Σωκράτης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ανακρίβειες του προηγούμενου άρθρου ως προ το βίο του Ετικέτες: Αντικατάσταση μεγάλη αφαίρεση Οπτική επεξεργασία |
Αναίρεση έκδοσης 7739997 από τον 79.167.107.49 (Συζήτηση) Ετικέτα: Αναίρεση |
||
Γραμμή 1:
{{πληροφορίες προσώπου|εικόνα=[[File:Socrates Louvre.jpg|280px]]}}
[[Αρχείο:Σωκράτης, Ακαδημία Αθηνών 1206.jpg|μικρογραφία|315x315εσ]]
O '''Σωκράτης''' ([[Αλωπεκή]], [[Αρχαία Αθήνα]], [[470 π.Χ.]]/[[469 π.Χ.|469]]<ref> Για τη χρονολογία 470/469 π.Χ., βλ. ''Ιστορία Ελληνικού έθνους, '', Εκδοτική Αθηνών, τ. Γ2, σ.459. Για τη χρονολογία 470 π.Χ., βλ. ''Εγκυκλοπαίδεια Britannica 2009'', ηλεκτρονική έκδοση, λήμμα ''Socrates (Greek philosopher)''.</ref> – [[Αρχαία Αθήνα]], [[399 π.Χ.]]) ήταν [[Έλληνες|Έλληνας]] [[Αθήνα|Αθηναίος]] [[φιλοσοφία|φιλόσοφος]], μία από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες του ελληνικού και παγκόσμιου πνεύματος και [[πολιτισμός|πολιτισμού]] και ένας από τους ιδρυτές της [[Δυτική φιλοσοφία|Δυτικής φιλοσοφίας]].
==Η σημασία του Σωκράτους==
Ενδεικτικό της σημασίας του για την Αρχαία ελληνική φιλοσοφία είναι ότι όλοι οι Έλληνες φιλόσοφοι πριν από αυτόν ονομάστηκαν Προσωκρατικοί. Αναρίθμητοι είναι οι μελετητές που έχουν ασχοληθεί με τον Σωκράτη, στους αιώνες που ακολούθησαν το θάνατό του, πολλοί από τους οποίους είναι ιδιαίτερα φημισμένοι, έτσι ώστε ο [[W.K.C. Guthrie]] να γράψει πως «στο τέλος ο καθένας έχει το δικό του, ως ένα βαθμό Σωκράτη, που δεν είναι ίδιος ακριβώς με τον Σωκράτη κανενός άλλου».<ref name="sokr">Σωκράτης, "Σωκράτης", W.K.C. Guthrie, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1991</ref> Είχε έναν πολυάριθμο κύκλο πιστών φίλων, κυρίως νέων από αριστοκρατικές οικογένειες, απ' όλη την Ελλάδα. Ορισμένοι από αυτούς έγιναν γνωστοί ως ιδρυτές φιλοσοφικών σχολών διαφόρων κατευθύνσεων. Οι γνωστότεροι ήταν ο [[Πλάτων]] και ο [[Αντισθένης]] στην Αθήνα, ο [[Ευκλείδης ο Μεγαρικός|Ευκλείδης]] στα [[Μέγαρα]], ο [[Φαίδων ο Ηλείος|Φαίδων]] στην [[Ηλεία]] και ο [[Αρίστιππος ο Κυρηναίος|Αρίστιππος]] στην [[Κυρήνη]].<ref name="arist">Αρίστιππος, "Αρχές Φιλοσοφίας", Θεοδόσιος Πελεγρίνης, ΟΕΔΒ, Αθήνα 1999</ref> Οι κυριότερες πηγές για τη ζωή του είναι κατ' αρχάς ο μαθητής του [[Πλάτων]], ο ιστορικός [[Ξενοφών]], ο φιλόσοφος [[Αριστοτέλης]] και ο συγγραφέας κωμωδιών [[Αριστοφάνης]].
To σύνολο της επιρροής του, συχνά τον κατατάσσει μεταξύ των κορυφαίων παγκοσμίων προσωπικοτήτων όλων των εποχών με τη μεγαλύτερη επιρροή. μαζί με τον μαθητή του, τον [[Πλάτων]]α.<ref>{{Cite web|url = http://www.theguardian.com/books/2014/jan/30/whos-most-significant-historical-figure|title = Αρχική έρευνα του Guardian και Time}}</ref><ref>{{Cite web|url = http://www.ranker.com/crowdranked-list/the-most-influential-people-of-all-time|title = Ranker.com - The most influential people of all time}}</ref>
== Βίος ==
Ήταν γιος του [[Σωφρονίσκος|Σωφρονίσκου]] και της [[Φαιναρέτη]]ς από το δήμο της [[Αλωπεκή]]ς, της [[Αντιοχίδα φυλή|Αντιοχίδος φυλής]].<ref name=alop>Αλωπεκή, Διογ. Λαερτ. 2,40 </ref> Παντρεύτηκε σε μεγάλη ηλικία την [[Ξανθίππη]], για την οποία πολλά άσχημα έχουν γραφεί -και όχι αδίκως- για παράδειγμα κατά τον [[Αντισθένης|Αντισθένη]] ήταν η χειρότερη γυναίκα που υπήρξε και θα υπάρξει, με τον Σωκράτη να απαντά ότι εάν καταφέρει να συνυπάρξει μαζί της τότε θα μπορέσει να συνυπάρξει με όλους τους ανθρώπους.<ref>Συμπόσιον Ξενοφῶντος 2,10</ref> Οι πληροφορίες για τη ζωή του Σωκράτη είναι ποικίλες και ο μελετητής του Αρχαιοελληνικού κόσμου μπορεί να βγάλει ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Διάφοροι συγγραφείς ασχολήθηκαν μαζί του ήδη από την αρχαιότητα και, ο καθένας πρόσθεσε νέες πτυχές από τη ζωή του. Έτσι, ο [[Πορφύριος]] αναφέρει ότι ο Σωκράτης, όπως συνηθιζόταν στην αρχαία Αθήνα, ασχολήθηκε αρχικά με τη [[Γλυπτική|γλυπτική τέχνη]], το επάγγελμα του πατέρα του, ο οποίος ήταν [[λιθοξόος]], πριν το εγκαταλείψει «χάριν της παιδείας», όπως έγραψε αργότερα ο [[Λουκιανός]]. <ref name=louk >Λουκιανός, "Ενύπνιον 12" </ref>
Στα 17 του χρόνια γνώρισε το φιλόσοφο [[Αρχέλαος ο Αθηναίος|Αρχέλαο]], που του μετέδωσε το πάθος για τη φιλοσοφία και τον έπεισε να αφιερωθεί σ' αυτήν. Μία πιο βαθιά ψυχολογική πλευρά του φανερώνει ο Πλάτωνας, που στην ''[[Απολογία Σωκράτους (Πλάτων)|Απολογία]]'' του παρουσιάζει τον Σωκράτη να θεωρεί τη φιλοσοφική ενασχόληση ως θεία εντολή. Εδώ ο Σωκράτης μπορεί να χαρακτηριστεί ως [[Θεόπνευστος]], καθώς αναφέρει το ισχυρό του ένστικτο, ως μία εσωτερική παρόρμηση, να του υπαγορεύει ποιες πράξεις και ενασχολήσεις πρέπει να ακολουθήσει. Μάλιστα δήλωνε ότι άκουγε μέσα του μία φωνή που τον εμπόδιζε να πράττει ό,τι δεν ήταν σωστό, την οποία φωνή ονόμαζε «δαιμόνιον». Αυτό φυσικά το θέμα απησχόλησε πολλούς ανθρώπους, ο δε [[Πλούταρχος]] στο έργο του "''[[Περί του Σωκράτους δαιμονίου|Περὶ τοῦ Σωκράτους δαιμονίου]]''" αναπτύσσει πολλές απόψεις συζητών με διαφόρους ανθρώπους. Οι απλοί και αγράμματοι έβλεπαν το δαιμόνιον ως μια τάση προς φτέρνισμα <ref>Περὶ τοῦ Σωκράτους δαιμονίου 581a</ref> ή μία εσωτερική φωνή, η οποία όμως ποτέ δεν προέτρεπε προς κάποια πράξη αλλά πάντα απέτρεπε από κάτι κακό.<ref>Ἀπολογία Πλάτωνος 40a</ref>. Καταλήγει εμμέσως στον διάλογο ο ίδιος ο Πλούταρχος (πίσω από άλλα πρόσωπα όπως συνήθισε) να διατυπώσει την θεωρία ότι αυτό το δαιμόνιο δεν είναι άλλο παρά μια ανωτέρα δύναμη την οποία προσφέρουν τα ανώτερα όντα σε ανθρώπους αξίους, όπως και οι άνθρωποι προσφέρουν περισσότερα σε κάποιο άλογο ή σκύλο λόγω του ότι είναι πιο πιστά ή έξυπνα από τα υπόλοιπα. <ref>Περὶ τοῦ Σωκράτους δαιμονίου 593b</ref>
Στις φιλοσοφικές του έρευνες τον παρακολουθούσαν πολλοί, ιδιαίτερα νέοι, που ένιωθαν ευχαρίστηση ακούγοντας τον να μιλάει και να συζητάει για θέματα κοινωνικά, πολιτικά, ηθικά και θρησκευτικά. Έτσι σχηματίστηκε γύρω του ένας όμιλος, που δεν αποτελούσε όμως σχολή, γιατί ο Σωκράτης δεν δίδαξε συστηματικά, αλλά διαλεγόταν σε κάθε σημείο της πόλης, με ανθρώπους κάθε κοινωνικής τάξης και σε αντίθεση με τους [[σοφιστής|σοφιστές]] δεν έπαιρνε χρήματα από τους μαθητές του.
[[Αρχείο:Sughrat.jpg|εναλλ.=που αΧειρόγραφο του 13ου αιώνα που απεικονίζει τον Σωκράτη με τους μαθητές του |αριστερά|μικρογραφία|340x340εσ|Χειρόγραφο του 13ου αιώνα αιώνα που απεικονίζει τον Σωκράτη με τους μαθητές του ]]
Απέφευγε την εμπλοκή στην πολιτική και προτιμούσε να κάνει τη δική του ανεξάρτητη πορεία. Μόνη εξαίρεση, όταν η πατρίδα τον καλούσε. Έτσι έλαβε μέρος σε τρεις εκστρατείες στη διάρκεια του [[Πελοποννησιακός πόλεμος|Πελοποννησιακού πολέμου]], στην πολιορκία της [[Ποτίδαια|Ποτίδαιας]] , στο Δήλιο της [[Βοιωτία|Βοιωτίας]] το 424 π.Χ. («ήμουν μαζί του στην υποχώρηση», λέει ο Λάχης στον ομώνυμο πλατωνικό διάλογο,«και αν όλοι ήταν σαν τον Σωκράτη, η πόλη μας ποτέ δε θα πάθαινε εκείνη τη συμφορά.»)<ref name=lah. >Λάχης, Πλάτωνος Λάχης 181a </ref> Το 422 π. Χ. στη μάχη της [[Αμφίπολη|Αμφίπολης]] έσωσε τη ζωή του [[Αλκιβιάδης|Αλκιβιάδη]] και έδειξε απίστευτη αντοχή στις κακουχίες, όπως περιγράφει ο ίδιος ο Αλκιβιάδης στο πλατωνικό [[Συμπόσιο (Πλατωνικός διάλογος)|Συμπόσιο]].<ref name=sump. > Πλάτωνος Συμπόσιο 220 d-e </ref> Το 406 π.Χ., στη [[Ναυμαχία των Αργινουσών#Η δίκη των στρατηγών|δίκη των 10 Αθηναίων στρατηγών]] όταν συνέπεσε η [[φυλές|«φυλή»]] στην οποία ανήκε να έχει την [[Πρυτανείο|πρυτανεία]], αρνήθηκε να υποκύψει στην απαίτηση να φέρει σε ψηφοφορία στην [[Εκκλησία του Δήμου]] μία παράνομη πρόταση - να δικαστούν ομαδικά και όχι ο καθένας ξεχωριστά, όπως όριζε ο νόμος οι στρατηγοί που είχαν κατηγορηθεί ότι δεν περισυνέλεξαν τους ναυαγούς κατά τη [[Ναυμαχία των Αργινουσών|ναυμαχία στις Αργινούσες]], κάτι απαράδεκτο νομικά στην αθηναϊκή δημοκρατία. <ref name="apol.32ac">Πλάτωνος Απολογία 32a-c </ref> Το 404 π.Χ. με την ίδια τόλμη εναντιώθηκε στους [[Τριάκοντα τύραννοι|Τριάκοντα τυράννους]], όταν αρνήθηκε να συλλάβει έναν δημοκρατικό πολίτη, τον Λέοντα τον Σαλαμίνιο.<ref name="apol.32c">Πλάτωνος Απολογία 32c </ref>
{{Πλαισιωμένο παράθεμα|ὁ δὲ ἀνεξέταστος βίος οὐ βιωτὸς ἀνθρώπῳ<br />(Η ζωή που δεν εξετάζεται δεν αρμόζει σε άνθρωπο)|πηγή=[[Απολογία Σωκράτους (Πλάτων)|Απολογία Σωκράτους.]]}}
== Καταδίκη και θάνατος ==
{{κύριο|Ευθύφρων (διάλογος)|Απολογία Σωκράτους (Πλάτων)|Κρίτων|Φαίδων (διάλογος)}}
{{Πλαισιωμένο παράθεμα|Τάδε ἐγράψατο καὶ ἀντωμόσατο Μέλητος Μελήτου Πιτθεύς Σωκράτη Σωφρονίσκου Ἀλωπεκῆθεν: ἀδικεῖ Σωκράτης, οὓς μὲν ἡ πόλις νομίζει θεοὺς οὐ νομίζων, ἕτερα δὲ δαιμόνια καινά εἰσηγούμενος· ἀδικεῖ δὲ καὶ τοὺς νέους διαφθείρων. Τίμημα θάνατος.}}
Η μήνυση του Σωκράτη, έγινε απο τον ποιητή [[Μέλητος|Μέλητο]], καθώς και από το γνωστό πολιτικό και βυρσοδέψη [[Άνυτος (πολιτικός)|Άνυτο]] και τον ρήτορα [[Λύκων|Λύκωνα]].
Το 399 π.Χ. ο φιλόσοφος βρέθηκε αντιμέτωπος με το Δικαστήριο της [[Ηλιαία|Ηλιαία]]ς. Εκεί, σε μία δίκη η οποία έχει χαρακτηριστεί από πολλούς μελετητές ως παρωδία, διατυπώθηκαν εναντίον του κατηγορίες για ασέβεια προς τους θεούς και για διαφθορά των νέων<ref>Τουλ, Χάρης: «Ποία ήτο η έννοια της επί ασεβεία κατηγορίας του Σωκράτους και ποίαι αι επιπτώσεις της καταδίκης του». Παρνασσός 22 (1980), 16-28.</ref>. Ο φιλόσοφος καταδικάστηκε, με βάση την κατηγορία, σε θάνατο. Ως σκοπιμότητα της κατηγορίας θεωρήθηκε η διδασκαλία του, η οποία επιδρούσε στους νέους, και με τον φιλελευθερισμό που τον διέκρινε, θεωρήθηκε ανατρεπτικός. Ουσιαστικό κίνητρο, όμως, υπήρξε η αντιζηλία του με σημαντικούς άνδρες της εποχής, ενώ ένας από τους βασικούς λόγους για κατηγορία του στην πραγματικότητα ήταν ότι ο [[Κριτίας]], ένας από τους μαθητές του και μάλιστα από τους πιο σημαντικούς, είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στην εξουσία των [[Τριάκοντα Τύραννοι|τριάκοντα τυράννων]]. Θα μπορούσε να πει κανείς πως η απόφαση του Δικαστηρίου ήταν νοθευμένη.
Στη διάρκεια της δίκης ο Σωκράτης έδειξε θάρρος και περηφάνια, ενώ η αναγγελία της ποινής δεν κατάφερε να τον βγάλει από τη θεϊκή του αταραξία. Από την ''Απολογία'' προκύπτει ότι κατά πάσα πιθανότητα θα είχε αθωωθεί εαν φερόταν πιο ταπεινόφρονα, αλλά όπως δήλωσε και ο ίδιος δεν ήθελε να εξευτελίσει τον εαυτό του με ικεσίες. Μετά την καταδίκη του παρέμεινε στο [[Φυλακές Σωκράτους|δεσμωτήριο]] 30 μέρες, γιατί ο νόμος απαγόρευε την εκτέλεση της θανατικής ποινής πριν από την επιστροφή του ιερού πλοίου από τις γιορτές της [[Δήλος|Δήλου]]. Από τον διάλογο του Πλάτωνα ''[[Κρίτων]]'' φαίνεται ότι ο Σωκράτης θα μπορούσε να σωθεί, αν ήθελε, αφού οι μαθητές του είχαν τη δυνατότητα να τον βοηθήσουν να αποδράσει, καθώς ο φρουρός του ήταν γνωστός τους και θα δεχόταν δωροδοκία και παράλληλα εάν το έκανε αυτό κατά πάσα πιθανότητα θα έβρισκε ασφαλές καταφύγιο σε κάποια από τις πολλές πόλεις όπου είχε υποστηρικτές. Ο Κρίτων δε, θα ήταν ασφαλής από καταδίκη γιατί σύμφωνα με τον ίδιο δεν θα υπήρχαν επαρκή στοιχεία εναντίον του. Ο Σωκράτης ωστόσο παρέμεινε πιστός στη κοσμοθεωρία του και αρνήθηκε, εξηγώντας ότι επωφελήθηκε ζώντας κάτω από τους αθηναϊκούς νόμους για εβδομήντα χρόνια και αν τους παραβιάζε τώρα επειδή Αυτοί έδρασαν εις βάρος του θα ήταν συμφεροντολόγος. Εξηγεί επίσης ότι κανείς δεν πρέπει ποτέ να φέρεται άδικα, ανεξαρτήτως περιστάσεων. Έτσι, ως νομοταγής πολίτης και αληθινός φιλόσοφος, περίμενε το θάνατο ειρηνικά και γαλήνια και ήπιε το [[κώνειο]], όπως πρόσταζε ο νόμος.
[[Αρχείο:Socrates Efes Museum.JPG|thumb|241x241px|left|Αρχαία τοιχογραφία, Μουσείο Εφέσου, 1ος-5ος αιώνας.]]
Παρ' όλα αυτά, το Μάιο του 2012, πραγματοποιήθηκε εκ νέου η δίκη του Σωκράτη από Συμβούλους του Αρείου Πάγου και γνωστούς δικηγόρους και δικαστές, χρησιμοποιώντας τους νόμους της εποχής εκείνης, και ως αποτέλεσμα ο Σωκράτης αθωώθηκε για τις κατηγορίες τις οποίες έφερε.
Ο Σωκράτης, όπως και ο [[Πυθαγόρας]], δεν άφησε κανένα σύγγραμμα, γι' αυτό και είναι πολύ δύσκολο να καθοριστεί ακριβώς το περιεχόμενο της φιλοσοφίας του. Ότι είναι γνωστό για τον Σωκράτη προήλθε κυρίως από όσα έγραψαν οι μαθητές του σχετικά με αυτόν, καθώς και ορισμένους συγγραφείς που επικεντρώθηκαν στη μελέτη της προσωπικότητάς του. Κατά τον Σωκράτη ο Θεός δεν φιλοσοφεί, γιατί κατέχει τη σοφία, φιλοσοφεί όμως ο άνθρωπος, που η ύπαρξή του είναι πεπερασμένη.
Στην εποχή του Σωκράτη υπήρχαν Σοφιστές που έκαναν στροφή της φιλοσοφίας προς τον άνθρωπο και τη χρήσιμη αρετή, ενώ προηγουμένως το κύριο θέμα της φιλοσοφίας των [[Προσωκρατικοί φιλόσοφοι|προσωκρατικών φιλοσόφων]], ήταν η [[φύση]]. Ωστόσο, οι Σοφιστές, ως μη φιλόσοφοι, δεν διείσδυσαν εις βάθος στη μελέτη της πραγματικής ουσίας του ανθρώπου. Αυτό ξεκίνησε με τον Σωκράτη, ο οποίος πρώτος θεώρησε την [[ψυχή]] ως την πραγματική ουσία του ανθρώπου και την [[αρετή]] ως αυτό που επιτρέπει την πλήρωση της ανθρώπινης φύσης, μέσα από την αναζήτηση και βελτίωση της ψυχής. Ο Αριστοτέλης αναγνωρίζει αυτή τη στροφή του πνεύματος με τη φράση ''"ἐπὶ Σωκράτους δὲ [...], τὸ ζητεῖν τὰ περὶ φύσεως ἔληξε, περὶ δὲ τὴν χρήσιμον ἀρετὴν καἰ πολιτικὴν ἀπόκλιναν οἱ φιλοσοφοῦντες"'' (''Περὶ ζῴων μορίων'', 642 a 28 κ.εξ.).
== Μαιευτική μέθοδος ==
[[File:Greuter Socrates.jpg|thumb|right|323x323px|Σωκράτης ο δημιουργός]]
Η μαιευτική ήταν η μέθοδος, η οποία, σε συνδυασμό με τη χρήση της [[ειρωνεία|ειρωνείας]], αποτελούσε χαρακτηριστικό της σωκρατικής διδασκαλίας. Σύμφωνα με τη μέθοδο αυτή, ο Σωκράτης κατά τις συζητήσεις του, προσποιούμενος την πλήρη [[άγνοια]] για το θέμα που συζητούσε κάθε φορά, προσπαθούσε μέσα από ερωτήσεις να εκμαιεύσει την αλήθεια από τον συνομιλητή του.
Ουσιαστικά, ο Σωκράτης επωμιζόταν το ρόλο της [[συνείδηση]]ς και μέσα από αυτή τη διαδικασία ερωτήσεων και απαντήσεων δημιουργούσε ένα πνεύμα διαλόγου στη συζήτηση. Ο συνομιλητής, απαντώντας σ' αυτές τις ερωτήσεις, έφτανε σε ένα συμπέρασμα -στην ''αλήθεια'' για τον Σωκράτη- από μόνος του. Η μέθοδος ονομάστηκε μαιευτική , διότι όπως η [[Μαία (επάγγελμα)|μαία]] (επάγγελμα που έκανε και η [[Φαιναρέτη]], μητέρα του Σωκράτη) φέρνει στον κόσμο το νεογνό, έτσι και ο Σωκράτης ή ο εκάστοτε συνομιλητής, που παίρνει το ρόλο της συνείδησης, εξάγει από τον συνομιλητή του την αλήθεια.
== Διαλεκτική μέθοδος ==
Διαλεκτική σημαίνει "διάλογος". Πρόκειται για μία μορφή διαλόγου η οποία χρησιμοποιήθηκε από τον Σωκράτη, κατά την οποία ο φιλόσοφος προσπαθούσε να οδηγήσει τον συνομιλητή του στην ανακάλυψη της βαθύτερης αλήθειας των πραγμάτων, αυτής που μένει ανεξάρτητη από περιστάσεις και συνθήκες. Στη συγκεκριμένη μέθοδο, ο Σωκράτης άφηνε τον συνομιλητή του να εκφράσει ελεύθερα την άποψή του σχετικά με το θέμα που συζητούσαν, θεωρώντας αρχικά, αυτή την άποψη ως ολοκληρωμένη και θεμελιωμένη. Στη συνέχεια, μέσα από τη διαδικασία ερωτήσεων και απαντήσεων, δείχνει μέσω απλοϊκών παραδειγμάτων τις ακραίες συνέπειες των απόψεων αυτών, αποδεικνύοντας έτσι τη σαθρότητα των επιχειρημάτων τους. Οδηγεί, λοιπόν, τον συνομιλητή του, στην ανακάλυψη νέων συμπερασμάτων και νέων προσεγγίσεων της αλήθειας.
== Ο Σωκράτης και ο φιλοσοφικός στοχασμός ==
[[Αρχείο:David - The Death of Socrates.jpg|thumb|right|329x329px|Πίνακας του [[Ζακ-Λουί Νταβίντ]] (1787) ''[[Ο Θάνατος του Σωκράτη]]'']]
Έχει ειπωθεί για τον Σωκράτη πως «κατέβασε τη φιλοσοφία από τα άστρα στη γη», διότι χάρη στη δική του προσωπικότητα οι φιλόσοφοι έπαψαν να ασχολούνται με τα φυσικά φαινόμενα και άρχισαν να ασχολούνται με τον ίδιο τον άνθρωπο και την κοινωνία του. Στην πραγματικότητα, πολλοί φιλόσοφοι πριν το Σωκράτη ασχολήθηκαν με τα πολιτικά προβλήματα, ενώ ο [[Δημόκριτος]] ασχολήθηκε και με ζητήματα ηθικής. Ωστόσο, ο Σωκράτης ήταν εκείνος που πραγματικά έστρεψε το φιλοσοφικό στοχασμό σε αυτά τα θέματα. Ο λόγος που τα σωκρατικά ενδιαφέροντα σημάδεψαν κατά τέτοιο τρόπο την ιστορία της φιλοσοφίας, πρέπει να αναζητηθεί στον σωκρατικό τρόπο σκέψης, στο γεγονός δηλαδή πως ο Σωκράτης, δεν ενδιαφερόταν για τον ορθό τρόπο ζωής και δράσης είτε σε προσωπικό είτε σε κοινωνικό επίπεδο. Και αντίθετα από τους σοφιστές, δεν ενδιαφέρθηκε γι' αυτά για χρησιμοθηρικούς σκοπούς. Θέλησε να δημιουργήσει ένα στέρεο έδαφος, πάνω στο οποίο θα μπορούσαν ύστερα να θεμελιωθούν, οριστικά και αμετάκλητα, οι έννοιες του καλού, της αρετής και της σοφίας. Όπως οι πρώτοι φιλόσοφοι αναζητούσαν την πρώτη αρχή της δημιουργίας, έτσι και ο Σωκράτης αναζήτησε την αρχή κάθε ηθικής έννοιας, που δεν επηρεάζεται από ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες αλλά ούτε από τη δυνατότητα της αντίληψης του κάθε [[άνθρωπος|ανθρώπου]]. Αναζήτησε το απόλυτο και απέρριψε το σχετικό, μελέτησε την ηθική ουσία και απέρριψε τα ηθικά φαινόμενα.
=== Επαγωγική συλλογιστική μέθοδος ===
Για να φτάσει στην αρχή των ηθικών εννοιών, ο Σωκράτης χρησιμοποίησε την επαγωγική συλλογιστική μέθοδο, μέσω της οποίας σκόπευε να φτάσει στην εξαγωγή καθολικών συμπερασμάτων. Ξεκινούσε με παραδείγματα παρμένα από την καθημερινότητα και την εμπειρία του και αποσκοπούσε στην εξαγωγή καθολικών συμπερασμάτων, τα οποία ξεπερνούν την εμπειρία και φτάνουν στην απόλυτη γνώση ενός θέματος. Η διαδικασία αυτή είναι επιτυχής, όταν θα προκύψει ένας απόλυτος ορισμός για την αλήθεια του καλού και του κακού, της ομορφιάς και της ασχήμιας, της ορθής διακυβέρνησης και της δεσποτείας, της σωφροσύνης και της άνοιας.
== Βιβλιογραφία ==
* Παπανοῦτσος, Εὐάγγελος Π., «Σοφιστὲς καὶ Σωκράτης . Τὸ ἠθικὸ πρόβλημα στὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ φιλοσοφία» , Νέα Ἑστία, 33, 383 (1943), σσ. 585-589
* Τουλ, Χάρης: «Ποία ήτο η έννοια της επί ασεβεία κατηγορίας του Σωκράτους και ποίαι αι επιπτώσεις της καταδίκης του». Παρνασσός 22 (1980), 16-28.
* Χατζηστεφάνου, Κώστας, «Η Σωκρατική θέση για την αρετή στον Πρωταγόρα του Πλάτωνα». Ζήνων Ι (1980), 67-76
* Montuori, M.: α) «Ο Σωκράτης (ένα ιστορικό πρόβλημα)». Νέα Εστία 120 (1986), 836-838. β) «Ο Σωκράτης. Ένα ιστορικό πρόβλημα». Πρακτικά της Ακαδημίας Αθηνών 61/Β (1986), 221-238.
* Αναστασιάδης Βασίλειος, «Τα αίτια της καταδίκης του Σωκράτη», Ελληνική Φιλοσοφική Επιθεώρηση 2 (1985), 308-314.
* Kim Nea-Kyoun, «Κομφούκιος και Σωκράτης. Η αντίληψη για την αυτοπραγμάτωση και την επιμέλεια της ψυχής». Ελληνική Φιλοσοφική Επιθεώρηση 1 (1984), 305-313.
* Finley, M. I, «Σωκράτης και Αθήνα», Μετάφρ. Σοφοκλής Μαρκιανός. Νέα Παιδεία 25 (1983), 29-38.
* Βρεττός, Γιάννης: «Η παρεξήγηση του Σωκράτη. Μια προσπάθεια να αποκαλυφτεί ο φιλόσοφος-παιδαγωγός Σωκράτης μέσα από τους πλατωνικούς διαλόγους». Εποπτεία 85 (1983), 1005-1011
* Cornford, F. M., «Ὁ Σωκράτης » , Ἐποπτεία, 11-12 (1977), σσ. 279-286
* Guthrie, William Keith Chambers, Ὁ Σωκράτης, . Νικολαΐδης Τάσος Ἀθήνα, Μορφωτικὸ Ἵδρυμα Ἐθνικῆς Τραπέζης, 1991
==Έκθεση φωτογραφιών==
<gallery mode="packed-hover" heights="220px">
File:Vienna-Naturhistorisches Museum-Sokrates.jpg|Ο Σωκράτης σε διάφορα έργα τέχνης
File:Le balze, ninfeo 15 socrate.JPG|Ο Σωκράτης σε διάφορα έργα τέχνης
File:Penni Socrates and Xanthippe.jpg|Ο Σωκράτης σε διάφορα έργα τέχνης
File:Jean-François-Pierre Peyron - The Death of Socrates - WGA17398.jpg|Ο Σωκράτης σε διάφορα έργα τέχνης
File:Alcibades being taught by Socrates, François-André Vincent.jpg|Ο Σωκράτης σε διάφορα έργα τέχνης
File:Pedro Américo - Sócrates afastando Alcebíades do vício, 1861.JPG|Ο Σωκράτης σε διάφορα έργα τέχνης
File:Sanzio 01 Socrates.jpg|Ο Σωκράτης σε διάφορα έργα τέχνης
</gallery>
== Δείτε επίσης ==
* [[Ουδείς εκών κακός]]
* [[:Κατηγορία:Έλληνες φιλόσοφοι|Έλληνες φιλόσοφοι]]
== Παραπομπές ==
<references />
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{commonscat}}
{{Βικιφθέγματα}}
{{Βικιλεξικό|Σωκράτης}}
* [http://el.wikisource.org/wiki/%CE%91%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%89%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82 Η ''Απολογία'' στα αρχαία ελληνικά]
*[https://www.youtube.com/watch?v=JThOZMfgeWI&fbclid=IwAR3aXpIhXokYUVViNp2LIjsCXwEPON03DlNTkKTWTb0Fx_AwsRYOb_tQRdg'' Η απολογία του Σωκράτους (ταινία)]
* [http://www.wsu.edu:8080/~dee/GREECE/SOCRATES.HTM Greek Philosophy: Socrates]
* Κείμενα στο ''Project Gutenberg'':
** [http://www.gutenberg.org/etext/4683 ''Σωκράτης'' του Βολταίρου]
** [http://www.gutenberg.org/etext/254 Συνέχεια του ''διαλόγου'' με τον Μένωνα (ανώνυμου)]
* Richard Robinson, ''Plato's Earlier Dialectic'', 2nd edition (Clarendon Press, Oxford). [http://www.ditext.com/robinson/dia2.html Ch. 2: Elenchus] [http://www.ditext.com/robinson/dia3.html Ch. 3: Elenchus: Direct and Indirect]
* Αρχαία ελληνικά κείμενα
** Perseus Collection Greek and Roman Materials [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/collection?collection=Perseus%3Acollection%3AGreco-Roman]
* [http://www.sofa-logia.com/personalities/socrates Σοφές ρήσεις του Σωκράτη]
* [http://manamachine.wordpress.com/2012/05/29/%CE%B7-%CF%87%CF%8E%CF%81%CE%B1-%CE%BC%CE%B5-%CF%84%CE%B1-%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1-%CE%BC%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CE%AF%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CF%83%CF%8D%CE%B3/ H επανάληψη της δίκης το 2012]
*[http://www.ert.gr/webtv/et3-enimerosi/item/11885-Swkraths-25-03-2013#.UYBBJLV7Jcw Ετ3 - Εκπομπή Animated Φιλόσοφοι: Σωκράτης]
{{Authority control}}
{{DEFAULTSORT:Σωκρατης}}
| |||