Ιστορία της Κύπρου: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

 

===== Χοιροκοιτία =====

Ο οικισμός είναι κτισμένος στην απότομη πλαγιά ενός λόφου που βρίσκεται στη δυτική όχθη του ποταμού Μαρωνίου, σε απόσταση 6 χλμ. από τη θάλασσα. Στα δυτικά, όπου ο οικισμός δεν είναι φυσικά οχυρωμένος, ανεγέρθηκε ένας πλατύς τοίχος περίφραξης. Το κτίσιμό του προϋποθέτει συλλογική προσπάθεια, γεγονός που υπονοεί σύνθετη κοινωνική οργάνωση. Υπολογίζεται πως κατοικούσαν 5.000 άνθρωποι στην Χοιροκοιτία<ref>Δημήτρης Θεοχάρχης, «Νεολιθική εποχή στην Κύπρο», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους,Εκδοτική Αθηνών, τομ. Α (1970), σελ.77</ref>

 

 

Η εποχή του χαλκού χωρίζεται σε 3 περιόδους.

 

==== Πρώιμη εποχή του Χαλκού ====

 

==== Ύστερη εποχή του χαλκού ====

H Ύστερη εποχή του χαλκού (1650/1600 - 1100/1050 π.Χ) ξεκινα με αναταραχές που μάλλον αντανακλουν την απέλαση των Υκσώς από την Αίγυπτο. ούν από αναταραχές στην Αιγυπτο. Υεγκαθίστανται οι Έλληνες σε τρεις διαδοχικές φάσεις στο νησί. Οι επιδράσεις εντοπίζονται σε θρησκευτικό και γλωσσικό επίπεδο,<ref>Επιλογές από Αρκαδική διάλεκτο που έφεραν οι Αχαιοί.</ref> αλλά και από τα ταφικά έθιμα και τον κεραμεικό ρυθμό που έφεραν οι Αχαιοί.<ref>[[Βάσος Καραγιώργης]], «Ο Κυπριακός πολιτισμός της Μυκηναϊκής περιόδου», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους,Εκδοτική Αθηνών, τομ. Α (1970), σελ.350-352 Μύθοι που αναφέρονται στον αποικισμό της Κύπρου από τους Αχαιούς: Τεύκρος ιδρυτής Σαλαμίνας, το Κούριο αποικία των Αργείων, οι Αρκάδες ιδρυτές της Πάφου.</ref> Αρκάδες από την Τριφυλία και την Πισάτιδα εγκαθίσταται στο Μαρόνι και στην Εγκώμη κομίζοντας το τοπωνύμιο Αλασία που έγινε δηλωτικό όλου του νησιού.<ref>Σπύρος Ιακωβίδης, «Οι αιώνες της αχαϊκής κυριαρχίας»,Ιστορία του Ελληνικού Έθνους,Εκδοτική Αθηνών, τομ. Α (1970), σελ.261 [[Μιχαήλ Σακελλαρίου]], «Μεταναστεύσεις Αχαιών της Πελοποννήσου και Αρκαδών»,Ιστορία του Ελληνικού Έθνους,Εκδοτική Αθηνών, τομ. Β (1971), σελ.26</ref> Ύστερα από το 1230 π.Χ. στα τέλη του ΙΓ' αι. ακολουθεί μια περίοδος αναταραχής και καταστροφών (Έγκωμη και Κίτιο) λόγω των εισβολών των [[Λαοί της Θάλασσας|Λαών της Θάλασσας]].<ref>[[Βάσος Καραγιώργης]], «Ο Κυπριακός πολιτισμός της Μυκηναϊκής περιόδου», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους,Εκδοτική Αθηνών, τομ. Α (1970), σελ.341-342</ref> Γύρω στα 1500 π.Χ εμφανίζεται ένα σύστημα γραφής, η ''συλλαβική κυπριακή γραφή,'' την οποία χρησιμοποιούσαν οι πιο παλιοι Κύπριοι, οι [[Ετεοκύπριοι]], και συνέχισε η χρήση της για χίλια περίπου χρόνια, μέχρι τον 4ο αιώνα πΧ.

 

 

Η Κύπρος κατά την ύστερη εποχή του Χαλκού, ήτανε κομμάτι της [[Χετταίοι|αυτοκρατορίας των Χετταίων]], κατέβαλλε φόρο υποτελείας, αλλά οι βασιλιάδες των Χετταίων δεν αναμειγνύονταν στα εσωτερικά της Κύπρου, ούτε εισέβαλλαν στην Κύπρο, εκτος από την εποχή του βασιλιά Τουδαλίγια. <ref name="TTW1">Thomas, Carol G. & Conant, C.: ''The Trojan War'', pages 121-122. Greenwood Publishing Group, 2005. {{ISBN|0-313-32526-X}}, 9780313325267.</ref><ref name="TTW1" />

Κατά την ύστερη εποχή του χαλκού, οι πρώτοι Έλληνες κατεύθασαν στο νησί. Ήδη από το 1400 υπάρχουν τα πρώτα ίχνη Ελλήνων, όμως μαζική μετακίνηση Ελλήνων στην Κύπρο έγινε μετά την κατάρρευση του Μυκηναϊκού πολιτισμού, πιθανόν πιεζόμενοι απο τους Δωριείς. Οι επιδράσεις εντοπίζονται σε θρησκευτικό και γλωσσικό επίπεδο,<ref>Επιλογές από Αρκαδική διάλεκτο που έφεραν οι Αχαιοί.</ref> αλλά και από τα ταφικά έθιμα και τον κεραμεικό ρυθμό που έφεραν οι Αχαιοί.<ref>[[Βάσος Καραγιώργης]], «Ο Κυπριακός πολιτισμός της Μυκηναϊκής περιόδου», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους,Εκδοτική Αθηνών, τομ. Α (1970), σελ.350-352 Μύθοι που αναφέρονται στον αποικισμό της Κύπρου από τους Αχαιούς: Τεύκρος ιδρυτής Σαλαμίνας, το Κούριο αποικία των Αργείων, οι Αρκάδες ιδρυτές της Πάφου.</ref> Οι Δωριείς στην Κύπρο κατεύθασαν το 1100 πΧ.

 

==== Τα 10 βασίλεια της Κύπρου ====

{{κύριο|Δέκα πόλεις-βασίλεια της Κύπρου}}

Την περίοδο της Ασσυριακής κυριαρχίας στην Κύπρο, υπήρχαν 10 βασίλεια στην Κύπρο, τα οποία κατονομάζονται σε μια ασσυριακή λίστα του βασιλιά Εσαράδδων<ref>Sir Ernest Alfred Wallis Budge 1880, “The history of Esarhaddon (son of Sennacherib) king of Assyria” (The Names of the Twenty-two Kings, p. 104-108)</ref>

* Πάφος (Ελληνική)

 

=== Περσική Περίοδος (525 π.Χ. έως 332 π.Χ.) ===

Το 525 π.Χ., η Κύπρος κατακτήθηκε από την Περσική Αυτοκρατορία. Οι βασιλιάδες διατήρησαν την ανεξαρτησία τους, αλλά έπρεπε να πληρώνουν φόρο υποτέλειας. Τα κυπριακά βασίλεια ξεκίνησαν να κατασκευάζουν το καθένα το νόμισμα του, χρησιμοποιώντας το περσικό σύστημα ζυγίσματος. Τα νομίσματα απεικόνιζαν τον βασιλιά της περιοχής. Ο βασιλιάς της Σαλαμίνας Ευέλθων, ήταν μάλλον ο πρώτος ο οποίος κατασκεύασε χάλκινα και ασημένια νομίσματα.

 

 

=== Ελληνιστική Περιοδος (332 πΧ εως 58 πΧ) ===

Οι προσπάθειες των Κυπρίων για να αποτινάξουν την Περσική κυριαρχία αποτύγχαναν μέχρι την εμφάνιση του [[Αλέξανδρος ο Μέγας|Μεγάλου Αλεξάνδρου]].

 

 

=== Υστεροβυζαντινή περίοδος (1071-1192 μΧ) ===

Το 1092 ο διοικητής της Κύπρου [[Ραψομάτης]] συνεννοούμενος με το διοικητή της Κρήτης Καρύκη, επαναστατεί ταυτόχρονα και ανακηρύσσεται ανεξάρτητος δεσπότης του νησιού. Ο [[Αλέξιος Α΄ Κομνηνός]] έστειλε τον Ιωάννη Δούκα και κατέπνιξε την εξέγερση.<ref>Δημήτρης Κουρμπέτης, «Η στάση του Ραψομάτη στην Κύπρο επί Αλέξιου Α΄Κομνηνού (περ. 1091-1093)», Βυζαντιακά, τομ.20 (2000), σελ.153-195</ref>

 

{{κύριο|Οθωμανική εισβολή στην Κύπρο}}

Το καλοκαίρι του 1570, οι Οθωμανοί εισέβαλαν στον νησί με 60 χιλιάδες στρατιώτες, συμπεριλαμβανομένου ιππικού και πυροβολικού, υπό την ηγεσία του [[Πασά Λαλα Μουσταφά|Λαλα Μουσταφά Πασα]]. Το στράτευμα αποβιβάστηκε χωρίς να συναντήσει αντίσταση, στις 2 Ιουλίου, κοντά στην Λεμεσό. Πορεύτηκαν προς την Λευκωσία την οποία κατέκτησαν στις 9 Σεπτεμβρίου 1570. 20 χιλιάδες λευκωσιάτες σκοτώθηκαν και κάθε δημόσιο κτήριο και παλάτι λεηλατήθηκε. Σώθηκαν μόνο γυναίκες και παιδιά, οι οποίοι πωλήθηκαν ως σκλάβοι.<ref>Turnbull, Stephen (2003). ''The Ottoman Empire 1326–1699 (Essential Histories Series #62)''. Osprey Publishing. p. 58</ref><ref>Hopkins, T. C. F. (2007). ''Confrontation at Lepanto: Christendom Vs. Islam''. Macmillan p.82</ref> Ακολούθως, τα τούρκικα στρατεύματα κατέλαβαν την Κερύνεια αμαχητί. Ωστόσο, στην Αμμόχωστο, η [[Πολιορκία της Αμμοχώστου 1570-71|πολιορκία]] κράτησε από τον Σεπτέμβρη του 1570 εώς τον Αύγουστο του 1571. Η πτώση της Αμμοχώστου σηματοδοτεί την έναρξη της Οθωμανικής κυριαρχίας στην Κύπρο.

 

Σύντομα μετά την κατάκτηση, οι Οθωμανοί εγκατέστησαν στα κύρια κάστρα της Κύπρου μερικές χιλιάδες γενιτσάρους διαφόρων ειδικοτήτων. Στην Έγκωμη (Tuzla) εγκαταστάθηκαν 1.045 γενίτσαροι, στη Λευκωσία 1.130, και ανάλογος αριθμός στην Αμμόχωστο (Magoza). Μικρότεροι αριθμοί γενιτσάρων επάνδρωσαν άλλα φρούρια. Οι γενίτσαροι ήταν εκλεκτό σώμα Οθωμανών στρατιωτών αποτελούμενο εξ ολοκλήρου από σκλάβους πιστούς στον σουλτάνο. Στρατολογούνταν από την παιδική ηλικία από χριστιανικά χωριά, εξισλαμίζονταν και εκπαιδεύονταν συνέχεια. Στις αρχές του 16ου αιώνα το σώμα των γενιτσάρων άνοιξε και για στρατολόγηση ελεύθερων μουσουλμάνων. Το 1593-1595 λιγότερο από το μισό των γενιτσάρων προέρχονταν από σκλάβους (μη-μουσουλμάνους).<ref>[https://muse.jhu.edu/chapter/312320 Ronald Jennings, "Christians and Muslims in Ottoman Cyprus and the Mediterranean World, 1571-1640", κεφ. 4, The Military Corps (Janissaries and Spahis) and the Police, NYU Press, N.York, 1993]</ref>

 

=== Αρχιτεκτονική και Αναβάθμιση Υποδομών ===

Κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής εποχής, κτίστηκαν πολλά τζαμιά, εκκλησιές, μπάνια, σχολεία, βιβλιοθήκες και δημόσια κτήρια.<ref>Bağışkan, p. 6.</ref> Η αρχιτεκτονική που ακολουθήθηκε ήτανε η Οθωμανική αρχιτεκτονική, αλλά είχε ορισμένα ξεχωριστά χαρακτηριστικά λόγω της γοτθικής επίδρασης των Λατίνων που προϋπήρχαν στο νησί.<ref>{{cite book|url=https://books.google.co.uk/books?id=9A-EAgAAQBAJ&pg=58#v=onepage&q&f=false|title=Dictionary of Islamic Architecture|date=2002|publisher=Routledge|page=58|last1=Petersen|first1=Andrew}}</ref> Δυο σαράγια θεωρούνται ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής αξίας, είναι το [[Μπουγιούκ Χαν|Μπουγιούκ Χάνι]] και το [[Κουμαρτσιλάρ Χαν|Κουμαρτσιλάρ Χάνι]]. Η καλύτερη από τις πολλές βιβλιοθήκες που κτίστηκαν είναι η [[Βιβλιοθήκη του Μαχμούτ Β'|βιβλιοθήκη του Σουλτάν Μαχμουτ Β']], η οποία ήταν η βιβλιοθήκη του Μπουγιούκ Μετρεσσέ (Μεγάλη Θεολογική Σχολή)<ref>[http://www.mcw.gov.cy/mcw/DA/DA.nsf/All/B34960662BCBBF5FC2257273003A4773?OpenDocument&print Η σύλληση της πολιτιστικής κληρονιμιάς στην κατεχόμενη Κύπρο. Κυπριακή Δημοκρατία, Τμήμα Αρχαιοτήτων]</ref>.<ref>Bağışkan, p. 12.</ref> Στην Λευκωσία κτίστηκαν 23 ξεχωριστά παζάρια (αγορές), η κάθε μια με την δική της ειδικότητα.<ref name="b13">Bağışkan, p. 13.</ref> Ο Τεκες Χαλά Σουλτάν στην Λάρνακα θεωρείται ως ένα κομψοτέχνημα της οθωμανικής αρχιτεκτονικής.

Η οθωμανική διοίκηση έφερε σημαντικές προόδους στην άρδευση και ύδρευση της Κύπρου. Το κυριότερο παράδειγμα είναι το Υδραγωγείο Μπεκίρ Πασά (Καμάρες) Λάρνακας, το οποίο κατασκευάστηκε το 1750 από των τότε Οθωμανό κυβερνήτη της Λάρνακας Αμπού Μπεκίρ Πασά και θεωρείται η πιο σημαντική κατασκευή της Οθωμανικής εποχής. Το υδραγωγείο λειτουργούσε μέχρι το 1939 και αποτελούταν από 75 καμάρες που μετέφεραν το νερό από το ποταμό Τρέμιθο στην πόλη της Λάρνακας. Πριν το υδραγωγείο, οι κάτοικοι της Λάρνακας κουβαλούσαν νερό από μια απόσταση 2 ωρών.<ref>Gazioğlu, p. 138-9</ref> Παρόμοια υδραγωγεία κτίστηκαν στην Λευκωσία μεταξύ 1801 και 1803. Το [[υδραγωγείο του Arab Ahmet]] κοντά στην [[πύλη Πάφου]], το οποίο μεταφέρει νερό από τον [[Πήδαιος|Πηδαιό]] και το υδραγωγείο [[Nicosia aqueduct|Silihtar]] κοντά στην πύλη Αμμοχώστου.<ref>Keshishian, Kevork K. (1978). ''Nicosia: Capital of Cyprus Then and Now''. The Mouflon Book and Art Centre. p. 94-98</ref>

 

 

Την επόμενη μέρα, ο κυβερνήτης ζήτησε από στρατιωτικές δυνάμεις να ενισχύσουν την αστυνόμευση στην Λευκωσία, ενώ ζήτησε ενισχύσεις από τις αγγλικές δυνάμεις της Αιγύπτου. Επεισόδια πάντως ξέσπασαν σε όλες τις πόλεις της Κύπρου την επόμενη μέρα. Οι διαδηλωτές στόχευαν και τις οικογένειες των Άγγλων αξιωματούχων. Στην κηδεία του Ονούφριου Κληρίδη, μίλησαν παράγοντες της εποχής, και ξέσπασαν νέα επεισόδια μετά το τέλος της. Την ίδια μέρα ο κυβερνήτης Στορς διέταξε την σύλληψη του μητροπολίτη Νικόδημου. Τα επεισόδια συνεχίστηκαν μέχρι τις 27 Οκτωβρίου, όπου στην Αμμόχωστο υπήρξε ένας νεκρός και 2 τραυματίες, μετά από επίθεση σε στρατιωτική ομάδα του αστυνομικού σταθμού. Αυτές ήταν και οι τελευταίες ταραχές.

 

=== Παλμεροκρατία ===