Μνήμη υπολογιστή: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

:''Στο λήμμα αυτό περιγράφεται η πρωτεύουσα μνήμη των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Για μία περιγραφή της δευτερεύουσας ή εξωτερικής μνήμης βλ. [[μέσο αποθήκευσης δεδομένων]]. Για μία περιγραφή των καταχωρητών του επεξεργαστή βλ. [[καταχωρητής]]. Για μία περιγραφή της κρυφής μνήμης βλ. [[κρυφή μνήμη]]. Για μία ανάλυση της πρωτεύουσας μνήμης από τη σκοπιά του υλικού βλ. [[μνήμη τυχαίας προσπέλασης]].''

 

Η '''μνήμη υπολογιστή''' έχει να κάνει με τις συσκευές και τα αποθηκευτικά μέσα ενός [[ηλεκτρονικός υπολογιστής|ηλεκτρονικού υπολογιστή]], όπου αποθηκεύονται [[ψηφιακή τεχνολογία|ψηφιακά]] [[δεδομένα]] τα οποία χρησιμοποιούνται από τον [[Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας|επεξεργαστή]] για κάποια χρονική περίοδο. Η αποθήκευση δεδομένων είναι ίσως η πιο βασική λειτουργία των σύγχρονων υπολογιστών και η μνήμη ένα από τα κύρια μέρη κάθε συστήματος που, σε συνδυασμό με την [[Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας]], είναι απαραίτητα για τη λειτουργία κάθε βασικού ηλεκτρονικού υπολογιστή από τη [[Δεκαετία 1940|δεκαετία του 1940]] κι έπειτα ([[αρχιτεκτονική φον Νόιμαν]]).

Κύρια μνήμη ή κεντρική μνήμη ονομάζεται η μνήμη υπολογιστή που είναι προσβάσιμη από την Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας (ΚΜΕ, CPU) ενός υπολογιστή, χωρίς να συμπεριλαμβάνει τις θύρες Εισόδου / Εξόδου. Η κύρια μνήμη χρησιμοποιείται για την αποθήκευση των δεδομένων και των προγραμμάτων που εκτελούνται. Ως κύρια μνήμη συνήθως χρησιμοποιούνται [[μικροτσίπ]] μνήμης [[RAM]], τα οποία είναι «πτητικές» μνήμες υπό την έννοια ότι διατηρούν τα δεδομένα τους μόνο όσο τροφοδοτούνται με ηλεκτρικό ρεύμα. Σπανιότερα χρησιμοποιούνται ακριβότερες «μνήμες μόνο ανάγνωσης» ([[ROM (μνήμη)|ROM]]) οι οποίες δεν είναι πτητικές. Σε αντιδιαστολή, η [[Μέσο αποθήκευσης δεδομένων|δευτερεύουσα ή εξωτερική μνήμη]] χρησιμοποιείται για μακροπρόθεσμη αποθήκευση δεδομένων και στον ρόλο αυτό χρησιμοποιούνται κατά κανόνα μαγνητικά ή οπτικά μέσα αποθήκευσης (π.χ. σκληροί δίσκοι, DVD-ROM κλπ).

 

'''Διεύθυνση μνήμης''' ονομάζεται ένα μοναδικό αναγνωριστικό για μια περιοχή της μνήμης στην οποία η ΚΜΕ ή κάποια άλλη συσκευή μπορεί να αποθηκεύσει δεδομένα ή εντολές για μετέπειτα πρόσβαση. Η μικρότερη περιοχή της μνήμης στην οποία μπορεί να αναφερθεί η ΚΜΕ με μια διεύθυνση ονομάζεται ''μονάδα διευθυνσιοδότησης''. Αν αυτή είναι ένα [[byte]] τότε μιλάμε για ''byte-διευθυνσιοδοτούμενο'' υπολογιστή. Αυτό σημαίνει ότι η ΚΜΕ δεν μπορεί να εκτελέσει μία εντολή για να επηρεάσει μόνο, επί παραδείγματι, τέσσερα [[μπιτ]] κάπου στην μνήμη. Αντιθέτως, κάθε εγγραφή στην μνήμη θα επηρεάσει τουλάχιστον οκτώ μπιτ (ένα byte). Ανάλογα μπορούμε να έχουμε ''λέξη-διευθυνσιοδοτούμενο'' υπολογιστή, όταν η ''διευθυνσιοδοτούμενη μονάδα'' είναι μεγαλύτερη από byte.

 

Το σύνολο των δυνατών διευθύνσεων μνήμης σε κάποιο επίπεδο της ιεραρχίας ονομάζεται '''χώρος διευθύνσεων'''. Τα στοιχεία του χώρου διευθύνσεων μπορεί να χαρακτηρίζουν κελιά της κύριας μνήμης, της [[εικονική μνήμη|εικονικής μνήμης]], θύρες εισόδου/εξόδου κλπ. Έτσι, επί παραδείγματι, δεδομένης μιας ΚΜΕ και τους εύρους του διαύλου διευθύνσεών της (γνωστού ως '''εύρους μνήμης'''), π.χ. έστω οκτώ μπιτ, λέμε ότι ο χώρος διευθύνσεων μνήμης της ΚΜΕ έχει μέγεθος 2⁸ = 256. Δηλαδή η ΚΜΕ μπορεί να «δει» ή να απευθυνθεί σε 256 ξεχωριστά κελιά μνήμης.

 

* ''Αρχιτεκτονική Υπολογιστών: Μια Δομημένη Προσέγγιση'', [[Άντριου Τανενμπάουμ|Tanenbaum Andrew S.]], Εκδ. Κλειδάριθμος