Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζομένων Νέων: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μικροεπιμέλεια της εισαγωγής, ελληνικά εισαγωγικά, Πολύκαρπος Νταλιάνης και πηγή (ίσως όχι η καλύτερη αλλά θα βρω κι άλλη) για την ελληνική λεγεώνα |
|||
Γραμμή 1:
Η '''
Παρότι ολιγάριθμη, η ΠΕΑΝ είχε σημαντική δράση και έμεινε κυρίως γνωστή για το εντυπωσιακό πολύνεκρο σαμποτάζ που πραγματοποίησε το ένοπλο τμήμα της («''Ουλαμός Καταστροφών''») στα κεντρικά γραφεία της δωσιλογικής και ανοιχτά χιτλερικής [[ΕΣΠΟ]], ενέργεια που συνέβαλλε στην ματαίωση του σχεδίου δημιουργίας «Ελληνικής Λεγεώνας» η οποία θα πολεμούσε στο πλευρό των Γερμανών στο Ανατολικό Μέτωπο.<ref>[https://www.sansimera.gr/articles/309 Η ανατίναξη του κτιρίου της ΕΣΠΟ] ''sansimera.gr''</ref>
Στα [[Δεκεμβριανά]] όλα τα μέλη της ΠΕΑΝ συντάχθηκαν με την κυβέρνηση του [[Γεώργιος Παπανδρέου|Γεωργίου Παπανδρέου]] και πολέμησαν εναντίον του [[Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός|ΕΛΑΣ]]
==Ίδρυση==
==Το μεγάλο σαμποτάζ==
Το πρώτο σαμποτάζ της ΠΕΑΝ
Όμως η ΠΕΑΝ συνέχισε τη δράση της με μια από τις σπουδαιότερες αντιστασιακές ενέργειες που έγιναν στην Ευρώπη, την [[Ανατίναξη των γραφείων της ΕΣΠΟ|ανατίναξη]] της [[Εθνικοσοσιαλισμός|εθνικοσοσιαλιστικής οργάνωσης]] [[ΕΣΠΟ]] στις [[20 Σεπτεμβρίου]] [[1942]], η οποία μεταξύ άλλων στρατολογούσε και Έλληνες για λογαριασμό του πολυεθνικού τμήματος των Waffen [[SS]]. Στην ανατίναξη συμμετείχαν εκτός από τον Κώστα Περρίκο και οι Αντώνης Μυτιληναίος, Τάκης Μιχαηλίδης, Νίκος Μούρτος, Νίκος Λάζαρης, Σπύρος Στανωτάς, Σπύρος Γαλάτης, [[Ιουλία Μπίμπα]] και η Αικατερίνη Μπέση.<ref name="ReferenceA">"Η εθνική αντίσταση των Ελλήνων", Πανελλήνια Συνομοσπονδία Εθνικών Αντιστασιακών Οργανώσεων, 2001, σελ. 186</ref> Στην ανατίναξη σκοτώθηκαν περίπου 30 Έλληνες μέλη της ΕΣΠΟ, μεταξύ των οποίων ήταν και ο αρχηγός της. ▼
▲Όμως η ΠΕΑΝ συνέχισε τη δράση της με μια από τις σπουδαιότερες αντιστασιακές ενέργειες που έγιναν στην Ευρώπη, την [[Ανατίναξη των γραφείων της ΕΣΠΟ|ανατίναξη]] της [[Εθνικοσοσιαλισμός|εθνικοσοσιαλιστικής οργάνωσης]] [[ΕΣΠΟ]] στις [[20 Σεπτεμβρίου]] [[1942]], η οποία μεταξύ άλλων στρατολογούσε και Έλληνες για λογαριασμό του πολυεθνικού τμήματος των Waffen [[SS]]. Στην
Σκοτώθηκαν 29 μέλη της ΕΣΠΟ ενώ 27 μέλη τραυματίστηκαν καθώς γύρω στους έξι Γερμανούς τραυματίστηκαν ελαφρά<ref>{{Cite book|title = ΠΕΑΝ (1941-1945): Πανελλήνιος Ένωση Αγωνιζόμενων Νέων|last = Χατζηβασιλείου|first = Ευάνθης|publisher = Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων|year = 2004|isbn = 9789608351059|location = Αθήνα|pages = 114}}</ref>) και οπλίτες της λέσχης αξιωματικών των Γερμανών που βρισκόταν πάνω από τα γραφεία. Εκτιμάται λανθασμένα ότι η επιτυχία του σαμποτάζ ήταν η αιτία η Ελλάδα να είναι το μόνο κατεχόμενο κράτος που δεν έστειλε στρατιωτικές μονάδες στο πλευρό των Γερμανών.<ref name="ReferenceA"/>▼
▲Σκοτώθηκαν 29 μέλη της ΕΣΠΟ ενώ 27 μέλη τραυματίστηκαν καθώς γύρω στους έξι Γερμανούς τραυματίστηκαν ελαφρά<ref>{{Cite book|title = ΠΕΑΝ (1941-1945): Πανελλήνιος Ένωση Αγωνιζόμενων Νέων|last = Χατζηβασιλείου|first = Ευάνθης|publisher = Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων|year = 2004|isbn = 9789608351059|location = Αθήνα|pages = 114}}</ref>) και οπλίτες της λέσχης αξιωματικών των Γερμανών που βρισκόταν πάνω από τα γραφεία.
Το σαμποτάζ θεωρήθηκε από τους Βρετανούς ως ''πρόωρο''<ref>ΠΕΑΝ (1941-1945): Πανελλήνιος Ένωση Αγωνιζόμενων Νέων Ευάνθης Χατζηβασιλείου Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, 2004 σελ 122-3</ref>, ενώ και οι οργανώσεις γύρω από το ΚΚΕ το καταδίκασαν ως ''προβοκάτσια''. Η στάση του ΚΚΕ μπορεί να ερμηνευτεί ως μη ανοχή σε ένοπλο αγώνα που δεν έλεγχε το ίδιο αλλά και στην θεώρηση της ενέργειας ως ''ατομική τρομοκρατία''.<ref>ΠΕΑΝ (1941-1945): Πανελλήνιος Ένωση Αγωνιζόμενων Νέων Ευάνθης Χατζηβασιλείου Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, 2004 σελ 147-8</ref> ▼
Η επιτυχία του σαμποτάζ ήταν η αιτία η Ελλάδα να είναι το μόνο κατεχόμενο κράτος που δεν έστειλε στρατιωτικές μονάδες στο πλευρό των Γερμανών στο Ανατολικό Μέτωπο, κάτι που όμως έχει αμφισβητηθεί από ορισμένους ιστορικούς.<ref>[https://www.sansimera.gr/articles/309 Η ανατίναξη του κτιρίου της ΕΣΠΟ] ''sansimera.gr''</ref><ref name="ReferenceA"/>
Αρχικά οι ιταλικές και γερμανικές αρχές θεώρησαν υπεύθυνους για το σαμποτάζ το ΕΑΜ και εβραϊκούς κύκλους, αλλά σταδιακά βρέθηκαν στα ίχνη των μελών της, οι οποίοι συνέχιζαν να σχεδιάζουν εκτελέσεις δοσίλογων (όπως του αρχηγού της ΕΣΠΟ Καλλιθέας ή και την ανατίναξη των γραφείων της ΕΣΠΟ της ίδιας συνοικίας). Μετά από προδοσία λόγω χρημάτων συνδέσμου της ΠΕΑΝ, τα περισσότερα μέλη της ηγεσίας της οργάνωσης συλλαμβάνονται. Ο επιχειρησιακός αρχηγός Κώστας Περρίκος εκτελέστηκε στις 4 Φεβρουαρίου 1943, ενώ οι Σκούρας, Κατεβάτης, Λόης και Παπαδόπουλος εκτελέστηκαν στις 7 Ιανουαρίου 1943. Ακόμη δραπέτευσε ο Μυτιληναίος, ενώ ο Γαλάτης φυλακίστηκε ισόβια και επέστρεψε στην Ελλάδα με κλονισμένη υγεία<ref>ΈΞΙ ΣΤΙΓΜΕΣ ΤΟΥ ΕΙΚΟΣΤΟΥ ΑΙΩΝΑ ΚΑΤΟΧΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ 1941-1944 ΤΑ ΝΕΑ ιστορία, Οι οργανώσεις της Εθνικής Αντίστασης καταγραφή και ανάλυση σελ 91</ref>. Ο προδότης της οργάνωσης αφού καταδικάστηκε από ''δικαστήριο'' της οργάνωσης [[Όμηρος (οργάνωση)|Όμηρος]], δολοφονήθηκε με σφυρί. Ως αποτέλεσμα των συλλήψεων η οργάνωση έπαψε να έχει ενεργή ένοπλη αντιστασιακή δράση από τον Νοέμβριο του 1942.▼
▲Το σαμποτάζ θεωρήθηκε από τους Βρετανούς ως ''πρόωρο'',<ref>ΠΕΑΝ (1941-1945): Πανελλήνιος Ένωση Αγωνιζόμενων Νέων Ευάνθης Χατζηβασιλείου Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, 2004 σελ 122-3</ref>
▲Αρχικά οι ιταλικές και γερμανικές αρχές θεώρησαν υπεύθυνους για το σαμποτάζ
==Η ΠΕΑΝ μετά τον Περρίκο==
Με νέα ηγεσία η ΠΕΑΝ ήλθε σε ρήξη με τον μέντορά της [[Παναγιώτης Κανελλόπουλος|Παναγιώτη Κανελλόπουλο]] όταν προέτρεψε από το Κάιρο τα μέλη της να προσχωρήσουν στο [[ΕΑΜ]] και
Παράλληλα, αξιόλογος αριθμός μελών της οργάνωσης (51 άτομα)<ref>Συλλογικό, ''Καλλιθέα. Όψεις της ιστορίας του δήμου και της πόλης'', Εκδόσεις Αλέξανδρος - Δήμος Καλλιθέας, Αθήνα, χ.χ., σελ. 177.</ref> Ο στρατηγός [[Παναγιώτης Σπηλιωτόπουλος]] κατά το τέλος της Κατοχής συγκρότησε τρία συντάγματα από τα μέλη των μη ΕΑΜικών οργανώσεων. Το 1ο Σύνταγμα από μέλη της «[[Οργάνωση Χ|Οργάνωσης Χ]]» και της «Εθνικής Δράσης», το 35ο από μέλη του [[ΕΔΕΣ]] Αθηνών και την [[ΠΕΑΝ]] και το 20ό από μέλη των οργανώσεων Ρ.Α.Ν., Εθνικό Κομιτάτο, Αγωνιζόμενη Ελλάδα, ΕΣΑΣ και ΙΤ.<ref>ΠΕΑΝ (1941-1945): Πανελλήνιος Ένωση Αγωνιζόμενων Νέων Ευάνθης Χατζηβασιλείου Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, 2004 σελ 231 και 242</ref>
</ref>
==Υστεροφημία==
Η οργάνωση είχε 36 πεσόντες, εκ των οποίων οι 20 επί της Κατοχής, ενώ οι 16 κατά τη διάρκεια των Δεκεμβριανών.
== Επιχειρήσεις ==
* Στις 15 Αυγούστου 1942 η οργάνωση έβαλε βόμβα στο κτιρίου του Γερμανικού Αναμορφωτηρίου, επί των οδών Πατησίων και Βασιλέως Ηρακλείου,
* Στις 21 Αυγούστου 1942 η οργάνωση έβαλε βόμβα στα γραφεία της δωσιλογικής Οργάνωσηςς Εθνικοσοσιαλιστικών Δυνάμεων Ελλάδος [[Οργάνωσις
* Στις 20 Σεπτεμβρίου 1942 η οργάνωση έβαλε βόμβα στα γραφεία της δωσιλογικής [[Εθνική-Σοσιαλιστική Πατριωτική Οργάνωση |
* Από τον Μάρτιο του 1944 μέχρι και την Απελευθέρωση, η οργάνωση δραστηριοποιείται εκ νέου με δολιοφθορές σε γερμανικούς στόχους.<ref>Χάγκεν Φλάισερ Στέμμα και σβάστικα, η Ελλάδα της Κατοχής και της Αντίστασης, 1941-1944, Αθήνα 2009, Το Βήμα βιβλιοθήκη, τ. Β, σ. 16</ref>
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
|