Πριγκιπάτο της Καταλωνίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

=== Προέλευση ===

Όπως και στο μεγαλύτερο τμήμα των [[Μεσόγειος Θάλασσα|Μεσογειακών]] ακτών της [[Ιβηρική Χερσόνησος|Ιβηρικής Χερσονήσου]], αποικίστηκε από τους [[Αρχαία Ελλάδα|Αρχαίους Έλληνες]], οι οποίοι επέλεξαν να εγκατασταθούν στις [[Ρόσας|Ρόσες]]. Τόσο οι Έλλήνες όπως και οι [[Καρχηδόνα|Καρχηδονίοι]] αλληλεπίδρασαν με τον κύριο [[Ίβηρες|Ιβηρικό]] πληθυσμό. Μετά την ήττα των Καρχηδονίων, το [[Τάρρακο]] έγινε μαζί με την υπόλοιπη Ισπανία, μέρος της [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]], μία από τις κύριες Ρωμαϊκές θέσεις στην Ιβηρική Χερσόνησο.

Οι [[Γότθοι|Βησιγότθοι]] κυβέρνησαν μετά την κατάρρευση της [[Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία]]ς κοντά στα τέλη του 5ου αιώνα. Οι [[Μαυριτανοί|Μαυριτανοι]] της [[Αλ-Άνταλους|Αλ-'Ανταλους]] απέκτησαν τον έλεγχο στις αρχές του 8ου αιώνα, μετά την κατάκτηση του [[Βησιγοτθικό Βασίλειο|Βησιγοτθικού βασίλειου]] το 711-718. Μετά την ήττα των στρατευμάτων του Εμίρη Αμπντούλ Ραχμάν Αλ Ghafiqiwas στη [[Μάχη του Πουατιέ (732)|Μάχη του Πουατιέ]] το 732, οι [[Φράγκοι]] σταδιακά απέκτησαν τον έλεγχο των πρώην Βησιγοτθικών εδαφών βόρεια των Πυρηναίων, τα οποία είχαν καταληφθεί από τους Μουσουλμάνους ή είχαν συμμαχήσει με αυτούς, εκεί που είναι σήμερα η Καταλωνία υπό γαλλική διοίκηση. Το 795, [[Καρλομάγνος|ο Καρλομάγνος]] δημιούργησε αυτό που έγινε γνωστό ως [[Ισπανική Μαρκιωνία]], μια [[ουδέτερη ζώνη]] πέρα από την επαρχία της [[Σεπτιμανία]]ς, αποτελούμενη από τοπικά ξεχωριστά μικρά βασίλεια, η οποία χρησίμευε ως ένα αμυντικό εμπόδιο μεταξύ των [[Χαλιφάτο των Ομεϋαδών|Ομεϋαδών]] της Αλ-'Ανταλους και του [[Φραγκία|Φράγκικου Βασιλείου]].

Μία διακριτή καταλανική κουλτούρα άρχισε να αναπτύσσεται κατά το [[Μεσαίωνας|Μεσαίωνα]] που απορρέει από μια σειρά από αυτά τα ασήμαντα βασίλεια, οργανωμένα ως μικρές κομητείες σε όλο το βόρειο τμήμα της Καταλωνίας. Οι κόμητες της Βαρκελώνης ήταν [[Υποτελής|υποτελείς]] στους Φράγκους που ορίζονταν από τον Καρολίδη αυτοκράτορα έπειτα βασιλιά των Φράγκων, του οποίου ήταν υποτελείς φεουδάρχες (801-987). Κατά τη διάρκεια του 9ου αιώνα, ο [[Βιλφρέδος ο Τριχωτός]], Κόμης της Βαρκελώνης, έκανε τον τίτλο του κληρονομικό και ίδρυσε τη δυναστεία του [[Οίκος της Βαρκελώνης|Οίκου της Βαρκελώνης]], η οποία κυβέρνησε την Καταλωνία μέχρι το θάνατο του [[Μαρτίνος της Αραγωνίας|Μαρτίνου Α´]], του τελευταίου της μέλους, το 1410.

 

=== Δυναστική ένωση ===

Το 1137 ο [[Ραϋμόνδος Βερεγγάριος Δ΄ της Βαρκελώνης|Ραϋμόνδος Βερεγγάριος Δ΄, Κόμης της Βαρκελώνης]], παντρεύτηκε την [[Πετρονίλα της Αραγωνίας]], ιδρύοντας την δυναστική ένωση της Κομητείας της Βαρκελώνης και την ένωση των κτήσεων της με το [[Βασίλειο της Αραγωνίας]], με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί το [[Στέμμα της Αραγωνίας]].

Η [[Μάχη της Μουρέ]] (12 Σεπτεμβρίου 1213) και η αναπάντεχη ήττα του Βασιλιά Πέτρου της Αραγωνίας και των υποτελών του και συμμάχων του, των κομητών της Τουλούζης, του Comminges και του Φουά, είχε ως αποτέλεσμα την εξασθένιση των ισχυρών ανθρώπινων, πολιτιστικών και οικονομικών δεσμών που υφίστανται μεταξύ των αρχαίων εδαφών της Καταλωνίας και του Λανγκντόκ.

 

[[Αρχείο:ConstitucionsCatalanesVolumIr.jpg|αριστερά|μικρογραφία|304x304εσ|Σύνταξη των καταλανικών Συνταγμάτων του 1702]]

Ταυτόχρονα, το Πριγκιπάτο της Καταλωνίας ανέπτυξε ένα πολύπλοκο θεσμικό και πολιτικό σύστημα που βασίζονταν στην έννοια του συμφώνου μεταξύ των κτημάτων του στέμματος και του βασιλιά. Οι νόμοι (που ονομάζονταν συντάγματα) έπρεπε να εγκριθούν από το Γενικό Δικαστήριο της Καταλωνίας, ένα από τα πρώτα κοινοβουλευτικά όργανα της Ευρώπης που απαγόρευσε στη βασιλική εξουσία να νομοθετεί μονομερώς (από το 1283).<ref>{{Cite web|url=http://usuarios.multimania.es/maarian/Catalunya/historiacataluna/las_cortes_catalanas_.htm|title=Las Cortes Catalanas y la primera Generalidad medieval (s. XIII-XIV)|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101019003946/http://usuarios.multimania.es/Maarian/Catalunya/historiacataluna/las_cortes_catalanas_.htm|archivedate=19 October 2010|dead-url=yes|accessdate=21 January 2013}}</ref> Τα πρώτα καταλανικά συντάγματα είναι αυτά των Καταλανικών Δικαστηρίων της Βαρκελώνης από το 1283. Τα τελευταία εκδόθηκαν από τα Δικαστήρια το 1705-1706, υπό την προεδρία του αμφισβητούμενου βασιλιά [[Κάρολος ΣΤ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Κάρολου Γ΄]]. Οι συντάξεις των Συνταγμάτων και των άλλων δικαιωμάτων της Καταλωνίας ακολούθησαν τη Ρωμαϊκή παράδοση του Codex. Αυτά τα συντάγματα ανέπτυξαν μια προηγμένη συλλογή [[Δικαίωμα|δικαιωμάτων]] για το σύνολο των πολιτών του Πριγκιπάτου και περιόρισαν την εξουσία των βασιλιάδων.

Το Γενικό Δικαστήριο της Καταλωνίας, που χρονολογείται από τον 11ο αιώνα, είναι ένα από τα πρώτα [[Κοινοβούλιο|κοινοβούλια]] στην ηπειρωτική Ευρώπη. Τα Δικαστήρια αποτελούνταν από τις τρεις οντότητες του βασιλείου και τελούσαν υπό την προεδρία του βασιλιά της Αραγωνίας. Το σημερινό [[Καταλανικό Κοινοβούλιο|Κοινοβούλιο της Καταλωνίας]] θεωρείται ο συμβολικός και ιστορικός διάδοχος αυτού του ιδρύματος.

 

 

=== Η Καταλωνία κατά την πρώιμη σύγχρονη περίοδο ===

Ο γάμος της [[Ισαβέλλα Α΄ της Καστίλης|Ισαβέλλας της Καστίλης]] και του [[Φερδινάνδος Β΄ της Αραγωνίας|Φερδινάνδου Β´ της Αραγωνίας]] (1469) ενοποίησε τα δύο από τα τρία μεγάλα Χριστιανικά βασίλεια της Ιβηρικής χερσονήσου, ενώ το τρίτο, το [[Βασίλειο της Ναβάρρας]], ενσωματώθηκε αργότερα έπειτα από την εισβολή του Φερδινανδου Β´ στο Βασκικό βασίλειο το 1512.

 

Αργά κατά τον 18ο και 19ο αιώνα, παρά την στρατιωτική κατοχή, η επιβολή νέας υψηλής φορολογίας και η πολιτική οικονομία του Οίκου των Βουρβόνων, η Καταλωνία υπό ισπανική διοίκηση (τώρα ως επαρχία) συνέχισε τη διαδικασία της πρωτο-εκβιομηχάνισης, σχετικά βοηθούμενη στα τέλη του αιώνα, από την απαρχή του ανοικτού εμπορίου προς την Αμερική και από τις [[Προστατευτισμός|προστατευτικές]] πολιτικές που θεσπίστηκαν από την ισπανική κυβέρνηση, ώστε να γίνει ένα κέντρο της Ισπανικής εκβιομηχάνισης. Έως σήμερα, παραμένει μία από τις πιο βιομηχανοποιημένες περιοχές της Ισπανίας, μαζί με τη Μαδρίτη και τη [[Χώρα των Βάσκων (αυτόνομη κοινότητα)|Χώρα των Βάσκων]]. Το 1834, με διάταγμα του υπουργού Javier de Burgos, όλη η Ισπανία οργανώθηκε σε επαρχίες, συμπεριλαμβανομένης της Καταλωνίας, η οποίο διαιρέθηκε σε τέσσερις επαρχίες χωρίς κοινή διοίκηση.

 

 

 

== Κυβέρνηση και δίκαιο ==

 

=== Όργανα ===

[[Αρχείο:Segellmajor-generalitat-catalunya.jpg|δεξιά|μικρογραφία|190x190εσ|Σφραγίδα της Γενικής Αντιπροσωπείας ή της Ζενεραλιτάτ της Καταλωνίας, με τον [[Άγιος Γεώργιος|Άγιο Γεώργιο]], προστάτη του ιδρύματος.]]

 

Το 1931, το [[Ρεπουμπλικανισμός|Ρεπουμπλικανικό]] κίνημα ευνόησε την εγκατάλειψη των όρων αυτών, διότι σχετίζονταν ιστορικά με την [[μοναρχία]].

 

 

Εντούτοις, εδραιώθηκε επίσημα αυτή η ονομασία, επειδή, για διάφορους ιστορικούς λόγους, οι ηγεμόνες του Βασιλείου της Αραγωνίας δεν χρησιμοποιούσαν ποτέ τον τίτλο του «Βασιλιά της Καταλωνίας». Στο σημείο αυτό είναι όπου έρχεται η χρήση του όρου «πριγκιπάτο», αφού τουλάχιστον από το δωδέκατο αιώνα, η λέξη ήταν συνώνυμο του συνολικού όρου «βασίλειο», το οποίο αναφερόταν γενικά σε πολιτικές οντότητες που κατηγοριοποιούν [[Ιστοριογραφία|ιστοριογραφικά]] την έκφραση «Μεσαιωνικά Κράτη». Ωστόσο, δεν ήταν πριν τον δέκατο τέταρτο αιώνα και συγκεκριμένα από το 1350 και έπειτα, όταν μέσα από το έργο του [[Πέτρος Γ΄ της Αραγωνίας|Πέτρου Γ´ της Αραγωνίας]], το Πριγκιπάτο της Καταλωνίας έγινε ένα επίσημο και δημοφιλές όνομα. Αυτή η πολιτική οντότητα ήταν μέρος κάποιων σύνθετων μοναρχιών ή δυναστικών συνενώσεων ως το Στέμμα της Αραγωνίας, η [[Ισπανία των Αψβούργων|ισπανική Μοναρχία]] και το [[Βασίλειο της Γαλλίας]] (1641-1652), επί ίσοις όροις με άλλες πολιτικές κοινότητες της ίδιας εποχής, ή εξωτερικά σε σχέση με τέτοιες μεγάλες αυτοκρατορίες, όπως ήταν και τα βασίλεια της [[Στέμμα της Καστίλης|Καστίλης]], της Αραγωνίας, της Βαλένθια, [[Βασίλειο της Αγγλίας|της Αγγλίας]] ή το Δουκάτο του Μιλάνου, για να αναφέρουμε μερικά.

 

== Γλώσσα ==

Η Καταλωνία αποτελεί τον αρχικό πυρήνα όπου ομιλούνται τα [[Καταλανική γλώσσα|καταλανικά]]. Η καταλανική γλώσσα μοιράζεται κοινά χαρακτηριστικά με τις λατινογενείς γλώσσες της Ιβερίας και της Γαλλο-λατινογενείς γλώσσες της νότιας Γαλλίας, ενώ θεωρείται από μια μειοψηφία των [[Γλωσσολογία|γλωσσολόγων]] ως [[Ιβηρορομανικές γλώσσες|Ιβηρο-Ρομανική]] γλώσσα (την ομάδα που περιλαμβάνει και τα ισπανικά), και από την πλειοψηφία τους ως [[Γαλατορομανικές γλώσσες|Γαλατορομανική γλώσσα]], όπως η γαλλική ή η [[Οξιτανική γλώσσα|Οξιτανική]] από την οποία τα καταλανικά διαφοροποιήθηκαν μεταξύ του 11ου και του 14ου αιώνα.<ref>[[Μαρτί δε Ρικέ|Riquer, Martí de]], ''Història de la Literatura Catalana'', vol. 1. Barcelona: Edicions Ariel, 1964</ref>