Έκρηξη στο Χάλιφαξ (1917): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Η '''έκρηξη στο Χάλιφαξ''' ήταν καταστροφική έκρηξη, η οποία συνέβη στο ακμάζον [[Καναδάς|καναδικό]] [[λιμάνι]] του [[Χάλιφαξ]] κατά την διάρκεια του [[Α' Παγκόσμιος Πόλεμος|Α' Παγκοσμίου Πολέμου]]. Στις 09:04' το πρωί της 6ης Δεκεμβρίου 1917, το γαλλικό πλοίο ''Mont-Blanc'', πλήρες πολεμοφοδίων, εξερράγη στο λιμάνι, προκαλώντας ακαριαίο θάνατο σε περισσότερους από 1.600 άνδρες, γυναίκες και παιδιά, τραυματίζοντας περισσότερα από 9.000 άτομα, ενώ περίπου 200 άτομα τυφλώθηκαν από τα θραύσματα των υαλοπινάκων ή από την λάμψη της έκρηξης<ref>[http://www.thecanadianencyclopedia.com/articles/halifax-explosion The Canadian Encyclopedia, ''Halifax Explosion'']</ref> Καταστράφηκαν επίσης περίπου 12.000 κτήρια, τα οποία είτε ισοπεδώθηκαν είτε υπέστησαν τόσες ζημιές ώστε να καταστούν ακατοίκητα. Στην ευρύτερη περιοχή δεν παρέμεινε ούτε ένας υαλοπίνακας χωρίς να θραυσθεί, ενώ η πληγείσα περιοχή κάλυψε έκταση περίπου 325 εκταρίων (3,25 km².<ref>[{{Cite web |url=http://www.halifaxexplosion.org/intro.html |title=The Halifax Explosion: ''Introduction''] |accessdate=2012-02-15 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161209032246/http://www.halifaxexplosion.org/intro.html |archivedate=2016-12-09 |url-status=dead }}</ref> Η έκρηξη του πλοίου ήταν αποτέλεσμα της σύγκρουσής του με άλλο πλοίο, το νορβηγικό "Imo".

Το ''Μον Μπλαν'' (Mont-Blanc) ήταν σκάφος γενικού φορτίου, ιδιοκτησίας της γαλλικών συμφερόντων εταιρείας ''Compagnie Generale Transatlantique''. Είχε μήκος 97,5 μ. (320 πόδια), πλάτος 13,6 μ (44,8 πόδια) και βύθισμα 4,66 μ. (15,3 πόδια). Η μεταφορική του ικανότητα ανερχόταν σε 2.252 τόνους, ενώ το εκτόπισμά του ήταν 3.121 κ.ο.χ. Ήταν ατμοκίνητο και διέθετε μία ελικα. Κυβερνήτης του σκάφους, το οποίο είχε πλήρωμα 41 Γάλλους ναυτικούς, ήταν ο Πλοίαρχος Αιμέ Λε Μεντέκ (Aime Le Medec).<ref name=hec>[{{Cite web |url=http://www.halifaxexplosion.org/collision.html |title=The Halifax Explosion: ''The Collision''] |accessdate=2012-02-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20171129182303/http://www.halifaxexplosion.org/collision.html |archivedate=2017-11-29 |url-status=dead }}</ref> Το πλοίο είχε αποπλεύσει από το λιμάνι της Νέας Υόρκης στις 11 το βράδυ της 1ης Δεκεμβρίου 1917 με προορισμό το Χάλιφαξ. Σκοπός της εκεί παραμονής του ήταν να αναμένει τα συνοδά σκάφη νηοπομπής, προκειμένου να διασχίσει τον Ατλαντικό, με τελικό προορισμό την δοκιμαζόμενη από τον πόλεμο Γαλλία και συγκεκριμένα το [[Μπορντώ]]. Από πλευράς οπλισμού έφερε μόνον δύο πυροβόλα, ένα των 90 και ένα των 95 mm. Το φορτίο του το αποτελούσαν:<ref>[http://www.cbc.ca/halifaxexplosion/he2_ruins/he2_ruins_countdown_catastrophe.html CBC Canada: ''The Halifax Explosion, Countdown to Catastrophe''. Από το βιβλίο Alan Ruffman, Colin D. Howell, Gorsebrook Research Institute for Atlantic Canada Studies ''Ground Zero: A Reassessment of the 1917 Explosion in Halifax Harbour'', Co-published by Nimbus Pub. Ltd. and Gorsebrook Research Institute for Atlantic Canada Studies at Saint Mary's University, 1994]</ref>

Το ''Ίμο'' (Imo) ήταν σκάφος ναυπηγήσεως 1889. Αρχικά είχε το όνομα ''Runic Ι'', ήταν ιδιοκτησία της εταιρείας ''White Star Line'' και είχε χρησιμοποιηθεί ως μεταφορικό ζώντων ζώων. Ήταν σκάφος μεγαλύτερο και ταχύτερο από το ''Μον Μπλαν'', με μήκος 131 μ. (430 πόδια), πλάτος 14 μ., βύθισμα περίπου 10 μ. και πλήρωμα 39 ναυτικών. Το σκάφος είχε πωληθεί αρχικά στην "West India & Pacific SS Co" το 1895 οπότε μετονομάστηκε σε ''Tampican''.<ref>[{{Cite web |url=http://www.theshipslist.com/ships/lines/whitestar.html |title=''White Star Line, Ships list''] |accessdate=2012-02-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120716184616/http://www.theshipslist.com/ships/lines/whitestar.html |archivedate=2012-07-16 |url-status=dead }}</ref> Τελικά περιήλθε σε εταιρεία νορβηγικών συμφερόντων, από την οποία το ναύλωσε η "Επιτροπή Αρωγής του Βελγίου" (Commission for Relief in Belgium) προκειμένου να μεταφέρει εφόδια για την ανακούφιση του βελγικού πληθυσμού. Είχε ήδη πραγματοποιήσει οκτώ ταξίδια μεταξύ Ευρώπης και Νέας Υόρκης, όταν κατέπλευσε άδειο στο Χάλιφαξ.<ref>[http://www.cbc.ca/halifaxexplosion/he2_ruins/he2_ruins_popup_imo.html CBC.Ca: ''The Imo'']</ref> Λόγω της νορβηγικής σημαίας που έφερε (Η Νορβηγία ήταν ουδέτερη χώρα) ήταν λιγότερο πιθανό να προκαλέσει την επίθεση των γερμανικών υποβρυχίων που κυριαρχούσαν στον Ατλαντικό. Το πλοίο είχε μια ιδιομορφία: Στον άξονα μετάδοσης κίνησης ήταν προσαρμοσμένη δεξιόστροφη έλικα, η οποία μπορούσε να περιστρέφεται με 60 στροφές το λεπτό. Η διάταξη αυτή έδινε στο πλοίο "εγκάρσια" ώθηση, με αποτέλεσμα όταν αυτό εκκινούσε προς τα εμπρος να αποκλίνει προς τα αριστερά, ενώ στην εκκίνηση οπισθοπορείας απέκλινε προς τα δεξιά. Αυτή η ιδιομορφία, εκτός από το γεγονός ότι δυσκόλευε σημαντικά τους ελιγμούς σε μικρούς χώρους, διαδραμάτισε πολύ σοβαρό ρόλο στο συμβάν.<ref name=hec/>

Στην κανονική του "λωρίδα" το ''Μον Μπλαν'' συνέχιζε την πορεία του με ταχύτητα τεσσάρων κόμβων. Ο Μακέι είδε το ''Ίμο'' να πλησιάζει με αυξημένη ταχύτητα και σήμανε μια σύντομη φορά την σειρήνα του σκάφους για να δείξει ότι το δικό του σκάφος ήταν στην κανονική πορεία και είχε προτεραιότητα, αλλά το ''Ίμο'' απάντησε με δύο συριγμούς, δείχνοντας ότι δεν μπορούσε να αλλάξει πορεία. Ο Μακέι αντιλήφθηκε ότι το ''Ίμο'' ήταν αναγκασμένο να διατηρήσει την πορεία του λόγω αυξημένης κίνησης και έδωσε εντολή να σταματήσει η μηχανή και να στραφεί το σκάφος ελαφρά προς τα δεξιά. Επανέλαβε το ηχητικό σήμα του ενός συριγμού, για να πάρει άμεση απάντηση με δύο συριγμούς: Το ''Ίμο'' δεν μπορούσε να αλλάξει πορεία. Καθώς τα δύο σκάφη πλησίαζαν το ένα το άλλο, ο πλοίαρχος Φρομ, που είχε ήδη διατάξει "κράτει" έδωσε εντολή για "όπισθεν ολοταχώς", τη στιγμή που η πλώρη του ''Μον Μπλαν'' μόλις είχε παρακάμψει την δική του. Πιθανότατα αυτή η διαταγή να στάθηκε μοιραία, λόγω της ιδιομορφίας του ''Ίμο'': Το σκάφος απέκλινε προς τα αριστερά, πέφτοντας επάνω στο ''Μον Μπλαν''. Το ρήγμα που δημιούργησε η σύγκρουση ήταν σχετικά μικρό και δεν δημιούργησε κινδύνους βύθισης του γαλλικού σκάφους, αλλά λόγω της πρόσκρουσης ορισμένα από τα βαρέλια με το βενζόλιο που ήταν στοιβαγμένα στο κατάστρωμά του έσπασαν και περιέβρεξαν με το υγρό περιεχόμενό τους το κατάστρωμα.<ref>[{{Cite web |url=http://www.halifaxexplosion.org/collision3.html |title=The Halifax Explosion: ''The Collision, Part III - The sequence of events leading to the collision''] |accessdate=2012-02-17 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150924024640/http://www.halifaxexplosion.org/collision3.html |archivedate=2015-09-24 |url-status=dead }}</ref> Οι σπινθήρες που παράχθηκαν από την τριβή των μεταλλικών τμημάτων των δύο σκαφών προκάλεσαν άμεση ανάφλεξη του βενζολίου. Το πλήρωμα του ''Μον Μπλαν'', γνωρίζοντας πολύ καλά το φορτίο του σκάφους, έσπευσε να το εγκαταλείψει με τις σωσίβιες λέμβους, προειδοποιώντας με φωνές όλους τους γύρω για τον μεγάλο κίνδυνο.<ref name=regm>[http://www.halifax.ca/halifaxexplosion/ Halifax, Regional Municipality: ''Halifax Explosion'']</ref>