Βικιπαίδεια

Τυμβωρυχία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
User289312 (συζήτηση | συνεισφορές)
1.628 επεξεργασίες
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Ετικέτες: Οπτική επεξεργασία Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1:
[[Αρχείο:The unbroken seal on Tutankhamun’s tomb, 1922.jpg|Άθικτο σφράγισμα (δεξιά) στην πύλη του τρίτου ιερού, στον τάφο του φαραώ [[Τουταγχαμών]] (KV62), όπως ανακαλύφθηκε το 1922.|εναλλ.=|μικρογραφία]]
[[Αρχείο:Silver ampulla.jpg|αριστερά|μικρογραφία|[[Βεργίνα|Αιγές]], ασημένια τεφροδόχος υδρία με χρυσό στεφάνι από τον ασύλητο μακεδονικό "Τάφο του Πρίγκιπα" που ανήκει στον [[Αλέξανδρος Δ΄ της Μακεδονίας|Αλέξανδρο Δ']], γιό του [[Αλέξανδρος ο Μέγας|Μεγάλου Αλέξανδρου]] και της [[Ρωξάνη|Ρωξάνης]].|167x167εσ]]
'''Τυμβωρυχία''' είναι ένας σύνθετος όρος που προέρχεται από τις [[Αρχαία ελληνική γλώσσα|αρχαιοελληνικές]] λέξεις '''τύμβος''' (λόφος χώματος) και '''ὀρύσσω''' (σκάβω) και σημαίνει "ανασκάπτω τάφους". Χρησιμοποιείται για να δηλώσει την παράνομη πράξη της λεηλάτησης των αρχαίων τάφων, δηλαδή της κλοπής των αντικειμένων που βρίσκονται στο εσωτερικό τους ως [[κτερίσματα]]. Η τυμβωρυχία αποτελεί [[ποινικό αδίκημα]] (Ν.3028/2002).
 
== Παράνομη εκταφή ==
[[Αρχείο:Resurrectionists by phiz.jpg|αριστερά|μικρογραφία|192x192εσ|1887, Μεγάλη Βρετανία: μυστική εκταφή νεκρών με σκοπό την πώλησή τους στους μελετητές της ανατομίας.]]
[[Αρχείο:Mortsafe, Greyfriars Kirk.jpg|μικρογραφία|176x176px|Σιδερένια κιγκλιδώματα (mortsafes) στο ναό Greyfriars στο Εδιμβούργο τα οποία είχαν τοποθετηθεί στους τάφους για την παρεμπόδιση της λαθραίας εκταφής των νεκρών.]]
Mία πράξη που σχετίζεται με την τυμβωρυχία είναι η παράνομη εκταφή νεκρών, γνωστή στην αγγλική γλώσσα ως "body snatching". Πρόκειται για την λαθραία εκταφή νεκρών σωμάτων από τα νεκροταφεία με σκοπό την πώλησή τους στους μελετητές της ανθρώπινης ανατομίας. Όσοι ασχολούνταν με την δραστηριότητα αυτή ονομάζονταν "resurrectionists" δηλαδή "αυτοί που ανασταίνουν νεκρούς". Στην [[Μεγάλη Βρετανία]], πριν την θέσπιση του νόμου της ανατομίας (Anatomy Act 1832) δεν απαιτείτο ειδική άδεια για την λειτουργία των σχολών [[Ανατομία|ανατομίας]] και δεν υπήρχε καμία πρόβλεψη για την δωρεά νεκρών σωμάτων στους φοιτητές ιατρικής με σκοπό την μελέτη της ανατομίας. Για τον λόγο αυτό, παρόλο που η εκταφή νεκρών ανθρώπινων σωμάτων αποτελούσε πλημμέλημα σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο, και τιμωρούταν με πρόστιμο και φυλάκιση, ήταν μία τόσο κερδοφόρα επιχείρηση που ο φόβος της σύλληψης και της τιμωρίας από τις αρχές δεν εμπόδιζε πολλούς να ασχολούνται με την παράνομη αυτή δραστηριότητα. H εκταφή νεκρών ήταν τόσο διαδεδομένη που ήταν ένα σύνηθες φαινόμενο οι οικογένειες των αποθανόντων να παρακολουθούν τους τάφους για ένα χρονικό διάστημα αμέσως μετά τον ενταφιασμό, με τον φόβο της σύλησης. Υπήρχε επίσης η συνήθεια να προστατεύουν του νεκρούς με την χρήση σιδερένιων φερέτρων ή την τοποθέτηση σιδερένιων κιγκλιδωμάτων (mortsafes) μετά την ολοκλήρωση της ταφής. Παραδείγματα τέτοιων κιγκλιδωμάτων διατηρούνται σε καλή κατάσταση σήμερα στην αυλή του ναού Greyfriars στο [[Εδιμβούργο]].<ref>Hugh, ed. (1911). "[https://en.m.wikisource.org/wiki/1911_Encyclopædia_Britannica/Body-Snatching Body-Snatching]". ''Encyclopædia Britannica''. '''4''' (11th ed.). Cambridge University Press. p. 112.</ref>
Γραμμή 13:
== Tυμβωρυχία στην Αίγυπτο ==
Η τυμβωρυχία ήταν ένα φαινόμενο γνωστό ήδη από την αρχαιότητα. Οι βεβηλώσεις στους βασιλικούς τάφους της [[Αρχαία Αίγυπτος|αρχαίας Αιγύπτου]] ήταν ένα φαινόμενο σε εξέλιξη από την εποχή του [[Παλαιό βασίλειο (αρχαία Αίγυπτος)|Παλαιού Βασιλείου]] (2686-2181 π.Χ.) και μερικές φορές οι ίδιοι οι εργάτες που τους κατασκεύαζαν και ήταν υπεύθυνοι για την διακόσμησή τους ήταν αυτοί που τους έκλεβαν.<ref name=":2" /> Οι [[φαραώ]] συχνά κρατούσαν αρχεία του πολύτιμου ταφικού εξοπλισμού που θα τους συνόδευε στη [[Αρχαίες αιγυπτιακές πεποιθήσεις για τη μεταθανάτια ζωή|μεταθανάτια ζωή]].<ref name=":3" /> Στους τάφους τους άφηναν επιγραφές με προειδοποιητικά μηνύματα και κατάρες, οι οποίες επρόκειτο να "χτυπήσουν" όποιον αποτολμούσε να αγγίξει τους θησαυρούς ή τα σώματά τους.<ref name=":22">Mueller, Tom (June 2016). "How Tomb Raiders Are Stealing Our History". National Geographic.</ref> Κατασκεύαζαν επίσης παγίδες και αδιέξοδα "περάσματα" ώστε να δυσκολεύουν την πρόσβαση στους θαλάμους όπου βρισκόταν η [[μούμια]] τους και τα πολύτιμα κτερίσματά τους.<small>''<sup>[εκκρεμεί παραπομπή]</sup>''</small> Όλα αυτά όμως δεν εμπόδισαν ιδιαίτερα τους τυμβωρύχους. Εκτός από την Αίγυπτο υπάρχουν άπειρα παραδείγματα τυμβωρυχίας που προέρχονται από άλλες περιοχές του αρχαίου κόσμου,<ref name=":22" /> συμπεριλαμβανομένης και της [[Ελλάδα|Ελλάδας]] με τον σπάνιο αρχαιολογικό της πλούτο.
[[Αρχείο:Tutankhamun's mask, Burton photograph P0744, 1922.jpg|μικρογραφία|169x169px|Η χρυσή μάσκα του Τουταγχαμών όπως αποκαλύφθηκε in situ, επάνω στο πρόσωπο της μούμιας του, το 1925|εναλλ.=]]
Στην εποχή του [[Νέο βασίλειο (αρχαία Αίγυπτος)|Νέου Βασιλείου]] (1550-1069 π.Χ.), οι φαραώ δεν οικοδομούσαν πια επιβλητικούς τάφους ([[Αιγυπτιακές πυραμίδες|πυραμίδες]]). Η τυμβωρυχία ήταν από τους λόγους που ξεκίνησαν να κατασκευάζουν τους τάφους τους λαξεύοντάς τους υπογείως, κρυμμένους στους ερημικούς λόφους των [[Θήβαι Αιγύπτου|Θηβών]], στην [[Κοιλάδα των Βασιλέων]], μία περιοχή που σύμφωνα με την [[αρχαία αιγυπτιακή θρησκεία]] προστάτευε η θεά [[Μερετσεγκέρ]].<ref name=":2">Hart, George (1986), A Dictionary of Egyptian Gods and Goddesses, London: Routledge, <nowiki>ISBN 0-415-05909-7</nowiki>.</ref><ref>Wilkinson, Richard H. (2003), The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt, Thames & Hudson, <nowiki>ISBN 0-500-05120-8</nowiki>.</ref><ref>Lichtheim, Miriam (1976). Ancient Egyptian Literature. Volume II: The New Kingdom, Los Angeles: University of California Press, <nowiki>ISBN 978-0520036154</nowiki>. pp. 107–9. [[iarchive:MiriamLichtheimAncientEgyptianLiteratureVolII|Internet Archive]]</ref> η οποία είχε την μορφή [[Κόμπρα|κόμπρας]].<ref>Pinch, Geraldine (2004). Egyptian Mythology: A Guide to the Gods, Goddesses, and Traditions of Ancient Egypt, Oxford: University Press. <nowiki>ISBN 978-0195170245</nowiki>.</ref> Η Μερετσεγκέρ προστάτευε επίσης το [[Ντέιρ ελ-Μεντίνα]], το χωριό των εργατών που κατασκεύαζαν του βασιλικούς τάφους.<ref>Spencer, Jeffrey A., The British Museum Book of Ancient Egypt (2007), London: The British Museum Press. <nowiki>ISBN 978-0-7141-1975-5</nowiki>. p. 104.</ref> Η "γέννηση" της Μερετσεγκέρ υπήρξε μία αυθόρμητη ανάγκη των αρχαίων Αιγυπτίων να ταυτίσουν μία θεότητα με επικίνδυνες και ταυτόχρονα φιλεύσπλαχνες ιδιότητες<ref name=":2" /> που θα προστάτευε τους τάφους των βασιλέων και των ευγενών.
 
Οι περισσότεροι από τους τάφους της Κοιλάδας των Βασιλέων παραβιάστηκαν και λεηλατήθηκαν λίγο καιρό μετά το σφράγισμά τους. Ο διάσημος τάφος του φαραώ [[Τουταγχαμών]] (KV62), πριν αποκαλυφθεί το 1922 από τον [[Βρετανός|Βρετανό]] [[Αιγυπτιολόγος|Αιγυπτιολόγο]] [[Χάουαρντ Κάρτερ]], είχε συληθεί,<ref name=":3">Gardiner, Alan (2007) [1966], The Egyptians: An Introduction, Oxford: Oxford University Press, ISBN 978-0195002676</ref> ωστόσο σε μικρό βαθμό, καθώς οι τυμβωρύχοι δεν κατάφεραν ευτυχώς να φτάσουν σε όλους τους χώρους της πολυδαίδαλης αυτής ταφικής κατασκευής και το πιο σημαντικό είναι ότι δεν έφτασαν ποτέ στους εσωτερικούς ιερούς θαλάμους όπου βρισκόνταν η μούμια και οι θησαυροί του Τουταγχαμών.<ref>Gilbert, Katherine Stoddert; Holt, Joan K.; Hudson, Sara, eds. (1976). Treasures of Tutankhamun. The Metropolitan Museum of Art. <nowiki>ISBN 0-87099-156-6</nowiki>.</ref><ref name=":1" /> Το πρόβλημα της σύλησης των βασιλικών τάφων έγινε ιδιαίτερα έντονο στα τέλη του Νέου Βασιλείου, στην εποχή της [[Εικοστή δυναστεία Φαραώ|20ης δυναστείας]], που ήταν μία περίοδος κοινωνικο-οικονομικής κρίσης. Κατά την περίοδο της [[Εικοστή πρώτη δυναστεία Φαραώ|21ης δυναστείας]] η περιοχή δεν χρησιμοποιείται πια για βασιλικές ταφές και παράλληλα οι μούμιες των βασιλέων με τα πολυτελή κτερίσματά τους μεταφέρονται και εναποτίθενται σε μυστικές κρύπτες για να προστατευτούν από τις ληστείες.<ref name=":1">Mieroop, Marc Van De (2011), A History of Ancient Egypt. Wiley-Blackwell, ISBN 978-1-4051-6070-4</ref> Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η βασιλική κρύπτη DB320 στο [[Ντέιρ ελ-Μπαχάρι]].
 
== Τυμβωρυχία και αρχαιολογία ==
[[Αρχείο:Pompeii Garden of the Fugitives 02.jpg|εναλλ.=|μικρογραφία|181x181px|[[Πομπηία]]. Θύματα του [[Βεζούβιος|Βεζούβιου]] in situ. Αποκαλύφθηκαν κάτω από ηφαιστειακό υλικό, στις στάσεις που τους βρήκε ο θάνατος, κατά τη έκρηξη του 79 μ.Χ., προσπαθώντας να ξεφύγουν.]]
[[Αρχείο:Jug in Situ, Abbasid period -2.jpg|αριστερά|μικρογραφία|[[Αμφορέας]] in situ σε αρχαιολογική ανασκαφή στο [[Ισραήλ]].|171x171εσ]]
Η τυμβωρυχία δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα στις επιστήμες της [[Αρχαιολογία|αρχαιολογίας]], της ιστορίας της τέχνης και της ιστορίας.<ref>Daniel, Glyn (1976), A Hundred and Fifty Years of Archaeology, Harvard University Press, ISBN 0674426312</ref><ref name=":0" /> Aμέτρητες, ανεκτίμητης αξίας, θέσεις αρχαίων νεκροταφείων καταληστεύτηκαν πριν τη μελέτη τους από τους ειδικούς επιστήμονες. Σε αυτές τις περιπτώσεις το αρχαιολογικό περιβάλλον και οι [[Ανθρωπολογία|ανθρωπολογικές]] πληροφορίες καταστράφηκαν, γεγονός που αποτελεί τεράστιο πλήγμα για την πολιτιστική κληρονομιά ενός τόπου:
 
Γραμμή 26:
 
Οι τυμβωρύχοι, οι οποίοι δεν συλλαμβάνονται, πωλούν τα αρχαιολογικά ευρήματα στην "[[μαύρη αγορά]]", τα οποία καταλήγουν έτσι σε ιδιωτικές συλλογές. Το παράνομο αυτό εμπόριο των αρχαίων αντικειμένων ονομάζεται αρχαιοκαπηλία, από τις λέξεις ''αρχαίος'' και ''κάπηλος''. Η λέξη κάπηλος είναι αρχαιοελληνική και σημαίνει αυτόν που ιδιοτελώς καπηλεύεται, εκμεταλλεύεται κάτι, συνήθως ''υψηλό και ευγενές'' όπως είναι η [[Πολιτιστική Κληρονομιά|πολιτιστική κληρονομιά]] ενός τόπου, η οποία αποτελεί δημόσιο αγαθό και πρέπει να διαφυλάσσεται για τις μελλοντικές γενιές. Στις περιπτώσεις εκείνες που οι αρχαιοκάπηλοι και οι τυμβωρύχοι συλλαμβάνονται, οι κλεμμένες αρχαιότητες παραδίδονται στα μουσεία και τους ειδικούς μελετητές.<ref>Huffer, Damien; Graham, Shawn (2017), The Insta-Dead: The rhetoric of the human remains trade on Instagram. ''Internet Archaeology'' (45).[https://intarch.ac.uk/journal/issue45/5/index.html 1]</ref>
[[Αρχείο:Τάφος στο Μπερμπάτι 8049.jpg|αριστερά|μικρογραφία|198x198px|Έκθεση τάφου στο [[Αρχαιολογικό Μουσείο Ναυπλίου]], με τον σκελετό και τα κτερίσματα όπως ακριβώς εντοπίστηκαν στην αρχαιολογική ανασκαφή (in situ).]]
Ένα αρχαιολογικό εύρημα που εντοπίζεται [[in situ]], στη θέση όπου τοποθετήθηκε πολλούς αιώνες ή χιλιάδες χρόνια πριν, είναι θεμιτό να απομακρύνεται από το σημείο αυτό αφού προηγουμένως ολοκληρωθεί η [[Ανασκαφή (αρχαιολογία)|ανασκαφή]] του και η λεπτομερής καταγραφή του ακριβούς σημείου εντοπισμού του από την [[Ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία|Αρχαιολογική Υπηρεσία]], ώστε να συντηρηθεί, να μελετηθεί και να φυλαχθεί ή να εκτεθεί σε κάποιο [[μουσείο]]. Η βίαιη και παράνομη απομάκρυνση των αρχαιοτήτων και διαφόρων [[Τέχνεργο (αρχαιολογία)|τεχνέργων]] από το αρχικό σημείο της απόθεσής τους δυσχεραίνει την αρχαιολογική ερμηνεία. Τα αρχαιολογικά αντικείμενα που "ξεριζώνονται" από το γνήσιο περιβάλλον τους, βρίσκονται εκτός "θεματικού πλαισίου" και δεν παρέχουν ακριβή συμπεράσματα για τον πολιτισμό που τα δημιούργησε. Στις αρχαιολογικές ανασκαφές των θέσεων που περιέχουν ταφικές αποθέσεις καταγράφονται, χαρτογραφούνται και φωτογραφίζονται τα ανθρώπινα σκελετικά κατάλοιπα και τα αντικείμενα που βρίσκονται μαζί με αυτά στη θέση ακριβώς που ανακαλύπτονται.<ref>Byers, Steven (2011). ''Introduction to Forensic Anthropology (4th Edition)''. Upper Saddle River, New Jersey: Pearson Education Inc. ISBN: 9780205790128</ref>
 
<br />
 
== Πηγές - Παραπομπές ==
Γραμμή 41 ⟶ 39 :
* Βίντεο που παρουσιάζει τα διάφορα στάδια της αρχαιολογικής ανακάλυψης και καταγραφής. [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c9/Indusketa_arkeologikoa.webm Play media]
 
{{stub}}
{| class="wikitable"
|+
!<small>Το λήμμα Τυμβωρυχία χρειάζεται επέκταση. Βοηθήστε τη Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.</small>
|}
<br />
{| class="wikitable"
|Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα [[:en:Grave_robbery#cite_note-FOOTNOTEAtwood200410-4|Grave robbery]], [[:en:Body_snatching|Body snatcing]], [[:en:KV62|KV62]] και [[:en:Meretseger|Meretseger]] της Αγγλικής Βικιπαίδειας
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Τυμβωρυχία"