Τσεχοσλοβακία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
μ Κουτί πληροφοριών --> Πληροφορίες |
||
Γραμμή 1:
{{πηγές|13|05|2010}}
{{
|επίσημο_πλήρες_όνομα = Τσεχοσλοβακία
|ιθαγενές_όνομα = ''Československo''
Γραμμή 65:
'''Κατάσταση Κράτους'''
* 1918–1938: Δημοκρατικό Πολίτευμα. Πρώτη Δημοκρατία.
* 1938–1939: Μετά την προσάρτηση της [[Σουδητία
* 1939–1945: Το κράτος χωρίστηκε στο '''Προτεκτοράτο της [[Βοημία
* 1946–1948: Η χώρα κυβερνήθηκε από μια κυβέρνηση συνασπισμού με [[Κομμουνισμός|κομμουνιστές]] υπουργούς, συμπεριλαμβανομένου του πρωθυπουργού και του υπουργού Εσωτερικών. Επίσης, η [[Ρουθηνία]] παραχωρήθηκε στη [[Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών|Σοβιετική Ένωση]].
* 1948–1989: Η χώρα έγινε ένα [[Σοσιαλισμός|σοσιαλιστικό]] κράτος υπό τη σοβιετική κυριαρχία με μια σχεδιασμένη ισχυρή οικονομία. Το 1960, η χώρα έγινε επίσημα μια σοσιαλιστική δημοκρατία, η '''[[Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Τσεχοσλοβακίας]]'''.
Γραμμή 99:
* 1945–1960: '''Δημοκρατίας της Τσεχοσλοβακίας'''
* 1960–1990: '''Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Τσεχοσλοβακίας''' ή Τσεχοσλοβακία
* Απρίλιος 1990: Τσεχοσλοβακική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία (Τσεχική έκδοση) και Τσεχική-Σλοβακική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία (της Σλοβακίας έκδοση)
== Ιστορία ==
=== Ίδρυση ===
Ιδρύθηκε ανεπίσημα στις [[28 Οκτωβρίου]] του [[1918]], οπότε έγινε η πρώτη ανακήρυξη ανεξαρτησίας στο δημαρχείο της [[Πράγα]]ς και επίσημα τον Σεπτέμβριο του 1919 με τη [[Συνθήκη του Αγίου Γερμανού]], μετά το τέλος του [[Α' Παγκόσμιος Πόλεμος|Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου]] και τη διάλυση της [[Αυστρουγγαρία]]ς. Στα χρόνια του [[μεσοπόλεμος|μεσοπολέμου]] η πολιτική ζωή της Τσεχοσλοβακίας διαμορφώθηκε από τον μεγάλο πολιτικό [[Τόμας Μάζαρυκ]]<ref>{{cite video |year=1933 |title=Czechs Celebrate Republic's Birth, 1933/11/06 (1933) |url=http://www.archive.org/details/1933-11-06_Czechs_Celebrate_Republics_Birth |publisher=[[Universal Newsreel]] |accessdate=February 22, 2012}}</ref>, ο οποίος χρίστηκε και πρώτος πρόεδρος της χώρας. Μετά τον θάνατό του το [[1937]] τον διαδέχθηκε ο συνιδρυτής του κράτους [[Έντουαρντ Μπένες]], ο οποίος και είδε την εικοσάχρονη ανεξαρτησία της χώρας του να καταλύεται από τη χιτλερική Γερμανία.
Από την αρχή της ίδρυσής της η Τσεχοσλοβακία αποτελούσε ένα κράτος χωρίς συνέχεια ή παράδοση. Βασιζόταν στην ένωση δύο πολύ συγγενικών σλαβικών εθνών, των Τσέχων και των Σλοβάκων. Στο έδαφος όμως αυτής προστέθηκε και η λεγόμενη Υποκαρπαθική Ρουθηνία με τον ουκρανικό πληθυσμό της. Υπήρχε όμως και μια ισχυρή γερμανική μειονότητα στις μεθοριακές περιοχές των τσεχικών εδαφών, οι καλούμενοι Σουδήτες, που πληθυσμιακά ήταν υπέρτεροι των Σλοβάκων. Συγκεκριμένα ο πληθυσμός του νέου κράτους συγκροτούνταν από Τσέχους κατά 51%, Γερμανούς 23%, Σλοβάκους 16%, Ούγγρους 5%, Ρουθηνούς 3,5%, Εβραίους 1,4%, Πολωνούς 0,55% κ.ά. <br /> Αυτό όμως αποτελούσε ένα μέρος της ανομοιογένειας του νέου αυτού κράτους. Τα δυτικά τσεχικά εδάφη, μέρος οροπεδίων της κεντρικής Ευρώπης, που ήταν προσαρτημένα στην πρώην Αυστροουγγαρία, αποτελούσαν μια ιδιαίτερα ανεπτυγμένη βιομηχανική ενότητα, όπου ο τσέχικος και γερμανικός πληθυσμός τους αποτελούσε μια πολιτικά και πολιτιστικά δραστήρια κοινωνία με σύγχρονη δομή. Αντίθετα η Σλοβακία και η Υποκαρπαθική Ρουθηνία στα ανατολικά, παρά την κοιλάδα του Δούναβη, άλλοτε προσαρτημένες στην Ουγγαρία, ήταν κυρίως αγροτικές χώρες με ελάχιστη κοινωνική διαφοροποίηση.<br />Από την αρχή της ίδρυσης υπήρξαν αμφιβολίες για το αν θα μπορούσε αυτή η νέα χώρα να επιβιώσει. Όλοι οι τότε παρατηρητές τη θεώρησαν ένα τεχνητό κράτος ανάσχεσης και διέβλεπαν το τέλος της. Ωστόσο η πρώτη ηγεσία αυτού είχε τη θέληση να ζήσει.
Η ίδρυση της χώρας αποτελούσε μια έκφραση δυνάμεων των δύο κυρίως λαών που είχαν αγωνιστεί επί γενεές για εθνική ταυτότητα και ελευθερία. Με βάση τα παραπάνω οι δύο κυρίαρχοι λαοί, Τσέχοι και Σλοβάκοι, είχαν και συνεχίζουν να έχουν έως σήμερα καλές σχέσεις μεταξύ τους. Βέβαια τα χρόνια που ήταν ενωμένοι, οι Τσέχοι, έχοντας κυρίως τη βιομηχανία της χώρας, θεωρούσαν ότι συντηρούσαν τους Σλοβάκους και οι Σλοβάκοι από την πλευρά τους έχοντας κυρίως τη γεωργία της χώρας, θεωρούσαν ότι «τάιζαν» τους Τσέχους.<br />Τα τσέχικα και τα σλοβάκικα είναι συγγενικές γλώσσες και ένας Τσέχος με έναν Σλοβάκο μπορούν να συζητήσουν μιλώντας ο καθένας τη γλώσσα του.
Η Τσεχοσλοβακία συγκροτήθηκε με βάση τα δυτικοευρωπαϊκά και το αμερικανικό πρότυπο σε Προεδρική Δημοκρατία με [[εθνοσυνέλευση]] που είχε δύο Bουλές, τη Γερουσία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Η Κυβέρνηση, που διοριζόταν από τον Πρόεδρο, ήταν συνασπισμός εκπροσώπων πολιτικών κομμάτων που βασιζόταν στα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών. Υπήρχαν περίπου 30 κόμματα που άλλα προάσπιζαν συμφέροντα συγκεκριμένων ομάδων, άλλα με εθνικιστικό προσανατολισμό και άλλα, τα περισσότερα, που υποστήριζαν την κοινοβουλευτική δημοκρατία. Από την ύπαρξη και συνεργασία αυτών δημιουργούνταν τρία πολιτικά ρεύματα, το σοσιαλιστικό, το αγροτικό και το καθολικό.<br />Αυτός όμως ο πολιτικός πυρήνας ήλθε να αντιμετωπίσει δύο άλλα ανταγωνιστικά ρεύματα που ήταν αφενός το εθνικιστικό, που διαφοροποιούνταν ανάλογα των πληθυσμών (τσεχικό, γερμανικό, σλοβακικό κ.λπ.) και αφετέρου το κομμουνιστικό.<br /> Αξίζει όμως μια γενικότερη αναφορά επί της δράσης αυτών των πολιτικών ομάδων που είχαν ως κατάληξη, κάτω από ιδιαίτερες συγκυρίες, να βρεθεί τελικά η χώρα αντιμέτωπη με το [[Γ΄ Ράιχ]] και να καταλυθεί 20 χρόνια μετά την ίδρυσή της.
=== Συμφωνία του Μονάχου ===
Τον Σεπτέμβριο του [[1938]], ο [[Αδόλφος Χίτλερ]] ζήτησε τον έλεγχο της [[Σουδητία
Στις 15 Μαρτίου 1939, η Γερμανία εισβάλει στο υπόλοιπο μέρος της Τσεχοσλοβακίας και το διαιρεί στο '''Προτεκτοράτο της Βοημίας''' '''και της Μοραβίας''' και το '''Σλοβακικό Κράτος''', ένα κράτος μαριονέτα.
Μεγάλο μέρος της Σλοβακίας και όλων των Ρουθηνιανών Καρπαθίων προσαρτήθηκαν από την [[Ουγγαρία]]. Η Πολωνία προσαρτά το Ζαόλζιε, μια περιοχή στης οποίας στον πληθυσμό υπερτερούσαν οι Πολωνοί, τον Οκτώβριο του 1938. Ο τελικός στόχος του [[Γερμανικό Ράιχ|γερμανικού κράτους]] κάτω από τη ναζιστική ηγεσία ήταν να εξαλειφθεί τσεχική ιθαγένεια μέσω της αφομοίωσης, [[απέλαση]], και την εξόντωση της Τσεχικής διανόησης, της [[πνευματικής ελίτ]] και τη μεσαία τάξης. Θεωρήθηκε ότι περίπου το 50% των Τσέχων θα ήταν κατάλληλοι για γερμανοποίηση. Επιζητούσαν, οι τσεχικές πνευματικές ελίτ να αφαιρεθούν όχι μόνο από Τσεχική εδάφη, αλλά από την Ευρώπη. Πίστευαν ότι θα ήταν καλύτερα να μεταναστεύσουν στο εξωτερικό, ακόμα και στη [[Σιβηρία]]. Θεωρήθηκαν απειλή για την γερμανική κατοχή. Ακριβώς όπως οι [[Εβραίοι]], [[Πολωνία|Πολωνοί]], [[Σέρβοι]], και πολλά άλλα έθνη, οι [[Τσεχία|Τσέχοι]] θεωρήθηκαν υποάνθρωποι από το ναζιστικό κράτος.
Η απέλαση των Εβραίων σε στρατόπεδα συγκέντρωσης διοργανώθηκε υπό τη διεύθυνση του [[Ράινχαρντ Χάιντριχ]] και το φρούριο της πόλης Τερεζίν, η οποία αποτελούσε ένα σταθμός για τις εβραϊκές οικογένειες. Στις 4 Ιουνίου του [[1942]] ο [[Ράινχαρντ Χάιντριχ]] πέθανε αφού τραυματίστηκε από μία απόπειρα δολοφονίας. Ο διάδοχος του, ο συνταγματάρχης Κουρτ Νταλουέζ, διέταξε μαζικές συλλήψεις και εκτελέσεις και την καταστροφή των χωριών Λίντιτσε και Λεζάκι. Το [[1943]] επιταχύνθηκε η γερμανική πολεμική προσπάθεια. Υπό την εποπτεία του Καρλ Χέρμαν Φρανκ, ο Γερμανός υπουργός του κράτους για τη Βοημία και τη Μοραβία αποφάσισε να σταλθούν 350.000 Τσέχοι εργάτες στο Ράιχ. Εντός του προτεκτοράτου, απαγορεύθηκαν όλες οι μη-πολεμικές βιομηχανίες. Το μεγαλύτερο μέρος του Τσεχικού πληθυσμού υπάκουσε ήρεμα μέχρι τους τελευταίους μήνες πριν από τη λήξη του πολέμου, ενώ χιλιάδες συμμετείχαν στο κίνημα αντίστασης.
Για τους Τσέχους του προτεκτοράτου της Βοημίας και της Μοραβίας, η γερμανική κατοχή ήταν μια περίοδος βάναυσης καταπίεσης. Οι τσεχική ζημίες που προκύπτουν από τις πολιτικές διώξεις και τους θανάτους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ανήλθαν μεταξύ 36.000 και 55.000. Ο εβραϊκός πληθυσμός της [[Βοημία
Παρά τις εκτιμώμενες 136.000 θανάτους στα χέρια του ναζιστικού καθεστώτος, ο πληθυσμός στο Προτεκτοράτο του Ράιχ είδε μια καθαρή αύξηση κατά τη διάρκεια των ετών του πολέμου περίπου κατά 250.000 άτομα, σύμφωνα με αυξημένο ποσοστό γεννήσεων.
Στις 3 Μαΐου 1945, η τρίτη [[Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής|Αμερικανική]] Μεραρχία στρατού του στρατηγού Πάτον εισήλθε στο [[Πίλζεν]] από νοτιοδυτικά. Στις 9 Μαΐου 1945, και τα στρατεύματα του Σοβιετικού Κόκκινου Στρατού εισήλθαν στην [[Πράγα]].
Γραμμή 140:
== Διοικητικές διαιρέσεις ==
* 1918-1923: Διαφορετικά συστήματα στα πρώην αυστριακά εδάφη ([[Βοημία]], [[Μοραβία]] και ένα μικρό μέρος της [[Σιλεσία
* 1923-1927: Όπως και παραπάνω, εκτός από το ότι οι [[Σλοβακία|Σλοβ\ακικές]] και [[Ρουθηνία|Ρουθηνιακές]] επαρχίες αντικαταστάθηκαν από έξι (μεγάλες) περιφέρειες στη Σλοβακία και μία (μεγάλη) κομητεία στην Ρουθηνία.
* 1928-1938: Αποτελείται από τέσσερις Επαρχίες /Χώρες (Τσεχία: země, Σλοβακία: krajiny): [[Βοημία]], [[Μοραβία]]-[[Σιλεσία]], τη [[Σλοβακία]] και τη Υποκαρπαθιανή Ρωσία, οι οποίες χωρίζονται σε νομούς (''okresy'').
Γραμμή 151:
Οι κύριες πολιτικές ομάδες με ποικίλη ισχύ και χαρακτήρα που άρχισαν να διαμορφώνονται στη πρώτη δεκαετία και που στην επόμενη είχαν ουσιαστική δράση ήταν οι τρεις εθνικιστικές: η τσεχική ομάδα, η σλοβακική ομάδα και η σουδητική ή γερμανική ομάδα, καθώς και η λεγόμενη "ομάδα των ρεαλιστών" ή "ομάδα Μάζαρυκ", αυτή του πρώτου προέδρου της χώρας, που μετά την ανεξαρτησία έγινε γνωστότερη ως "ομάδα των ανακτόρων" ή "του πύργου", μετά την εγκατάστασή του στο Ανάκτορο ή Πύργο της Πράγας - Πύργος Χραντκράνυ.
* Η '''Τσεχική ομάδα''' ήταν η πιο ενθουσιώδης μετά την ανεξαρτησία. Ήταν υπό την ηγεσία του Κάρελ Κράμαρ που σκόπευε σε μια διασφάλιση της κυριαρχίας Τσέχων και Σλοβάκων με έντονο αντιγερμανισμό.
* Η '''Σλοβακική ομάδα''' ήταν επίσης εθνικιστική υπό την ηγεσία του πατρός Αντρέι Χλίκα η οποία όμως ήταν εξ αρχής αντίθετη στην ένωση Τσέχων και Σλοβάκων και αυτό γιατί στους νέους καθολικούς Σλοβάκους το νέο κράτος θεωρούταν άθεο και υπερσυγκεντρωτικό. Η ομάδα αυτή έδρασε κυρίως στη δεύτερη δεκαετία 1930-1940.
* '''Σουδητική ή Γερμανική ομάδα''', επηρεασμένη από την προηγούμενη ήττα της Γερμανίας και Αυστρίας συνέπεια των οποίων ήταν από κυρίαρχο έθνος να έχει καταστεί μειονότητα στο νέο κράτος δεν μπορούσε να αποχωριστεί την έννοια της εθνότητας υπέρ της νέας υπηκοότητας, με δεδομένο μάλιστα ότι ήταν υπέρτεροι των Σλοβάκων. Ηγέτης της ομάδας αυτής ήταν ο Λόντγκμαν φον Άουεν που έθετε ανώτερο στόχο την επανόρθωση από εκείνη την ήττα με τη δημιουργία νέας κραταιάς Γερμανίας που θα την αποτελούσε μαζί η Αυστρία και η Βοημία.
* Τέλος η '''δημοκρατική ομάδα''', ή ομάδα των ρεαλιστών, που τελούσε υπό την ισχυρή προσωπικότητα του προέδρου της χώρας [[Τόμας Γκάριγκ Μάζαρυκ]], που αν και δεν ήταν πολιτικό κόμμα ήταν αυτή που ανέλαβε εξαρχής ηγετικό πολιτικό ρόλο με στόχο όχι να εξασφαλίσει τόσο μια δημοκρατία όσο να δημιουργήσει μια σωστή δημοκρατική κοινωνία με μια μακρόπνοη καλομελετημένη πολιτική. Στην ομάδα αυτή συμμετείχαν τόσο Τσέχοι όσο και Σλοβάκοι διανοούμενοι, το τραστ των πανεπιστημιακών κ.ά..
Εκτός όμως των παραπάνω ομάδων κυρίαρχα κόμματα που αναπτύχθηκαν παράλληλα ήταν το Τσεχικό, το Σλοβακικό και από το 1920 το Γερμανικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα καθώς και το Τσεχοσλοβακικό Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα. Σε όλα είχαν εισχωρήσει δημοκρατικές ομάδες μικρότερων κομμάτων.
== Οικονομία ==
Γραμμή 189 ⟶ 188 :
{{commonscat|Czechoslovakia}}
{{commons|Atlas of Czechoslovakia|Atlas of Czechoslovakia<br/>(Άτλας της Τσεχοσλοβακίας)}}
{{authority control}}
| |||