Χαλιφάτο των Αββασιδών: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

{{πηγές|29|01|2013}}

 

To '''Χαλιφάτο των Αββασιδών''' (750-1258 μ.Χ., [[αραβική γλώσσα|αραβικά]]: العبّاسيّون) υπήρξε το τρίτο χρονικά ισλαμικό [[χαλιφάτο]]. Κυβερνήθηκε από τη δυναστεία των Αββασιδών [[χαλίφης|χαλίφηδων]], που έχτισαν την πρωτεύουσά τους στη [[Βαγδάτη]] αφού ανέτρεψαν το [[Χαλιφάτο των Ομεϋαδών]] από όλες τις περιοχές που διαφέντευε εκτός της [[Ανδαλουσία|Ανδαλουσίας]].

== Ιστορία ==

 

Οι Αββασίδες χαλίφηδες ήταν [[Άραβες]], απόγονοι του [[Αμπάς ιμπν Αμπντ αλ-Μουτάλιμπ]], ενός από τους νεότερους θείους του [[Μωάμεθ]] (αδερφός του πατέρα του), θεωρώντας έτσι τους εαυτούς τους ως αληθινούς διαδόχους του προφήτη, σε αντίθεση με τους [[Χαλιφάτο των Ομεϋαδών|Ομεϋάδες]] που κατάγονταν από τον Ουμάγια ιμπν Αμπντ Σαμς (άνθρωπο με μεγάλη δύναμη στην εποχή του), αρχηγό της πατριάς Σαμς των Ομεϋαδών, κλάδο της πανίσχυρης φυλής των [[Κουραϊσίτες|Κουραϊσιτών]].

 

Αμέσως μετά τη νίκη του, ο Ας-Σαφφάχ απέστειλε στρατιωτικές δυνάμεις στη Βόρεια Αφρική και την Κεντρική Ασία, όπου οι Αββασίδες πολέμησαν ενάντια στην επέκταση της κινεζικής δυναστείας των [[Δυναστεία Τανγκ|Τανγκ]] προς τα δυτικά, κατά τη [[Μάχη του Ταλάς|μάχη του ποταμού Ταλάς]] στην [[Υπερωξιανή]] (οι Αββασίδες ήταν γνωστοί στους αντιπάλους τους ως ''οι Τάζι με τους μαύρους μανδύες'', [[κινεζική γλώσσα|κινέζικα]]: 黑衣大食, hēiyī Dàshí, όπου η λέξη ''Τάζι'' αποτελούσε δάνειο όρο από τους Πέρσες και σήμαινε ''Άραβες''). Οι [[Βαρμακίδες]] (αραβικά: Μπαρμακίγια), φημισμένη οικογένεια περσικής καταγωγής [[Βεζίρης|βεζίρηδων]] των Αββασιδών, που έπαιξαν ρόλο στην ίδρυση της [[Βαγδάτη]]ς και υπήρξαν μεγάλοι προστάτες των Τεχνών, ίδρυσαν στην πρωτεύουσα των Αββασιδών την πρώτη ιστορικώς καταγεγραμμένη βιοτεχνία χαρτιού, εκκινώντας έτσι μια νέα εποχή πνευματικής αναγέννησης στην επικράτεια των Αββασιδών. Εντός δέκα ετών, οι Αββασίδες έχτισαν ακόμα μια φημισμένη βιοτεχνία χαρτιού στη μετέπειτα πρωτεύουσα των Ομεϋαδών στην Ισπανία, την [[Κόρδοβα]] (τότε υπό αββασιδικό έλεγχο ακόμα).

 

Η πρώτη μεταρρύθμιση των Αββασιδών ήταν να μεταφέρουν την πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας από τη [[Δαμασκός|Δαμασκό]] της Συρίας στη [[Βαγδάτη]] του Ιράκ. Αυτό έγινε για να προσελκύσουν αλλά και να βρίσκονται πιο κοντά στην υποστήριξη των Περσών ''μαουάλι'', μιας και στην περιοχή της Βαγδάτης κυριαρχούσε περισσότερο η περσική κουλτούρα (απότοκος της προηγούμενης μακρόχρονης κατοχής των Σασσανιδών Περσών), ενώ τμήμα των Περσών ''μαουάλι'' διεκδικούσαν λιγότερη κυριαρχία του αραβικού στοιχείου στην αυτοκρατορία. Η Βαγδάτη ιδρύθηκε στις όχθες του ποταμού [[Τίγρης (ποταμός)|Τίγρη]], το 762. Μια νέα θέση εξουσίας δημιουργήθηκε, αυτή του [[βεζίρης|βεζίρη]], ως αντιπρόσωπου της κεντρικής εξουσίας, ενώ δόθηκε ακόμα περισσότερη αυτονομία στους τοπικούς [[εμίρης|εμίρηδες]]. Ως αποτέλεσμα, πολλοί Αββασίδες χαλίφηδες υποβιβάστηκαν σε ένα πιο τυπικό ρόλο από αυτόν που διαδραμάτιζαν επί εποχής των Ομεϋαδών, καθώς οι βεζίρηδες σιγά σιγά ασκούσαν όλο και μεγαλύτερη εξουσία και ο κεντρικός ρόλος της παλαιάς αραβικής [[αριστοκρατία]]ς αντικαταστάθηκε σταδιακά από την περσική [[γραφειοκρατία]].

 

Το 756, ο Αββασίδης χαλίφης Αλ-Μανσούρ απέστειλε περισσότερους από 4.000 Άραβες μισθοφόρους να βοηθήσουν την κινεζική δυναστεία των Τανγκ στην καταστολή της εξέγερσης του Κινέζου στρατηγού Αν Λουσάν στη βόρεια Κίνα. Μετά τον πόλεμο, αυτοί παρέμειναν στην Κίνα. Ο Άραβας χαλίφης [[Χαρούν αλ Ρασίντ|Χαρούν αρ-Ρασίντ]] υπέγραψε συμμαχία με την Κίνα, εξ΄ ου και αρκετές πρεσβείες των Αββασιδών είναι καταγεγραμμένες στα κινεζικά χρονικά.

 

* Ρήξη με τους Σιίτες

Οι Αββασίδες ήλθαν σε ρήξη με τους [[Σιιτισμός|Σιίτες]] μουσουλμάνους, οι περισσότεροι εκ των οποίων τούς είχαν υποστηρίξει στον πόλεμο εναντίον των Ομεϋαδών, μιας και οι Αββασίδες και οι Σιίτες διεκδικούσαν τη νομιμοποίηση άσκησης εξουσίας επί των μουσουλμάνων, εξαιτίας της οικογενειακής τους σύνδεσης με τον Μωάμεθ. Ειδικότερα οι Σιίτες θεωρούσαν ότι είχαν περισσότερα δικαιώματα, καθότι ως Αλήδες (οπαδοί του Αλή, Άλι στα αραβικά και Αλίντ οι οπαδοί του), αντλούσαν τη νομιμοποίησή τους από την ίδια την κόρη του Μωάμεθ, τη [[Φάτιμα]], γυναίκα του Αλή, και όχι από τον πιο μακρινό συγγενή του Μωάμεθ, Αμπάς ιμπν Αμπντ αλ-Μουτάλιμπ, αδελφό του πατέρα του Προφήτη, όπως οι Αββασίδες. Μόλις κατέλαβαν την εξουσία, οι Αββασίδες αγκάλιασαν το [[Σουνίτες|σουνιτικό]] Ισλάμ και αποκήρυξαν κάθε υποστήριξη στα σιιτικά "πιστεύω". Λίγο αργότερα, επωφελούμενοι της αδυναμίας της κεντρικής εξουσίας, οι [[Βέρβεροι]] [[Χαριζίτες]] ίδρυσαν ανεξάρτητο κράτος στη [[Βόρεια Αφρική]] το 801. Μέσα σε 50 χρόνια, οι [[Ιδρισίδες]] στο [[Μαγκρέμπ]] και οι [[Αγλαβίδες]] της [[Ιφρικίγια]] έγιναν ουσιαστικά ανεξάρτητοι στην Αφρική, ενώ λίγο αργότερα τους ακολούθησαν οι [[Τολουνίδες]] και οι [[Ιχσιδίδες]] στην Αίγυπτο.

Η αββασιδική Αρχή άρχισε να παρακμάζει κατά τη διάρκεια της χαλιφείας του Αρ-Ραντί, όταν οι τουρκικής καταγωγής στρατηγοί του χαλιφάτου, που είχαν επιτύχει ήδη [[ντε φάκτο|de facto]] ανεξαρτησία για τα εδάφη που ήλεγχαν, έπαυσαν να αποδίδουν φόρους στο χαλιφάτο και ήλεγχαν την Αυλή του χαλίφη καθιστώντας τον εξαρτώμενο από τις διαθέσεις τους. Ακόμα και επαρχίες κοντά στη Βαγδάτη άρχισαν να αναζητούν τότε την τοπική δυναστική εξουσία.

 

Η αββασιδική ηγεσία χρειάστηκε να εργαστεί σκληρά κατά το δεύτερο μισό του 8ου αιώνα (750-800), υπό αρκετούς ικανούς χαλίφηδες και τους βεζίρηδές τους, ώστε να ξεπεράσει τις πολιτικές προκλήσεις που αντιμετώπιζε λόγω της αχανούς φύσης της αυτοκρατορίας, την επακόλουθη περιορισμένη δυνατότητα τάχιστης επικοινωνίας μεταξύ των διάφορων περιοχών της, καθώς και για να εισαγάγει διοικητικές αλλαγές ώστε να διατηρήσει την τάξη.

 

* [[Ουκαϋλίδες|Ουκαϊλίδες]] (990) => [[Σελτζούκοι]] => [[Μογγόλοι]]

 

Παρά τη δύναμη των Μπουγιδών εμίρηδων, οι Αββασίδες διατήρησαν μια αυστηρά τυπολατρική Αυλή στη Βαγδάτη, όπως περιγράφεται από τον Μπουγίδη γραφειοκράτη Χιλάλ αλ-Σαμπί, και διατήρησαν επίσης ένα βαθμό επιρροής στα πολιτικά και θρησκευτικά ζητήματα της Βαγδάτης, λόγω της αίγλης που ασκούσαν στον απλό μουσουλμανικό κόσμο, γεγονός που ελάμβαναν υπόψη οι διάφορες φατρίες που τους είχαν πλέον ως μαριονέτες τους, τηρώντας κάποια προσχήματα. Καθώς η εξουσία των Μπουγιδών εξασθενούσε μετά το θάνατο του εμίρη του [[Ιράκ]], [[Φαρς]] και [[Καρμανία|Κερμάν]], [[Μπαχά αντ-Ντάουλα]], οι Αββασίδες κατάφεραν να ανακτήσουν κάποιο βαθμό εξουσίας. Ο χαλίφης Αλ-Καντίρ, για παράδειγμα, οδήγησε την ιδεολογική πάλη εναντίον των σιιτών με γραπτά κείμενα όπως το [[Μανιφέστο της Βαγδάτης]]. Οι χαλίφηδες διατήρησαν την τάξη στη Βαγδάτη, επιχειρώντας να εμποδίσουν το ξέσπασμα διχόνοιας (''φίτνα'') στην πρωτεύουσα, συχνά διαξιφιζόμενοι με τους Αγιάρους (τάξη πολεμιστών, μελών μικροαστικών και μεσοαστικών εθνικιστικών-τοπικιστικών ισλαμικών οργανώσεων).

 

Με τη δυναστεία των Μπουγιδών υπό εξαφάνιση, δημιουργήθηκε ένα κενό εξουσίας το οποίο καλύφθηκε τελικώς από τους [[Σελτζούκοι| Σελτζούκους Τούρκους]], κλάδο των [[Ογούζοι Τούρκοι|Ογούζων Τούρκων]]. Όταν ο εμίρης (πρώην σκλάβος) Μπασασιρί ύψωσε τα λάβαρα της σιιτικής φατρίας των Φατιμιδών στη Βαγδάτη το 1058, ο σουνίτης Αββασίδης χαλίφης Αλ-Κάιμ ήταν ανήμπορος να αντιδράσει χωρίς εξωτερική βοήθεια. Ο Τογρούλ μπέης, σουλτάνος των Σελτζούκων, αποκατέστησε το σουνιτικό έλεγχο στη Βαγδάτη και ενσωμάτωσε το Ιράκ στα εδάφη της δυναστείας του. Άλλη μια φορά, οι Αββασίδες ήταν υποχρεωμένοι να αντιμετωπίσουν μια στρατιωτική δύναμη που δεν μπορούσαν να νικήσουν, παρόλο που ο Αββασίδης χαλίφης παρέμεινε τυπικά ηγέτης της ισλαμικής κοινότητας. Οι διάδοχοι Σελτζούκοι σουλτάνοι [[Αλπ Αρσλάν]] και [[Μαλίκ Σαχ Α΄|Μαλίκ Σαχ]], καθώς και ο βεζίρης [[Νιζάμ αλ-Μουλκ]], είχαν την έδρα τους στην Περσία, αλλά διατηρούσαν την εξουσία πάνω στους Αββασίδες της Βαγδάτης. Όταν η δυναστεία άρχισε να εξασθενεί το 12ο αιώνα, οι Αββασίδες κέρδισαν μεγαλύτερη ανεξαρτησία για ακόμα μια φορά.

 

Ενώ ο χαλίφης Αλ-Μουταρσίντ ήταν ο πρώτος χαλίφης που έφτιαξε στρατό ικανό να αντιμετωπίσει το σελτζουκικό στρατό σε μάχη, ηττήθηκε παραταύτα το 1135 και σύντομα δολοφονήθηκε. Ο χαλίφης Aλ-Μουκταφί ήταν ο πρώτος Aββασίδης χαλίφης που ανέκτησε την πλήρη στρατιωτική ανεξαρτησία του χαλιφάτου, με τη βοήθεια του βεζίρη του, Αούν αντ-Ντιν ιμπν Χουμπάυρα. Μετά από σχεδόν 250 χρόνια υποταγής σε ξένες δυναστείες, κατάφερε να υπερασπιστεί τη Βαγδάτη κατά την πολιορκία της από τους Σελτζούκους το 1157, εξασφαλίζοντας έτσι το Ιράκ για τους Αββασίδες.

 

Η χαλιφεία του Aν-Νάσιρ (πέθανε το 1225) ισχυροποίησε την εξουσία του χαλιφάτου σε όλη την περιοχή του Ιράκ, βασισμένη στις αδελφότητες των [[Σουφισμός|σουφιστών]] που ο ίδιος ο χαλίφης καθοδηγούσε. Αργότερα, ο χαλίφης Αλ-Μουστανσίρ ίδρυσε τη Σχολή Μουστανσιρίγια, σε μια προσπάθεια να εξαλείψει την επίδραση της Σχολής Νιζαμίγια που είχε ιδρύσει ο [[Νιζάμ αλ-Μουλκ]] κατά τη σελτζουκική εποχή.

 

Το 1206, ο [[Τζένγκις Χαν|Τζενγκίς Χαν]] ίδρυσε μια πανίσχυρη δυναστεία μετά από συνένωση φυλών των [[Μογγόλοι|Μογγόλων]] της Κεντρικής Ασίας. Κατά τη διάρκεια του 13ου αιώνα, η [[Αυτοκρατορία των Μογγόλων]] κατέκτησε το μεγαλύτερο τμήμα της [[Ευρασία]]ς, περιλαμβάνοντας τόσο την [[Κίνα]] στην Ανατολή όσο και ένα μεγάλο τμήμα του παλαιού ισλαμικού χαλιφάτου στη Δύση, καθώς και τους Ρως του [[Κράτος των Ρως|Κράτους του Κιέβου]] στα βορειοδυτικά. Η καταστροφή της Βαγδάτης από τον [[χαν|χάνο]] Xoυλεγκού το 1258, παραδοσιακά θεωρείται ως το τέλος της "Χρυσής Εποχής" του ισλαμικού χαλιφάτου.

 

Ο Xoυλεγκού χαν λεηλάτησε και κατέστρεψε τη [[Βαγδάτη]] στις 10 Φεβρουαρίου 1258, προκαλώντας μεγάλες απώλειες ζωών. Οι μουσουλμάνοι φοβόντουσαν ότι μια υπερφυσική καταστροφή θα συνέβαινε αν χυνόταν το αίμα του τελευταίου Αββασίδη χαλίφη στη Βαγδάτη, Aλ-Μουστασίμ, απευθείας απόγονου του θείου του Μωάμεθ, [[Αμπάς ιμπν Αμπντ αλ-Μουτάλιμπ]]. Οι σιίτες της Περσίας δήλωσαν ότι δεν είχε ξανασυμβεί τέτοια καταστροφή στο μουσουλμανικό κόσμο μετά το θάνατο του σιίτη ιμάμη [[Χουσεΐν ιμπν Αλί|Χουσεΐν]]. Παρόλα αυτά, ως προφύλαξη και εξαιτίας μιας προκατάληψης των Μογγόλων που απαγόρευε να χύσουν βασιλικό αίμα, ο Χουλεγκού χαν τύλιξε τον Αλ-Μουστασίμ σε ένα χαλί και τον έβαλε να ποδοπατηθεί από άλογα στις 20 Φεβρουαρίου 1258. Η στενή οικογένεια του χαλίφη επίσης εκτελέστηκε, με τη μόνη εξαίρεση του νεότερου γιου του που στάλθηκε ως δούλος στη [[Μογγολία]], και μιας κόρης του που έγινε σκλάβα στο χαρέμι του Χουλεγκού.

 

Τον 9ο αιώνα, οι Αββασίδες δημιούργησαν ένα στρατό πιστό μόνο στο χαλιφάτο τους, από στρατιώτες μη αραβικής καταγωγής, γνωστούς ως [[Μαμελούκοι|Μαμελούκους]]. Η δύναμη αυτή, που δημιουργήθηκε κατά τη χαλιφεία του Αλ-Μαμούν (813-833) και του αδελφού του και διαδόχου του, Αλ-Μουτασίμ (833–842), απέτρεψε την περαιτέρω αποδιάλυση της αυτοκρατορίας.

 

Οι Μαμελούκοι τελικώς ανήλθαν στην ηγεσία της Αιγύπτου. Το 1261, μετά την καταστροφή της Βαγδάτης από τους Μογγόλους, οι Μαμελούκοι αφέντες της Αιγύπτου επανίδρυσαν, στο [[Κάιρο]] αυτή τη φορά, το αββασιδικό χαλιφάτο. Ο πρώτος Αββασίδης χαλίφης του Καΐρου ήταν ο Αλ-Μουστανσίρ. Οι Αββασίδες χαλίφηδες στην Αίγυπτο διατήρησαν το κύρος τους και κάποιες εξουσίες, αλλά αυτές ήταν περιορισμένες σε θρησκευτικά ζητήματα. Το αββασιδικό χαλιφάτο του Καΐρου διατηρήθηκε μέχρι τον καιρό του χαλίφη Αλ-Μουταουακκίλ Γ΄, ο οποίος πιάστηκε αιχμάλωτος από τον [[Οθωμανοί|Οθωμανό]] σουλτάνο [[Σελίμ Α΄]] και μεταφέρθηκε στην [[Κωνσταντινούπολη]], όπου είχε καθαρά τυπικό ρόλο, για να νομιμοποιήσει το σφετερισμό και συνέχιση της κληρονομιάς του χαλιφάτου από τους Οθωμανούς, οι οποίοι τη διεκδικούσαν για πολιτικούς λόγους.

 

Το 1258, χρόνο της πτώσης της Βαγδάτης στους Μογγόλους, και μετά την καταστροφή της πόλης, λίγα επιζώντα μέλη της δυναστείας των Αββασιδών, υπό την ηγεσία του πρεσβύτερου ανάμεσά τους, Ισμαΐλ Β΄ ιμπν Χάμζα ιμπν Άχμαντ ιμπν Μοχάμμεντ, κατέφυγαν στην περιοχή της [[Φαρς]] στη νότια Περσία. Εκεί εγκαταστάθηκαν στην πόλη [[Χοντζ]], σπουδαίο τότε κέντρο των γραμμάτων. Στην πόλη αυτή γεννήθηκε πέντε χρόνια μετά, ο [[σεΐχης]] Αμπντουλσαλάμ Χόντζι (1263-1348 μ.Χ.), εγγονός του Ισμαΐλ Β΄, που έγινε σπουδαίος θρησκευτικός λόγιος και αγιοποιήθηκε από τους [[σουφισμός|Σουφιστές]], αποτελώντας ιερή μορφή για τον τοπικό πληθυσμό. Ο τάφος του υπάρχει ακόμα στη Χοντζ και τον επισκέπτονται πολλοί μουσουλμάνοι απ' όλο τον κόσμο.

Οι απόγονοι του σεΐχη Αμπντουλσαλάμ Χόντζι ήταν θρησκευτικοί λόγιοι και ταγοί, που απολάμβαναν μεγάλου σεβασμού και φήμης για πολλές γενιές. Ένας τέτοιος άμεσος απόγονος του Αμπντουλσαλάμ Χόντζι, ο σεΐχης Μοχάμμεντ ο Πρεσβύτερος, μετακόμισε γύρω στα 1507 στην πόλη [[Μπαστάκ]]. Ο εγγονός του, επίσης σεΐχης Μοχάμμεντ ο Πρεσβύτερος, εγκαταστάθηκε στη Χοντζ για ένα διάστημα, αλλά εξαιτίας της αυξανόμενης δύναμης των [[Σαφαβίδες|Σαφαβιδών]] μετακόμισε το 1540 μόνιμα στη Μπαστάκ, όπως είχε κάνει παλαιότερα ο παππούς του. Ο δικός του εγγονός, σεΐχης Χάσαν (ή [[μουλάς]] Χάσαν) (πέθανε το 1691), είναι ο κοινός πρόγονος όλων των Αββασιδών της Μπαστάκ και των γύρω περιοχών.

 

Τα εγγόνια του σεΐχη Χάσαν, ο σεΐχης Μοχάμμεντ Σαγιέντ (1703–1759) και ο σεΐχης Μοχάμμεντ Χαν Μπαστακί (1720–1804), έγιναν οι πρώτοι δύο Αββασίδες κυβερνήτες της περιοχής. Το 1744, ο σεΐχης Μοχάμμεντ Σαγιέντ, άρχισε να συγκεντρώνει ενισχύσεις για την τελική κατάληψη της πόλης [[Λαρ]], την οποία κατέλαβε και κυβέρνησε με τα υποτελή εδάφη της για 12 με 14 χρόνια πριν πεθάνει το 1759. Ο αδελφός του, σεΐχης Μοχάμμεντ Χαν Μπαστακί, που ήταν στο μεταξύ κυβερνήτης της Μπαστάκ και της περιοχής της Τζαχανγκιρίγιε, έφυγε το 1768 για το κάστρο Ντιντεχμπάν, αφήνοντας τη Μπαστάκ και τα γύρω εδάφη στα χέρια του μεγαλύτερου γιου του, σεΐχη Μοχάμμεντ Σαντέκ και του εξάδελφού του, Αγά Χάσαν Χαν.

Ο σεΐχης Μοχάμμεντ Χαν κυβέρνησε την περιοχή Τζαχανγκιρίγιε από το κάστρο του Ντιντεχμπάν για μια περίοδο 20 με 24 χρόνων, αναφερόμενος εξ΄ αυτού και ως σεΐχης Μοχάμμεντ "Ντιντεχμπάν". Τελικώς, επέστρεψε στη Μπαστάκ και συνέχισε να κυβερνά από εκεί μέχρι το θάνατό του. Στην ακμή της εξουσίας του, το Χανάτο της Μπαστάκ περιελάμβανε όχι μόνο την περιοχή της Τζαχανγκιρίγιε, αλλά και τη Λαρ και το [[Μπαντάρ Αμπάς]] καθώς και τα υποτελή τους εδάφη, όπως και αρκετά νησιά στον [[Περσικός Κόλπος|Περσικό Κόλπο]]. Ο σεΐχης Μοχάμμεντ Χαν Μπαστακί υπήρξε ο πρώτος Αββασίδης κυβερνήτης της Μπαστάκ που πήρε τον τίτλο του [[χαν|Χάνου]]. Ο τίτλος παρέμεινε σε όλους τους διαδόχους Αββασίδες κυβερνήτες της Μπαστάκ και της Τζαχανγκιρίγιε.

 

 

== Πολιτισμός ==

{{Επέκταση ενότητας}}

Η περίοδος της διακυβέρνησης των Αββασιδών αποκαλείται επίσης ως η [[Ισλαμική χρυσή εποχή]],<ref name="Tahir Abbas">{{harvnb|Abbas|2011|p=9}}</ref> η οποία αντιστοιχεί στα μέσα του 8ου αιώνα και τη μεταφορά της πρωτεύουσας τους από τη [[Δαμασκός|Δαμασκό]] στη [[Βαγδάτη]], έως τα μέσα του 13ου και τις εισβολές των [[Μογγολική αυτοκρατορία|Μογγόλων]].<ref name="Vartan">{{harvnb|Gregorian|2003}}</ref> Κατά την περίοδο αυτή ο μουσουλμανικός κόσμος υπήρξε ένα από τα κέντρα μελετών της επιστήμης, φιλοσοφίας, ιατρικής και της εκπαίδευσης,<ref name="Vartan" /> καθώς οι Αββασίδες επεδίωκαν την συστηματική καταγραφή της γνώσης, ιδρύοντας παράλληλα τον [[Οίκος της Σοφίας|Οίκο της Σοφίας]] -βιβλιοθήκη και είδος πανεπιστημίου- στη Βαγδάτη, όπου άνθρωποι όλων των θρησκειών ήταν δεκτοί και συμμετείχαν στην καταγραφή όλης της γνώσης στην [[αραβική γλώσσα]].<ref name="Vartan" /> Με την εξαίρεση της [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινής αυτοκρατορίας]], πολλά από τα ελληνικά έργα της [[Κλασική αρχαιότητα|κλασικής αρχαιότητας]] πιθανώς δεν θα είχαν διασωθεί εάν δεν είχαν μεταφραστεί στα αραβικά και περσικά και κατόπιν στα τουρκικά, εβραϊκά και λατινικά του [[Μεσαίωνας|Μεσαίωνα]].<ref name="Vartan" /> Κατά τους αιώνες αυτούς ο μουσουλμανικός κόσμος αποτελούσε σημείο μείξης των διαφόρων πολιτισμών της αρχαιότητας, από τους οποίους συνέλεξε, συνέθεσε και επαύξησε τη γνώση,<ref name="Vartan" /> σε όλα τα πεδία της ανθρώπινης σκέψης, όπως την αστρονομία, αλχημεία, μαθηματικά, ιατρική, οπτική κ.α.<ref>{{harvnb|Huff|2003|p=48}}</ref>.

 

Αλλά και στις τέχνες, όπως η καλλιγραφία, ζωγραφική, και λογοτεχνία, οι Αββασίδες είχαν μεγάλη επιρροή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της λογοτεχνίας κατά την αββασιδική περίοδο αποτελεί η συλλογή φανταστικών διηγημάτων με τίτλο [[Χίλιες και μια νύχτες]], η οποία πιθανώς πρόκειται για αραβική μετάφραση παλαιοτέρων περσικών ιστοριών της εποχής των [[Σασσανίδες|Σασσανιδών]] αλλά και άλλων λαών της [[Μέση Ανατολή|Μέσης Ανατολής]], και πρόκειται για έργο το οποίο μορφοποιήθηκε σταδιακά στην τελική μορφή του από τον 10ο έως τον 14ο αιώνα.<ref name="arabianNights">{{Harvnb| Grant | Clute | 1999 |p=51}}.</ref><ref>{{harvnb|de Camp|1976|p=10}}</ref><ref name="arabianNights2">{{harvnb|Grant|Clute|1999|p=52}}</ref> Πολλοί από τους χαρακτήρες των συλλογών του έργου, έγιναν αυτοτελώς διάσημοι και απέκτησαν τη δική τους μυθιστορηματική παράδοση και επιρροή, όπως ο [[Λυχνάρι του Αλαντίν|Αλαντίν]] και το λυχνάρι, ο [[Σεβάχ|Σεβάχ ο Θαλασσινός]], και ο [[Αλί Μπαμπά]] και οι 40 κλέφτες. Παράλληλα αρκετά από τα στοιχεία της περσικής μυθολογίας, όπως τα [[τζίνι]], έχουν ενσωματωθεί ως χαρακτήρες στα διηγήματα αυτά.

 

[[Αρχείο: Abbasids.png|thumb|400px|right|Το γενεαλογικό δένδρο της οικογένειας των Αββασιδών. Με πράσινο χρώμα, οι Αββασίδες χαλίφηδες της Βαγδάτης. Με κίτρινο χρώμα, οι Αββασίδες χαλίφηδες του Καΐρου. Ο Προφήτης [[Μωάμεθ]] και οι απόγονοί του περιλαμβάνονται στα λευκά κουτάκια, όπου φαίνονται οι δεσμοί συγγένειάς τους με τους Αββασίδες.]]

{|class="wikitable"

|-

 

[[Κατηγορία:Χαλιφάτο των Αββασιδών]]