορές σε σχέση με τα θερμά ημίξηρα κλίματα είναι ότι τα ψυχρά ημίξηρα εντοπίζονται συνήθως σε υψηλότερο υψόμετρο ενώ παρουσιάζουν και μεγαλύτερη διακύμανση της ημερήσιας θερμοκρασίας.
Όσο μεγαλύτερο είναι το γεωγραφικό τους πλάτος, τόσο περισσότερες πιθανότητες υπάρχουν να παρουσιάζουν ξηρούς χειμώνες και υγρά καλοκαίρια. Αντίθετα, σε χαμηλότερα γεωγραφικά πλάτη, τα ψυχρά ημίξηρα κλίματα ομοιάζουν με τα υποτροπικά κλίματα, παρουσιάζοντας ξηρά καλοκαίρια, σχετικά υγρούς χειμώνες και ακόμη πιο υγρή άνοιξη και φθινόπωρο.
Τέτοιο κλίμα εμφανίζεται στην Ανατολία, την Ισπανία, την νότια Αυστραλία, την Νότια Αμερική και το εσωτερικό της Ασίας.
BWh
BWk
Tα ερημικά κλίματα (BWh, θερμό και BWk, ψυχρό) περιλαμβάνουν τα κλίματα της Γης που παρουσιάζουν ιδιαίτερα αυξημένα επίπεδο εξάτμησης έναντι του υετού. Καλύπτουν το 14,2 % της επιφάνειας του πλανήτη ενώ οι θερμές έρημοι είναι πιθανότατα το πιο εκτεταμένο κλίμα μετά το πολικό.
Το κύριο κριτήριο για την ένταξη ενός κλίματος σε αυτή την κατηγορία είναι το επίπεδο υετού. Ο ετήσιος υετός πρέπει να είναι μικρότερος του μισού του ορίου που υπολογίζεται πολλαπλασιάζοντας με το 20 τη μέση ετήσια θερμοκρασία και:
· προσθέτοντας 280 εάν τουλάχιστον το 70% του συνολικού υετού πέφτει την εποχή με τη μεγαλύτερη διάρκεια μέρας (Απρίλιος-Σεπτέμβριος για το Βόρειο Ημισφάιρειο, Οκτώβριος-Μάρτιος για το Νότιο)
· προσθέτοντας 140 σε περίπτωση που το αντίστοιχο επίπεδο υετού είναι μεταξύ 30-70%
· προσθέτοντας 0 εάν είναι λιγότερο από το 30% του συνολικού υετού
Οι δύο κύριες κατηγορίες των ημίξηρων κλιμάτων βασίζονται στο δίπολο ψυχρό (BWk)/ θερμό (BWh) και η διαφοροποίησή τους ορίζεται με βάση τρεις ισόθερμες γραμμές: είτε αυτή που ορίζει τα όρια των ξηρών περιοχών με μέση ετήσια θερμοκρασία μεγαλύτερη των 18 βαθμών (που θα αντιστοιχούσαν στο BWh, με τις υπόλοιπες να εντάσσονται στο BWk) είτε αυτή που υποδεικνύει τις περιοχές όπου η μέση θερμοκρασία του ψυχρότερου μήνα είναι είτε 0 είτε -3.
Οι περισσότερες έρημοι ή ξηρές περιοχές δέχονται μεταξύ 25 και 200 mm βροχοπτώσεων.
== Κλίμα θερμό ερημικό ==
Τα θερμά ερημικά κλίματα εντοπίζονται κατά κύριο λόγω κάτω από τη Ζώνη υποτροπικών νηνεμιών στα χαμηλότερα μέσα γεωγραφικά πλάτη, μεταξύ 20 και 33 νότια και βόρεια. Σε αυτές τις περιοχές, ο σταθερός καταβατικός άνεμος και η υψηλή ατμοσφαιρική πίεση προκαλούν θερμές ξηρές συνθήκες με έντονη ηλιοφάνεια. Τα θερμά ερημικά κλίματα είναι θερμά, ξηρά και με ηλιοφάνεια καθόλη τη διάρκεια του χρόνου. Καλύπτουν μεγάλες εκτάσεις της Βόρειας Αφρικής, Μέσης Ανατολής, της ΝΔ Ινδικής υποηπείρου, τα ενδότερα της Αυστραλίας και μικρότερες περιοχές στις ΝΔ ΗΠΑ και τη Χιλή. Είναι επομένως παρούσες σε όλες τις ηπείρους του πλανήτης εκτός από την Ευρώπη και την Ανταρκτική.
Κατά την περίοδο του καλοκαιριού οι μέσες θερμοκρασίες είναι μεταξύ 29 και 35 ενώ κατά το μεσημέρι κυμαίνονται μεταξύ 43 και 46. Σε ορισμένες ερήμους καταγράφονται σταθερά υψηλές μέσες θερμοκρασίες, υψηλότερες των 30 ακόμη και τον χειμώνα (Αφρική και Αραβία). Κατά τη διάρκεια της νύχτας οι θερμοκρασίες πέφτουν σε πολύ χαμηλά επίπεδα λόγω της έλλειψης συννέφων που επιτρέπει την μαζική απώλεια ακτινοβολίας.
Κλίμα ψυχρό ερημικό
Τα ψυχρά ερημικά κλίματα χαρακτηρίζονται από θερμά ξηρά καλοκαίρια που παρουσιάζουν ωστόσο χαμηλότερες θερμοκρασίες από τα αντίστοιχα θερμά ερημικά κλίματα, ενώ οι χειμώνες τους είναι ψυχροί και ξηροί. Εντοπίζονται συνήθως σε υψηλότερες περιοχές σε σχέση με τις θερμές ερήμους και είναι ξηρότερες από αυτές. Το τυπικότερο παράδειγμα ψυχρής ερήμου είναι η έρημος Γκόμπι και οι γειτονική της Τακλαμακάν στην Κεντρική Ασία.
Γεωγραφικά βρίσκονται στις εύκρατες ζώνες, στην ομβροσκιά υψηλών βουνών που περιορίζουν τις βροχοπτώσεις προερχόμενες από τους υγρούς δυτικούς ανέμους. Τέτοια περίπτωση είναι η έρημος της Παταγονίας, όπου η οροσειρά των Άνδεων αποτρέπει την εισροή των υγρών δυτικών ρευμάτων από τον Ειρηνικό ωκεανό. Αντίστοιχα, οι υψηλές οροσειρές των Ιμαλαΐων και του Ινδοκούς αποτρέπουν τους υγρούς μουσώνες να εισέλθουν στις περιοχές των κεντροασιατικών ερήμων.
Τόσο η Ανταρκτική όσο και η Αρκτική δέχονται ελάχιστες βροχοτπώσεις κατά τη διάρκεια του έτους λόγω του ιδιαίτερα ψυχρού και ξηρού αέρα αλλά κατατάσσονται ως περιοχές με πολικό κλίμα λόγω του γεγονότος ότι παρουσιάζουν μέση καλοκαιρινή θερμοκρασία κατώτερη των 10 βαθμών.
''Csa, Csb''
Cwa, Cwb, Cwc
''Cfb, Cfc''
Dsa, Dsb, Dsc, Dsd
Ηπειρωτικό κλίμα
Υφίσταται μεγάλη ποικιλία ηπειρωτικών κλιμάτων, με όλα τους να έχουν ως κοινό στοιχείο τις ακραίες θερμοκρασίες.
· Ηπειρωτικό ψυχρό, σιβηριανό: το πιο ακραίο, χαρακτηριστικό της Σιβηρίας και του κεντρο-ανατολικού Καναδά. Η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι χαμηλότερη των 0 °C, με τεράστια διακύμανση της θερμοκρασίας (< 50 °C), μακρείς χειμώνες και σύντομα καλοκαίρια.
· Μουσωνικό ηπειρωτικό κλίμα ή κλίμα της Μαντζουρίας: ηπιότερο του ηπειρωτικού ψυχρού, χαρακτηρίζεται από θερμότερα καλοκαίρια. Η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι υψηλότερη των 0 °C αλλά χαμηλότερη των 10 °C και παρουσιάζει μια περίοδο βροχοπτώσεων που φτάνουν τα 500 mm. Είναι παρόμοιο με το μουσωνικό εύκρατο κλίμα μόνο που παρουσιάζει μεγαλύτερες διακυμάνσεις θερμοκρασίας.
· Υγρό ηπειρωτικό: ίδιον της Ευρωπαϊκής Ρωσίας, του μεγαλύτερου μέρους της ανατολικής και κεντρικής Ευρώπης, των κεντρικών και ΒΑ ΗΠΑ και του ΝΑ Καναδά. Ομοιάζει με το κλίμα της Μαντζουρίας με τη διαφορά ότι χαρακτηρίζεται από χαμηλότερες μέσες θερμοκρασίες και πιο άναρχες και λιγότερες βροχοπτώσεις.
· Υποπολικό κλίμα: ίδιον του Πολικού Κύκλου με πολύ ψυχρούς χειμώνες και ήπια καλοκαίρια.
· Ξηρό ηπειρωτικό: Μογκολία
Υγρό ηπειρωτικό
Το υγρό ηπειρωτικό κλίμα (D και τρίτο γράμμα a ή b) είναι τύπος κλίματος που χαρακτηρίζεται από σημαντικές εποχιακές διακυμάνσεις της θερμοκρασίας με θερμά (και συχνά υγρά) καλοκαίρια και ψυχρούς (ορισμένες φορές ιδιαίτερα ψυχρούς στις βόρειες περιοχές) χειμώνες, με σταθερά επίπεδα υετού κατά τη διάρκεια όλου του χρόνου.
Για να ενταχθεί ένα κλίμα σε αυτή την κατηγορία, η μέση θερμοκρασία του κρυότερου μήνα πρέπει να είναι < −3 °C ή < 0 °C, με τέσσερις τουλάχιστον μήνες με θερμοκρασίες ίσες ή υψηλότερες των 10 °C και να μην είναι ξηρό ή ημίξηρο.
Τα υγρά ηπειρωτικά κλίματα εντοπίζονται συνήθως μεταξύ τα γεωγραφικά πλάτη 40° Β και 60° Β, στην κεντρική και ΒΑ Βόρεια Αμερική, Ευρώπη και Ασία. Παραθαλάσσιες περιοχές όπως η Σκανδιναβία, η Νέα Σκωτία και η Νέα Γη και Λαμπραντόρ επηρεάζονται ιδιαίτερα από τον ωκεανό, φτάνοντας μετά βίας τα όρια παγετού τον χειμώνα και έχοντας δροσερά καλοκαίρια. Αντίθετα, περιοχές με πιο ξεκάθαρο ηπειρωτικό χαρακτήρα όπως η Σιβηρία, ο κεντρικός νότιος Καναδάς, η περιοχή των Μεγάλων Λιμνών στη Βόρεια Αμερική παρουσιάζουν ψυχρότερους χειμώνες και θερμότερα καλοκαίρια
Ορισμοί
Το όριο που έθεσε ο Κέππεν για να ορίσει τη μέση θερμοκρασία του κρυότερου μήνα ως μικρότερο των −3 °C (μαζί με το τυπικό 0 °C) αντιστοιχούσε στην ισόθερμη γραμμή που δήλωνε την νοτιότερη εξάπλωση των περιοχών που παρουσιάζουν μαζικές συγκεντρώσεις χιονιού. Αντίστοιχα, το όριο των 10 °C φαίνεται να είναι η ελάχιστη θερμοκρασία που επιτρέπει την ανάπτυξη δέντρων.
Το δεύτερο γράμμα της κατάταξης του Κέππεν (s, w ή f) ορίζει την εποχιακή βροχόπτωση ως εξής:
· s: Ξηρό καλοκαίρι: ο ξηρότερος μήνας λαμβάνει λιγότερο από 40 mm βροχόπτωσης και έχει λιγότερο από 1/3 από την βροχόπτωση του υγρότερου χειμερινού μήνα.
· w: Ξηρός χειμώνας: ο ξηρότερος μήνας του χειμώνα λαμβάνει λιγότερο από το 1/10 της βροχόπτωσης του υγρότερου καλοκαιρινού μήνα.
· f: Δίχως ξηρή εποχή, υγρό ηπειρωτικό κλίμα.
Το τρίτο γράμμα υποδηλώνει την ένταση της ζέστης το καλοκαίρι:
· a: Θερμό καλοκαίρι, ο θερμότερος μήνας κατά μέσο όρο φτάνει τουλάχιστον του 22 °C
· b: Ήπιο καλοκαίρι: ο θερμότερος μήνας κατά μέσο όρο δεν φτάνει τους 22 °C ενώ τέσσερις μήνες τουλάχιστον έχουν ένα μέσο όρο υψηλότερο από 10 °C.
Βλάστηση
Τα δάση είναι ένα τυπικό χαρακτηριστικό αυτών των κλιμάτων. Τυπικά μεγαοικοσυστήματα αποτελούν οι εύκρατοι δασότοποι και λιβάδια, εύκρατα φυλλοβόλα (το φθινόπωρο), αειθαλή και κωνοφόρα δάση. Σε υγρότερες περιοχές εντοπίζονται σφένδαμοι, έλατα, ελάτες, βελανιδιές και πεύκα.
Κλίματα με θερμό καλοκαίρι
Τα ηπειρωτικά κλίματα με θερμά καλοκαίρια παρουσιάζουν μια ελάχιστη μέση θερμοκρασία υψηλότερη των 22 °C κατά τον θερμότερο μήνα τους. Δεδομένου ότι τέτοιες περιοχές υπάρχουν μόνο στο βόρειο ημισφαίριο, ο θερμότερος μήνας είναι συνήθως ο Ιούλιος ή ο Αύγουστος. Οι περίοδοι χωρίς παγετό διαρκούν μεταξύ τεσσάρων και επτά μηνών.
Στη Βόρεια Αμερική τέτοιο κλίμα χαρακτηρίζει το Τορόντο και ορισμένες περιοχές των κεντρικών και ανατολικών ΗΠΑ, ανατολικά του 100ού μεσημβρινού προς τον Ατλαντικό. Οι δυτικές πολιτείες των κεντρικών ΗΠΑ (Μοντάνα, Ουαϊόμινγκ, νότιο Άινταχο, ανατολικό Ουάσινγκτον, κλπ.), παρότι παρουσιάζουν θερμικά χαρακτηριστικά ανάλογα του κλίματος Dfa, εντάσσονται συνήθως στην κατηγορία της ψυχρής στέπας λόγω του ξηρού χαρακτήρα τους.
Στο ανατολικό ημισφαίριο, αυτό το κλίμα εντοπίζεται στο εσωτερικό της Ευρασίας, την ανατολική κεντρική Ασία και ορισμένα μέρη της Ινδίας. Στην Ευρώπη τέτοιο κλίμα παρουσιάζουν οι χώρες της Μαύρης Θάλασσας (νότια Ουκρανία, νότια Ρωσία, νότια Μολδαβία, Σερβία, νότια Ρουμανία και Βουλγαρία) παρότι συνήθως τείνουν προς το ημίξερο κλίμα. Στην ανατολική Ασία, οι περιοχές με αυτό το κλίμα χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερο επίπεδο υετού το καλοκαίρι σε σχέση με το χειμώνα (μια τάση παρόμοια με τους μουσώνες) και χαμηλότερες θερμοκρασίες τον χειμώνα λόγω της επιρροής του Σιβηρικού Αντικυκλώνα. Επίσης λαμβάνουν λιγότερη χιονόπτωση, με εξαίρεση την δυτική Ιαπωνία που παρουσιάζει ισχυρές χιονοπτώσεις. Επίσης, στη Βόρεια Κίνα, τη Μαντζουρία και την Κορεατική χερσόνησο υφίσταται μια παραλλαγή με ξηρότερους χειμώνες και καλοκαιρινές βροχοπτώσεις μουσωνικού τύπου. Οι γειτονικές περιοχές τους στην Κεντρική Ασία, την ΒΔ Κίνα και τη νότια Μογκολία κατατάσσονται ως ψυχρές στέπες ή ψυχρές έρημοι λόγω της έλλειψης βροχοπτώσεων.
Εύκρατο
Όσον αφορά τη θερμοκρασία, το εύκρατο κλίμα παρουσιάζει μέσες ετήσιες θερμοκρασίες της τάξης των 18 °C και μέσο επίπεδο ετήσιου υετού μεταξύ 600 και 2000 mm. Οι κύριες υποκατηγορίες του είναι το ωκεάνιο (Cf), μεσογειακό (Cs) και υποτροπικό υγρό «κινεζικό» κλίμα (Cw).
Μια περιοχή με εύκρατο κλίμα παρουσιάζει έναν μέσο ετήσιο όρο θερμοκρασιών μεγαλύτερο των 10 °C με αρκετές διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια του έτους, και -3 y 18 °C κατά τους κρύους μήνες. Χαρακτηρίζεται από τέσσερις εποχές ξεκάθαρα διαχωρισμένες: σχετικά θερμό καλοκαίρι, φθινόπωρο με σταδιακά μειούμενες θερμοκρασίες, ψυχρό χειμώνα και άνοιξη με σταδιακά αυξανόμενες θερμοκρασίες. Το επίπεδο υγρασίας εξαρτάται από τη γεωγραφική θέση της κάθε περιοχής.
Το τρίτο γράμμα της κατάταξης αναφέρεται στις θερμοκρασίες του καλοκαιριού:
a: η μέση θερμοκρασία του πιο θερμού μήνα είναι υψηλότερη των 22 °C
b: η μέση θερμοκρασία του πιο θερμού μήνα είναι χαμηλότερη των 22°C και τέσσερις τουλάχιστον μήνες παρουσιάζουν μέσες θερμοκρασίες υψηλότερες των 10 °C
c: τρεις ή λιγότεροι μήνες παρουσιάζουν μέσες θερμοκρασίες υψηλότερες των 10 °C
Cwa και Cfa: υποτροπικό υγρό κλίμα
Τύπος υποτροπικού κλίματος που εντοπίζεται σε μέσα γεωγραφικά πλάτη, με θερμά και υγρά καλοκαίρια και δροσερούς και ξηρούς χειμώνες, αποτελώντας το μόνο εύκρατο κλίμα με υγρό καλοκαίρι. Είναι χαρακτηριστικό πόλεων όπως το Μπουένος Άιρες, το Μιλάνο, το Σάο Πάουλο, η Ατλάντα ή η Σεούλ.
Csa και Csb: μεσογειακό κλίμα
Αυτό το κλίμα εντοπίζεται μεταξύ των γεωγραφικών πλατών 35 και 45 Β και είναι το μοναδικό κατά το οποίο ο χειμώνας ταυτίζεται με την εποχή των βροχών, δεδομένου ότι το καλοκαίρι τα επίπεδα υετού είναι σχεδόν μηδενικά. Οι χειμώνες είναι σχετικά ήπιοι λόγω των θαλάσσιων ρευμάτων που πνέουν ενώ τα καλοκαίρια είναι ιδιαίτερα θερμά και ξηρά, λόγω των βαρομετρικών κέντρων υψηλής πίεσης. Είναι παρόν στις παραλιακές κυρίως περιοχές της Μεσογείου, την Καλιφόρνια, το Όρεγκον και την κεντρική Χιλή.
Cfb, Cfc, Cwb y Cwc: ωκεάνιο κλίμα
Τα εύκρατα ωκεάνια κλίματα εντοπίζονται μεταξύ του γεωγραφικού πλάτους 45 και 55 Β, δίπλα στα μεσογειακά κλίματα (εκτός από την Αυστραλία). Παρουσιάζουν δροσερά και νεφελώδη καλοκαίρια με ήπιους χειμώνες.
Εύκρατο κλίμα λόγω υψομέτρου
Αυτό το κλίμα εντοπίζεται σε περιοχές με υψηλό υψόμετρο που χαρακτηρίζονται από δροσερότερες θερμοκρασίες σε σχέση με τις γειτονικές τους περιοχές με χαμηλότερο υψόμετρο και ιδιαίτερα στους τροπικούς. Ιδιαίτερα εκεί, η θερμοκρασία μειώνεται κατά 1°C με κάθε 150 ή 200 μέτρα υψομετρικής διαφοράς. Τέτοιες περιοχές είναι οι ορεινές ζώνες του Μεξικού, της Κεντρικής Αμερικής και των Άνδεων όπως και τα υψώματα της ανατολικής Αφρικής. Ανάλογα με το βροχομετρικό τους καθεστώς μπορούν να ενταχθούν σε οποιοδήποτε από τα προαναφερθέντα τρία είδη εύκρατων κλιμάτων (κινεζικό, μεσογειακό ή ωκεάνιο). Πόλεις όπως η Πόλη του Μεξικού, η Μπογοτά, η Λα Πας, η Αντίς Αμπέμπα ή το Μεδεγίν χαρακτηρίζονται από τέτοιο κλίμα.
Τούνδρα
Το κλίμα της τούνδρας (Κέππεν: ΕΤ) είναι ο ένας από τους δύο υποτύπους του πολικού κλίματος. Χαρακτηρίζεται από ελάχιστο υετό και μέσες μηνιαίες θερμοκρασίες χαμηλότερες των 10 °C με έναν τουλάχιστον όμως μήνα να παρουσιάζει θερμοκρασίες ικανές να λειώσουν το χιόνι (>0°C). Είναι το πιο ήπιο από τα πολικά κλίματα και επιτρέπει την ύπαρξη περιορισμένης βλάστησης που αποτελείται είτε από βρύα και λειχίνες (στις πιο ψυχρές περιοχές) είτε από θάμνους (στις ηπιότερες).
Υποκατηγορίες
Πολική τούνδρα
Εντοπίζεται σε υψηλά γεωγραφικά πλάτη, μεταξύ 60 και 75 Β. Οι χειμώνες είναι μακρείς και παγωμένοι ενώ τα καλοκαίρια σύντομα και ψυχρά: διαρκούν λιγότερο από δύο μήνες και οι θερμοκρασίες δεν ξεπερνούν ποτέ τους 10 °C αλλά επιτρέπει την ανάπτυξη βλάστησης. Η διακύμανση της θερμοκρασίας είναι μεγάλη αλλά μικρότερη αυτής των ηπειρωτικών κλιμάτων ενώ το έδαφος είναι καλυμμένο από πέρμαφροστ. Το υποκλίμα αυτό εμφανίζεται στις ακτές της Γριλανδίας, την Ισλανδία, την βόρεια Ευρασία και Βόρειο Αμερική στο Βόρειο Ημισφαίριο και στην Ανταρκτική χερσόνησο και νότια Νότια Αμερική στο Νότιο Ημισφαίριο.
Αλπική τούνδρα
Είναι χαρακτηριστική περιοχών με μεγάλο υψόμετρο στην Ευρώπη, Ασία, Αμερική.
'''Παγωμένο κλίμα'''
Το παγωμένο κλίμα είναι μία εκ των υποκατηγοριών του πολικού κλίματος που χαρακτηρίζεται από θερμοκρασίες που βρίσκονται πάντα κάτω από τους 0 °C, ελάχιστο υετό, ξηρότητα και ισχυρούς ανέμους, όντας εχθρικό προς κάθε μορφή ζωής.
Είναι ίδιον κυρίως των δύο πόλων, όντας η Ανταρκτική (λόγω του ηπειρωτικού χαρακτήρα της) η περιοχή όπου εκφράζεται με μεγαλύτερη οξύτητα και φτάνοντας ακραίες θερμοκρασίες της τάξης των -70 και -80°C. Το κλίμα των υψηλότερων ορέων του πλανήτη, πέραν των 5000 μέτρων, είναι αρκετά παρόμοιο με αυτό των πόλων.
Η κύρια αιτία των χαμηλών θερμοκρασιών είναι η μεγάλη κλίση με την οποία φτάνουν οι ακτίνες του ήλιου στος πόλους.
Ανταρκτική
Το εσωτερικό οροπέδιο της Ανταρκτικής χαρακτηρίζεται από ισχυρές διαφοροποιήσεις στη θερμοκρασία μεταξύ των μηνών ηλιοφάνειας και διαρκούς νύχτας. Τα ρεκόρ θερμοκρασίας του σταθμού του Νοτίου Πόλου είναι -13°C το καλοκαίρι και -82°C τον χειμώνα. Τα επίπεδα υετού είναι ελάχιστα και η μέτρησή τους αρκετά δύσκολη δεδομένων των ισχυρών ανέμων.
= Παραπομπές =
| |||