Αγχίαλος (Βουλγαρία): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Βρίσκεται στην [[Επαρχία Μπουργκάς]], 20 χιλιόμετραχλμ. από την [[Μπουργκάς|ομώνυμη πόλη]] και 18 χλμ. από το θέρετρο Ακτή του ΗλιουΗλίου. Η αλμυρή Λίμνη Πομόριε, η βορειότερη από τις Λίμνες του Μπουργκάς, βρίσκεται σε άμεση γειτνίαση. Η πόλη είναι το διοικητικό κέντρο του ομώνυμου Δήμου Πομόριε.

Η πόλη έχει πλούσια ιστορία και σήμερα είναι σημαντικός [[τουρισμός|τουριστικός]] προορισμός. ΤοΤον Δεκέμβριο του 2009 ο πληθυσμός της ανερχόταν σε 13.569 κατοίκους.

Η πόλη δρύθηκειδρύθηκε από τους [[Αρχαία Ελλάδα|Αρχαίους Έλληνες]] με την ονομασία ''Αγχίαλος'', που προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «αγχι-» («κοντά, κοντά στην») και «αλς-» ( «αλάτι» ή ποιητική και ασυνήθιστη λέξη για τη "«θάλασσα"»).

Μια εξ ίσου πιθανή εκδοχή του αρχικού προθέματος είναι και το ''αμφι-'' (πανταχόθεν) που με τη λέξη ''αλς'' , μας δίνει την εύλογη σημασία του μέρους που περιβάλλεται (πανταχόθεν) από θάλασσα . Μια λέξη που έρχεται σε απόλυτη συμφωνία με τη γεωγραφική εικόνα και θέση της πόλης.

Πιθανότατα λοιπόν , το ''αγχί-''(αλος) έλαβε με την πάροδο των χρόνων , τη θέση του αρχικού - και ορθότερου - ''αμφι-'' (αλος) . Στο Θρακικό Λεξικό , αναφέρονται τα εξής σχετικά : '' [...] Κατόπιν υπό των Μιλησίων ωνομάσθη Απολλωνία και τέλος Αγχίαλος, όνομα το όποιον διατήρησε δια μέσου των αιώνων μέχρι σήμερα. Το πότε ονομάστηκε Αγχίαλος είναι άγνωστο. Κατά πάσαν πιθανότητα, ονομάστηκε έτσι σε αντίθεσιν προς την Μητρόπολή της Απολλωνία, η οποία, κτισμένη σε νησί, ήταν συνεπώς αμφίαλος, δηλ. περιβρεχόμενη από παντού.[...] ενώ ο Ευστάθιος, Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης, αναφέρει τα ακόλουθα ετυμολογικά :''

'' [...] δήλον δε και ότι το , Αγχίαλος και Αμφίαλος και Ευρύαλος , εκ τοπικών μετήκται εις κύρια .''

Ιδρύθηκε πιθανόν τον 5ο ή 4ο π.Χ. αιώνα ως αποικία της Απολλωνίας (σημερινής [[Σωζόπολη|Σωζόπολης]]). Αναφέρεται από τοτον [[Στράβων|Στράβωνα]] στα [[Γεωγραφικά]] του ως μια μικρή πόλη. Κατελήφθη προσωρινά από τη [[Μεσημβρία Ευξείνου Πόντου|Μεσημβρία]] (''Nεσέμπαρ'') τοτον 2ο π.Χ. αιώνα, αλλά κατακτήθηκε ξανά από την Απολλωνία και τα τείχη της καταστράφηκαν.

Η δυτική [[Μαύρη Θάλασσα]] πέρασε στον έλεγχο της [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]] το 29 με 28 π.Χ., μετά από συγκρούσεις που ξεκίνησαν ήδη από το 72-71 π.Χ. Στο μεταξύ, τα τείχη της πόλης είχαν κτιστεί εκ νέου, όπως μαρτυρεί ο [[Οβίδιος]] το 9 μ.Χ. καθ' οδόν προς την [[Κωνστάντζα|Τόμις]]. Στις αρχές του 1ου μ.Χ. αιώνα η Αγχίαλος ήταν το κέντρο μιας ''στρατηγίας'' του υποτελούς βασιλείου των [[Οδρύσαι|Οδρυσών]] και κατοικείτο από [[Θράκες|Θρακικό]] πληθυσμό, σύμφωνα με τοτον [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινό]] ιστορικό [[Προκόπιος (ιστορικός)|Προκόπιο]] του 6ου αιώνα μ.Χ. Με την κατάλυση της ημιανεξαρτησίας του βασιλείου των Οδρυσών το 45 μ.Χ., η Αγχίαλος αποτέλεσε μέρος της [[Ρωμαϊκή επαρχία|Ρωμαϊκής επαρχίας]] της [[Θράκη]]ς και ανακηρύχθηκε επισήμως πόλη επί Αυτοκράτορος [[Τραϊανός|Τραϊανού]]. Την εποχή εκείνη η πόλη έλεγχε μια τεράστια περιοχή που συνόρευε με εκείνη της Τραϊανής Αυγούστας ([[Στάρα Ζαγόρα]]) και έφθανε μέχρι τον Τούντζα στα δυτικά, συνόρευε με εκείνη της [[Νεσέμπαρ|Μεσημβρίας]] στα βόρεια και τη νότια όχθη της Λίμνης του Μπουργκάς προς τα νότια. Η Αγχίαλος απέκτησε την εμφάνιση ρωμαϊκής πόλης και άκμασε κατά τοτον 2ο και 3ο αιώνα υπό τη [[Σεπτίμιος Σεβήρος|Δυναστεία των Σεβήρων]], λειτουργώντας ως ο σημαντικότερος εισαγωγικός και εξαγωγικός σταθμός της Θράκης.

Ομως ηΗ εισβολή [[Βάρβαροι|βαρβαρικών]] φυλών από τοτον βορρά σήμανε το τέλος αυτής της ευημερίας στα μέσα του 3ου αιώνα, με τους [[Γότθοι|Γότθους]] να καταλαμβάνουν για λίγο την Αγχίαλο γύρω στο 270. Στην πόλη παρέμεινε ο [[Διοκλητιανός]] μεταξύ 28 και 30 Οκτωβρίου του 294. Οι μεταρρυθμίσεις του, όπως και αυτές του [[Κωνσταντίνος Α΄ ο Μέγας|Μεγάλου Κωνσταντίνου]], έδωσαν για λίγο στην πόλη τη χαμένη της αίγλη, ενώ η εγγύτητα στην, πρωτεύουσα πλέον, [[Κωνσταντινούπολη]], κατέστησε την Αγχίαλο σπουδαίο διαμετακομιστικό κέντρο.

Ο [[Οστρογότθοι|Οστρογότθος]] [[Θεοδώριχος ο Μέγας]] πέρασε από την Αγχίαλο το [[476]], καθ' οδόν για την [[Αδριανούπολη]]. Το 513 ένας υψηλόβαθμος Βυζαντινός στρατηγός ονόματι Βιταλιανός επαναστάτησε στην περιοχή και απέκτησε για λίγο τον έλεγχο της Αγχιάλου και των γειτονικών πόλεων, για να χρησιμοποιήσει τοτον στόλο τους για την επίθεσή του στηστην Κωνσταντινούπολη, μέχρι που συνετρίβη το 515.

Η επισκοπή της Αγχιάλου υπαγόταν αρχικά στη [[Μητρόπολη (αρχιερατική περιφέρεια)|μητροπολιτική έδρα]] της [[Αδριανούπολη]]ς, πρωτεύουσας της Ρωμαϊκής επαρχίας του [[Επαρχία Αιμιμόντου|Αιμιμόντου]]. Ωστόσο οι ''Notitiae Episcopatuum'' του Ψευδοεπιφάνιου, γραμμένες στα χρόνια της βασιλείας του Βυζαντινού αυτοκράτορα [[Ηράκλειος|Ηράκλειου]] (π. 640), την παρουσιάζει ως [[Αυτοκεφαλία|αυτοκέφαλη]] αρχιεπισκοπή. Ο πρώτος επίσκοπος της έδρας του οποίου το όνομα είναι γνωστό είναι ο Σότας, του 2ο αιώνα, που μνημονεύεται από τον [[Ευσέβιος της Καισαρείας|Ευσέβιο της Καισαρείας]] ως πλέμιοςπολέμιος του [[Μοντανισμός|Μοντανισμού]]. Ο Τιμόθεος ήταν στη Σύνοδο της [[Σόφια|Σαρδικής]] το 343/344. Ο Σεβαστιανός ήταν ένας από τους επισκόπους στην [[Πρώτη Σύνοδος της Κωνσταντινούπολης|Πρώτη Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης]] του 381. Ο Σαββάτιος είχε υπογράψει το διάταγμα του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως κατά των [[Σίμων ο Μάγος|Σιμωνιανών]] το 459. Ο Παύλος ήταν στη Δεύτερη Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης το 553. Ο Ιάκωβος ήταν σύγχρονος του [[Πατριάρχης Ταράσιος|Πατριάρχη Ταράσιου της Κωνσταντινούπολης]]. Ο Νικόλαος ήταν στη Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης (879) του [[Πατριάρχης Φώτιος Α´|Φώτιου]].

Με την εισβολή των [[Σλάβοι|Σλάβων]] και των [[Άβαροι|Αβάρων]] το 584, η Αγχίαλος κατελήφθη και τα τείχη της καταστράφηκαν. Ο Άβαρος [[Χαγάνος]] Μπαγιάν έκανε την πόλη κατοικία του για μερικούς μήνες και έκλεισε συμφωνία ειρήνης με τους Βυζαντινούς. Η Αγχίαλος επανήλθε στον έλεγχο των Βυζαντινών κατά τις [[Εκστρατείες του αυτοκράτορα Μαυρικίου στα Βαλκάνια|εκστρατείες]] του Αυτοκράτορα [[Μαυρίκιος (αυτοκράτορας)|Μαυρικίου]], που την επισκέφτηκεεπισκέφθηκε προσωπικά για να επιβλέψει την ανοικοδόμησή της.

Μετά το 681 και τη δημιουργία της [[Α΄ Βουλγαρική Αυτοκρατορία|Α΄ Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας]] στοστον βορρά, η Αγχίαλος έπαιξε σημαντικό ρόλο σε πολλές συγκρούσεις μεταξύ των δύο αυτοκρατοριών. Το 708 οι δυνάμεις του [[Ιουστινιανός Β΄|Ιουστινιανού Β΄]] ηττήθηκαν κατά κράτος κοντά στα τείχη της πόλης από τοτον στρατό του Βούλγαρου [[Χαν]] [[Τέρβελ]]. Στις 30 Ιουνίου του 763 οι Βούλγαροι υπό τον Τέλετς ηττήθηκαν από τοτον Βυζαντινό στρατό του [[Κωνσταντίνος Ε΄ ο Κοπρώνυμος|Κωνσταντίνου Ε΄]]. Στις 21 Ιουνίου του 766 όμως ο στόλος του ίδιου αυτοκράτορα, αποτελούμενος από 2.600 μεγάλα πλοία, βυθίστηκε ενώ έπλεε προς την Αγχίαλο, όπου περίμενε ο Κωνσταντίνος, και οι περισσότεροι στρατιώτες πνίγηκαν, αναγκάζοντάς τον να επιστρέψει στην Κωνσταντινούπολη.

ΤοΤον Μάιο του 783, η Αυτοκράτειρα [[Ειρήνη η Αθηναία|Ειρήνη η Αθηναία]] διεξήγαγε μεγάλη εκστρατεία στη Θράκη και αποκατέστησε την οχύρωση της Αγχιάλου. Η πόλη καταλήφθηκε για πρώτη φορά από τη [[Α΄ Βουλγαρική Αυτοκρατορία|Βουλγαρική Αυτοκρατορία]] το 812 υπό τοτον Χαν [[Κρούμος|Κρούμο]], που εγκαστέστησε στην Αγχίαλο Σλάβους και Βουλγάρους. Οι Βυζαντινοί επανέκτησαν τον έλεγχόέλεγχο της πόλης και της περιοχής το 864.

Στις 20 Αυγούστου του 917 έλαβε χώρα κοντά στην πόλη η μάχη της Αγχιάλου, μια από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές επιτυχίες του [[Τσάρος|Τσάρου]] [[Συμεών Α΄ της Βουλγαρίας|Συμεών του Μεγάλου]]. οΟ στρατός του Συμεών νίκησε τις κατά πολύ μεγαλύτερες Βυζαντινές δυνάμεις υπό τοτον Λέοντα Φωκά. Η Βουλγαρία διατήρησε τον έλεγχο της πόλης ως το 971, οπότε η Βυζαντινή Αυτοκρατορία την ανακατέλαβε και τη διατήρησε για δυο αιώνες, κατά τη διάρκεια των οποίων η Βουλγαρία ήταν υποτελής. Μετά την παλινόρθωση του Βουλγαρικού Κράτους, η πόλη άλλαξε χέρια πολλές φορές, μέχρι που κατελήφθη από τους [[Βενετία|Ενετούς]] του [[Αμεδαίος ΣΤ΄ της Σαβοΐας|Αμεδαίου ΣΤ΄, Κόμη της Σαβοΐας]] τον Οκτώβριο του 1366. Τον επόμενο χρόνο προσαρτήθηκε στο Βυζάντιο.

Μετά την [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανική]] εισβολή στα [[Βαλκάνια]] τοτον 14ο αιώνα, η Αγχίαλος παρέμεινε βυζαντινό προπύργιο μέχρι την υποταγή της το 1453 μαζί με την Κωνσταντινούπολη. Υπό την οθωμανική διοίκηση έγινε κέντρο [[καζάς|καζά]], περιλαμβάνοντας επίσης την περιοχή γύρω από τη [[Σωζόπολη]] ως «Aχιολού». Ήταν κέντρο επαρχίας του [[Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως|Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως]] και συνέχισε να είναι πολιτιστικό, θρησκευτικό, οικονομικό και διοικητικό κέντρο της περιοχής μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα, καθώς πολλές οικογένειες Βυζαντινών ευγενών εγκαταστάθηκαν μετά το 1453. Δύο Πατριάρχες Κωνσταντινούπολης προέρχονται από την πόλη - ο [[Πατριάρχης Μιχαήλ Γ΄|Μιχαήλ Γ΄]] (1170-1178) και ο [[Ιερεμίας Β΄ Τρανός]] (1572-1579, 1580-1584, 1587-1595).

Ήδη πριν από το 1819 πολλοί εξέχοντες ντόπιοι εντάχθηκαν στην ελληνική πατριωτική οργάνωση [[Φιλική Εταιρεία]]. Με το ξέσπασμα της [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Ελληνικής Επανάστασης του 1821]] ένα μέρος των εκπροσώπων της πόλης, ιερείς, καθώς και ο Ορθόδοξος επίσκοπος Ευγένιος εκτελέστηκαν από τις οθωμανικές αρχές. Κατά τοτον [[Ρωσοτουρκικός Πόλεμος (1828-1829)|Ρωσοτουρκικό Πόλεμο του 1828-1829]] η Αγχίαλος καταλήφθηκε από τις [[Ρωσία|Ρωσικές]] δυνάμεις στις 11 Ιουλίου 1829 και κρατήθηκε για ένα χρόνο. Εκείνη την εποχή κατοικούνταν κυρίως από Έλληνες, με μειονότητες Βουλγάρων και Τούρκων, και είχε πληθυσμό 5.000-6.000, έξι ορθόδοξες εκκλησίες και ένα τζαμί. Μετά την αποχώρηση των ρωσικωνρωσικών δυνάμεων το σύνολο της σημερινής ανατολικής Βουλγαρίας σταδιακά ερήμωσε, με πολλούς ανθρώπους πουνα προσπαθούν να διαφύγουν σε Χριστιανικές χώρες στα βόρεια. Το Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου ιδρύθηκε το 1856. Η πόλη ήταν κέντρο καζά του [[σαντζάκι|σαντζακίου]] του [[Σλίβεν|Ισλίμιγε]] του [[βιλαέτι|βιλαετίου]] της [[Αδριανούπολη]]ς πριν από το 1878 ως «Aχιολού».

Η Αγχίαλος απελευθερώθηκε από τους Οθωμανούς στις 27 Ιανουαρίου 1878 και αποτέλεσε τμήμα της [[Ανατολική Ρωμυλία|Ανατολικής Ρωμυλίας]], ως κέντρο καζά του σαντζακίου του [[Μπουργκάς]], ως τη Βουλγαρική Επανένωση το 1885. Στην αρχήτουαρχή του 20ου αιώνα η Αγχίαλος ήταν κατά κύριο λόγο ελληνική πόλη περίπου 6.000 κατοίκων. Υπήρξε μια από τις κατοικούμενες κυρίως από Έλληνες πόλεις της Βουλγαρίας που επηρεάσθηκαν από ανθελληνικά [[πογκρόμ]] στις αρχές της δεκαετίας του 1900. Η τοπική ελληνική κοινότητα είχε ήδη στοχοποιηθεί από τις βουλγαρικές αρχές από τις αρχές του 1905. Η πόλη κάηκε τον Ιούλιο του 1906 και πάνω από 300 Έλληνες δολοφονήθηκαν. Οι δράστες ήταν Βούλγαροι πρόσφυγες από την περιοχή της [[Μακεδονία]]ς ως απάντηση στη σφαγή των Βουλγάρων κατοίκων του χωριού [[Σφαγή της Ζαγορίτσανης|Ζαγορίτσανη]] από Έλληνες ενόπλους. Εκτός από πολιτικούς λόγους υπήρχαν και οικονομικά κίνητρα. Οι βουλγαρικές αρχές κατηγορήθηκαν από τις περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις λόγω αυτής της τροπής των γεγονότων. Η καταστροφή της πόλης συγκρίθηκε από την ευρωπαϊκή διπλωματία της εποχής με τα αντιεβραϊκά πογκρόμ στη Ρωσία.

Η πόλη φιλοξένησε πολλούς Βούλγαρους πρόσφυγες από την [[Ανατολική Θράκη]], κυρίως γύρω από τις [[Κιρκλαρελί|Σαράντα Εκκλησιές]] μετά τον [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]], που αντικατέστησαν τους Έλληνες που είχαν φύγει την πρώτη δεκαετία του 20ου20ού αιώνα και το 1906 ίδρυσαν τη [[Νέα Αγχίαλος|Νέα Αγχίαλο]] στην Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια του 19ου και 20ου20ού αιώνα έχασε σταδιακά το μεγαλύτερο μέρος της σημασίας της στη νότια ακτή της βουλγαρικής Μαύρης Θάλασσας προς όφελος του ταχέως αναπτυσσόμενου Μπουργκάς. Καθιερώθηκε ως κέντρο παραγωγής κρασιού και αλατιού και μετονομάστηκε σε Πομόριε το 1934.