Ιωάννης Κωλέττης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο '''Ιωάννης Κωλέττης''' ([[1773]] ή [[1774]] - [[31 Αυγούστου]] [[1847]]) ήταν [[Έλληνες|Έλληνας]] [[πολιτικός]] που διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο κατά την [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Ελληνική Επανάσταση του 1821]] καθώς και μετά την δημιουργία του ελληνικού κράτους. Υπήρξε ο ιδρυτής του Κόμματος της Φουστανέλας ή [[Γαλλικό κόμμα|Γαλλικού Κόμματος]], όπως επικράτησε να λέγεται, καθώς και πρωθυπουργός της χώρας κατά τις περιόδους [[Κυβέρνηση Ιωάννη Κωλέττη 1834|1834 - 1835]] και [[Κυβέρνηση Ιωάννη Κωλέττη 1844|1844 - 1847]].

Στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στα Ιωάννινα, όπου εργάστηκε μαθητευόμενος στο εμπορικό κατάστημα του Κώστα Δήμα ενώ φοιτούσε παράλληλα στην Καπλάνειο Σχολή επί σχολαρχίας [[Αθανάσιος Ψαλίδας |Αθανάσιου Ψαλίδα]].<ref name="Πατσέλης"/> Με προτροπή και οικονομική ενίσχυση του θειου του, [[Γεώργιος Τουρτούρης|Γεωργίου Τουρτούρη]], μετέβη στην [[Πίζα]], τη [[Φλωρεντία]], το [[Μιλάνο]], την Παβία, από το πανεπιστήμιο της οποίας έλαβε το δίπλωμά του στις 7/19 Ιουνίου 1808. Σύμφωνα με ισχυρισμούς του ίδιου στην Ιταλία συμμετείχε σε πατριωτική μυστική ομάδα ενώ την ίδια εποχή συνδέθηκε με στενή φιλία με τον λόγιο κληρικό [[Θεόφιλος Καΐρης|Θεόφιλο Καΐρη]], τον οποίο αργότερα υπερασπίστηκε σθεναρά στις εναντίον του διώξεις.<ref name="Πατσέλης"/> Λόγω της παραμονής του στην Πίζα εκείνη την περίοδο το όνομα του συνδέεται από τους ερευνητές με την συγγραφή της επαναστατικής φυλλάδας ''[[Ελληνική Νομαρχία|Ελληνική Νομαρχία Ανωνύμου του Έλληνος]]'', πρωτοδημοσιευμένης το [[1806]] στην Ιταλία.<ref>Ο Henri Holland στα 1815 ταυτίζει το συντάκτη του κειμένου με τον Ιωάννη Κωλέττη. Η άποψη αυτή επαναλαμβάνεται από τον Carl Iken Χρίστος Πατρινέλης, «Ο Γεώργιος Καλλαράς και η Ελληνική Νομαρχία», Ο Ερανιστής, τομ.21 (1997), σελ.206</ref>Ωστόσο για άλλους ερευνητές ο Κωλέττης ήταν πολύ νέος ώστε να είναι σε θέση να συντάξει ένα τέτοιας ωριμότητας έργο. Επίσης η εκπεφρασμένη Γαλλοφιλία του και ο θαυμασμός του για τον Ναπολέοντα εκείνη την περίδο δεν συμβιβάζεται με όσα εκφράζει η Ελληνική Νομαρχία σε βάρος του Γάλλου ''δυνάστη''.<ref>Χρίστος Πατρινέλης, «Ο Γεώργιος Καλλαράς και η Ελληνική Νομαρχία», Ο Ερανιστής, τομ.21 (1997), σελ.211</ref> Όπως παρατηρεί ο ιστορικός Βασίλης Κρεμμυδάς, «για να λεχουμε βεβαιότητες ή, τουλάχιστον πιθανότητες πρέπει να συγκρίνουμε φιλολογικά το κείμενο (ενν της Ελληνικής Νομαρχίας) με άλλα σύγχρονα κείμενα (ενν του Ιω. Κωλέττη)» τα οποία όμως δεν υπάρχουν. <ref>Βασίλης Κρεμμυδάς, ''Ιωάννης Κωλέττης'', ο.π., σελ.14</ref> Γύρω στα [[1810]] επέστρεψε στα Ιωάννινα ιδιωτεύοντας ως ιατρός. Μετά από σχετική σύσταση του θείου του Τουρτούρη και λόγω της καλής φήμης που είχε αποκτήσει ο [[Αλή Πασάς]] τον προσέλαβε ως προσωπικό του γιατρό, εισερχόμενος έτσι στην Αυλή του [[Αρβανίτες|Αρβανίτη]] ηγεμόνα<ref>Είναι χαρακτηριστικό το περιστατικό όταν ο Μουχτάρ θέλοντας να τον κρατήσει για πάντα κοντά του προσπάθησε να τον παντρέψει με την Ρούσσω Πλέσσου,κόρης της Βασιλικής Πλέσσου ευνοούμενης το Μουχτάρ Πασά, αλλά εκείνος δεν θέλησε.Νικόλαος Πατσέλης, «Ιωάννης Κωλέττης», ο.π., σελ. 10</ref> και αποκτώντας μεγάλη περιουσία: ενοικιαζε αγροτικές εκτάσεις στις περιοχές Ιωαννίνων, Άρτας, Τρικάλων και Πραστού Πελοποννησου και τοποθετούσε χρήματα σε πλοία των Σπετσών.<ref name="Πατσέλης"/><ref name="Πλαγιανάκου"/> Επίσης ο έντοκος δανεισμός χρημάτων ήταν ένας από τους τομείς των προεπαναστατικών οικονομικών δραστηριοτήτων του Ιωάννη Κωλέττη.<ref>Βασίλης Κρεμμυδάς, Ιωάννης Κωλέττης, Σειρά: Οι Ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας,εκδ. Τα Νέα-Ιστορική Βιβλιοθήκη, Αθήνα,2010,σελ.20</ref> Το [[1819]] έγινε μέλος της [[Φιλική Εταιρεία|Φιλικής Εταιρείας]], εξασφαλίζοντας με τη θέση του τη μύηση στο επαναστατικό εγχείρημα σημαντικών Ελλήνων στρατιωτικών, οι οποίοι υπηρετούσαν στις δυνάμεις του Αλή πασά.<ref name="autogenerated1">Βασίλης Κρεμμυδάς, Ιωάννης Κωλέττης, Σειρά: Οι Ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας,εκδ. Τα Νέα-Ιστορική Βιβλιοθήκη, Αθήνα,2010,σελ.13</ref>.

Με το ξέσπασμα της Επανάστασης, εκμεταλλευόμενος την παράλληλη ανταρσία του Αλή προς την Πύλη, διέφυγε<ref>προσποιήθηε τον ασθενή και δεν ακολούθησε τον Μουχτάρ στο Βεράτι, ενώ δεν κλείσθηκε με τον Αλή στο Κάστρο και έμεινε στην πόλη των Ιωαννίνων με πρόφαση την επίβλεψη των εκέι Ελλήνων. Μετά ντυμένος με χωριάτικη ενδυμασία διέφυγε από τα Ιωάννινα. Χρήστος Στασινόπουλος, «Κωλέττης Ιωάννης», Λεξικό της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821, τομ.Γ, εκδ. Δεδεμάδη, Αθήνα, χ,χ σελ.108</ref>στο Συρράκο, όπου παρέμεινε μέχρι την πτώση του Αλή πασά<ref>Βασίλης Κρεμμυδάς, Ιωάννης Κωλέττης, Σειρά: Οι Ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας,εκδ. Τα Νέα-Ιστορική Βιβλιοθήκη, Αθήνα,2010,σελ.13<name="autogenerated1"/ref>, και στις [[25 Ιουνίου]] [[1821]] κήρυξε μαζί με τον [[Ιωάννης Ράγκος|Ιωάννη Ράγκο]] την επανάσταση στο [[Συρράκο]] και τους [[Καλαρρύτες]]. Η αποτυχία του εγχειρήματός τους οδήγησε στην καταστροφή των δύο κωμοπόλεων και στην καταφυγή του Κωλέττη στο [[Μεσολόγγι]].<ref name="Πλαγιανάκου"/>

Ακολούθως μετέβη στην [[Πελοπόννησος|Πελοπόννησο]], αναμειγνυόμενος πλέον ενεργά στην πολιτική του Αγώνα. Έτσι συνοδεύοντας τον Μαυροκορδάτο συμμετείχε στην Α΄Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου σαν ένας από τους παραστάτες της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος<ref name="Πατσέλης2"/>, κατόρθωσε να διακριθεί χάρις στην ευγλωττία του και ανέλαβε καθήκοντα Μινίστρου των Εσωτερικών (15 Ιανουαρίου 1822), στα οποία προστέθηκαν και τα καθήκοντα του Προσωρινού Μινίστρου του Πολέμου (2 Φεβρουαρίου)<ref name="Πλαγιανάκου"/><ref name="Πατσέλης2">Νικόλαος Πατσέλης, «Ιωάννης Κωλέττης», ο.π., σελ. 12</ref><ref>μινίστρος του πολέμου έγινε προσωρινά διότι ο Νότης Μπότσαρης, που είχε οριστεί υπουργός του Πολέμου ήταν αποκλεισμένος στο Μεσολόγγι. Βασίλης Κρεμμυδάς, Ιωάννης Κωλέττης, Σειρά: Οι Ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας,εκδ. Τα Νέα-Ιστορική Βιβλιοθήκη, Αθήνα,2010,σελ.26</ref> Ήταν ο πρώτος τη τάξει υπουργός για το χρονικό διάστημα που απουσίαζε ο πρόεδρος του Εκτελεστικού Μαυροκορδάτος στην Δυτική Ελλάδα.<ref name="autogenerated2">Χρήστος Στασινόπουλος, «Κωλέττης Ιωάννης», Λεξικό της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821, τομ.Γ, εκδ. Δεδεμάδη, Αθήνα, χ,χ σελ.109</ref> Παράλληλα του ανατέθηκαν καθήκοντα αρχηγού του στρατού στην Εύβοια.<ref>Βασίλης Κρεμμυδάς, Ιωάννης Κωλέττης, Σειρά: Οι Ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας,εκδ. Τα Νέα-Ιστορική Βιβλιοθήκη, Αθήνα,2010,σελ.26</ref>

Το 1825 του ανατέθηκε η αποστολή να πάει στις [[Σποράδες]] και την [[Εύβοια]] για να συγκεντρώσει τους διασκορπισμένους επαναστάτες της Θεσσαλίας, και αφού τους μάζεψε εκστράτευσε με τους Τσάμη Καρατάσο και Γάτσο στην [[Αταλάντη]] για να αποκόψουν τις συγκοινωνίες των Τούρκων οι οποίοι πολιορκούσαν την Ακρόπολη, χωρίς κάποιο θετικό αποτέλεσμα λόγω κακής οργάνωσης και ασυμφωνίας των επικεφαλής για τον ενδεδειγμένο τρόπο δράσης τους. Τελικά γύρισε στην Αίγινα και εκλεγόταν διαρκώς αντιπρόσωπος του στρατού στην Ανατολική Στερεά στην Εθνοσυνέλευση.<ref name="autogenerated3">Βασίλης Κρεμμυδάς, Ιωάννης Κωλέττης, Σειρά: Οι Ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας,εκδ. Τα Νέα-Ιστορική Βιβλιοθήκη, Αθήνα,2010,σελ.30</ref>

Κατά την πολιορκία της Πάτρας από τον Κολοκοτρώνη πέτυχε να τον εγκαταλείψουν 5.000 άνδρες και να μείνει μόνο με 2000 κατηγορώντας τον στη συνέχεια πως ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης διέλυσε την πολιορκία της. Πέτυχε να στρέψει την [[Πελοποννησιακή Γερουσία]] σε βάρος του Κολοκοτρώνη και να την κατηγορήσει για την αποτυχημένη πολιορκία της Πάτρας. Ζήτησε και πέτυχε να του παραδοθεί το μπαρούτι που βρισκόταν στην [[Τριπολιτσά]] με πρόφαση τον εφοδιασμό των στρατευμάτων που θα συγκεντρωνόταν στο Άργος.<ref>Χρήστος Στασινόπουλος, «Κωλέττης Ιωάννης», Λεξικό της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821, τομ.Γ, εκδ. Δεδεμάδη, Αθήνα, χ,χ σελ.109<name="autogenerated2"/ref>

Η επιλογή στο πρόσωπο του Νεμούρ συνδεόταν με το πολίτευμα που προέκρινε ο Κωλέτης, τη συνταγματική μοναρχία και η δυναστεία στην οποία ανήκε ο Νεμούρ είχε προτίμηση στο πολίτευμα της συνταγματικής μοναρχίας.<ref name="autogenerated4">Βασίλης Κρεμμυδάς, Ιωάννης Κωλέτης, Σειρά: Οι Ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας,εκδ. Τα Νέα-Ιστορική Βιβλιοθήκη, Αθήνα,2010,σελ.46</ref>

Ο Κωλέττης λόγω του υψηλού κύρους που διέθετε στους Ρουμελιώτες, βοήθησε τον Δημήτριο Υψηλάντη να οργανώσει τις πρώτες χιλιαρχίες, εξασφάλισε τη σύντομη παράδοση των φρουρίων του Ναυπλίου και αργότερα όταν ενέσκυψε πανώλη, αξιοποιήθηκε για την εφαρμογή των υγειονομικών μέτρων στις Σπέτσες, κατορθώνοντας να περιστείλει την αρρώστια.<ref>Βασίλης Κρεμμυδάς, Ιωάννης Κωλέττης, Σειρά: Οι Ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας,εκδ. Τα Νέα-Ιστορική Βιβλιοθήκη, Αθήνα,2010,σελ.30<name="autogenerated3"/ref> Επειδή όμως η παρουσία του κρίθηκε επικίνδυνη ο Καποδίστριας τον διόρισε έκτακτο επίτροπό Ανατολικών Σποράδων, με έδρα τη Σάμο, έτσι θα απομακρυνόταν εύσχημα από την έδρα της Κυβέρνησης.<ref>Είναι χαρακτηριστικό αυτό που ο Γάλλος προξενικός πράκτορας επισημαίνει σε αναφορά στο Γαλλικό Υπουργείο Εξωτερικών σχετικά με την μετακίνησ΄΄η του αυτή: «''Η παρούσας Κυβέρνησις, ήτις φοβείται τας ραδιουργίας του, δεν εχρησιμοποήσεν αυτόν παρά ίνα απομακρύνη τούτον εκ των αρχηγών των παλληκαριών[..] Η εκλογή της νησιωτικής επαρχίας, ήτις ενεπιστεύθη αυτώ, απαντά εντελώς περί του πολιτικού τούτου σκοπού'' » Ηλίας Γεωργίου, «Τρεις εκθέσεις του Γάλλου προξενικού πράκτορος (1828) Ζυσερέ νε Σαιν Ντενίς», Επετηρις της Εταιρείας Στερεοελλαδικών Μελετών, τομ.2 (1969-1970), σελ.127</ref> Ωστόσο ο ίδιος συνέχισε να υποστηρίζει τον Κυβερνήτη για να αποδείξει πως μετά την σύγκρουση ανάμεσα σε ''αγγλική'' και ''ρωσική'' φατρία μόνο σε αυτόν θα μπορούσε να στηρίζεται ο Καποδίστριας.<ref>Χρήστος Λούκος, Η αντιπολίτευση κατά του κυβερνήτη Ιω. Καποδίστρια 1828-1831, εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα, 1988, σελ. 48-49</ref> Αν και από το περιβάλλον του [[Αυγουστίνος Καποδίστριας|Αυγουστίνου Καποδίστρια]] διατυπώνονταν κατηγορίες για το πρόσωπό του (υποκινητής στάσεων στο στρατό), αντιθέτως παρένεβαινε κατευναστικά σε αρκετές από αυτές. Τα μέλη του κόμματός του ωστόσο διαφωνούσαν με την χωρίς ανταλλάγματα υποστήριξη του Κυβερνήτη, πιέζοντάς τον να προωθήσει στελέχη του Γαλλικού κόμματος σε κρατικές θέσεις.<ref>Χρήστος Λούκος, Η αντιπολίτευση κατά του κυβερνήτη Ιω. Καποδίστρια 1828-1831, εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα, 1988, σελ. 98, υποσ.56</ref> Ο ίδιος ωστόσο επεδίωκε να λάβει τη θέση του Γραμματέως της Επικράτειας.<ref>Χρήστος Λούκος, Η αντιπολίτευση κατά του κυβερνήτη Ιω. Καποδίστρια 1828-1831, εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα, 1988, σελ.206, υποσ.167</ref> Παράλληλα στη Γερουσία εμφανιζόταν φιλελεύθερος υποστηρίζοντας την ελευθερία του τύπου κατά την ψήφιση νέου σχετικού νόμου.<ref>Χρήστος Λούκος, Η αντιπολίτευση κατά του κυβερνήτη Ιω. Καποδίστρια 1828-1831, εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα, 1988, σελ.250</ref>

Ο ίδιος θεωρούσε την μετακίνησή του στο Παρίσι ως απόπειρα της Αντιβασιλείας να τον απομακρύνει από την κεντρική πολιτική σκηνή της Ελλάδας<ref name="autogenerated5">Βασίλης Κρεμμυδάς, Ιωάννης Κωλέττης, Σειρά: Οι Ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας,εκδ. Τα Νέα-Ιστορική Βιβλιοθήκη, Αθήνα,2010,σελ.35</ref>Την παραμονή του στη γαλλική πρωτεύουσα την αξιοποίησε για να εμπλουτίσει τις γνώσεις του στα της διακυβέρνησης του Ελληνικού κράτους, παρακολουθώντας μαθήματα και στη Σορβόννη.<ref>Βασίλης Κρεμμυδάς, Ιωάννης Κωλέττης, Σειρά: Οι Ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας,εκδ. Τα Νέα-Ιστορική Βιβλιοθήκη, Αθήνα,2010,σελ.35<name="autogenerated5"/ref>

Ταύτιζε τον βασιλιά Όθωνα με με το έθνος: υπεράσπιση της πατρίδας σημαίνε ταυτόχρονα υπεράσπιση του βασιλιά.<ref>Βασίλης Κρεμμυδάς, Ιωάννης Κωλέτης, Σειρά: Οι Ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας,εκδ. Τα Νέα-Ιστορική Βιβλιοθήκη, Αθήνα,2010,σελ.46<name="autogenerated4"/ref>Η ευτυχία της κοινωνίας εξαρτάται από την ανάπτυξη και την ανθηρή οικονομία , κεντρική θέση του Διαφωτισμού: σε επιστολές του μιλούσε για την οικονομική ανάπτυξη, της εξυπηρέτηση του χρέους, της εφαρμογής και υλοποίησης τςη έκθεσης για τα οικονομικά που είχαν υποβάλει γάλλοι εμπειρογνώμονες. Η σύνδεση της προόδου και της ευημερίας του έθνους με την εδραίωση και τις επιτυχίες της μοναρχίας, προσέδιδαν μια ρομαντική διάσταση στον πολιτικό στοχασμό του και λόγο του Κωλέτη. Στην πολιτική ιδεολογία του παρατηρείται μια στέρεη ανάμειξη διαφωτιστικών και ρομαντικών ιδεών. Πρόκειται για ένα κράμα απολύτως ευρωπαϊκό, δυτικό-αστικό.<ref>Βασίλειος Κρεμμυδάς,«''Η τρυφερά του Βασιλέως ψυχή'' και ο πολιτικός ρομαντισμός του Ι.Κωλέτη»,στο: Ο Ρομαντισμός στην Ελλάδα-Επισημονικό Συμπόσιο (12-13 Νοεμβρίου 1999), εκδ.Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πόλιτισμού και Γενικής Παιδείας(Σχολή Μωραΐτη), Αθήνα, 2001,σελ.239-245</ref>

<references />