Δημοκρατία του Αφγανιστάν: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

{{Κουτί πληροφοριώνΠληροφορίες πρώην χώρας

Η '''Δημοκρατία του Αφγανιστάν''' ([[Νταρί (περσική διάλεκτος)|νταρί]]: جمهوری افغانستان, [[παστού]]: د افغانستان جمهوریت) ήταν το όνομα της πρώτης [[Πολιτεία (έννοια)|δημοκρατίας]] του [[Αφγανιστάν]], η οποία συστήθηκε το 1973, όταν ο [[Μοχάμεντ Νταούντ Χαν]] εκθρόνισε τον ξάδερφό του, [[Κατάλογος ηγετών του Αφγανιστάν|βασιλιά]] [[Μοχάμεντ Ζαχίρ Σαχ]], μέσω ενός αναίμακτου [[Πραξικόπημα στο Αφγανιστάν το 1973|πραξικοπήματος]]. Ο Νταούντ ήταν γνωστός για την [[Προοδευτισμός|προοδευτική του πολιτική]] και τις προσπάθειες [[Εκσυγχρονισμός|εκσυγχρονισμού]] της χώρας με τη βοήθεια τόσο της [[Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών|Σοβιετικής Ένωσης]] όσο και των [[Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής|Ηνωμένων Πολιτειών]], μεταξύ άλλων.<ref name="Iranica">{{Cite encyclopedia|last=Rubin|first=Barnett|editor=Ehsan Yarshater|encyclopedia=[[Encyclopædia Iranica]]|title=DĀWŪD <u>KH</U>AN|url=http://www.iranicaonline.org/articles/dawud-khan|accessdate=5 Φεβρουαρίου 2019|edition=Online|publisher=[[Columbia University]]|location=United States}}</ref>

Το 1978 πραγματοποιήθηκε στρατιωτικό πραξικόπημα γνωστό ως [[εξέγερση του Σαούρ]], το οποίο υποκινήθηκε από το κομμουνιστικό [[Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα του Αφγανιστάν]], όπου σκοτώθηκε ο Νταούντ και η οικογένειά του. Τη «Δημοκρατία του Νταούντ» διαδέχθηκε στη συνέχεια η υποστηριζόμενη από τους Σοβιετικούς [[Λαϊκή Δημοκρατία του Αφγανιστάν]].<ref name="daoud">{{Cite web|url=http://countrystudies.us/afghanistan/28.htm|title=Daoud's Republic, July 1973 - April 1978|publisher=''Country Studies''|accessdate=5 Φεβρουαρίου 2019}}</ref>

Τον Ιούλιο του 1973, ενώ ο τελευταίος βασιλιάς του [[Βασίλειο του Αφγανιστάν|Αφγανιστάν]], [[Μοχάμεντ Ζαχίρ Σαχ]] βρισκόταν στην [[Ιταλία]] και υποβαλόταν σε οφθαλμολογικές χειρουργικές επεμβάσεις, αλλά και θεραπείες για προβλήματα που είχε στην [[Οσφυαλγία|οσφυϊκή χώρα]], ο ξάδερφος του και πρώην [[Πρωθυπουργός του Αφγανιστάν|πρωθυπουργός]] [[Μοχάμεντ Νταούντ Χαν]] πραγματοποίησε [[Πραξικόπημα στο Αφγανιστάν το 1973|πραξικόπημα]] και σύστησε [[Αντιπροσωπευτική δημοκρατία|δημοκρατική κυβέρνηση]]. Ο Νταούντ Χαν είχε αναγκαστεί να παραιτηθεί από τη θέση του πρωθυπουργού από τον Ζαχίρ Σαχ μια δεκαετία νωρίτερα.<ref name="tntimes" /> Ο βασιλιάς παραιτήθηκε τον επόμενο μήνα θέλοντας να αποφύγει τον κίνδυνο πραγματοποίησης ενός εμφύλιου πολέμου.<ref name="tntimes">{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2007/07/23/world/asia/23cnd-shah.html|title=Former King of Afghanistan Dies at 92|last=Barry Bearak|ημερομηνία=23 Ιουλίου 2007|publisher=The New York Times|accessdate=5 Φεβρουαρίου 2019}}</ref>

Μετά την κατάληψη της εξουσίας, ο Πρόεδρος [[Μοχάμεντ Νταούντ Χαν]] ίδρυσε το δικό του [[πολιτικό κόμμα]], το [[Εθνικό Επαναστατικό Κόμμα του Αφγανιστάν|Εθνικό Επαναστατικό Κόμμα]]. Αυτό το κόμμα έγινε η μοναδική εστία της πολιτικής δραστηριότητας στη χώρα. Η [[λογιά τζιργκά]] (εθνοσυνέλευση) ενέκρινε ένα νέο σύνταγμα το οποίο καθιέρωσε προεδρικό [[μονοκομματικό κράτος]] τον Ιανουάριο του 1977, ενώ η πολιτική αντιπολίτευση καταπιεζόταν, μερικές φορές με τη χρήση βίας.<ref name="daoud"/>

Επίσης, το 1973, ο πρώην [[πρωθυπουργός του Αφγανιστάν]] [[Μοχαμάντ Χασίμ Μαϊβαντβάλ]] κατηγορήθηκε ότι σχεδίασε πραξικόπημα, αν και δεν είναι σαφές εάν το σχέδιο στόχευε πραγματικά στη νέα δημοκρατική κυβέρνηση ή στη μόναρχία η οποία είχε μέχρι τότε καταργηθεί. Ο Μαϊβαντβάλ συνελήφθη και φέρεται ότι διέπραξε αυτοκτονία στη φυλακή πριν από τη δίκη του, αλλά η ευρέως διαδεδομένη φήμη αναφέρει ότι βασανίστηκε μέχρι θανάτου.<ref name="daoud"/>

Μετά την ίδρυση της Αφγανικής Δημοκρατίας το 1973 από τον Νταούντ, μέλη του [[Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα του Αφγανιστάν|Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος του Αφγανιστάν]] έλαβαν θέσεις στην κυβέρνηση.<ref name="Amstutz,35–36">{{Citation|last=Amstutz|first=J Bruce|title=Afghanistan: The First Five Years of Soviet Occupation|url=https://books.google.gr/books?id=RUSNyMH1aFQC&pg=PA35|publication-date=2002|page=35–36|publisher=University Press of the Pacific|isbn=978-0898755282}}</ref> Το 1976, ο Νταούντ θέσπισε ένα επταετές [[Οικονομικός παρεμβατισμός|οικονομικό σχέδιο]] για τη χώρα. Ξεκίνησε στρατιωτικά εκπαιδευτικά προγράμματα με την [[Ινδία]] και ξεκίνησε συνομιλίες [[Ανάπτυξη (οικονομία)|οικονομικής ανάπτυξης]] με το [[Δυναστεία Παχλάβι|Ιράν]]. Ο Νταούντ έστρεψε επίσης την προσοχή του στα κράτη της [[Μέση Ανατολή|Μέσης Ανατολής]] τα οποία παρήγαγαν πετρέλαιο, όπως η [[Σαουδική Αραβία]], το [[Ιράκ]] και το [[Κουβέιτ]], μεταξύ άλλων για οικονομική βοήθεια.<ref name="daoud"/>

Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Νταούντ, οι σχέσεις με τη [[Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών|Σοβιετική Ένωση]] επιδεινώθηκαν. Θεώρησαν τη μετατόπισή του σε μια πιο φιλικά προσκείμενη προς τη Δύση διακυβέρνηση ως επικίνδυνη, συμπεριλαμβανομένης της κριτικής του Νταούντ για την ένταξη της Κούβας στο [[Κίνημα των Αδεσμεύτων]] και την εκδίωξη από τον Νταούντ των Σοβιετικών στρατιωτικών και οικονομικών συμβούλων. Η καταστολή της πολιτικής αντιπολίτευσης έστρεψε και το υποστηριζόμενο από τη Σοβιετική Ένωση Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα, έναν σημαντικό σύμμαχο του στο πραξικόπημα του 1973 κατά του βασιλιά, εναντίον του.<ref name="daoud"/>

Ο Νταούντ το 1978 είχε επιτύχει ελάχιστα όσα είχε σχεδιάσει για να επιτύχει. Η [[Οικονομία του Αφγανιστάν|αφγανική οικονομία]] δεν είχε πραγματοποιήσει πραγματική πρόοδο και το αφγανικό επίπεδο διαβίωσης δεν είχε βελτιωθεί. Ο Νταούντ δέχθηκε επίσης πολλές κριτικές σχετικά με το μονοκομματικό σύνταγμα του το 1977 το οποίο τον απομάκρυνε από τους πολιτικούς του υποστηρικτές.

Όταν οι Αφγανοί από το 1978 είχαν απογοητευτεί από την «άπραγη» διακυβέρνηση του Νταούντ, μόνο οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι του Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος αναγνωρίστηκαν από ορισμένους ως οικονομική και κοινωνική μεταρρύθμιση.<ref name="Amstutz,35–36"/> Μέχρι αυτήν την στιγμή, οι δύο κύριες ομάδες του Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος, που προηγουμένως ήταν περιορισμένες σε έναν αγώνα εξουσίας, είχαν φτάσει σε μια εύθραυστη συμφωνία για συμφιλίωση. Αξιωματικοί του στρατού που ήταν προσκείμενοι προς τους κομμουνιστές σχεδίαζαν ήδη ήδη κίνημα εναντίον της κυβέρνησης. Σύμφωνα με τον [[Χαφιζουλάχ Αμίν]], ο οποίος έγινε αρχηγός του Αφγανιστάν το 1979, το Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα είχε αρχίσει να σχεδιάζει το πραξικόπημα το 1976, δύο χρόνια πριν αυτό πραγματοποιηθεί.<ref name="daoud"/>

Το Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα κατέλαβε την εξουσία μέσω ενός [[Πραξικόπημα|στρατιωτικού πραξικοπήματος]] το 1978, το οποίο έγινε γνωστό ως [[εξέγερση του Σαούρ]].<ref name="bbc">{{Cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/83854.stm|title=World: Analysis Afghanistan: 20 years of bloodshed|date=26 Απριλίου 1998|publisher=BBC News|accessdate=5 Φεβρουαρίου 2019}}</ref> Στις 27 Απριλίου, στρατεύματα από την [[στρατιωτική βάση]] στο [[Διεθνές Αεροδρόμιο της Καμπούλ]] άρχισαν να κινούνται προς το κέντρο της πρωτεύουσας. Χρειάστηκαν μόνο 24 ώρες για την εδραίωση της εξουσίας, μέσω ταχείας προώθησης, συμπεριλαμβανομένων μιας αεροπορικής επιδρομής στο [[Αργκ (Καμπούλ)|προεδρικό μέγαρο]] και των μονάδων των εξεγερμένων στρατευμάτων, τα οποία γρήγορα κατέλαβαν κρίσιμους κόμβους και γραμμές επικοινωνίας. Ο Νταούντ και το μεγαλύτερο μέρος της οικογένειάς του [[Θανατική ποινή|εκτελέστηκαν]] την επόμενη μέρα.<ref name="Garthoff, Raymond L. 1994. p. 986">Garthoff, Raymond L. ''Détente and Confrontation.'' Washington DC: Brookings Institution, 1994. σελ. 986.</ref>

Ο [[Νουρ Μουχαμάντ Ταρακί]], [[Γραμματέας (τίτλος)|Γενικός Γραμματέας]] του Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος, ανακηρύχθηκε επικεφαλής του Προεδρείου του [[Επαναστατικό Συμβούλιο (Αφγανιστάν)|Επαναστατικού Συμβουλίου]] και ουσιαστικά διαδέχτηκε τον Μοχάμεντ Νταούντ Χαν στη θέση του αρχηγού του κράτους. Συγχρόνως έγινε επικεφαλής της κυβέρνησης της νεοσυσταθείσας [[Λαϊκή Δημοκρατία του Αφγανιστάν|Λαϊκής Δημοκρατίας του Αφγανιστάν]].<ref name="Garthoff, Raymond L. 1994. p. 986"/>