Γκουλάγκ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Διάσωση 1 πηγών και υποβολή 0 για αρχειοθέτηση.) #IABot (v2.0
μ Ποστέθηκαν πηγές που αλλάζουν πολλά δεδομένα σχετικά με το ζήτημα
Γραμμή 4:
Η ονομασία '''Γκουλάγκ''', ή και '''Γκούλαγκ''', είναι το [[αρκτικόλεξο]] της σοβιετικής υπηρεσίας που επόπτευε τα «στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας στην πρώην [[Ε.Σ.Σ.Δ.]], όπου εξορίζονταν οι πάσης φύσεως αντιφρονούντες [[πολιτικοί κρατούμενοι]], ύποπτοι κ.λπ».<ref>''Μείζον Ελληνικό Λεξικό'', Τεγόπουλου-Φυτράκη.</ref>
 
Στην κυριολεξία ''γκουλάγκ'' δεν λέγονταν τα στρατόπεδα, αλλά η κρατική υπηρεσία ([[Ρωσική γλώσσα|ρωσικά]]: ''ГУЛАГ'')<ref>Η ρωσική λέξη "ГУЛАГ" είναι αρκτικόλεξο των λέξεων ''Главное Управление исправительно-трудовых ЛАГерей ОГПУ'', Γενική Διεύθυνση Αναμορφωτικών Στρατοπέδων Εργασίας και Αποικιών, του Λαϊκού Κομισαριάτου Εσωτερικών ([[NKVD]]).</ref> που ήταν υπεύθυνη για τη διαχείρισή τους. Μία άλλη υπηρεσία, η ''Ντάλστροϊ'', ήταν υπεύθυνη για την εμπορική εκμετάλλευση των προϊόντων που παρήγε η καταναγκαστική εργασία.
 
Τα στρατόπεδα της Γκουλάγκ έγιναν διαβόητα καθώς εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι που κρατούνταν στις φυλακές αυτές εξαφανίζονταν και έχαναν κάθε επαφή με τις οικογένειες τους, βασανίζονταν και έμεναν φυλακισμένοι σε φρικώδεις συνθήκες διαβίωσης για χρόνια, συχνά χωρίς καν νόμιμες δικαστικές διαδικασίες. Στη Δύση έγιναν γνωστά το 1973 μέσω της δημοσίευσης του έργου ''Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ 1918-1956'' του [[Βραβείο Νόμπελ|νομπελίστα]] συγγραφέα [[Αλεξάντρ Ισάγεβιτς Σολζενίτσιν]].
 
<br />
Τα πρώτα στρατόπεδα ιδρύθηκαν το 1918<ref>[http://www.pulitzer.org/winners/anne-applebaum "Gulag: A History, by Anne Applebaum (Doubleday)", παρουσίαση του έργου σε σχέση με την απονομή του βραβείου Pulitzer (2004).]</ref> και νομιμοποιήθηκαν με την απόφαση "Για τη δημιουργία στρατοπέδων καταναγκαστικής εργασίας" της 15 Απριλίου 1919. Το σύστημα αυτό εξαπλώθηκε γρήγορα, φτάνοντας σε πληθυσμό τις 100.000 στη δεκαετία του 1920, με πολύ υψηλή θνησιμότητα.<ref>{{cite web | url=http://www.loc.gov/exhibits/archives/gula.html | title=Letter To the Presidium of the Central Executive Committee of the All-Union Nazi Party (Bolshevik) | date=December 14, 1926 |accessdate=April 15, 2015 | author=G. Zheleznov, Vinogradov, F. Belinskii}}</ref>
 
== Η πραγματική ιστορία των Γκουλάγκ ==
Ο [[Λαβρέντι Μπέρια]] υπήρξε πρωτοστάτης αυτής της εξοντωτικής πρακτικής σε βάρος των αντιφρονούντων. Όντας επί [[Ιωσήφ Στάλιν|Στάλιν]] αρχηγός της μυστικής υπηρεσίας [[NKVD]], της προδρόμου της [[KGB]], συνώστισε σε γκουλάγκ αντικαθεστωτικούς διαφόρων εθνικοτήτων οι οποίοι κατηγορούνταν για αντισοβιετική δράση. Τα περισσότερα έκλεισαν κατά την [[αποσταλινοποίηση]].
Φως στην αλήθεια που κρύβεται πίσω από τα Γκουλάγκ, ήρθε να ρίξει ο αποχαρακτηρισμός δυο συγκεκριμένων εγγράφων της [[CIA]]<ref>{{Cite web|url=https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/CIA-RDP80T00246A032000400001-1.pdf|title=ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ ΚΑΤΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΣΣΔ.
ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ.
ΒΑΘΜΟΣ (ΡΥΘΜΟΣ) ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ ΣΤΑ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ ΚΑΤΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ.
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥΩΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΩΝ ΣΟΒΙΕΤΙΚΩΝ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΩΝ ΚΡΑΤΗΣΕΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΥΣ, ΑΠΟ ΤΟ 1945 ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ 1955.|last=|first=|ημερομηνία=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/DOC_0000500615.pdf|title=The Soviet Forced Labour System: An Update|last=|first=|ημερομηνία=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref>. Η δημοσίευση των εγγράφων αυτών άλλαξε τα δεδομένα με τα οποία πρέπει να μιλάμε για το ζήτημα αυτό.
 
Η CIA λοιπόν σ’ αυτά τα κείμενα:
 
# Δεν βρίσκει επαρκή στοιχεία για να αποδείξει τους συνήθης ισχυρισμούς για «στρατόπεδα συστηματικής εξόντωσης πολιτικών αντιπάλων». Δε «βρέθηκαν» ούτε θάλαμοι αερίων, ούτε κρεματόρια για την «διαχείριση» των, υποτιθέμενων, εκατομμυρίων πτωμάτων, αλλά ούτε και ομαδικοί τάφοι. Αν είχε βρεθεί το παραμικρό, θα αναφερόταν οπωσδήποτε στις εκθέσεις αυτές και θα είχε γίνει σημαία τους. Δεν ήταν λοιπόν «στρατόπεδα θανάτου» τύπου Άουσβιτς. Ούτε στρατόπεδα σκλάβων για τις γειτονικές εταιρείες, όπως το Άουσβιτς για την Bayer ή οι σημερινές [[:en:Penal labor in the United States|Αμερικάνικες φυλακές]] για τις γειτονικές τους βιομηχανίες. Θάνατοι στα γκουλάγκ φυσικά υπήρξαν. Οι περισσότεροι π.χ. από τους μισούς θανάτους στα γκουλάγκ την περίοδο 1934 – 53 σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου (1941-1945), κυρίως από υποσιτισμό. Το 1944, το ποσοστό θανάτων στα στρατόπεδο εργασίας ήταν 92 ανά 1000. Τότε όμως και ανάμεσα στον πληθυσμό της χώρας υπήρχε το ίδιο πρόβλημα. Μέχρι το 1953, με τη μεταπολεμική ανάκαμψη, οι θάνατοι στα στρατόπεδα είχαν μειωθεί σε 3 ανά 1000.
# '''Προσγειώνει''' όλα όσα λέγονται, στο επίπεδο της περιγραφής του '''σωφρονιστικού συστήματος κάποιας οποιασδήποτε χώρας'''. Και προσγειώνουν επίσης τις υπερβολές για τη σκληρότητα των συνθηκών που επικρατούσαν στα γκουλάγκ, όπως π.χ. στο θέμα της «λιμοκτονίας» των κρατουμένων. Φυσικά ήταν σκληρές συνθήκες, όπως είναι παντού οι φυλακές. Όμως ήταν πολύ καλύτερα από φυλακές άλλων χωρών, ειδικά εκείνες τις εποχές. Όπως λέει η CIA, οι κρατούμενοι τρέφονταν επαρκώς κι ανταμείβονταν με περισσότερο φαγητό ανάλογα με την παραγωγικότητά τους. Αργότερα από το 1954 ''έπαιρναν και μισθό''. Δούλευαν ωράριο 10 ωρών. Και μετά το 1954, 8 ωρών, όπως όλοι οι εργαζόμενοι της ΕΣΣΔ. Σε όποιον υπερκάλυπτε το πλάνο του έστω και κατά 5%, η μία μέρα κράτησης μετρούσε για δύο.
# '''Προσγειώνει''' και τους αριθμούς, σε νούμερα και ποσοστά αντίστοιχα ή μικρότερα από τους αριθμούς των φυλακισμένων σε άλλες χώρες (π.χ. ΗΠΑ). Έτσι γκρεμίζει ουσιαστικά και τους μύθους για τα εκατομμύρια που, θεωρητικά, σκότωσε ο Στάλιν. Σύμφωνα με τη σελίδα 4 του ενός εγγράφου της CIA (1989) με τίτλο «Το Σοβιετικό Εργατικό Σύστημα: Μια Ενημέρωση», ο αριθμός των φυλακισμένων στα γκουλάγκ ήταν περίπου ''2 εκατομμύρια'' τη δεκαετία του 1930 και κατά τη διάρκεια ''όλης της θητείας του [[Ιωσήφ Στάλιν|Στάλιν]]''. Αυτά τα αριθμητικά στοιχεία ταιριάζουν και με τις σοβιετικές στατιστικές, από αποχαρακτηρισμένα σοβιετικά έγγραφα. Ακόμα και με τα σοβιετικά αρχεία της εποχής του «αποσταλινοποιητή» Χρουστσόφ, που ήταν πιο «αντισταλινικός» κι από τη CIA. Σε σύγκριση με τον πληθυσμό της ΕΣΣΔ τότε, οι κρατούμενοι στα γκουλάγκ, ως ποσοστό επί τοις εκατό του πληθυσμού (που ήταν μάξιμουμ 2,4%) σε όλη την ιστορία της, ήταν χαμηλότερος από αυτόν των Ηνωμένων Πολιτειών από τότε μέχρι και σήμερα (μέσο όρο 2,8%).
# Η CIA κατατάσσει το σύστημα καταναγκαστικής εργασίας στην ΕΣΣΔ, περισσότερο '''στον τομέα της οικονομίας, των κατασκευών, της εκβιομηχάνισης, της γεωργίας, των πενταετών πλάνων, από ότι στο σωφρονιστικό σύστημα. Ήταν, λοιποόν,''' ποινή κυρίως για εγκλήματα '''του κοινού ποινικού δικαίου''', μέρος του σωφρονιστικού συστήματος, με σημαντική προσφορά στην οικονομία και στις κατασκευές. Οι κρατούμενοι δούλευαν στα πλαίσια της ποινής τους. Τα έγγραφα της CIA αναφέρονται αναλυτικά στους οικονομικούς τομείς που βοηθούνταν από την καταναγκαστική εργασία (κατασκευές, γεωργία, κλπ.). Καθώς και στο ότι τέτοια στρατόπεδα υπήρχαν εκεί όπου η ΕΣΣΔ σχεδίαζε την επέκταση της οικονομικής της δραστηριότητας.
# Η CIA '''ξεκρεμά''' από τα γκουλάγκ την ταμπέλα των στρατοπέδων πολιτικών κρατουμένων, όταν, σύμφωνα με τα δικά της στοιχεία, σχεδόν '''το 90% ήταν ποινικοί κρατούμενοι'''. Η συντριπτική πλειοψηφία των κρατουμένων '''κατηγορήθηκε για μη πολιτικά αδικήματα:''' δολοφονίες, επιθέσεις, κλοπές, ληστείες, λαθρεμπόριο, εξαπάτηση και άλλες παραβιάσεις που τιμωρούνται σε κάθε κοινωνία. Όσοι συνελήφθησαν για «αντεπαναστατικά αδικήματα» (πολιτικά δηλαδή εγκλήματα) αριθμούσαν από 12 έως 33% του πληθυσμού των φυλακών.
# «Απαντά» επίσης η CIA με τα έγγραφά της στη φήμη ότι όποιος πήγαινε στα γκουλάγκ δεν γύριζε πίσω. Η μεγάλη πλειοψηφία των κρατουμένων στα γκουλάγκ '''επέζησε και τελικά επέστρεψε''' στην κοινωνία όταν τους χορηγήθηκε αμνηστία ή όταν τελείωσαν οι ποινές τους. ''Σε κάθε δεδομένο έτος, 20 έως 40 τοις εκατό των κρατουμένων απελευθερώθηκαν'', σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία. Το ένα έγγραφο της CIA αναφέρει επίσης ότι κάποια στιγμή που δόθηκε αμνηστία, απελευθερώθηκαν πολλοί ποινικοί. Κι ότι το 70% από αυτούς συνελήφθησαν ξανά για άλλα, παρόμοια αδικήματα. Από αυτά τα στρατόπεδα επίσης, οι σοβιετικοί απελευθέρωσαν σχεδόν ένα εκατομμύριο έγκλειστους κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου για να πάνε στο στρατό.
 
== Ο Θρύλος των Γκουλάγκ ==
Μετά τον θάνατο του Στάλιν (Μάρτιος 1953), υπήρξε μεγάλη αναταραχή στην ηγεσία του ΚΚΣΕ. Με το 20ο Συνέδριο του Κόμματος, εγκαινιάστηκαν μια σειρά μέτρων που επέφεραν μεγάλες αλλαγές σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο. Κύριος υποστηρικτής των αλλαγών αυτών, ο [[Νικίτα Χρουστσόφ]]. Μια σειρά αλλαγών αποτέλεσε και η λεγόμενη "αποσταλινοποίηση" της ΕΣΣΔ, καθώς στο πρόσωπο του θανόντος ηγέτη της χώρας, έβλεπε, αυτός και οι συνεργάτες του, ένα μεγάλο εμπόδιο στα σχέδια και τις μεταρρυθμίσεις που προωθούσε. Τότε, ξεκίνησαν, πρώτα σαν φήμες και αργότερα σαν επίσημες κρατικές παραδοχές, να ακούγονται τα όσα λέγονται για τον "στυγνό δικτάτροα" Στάλιν. Τότε ξεκίνησε και ο Θρύλος των Γκούλαγκ. Ένας θρύλος, ο οποίος με τα χρόνια γιγαντώθηκε και χρησιμοποιήθηκε στις χώρες της δύσης για το χτύπημα του Σοσιαλισμού-Κομμουνισμού. Έχουν γραφτεί δεκάδες βιβλία, εκατοντάδες άρθρα και έχουν γυριστεί δεκάδες ντοκιμαντέρ και ταινίες. Όλα αυτά φαίνεται ότι καταρρέουν μπροστά στα νέα στοιχεία που προέκυψαν από τα έγγραφα ενός από τους κατ' εξοχήν αντιπάλους της ΕΣΣΔ, την Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών της Αμερικανικής Κυβλερνησης, της CIA.
 
== Νεότερη χρήση του όρου ==