Εθνικισμός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Σύμφωνα και με το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, η έννοια του εθνικισμού ορίζεται ως εξής: Ο εθνικισμός είναι η απόλυτη προσήλωση των ατόμων στο έθνος τους, η οποία φτάνει ως την περιφρόνηση και την εχθρότητα προς άλλα έθνη τα οποία θεωρεί κατώτερα (πρβ. Σοβινισμός). Έχει -μαζί με άλλες- μια βασική και ουσιαστική διαφορά από την έννοια «πατριωτισμός». Ως πατριωτισμός ορίζεται η αγάπη για την πατρίδα, η οποία αναπτύσσεται χωρίς καμία διάθεση υποτίμησης ή περιφρόνησης άλλου έθνους (εθνισμός, πατριωτισμός), σε αντίθεση με τον εθνικισμό ο οποίος δομείται στη βάση της θεώρησης «ανώτερο/κατώτερο έθνος».<ref name=DSMG>{{cite web|url=http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?lq=%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82&dq= |title=Τι είναι ο εθνικισμός; |publisher=Dictionary of Standard Modern Greek}}</ref> Επίσης, ο εθνικισμός βρίσκεται σε ριζική αντίθεση με τον [[διεθνισμός|διεθνισμό]], ο οποίος προάγει την σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των λαών και των εθνών αντί των γενοκτονιών και των εθνοκαθάρσεων.

Από πολιτική άποψη, ο εθνικισμός αποτελεί σχετικά σύγχρονο κοινωνικό φαινόμενο. Από πάντα οι άνθρωποι είχαν μια ιδιαίτερη σύνδεση με τους συγγενείς τους και τις [[Παράδοση|παραδόσεις]], την εδαφική [[κυριαρχία]] και την [[πατρίδα]] τους, αλλά ο εθνικισμός δεν έγινε ευρέως αναγνωρισμένη έννοια μέχρι τον 18ο αιώνα, όπου θεωρείται ότι γεννήθηκε πολιτικά. Τότε ο εθνικισμός αναγνώριζε και αποδεχόταν τις εθνικές διαφορές και ιδιομορφίες ως βάση για τη σύσταση και λειτουργία των πολιτικών κοινοτήτων. Στα τέλη του 19ου αιώνα όμως, το κίνημα του εθνικισμού άρχισε να χάνει το φιλελεύθερο και διεθνιστικό του χαρακτήρα και να γίνεται συντηρητικότερο, ακόμη και αντιδραστικό.<ref name=DSMG/>

Σύμφωνα με ορισμένους μελετητές, ο εθνικισμός προωθεί τα συμφέροντα ενός συγκεκριμένου έθνους με σκοπό την απόκτηση και διατήρηση της εθνικής κυριαρχίας στην πατρίδα του: θεωρεί ότι κάθε έθνος πρέπει να κυβερνάται χωρίς εξωτερική παρέμβαση, ότι ένα έθνος είναι μια φυσική και ιδανική βάση για μια πολιτεία, και ότι το έθνος είναι η μόνη σωστή πηγή πολιτικής εξουσίας. Επιπλέον, στοχεύει στην οικοδόμηση, διατήρηση και ενίσχυση μιας ενιαίας εθνικής ταυτότητας βασισμένης σε κοινά κοινωνικά χαρακτηριστικά όπως ο πολιτισμός, η γλώσσα, η θρησκεία, η πολιτική, η φυλή και η πίστη σε μια κοινή ιστορία και κοινούς προγόνους, καθώς και στην προώθηση της εθνικής ενότητας.<ref name="Triandafyllidou">{{cite journal|title=National identity and the other|journal=Ethnic and Racial Studies|issue=4|doi=10.1080/014198798329784|year=1998|volume=21|pages=593–612|last1=Triandafyllidou|first1=Anna}}</ref><ref name="Smith">{{cite book|title=The Ethnic Revival in the Modern World|first1=A.D.|last1=Smith|publisher=Cambridge University Press|year=1981}}</ref> Πολλές φορές συνδέεται με ένα αίσθημα περηφάνιας για τα επιτεύγματα των προγόνων.<ref>{{Cite book|title=Global Matrix: Nationalism, Globalism and State-Terrorism|first1=Tom|last1=Nairn|first2=Paul|last2=James|publisher=Pluto Press|year=2005|location=London and New York|url=http://www.academia.edu/1642325/Global_Matrix_Nationalism_Globalism_and_Terrorism_author_with_Tom_Nairn_Pluto_Press_London_2005}}</ref><ref>{{Cite book|title=Globalism, Nationalism, Tribalism: Bringing Theory Back In – Volume 2 of Towards a Theory of Abstract Community|first=Paul|last=James|publisher=Sage Publications|year=2006|location=London|url=http://www.academia.edu/1642214/Globalism_Nationalism_Tribalism_Bringing_Theory_Back_In_author_Sage_Publications_London_2006}}</ref>Σύμφωνα με ορισμένους μελετητές, ο εθνικισμός είναι «''η επίκληση της εθνικής ταυτότητας σαν βάση για μαζική κινητοποίηση και δράση''».<ref>David Goodblatt, ''Elements of Ancient Jewish Nationalism.'': Cambridge University Press, 2006, pp 26-27, αναφέρεται από την [http://bmcr.brynmawr.edu/2007/2007-10-56.html Bakhos C. (2007), Bryn Mawr Classical Review]</ref> Υπάρχουν τρία παραδείγματα για την κατανόηση της προέλευσης και της βάσης του εθνικισμού. Ο πριμαντιαλισμός (πολυεθνισμός)<ref>{{Cite web|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Primordialism|title=Primordialism - Wikipedia|last=|first=|ημερομηνία=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref> προτείνει ότι υπήρχαν πάντα έθνη και ότι ο εθνικισμός είναι ένα φυσικό φαινόμενο. Ο εθνοσυμβολισμός<ref>{{Cite web|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Ethnosymbolism|title=Ethnosymbolism - Wikipedia|last=|first=|ημερομηνία=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref> εξηγεί τον εθνικισμό ως ένα δυναμικό, εξελικτικό φαινόμενο και τονίζει τη σημασία των συμβόλων, των μύθων και των παραδόσεων στην ανάπτυξη των εθνών και του εθνικισμού. Ο [[μοντερνισμός]] προτείνει ότι ο εθνικισμός είναι ένα πρόσφατο κοινωνικό φαινόμενο που χρειάζεται να υπάρχουν οι κοινωνικοοικονομικές δομές της σύγχρονης κοινωνίας.