Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Γραμμή 79:
Η πιθανότητα κοινής καταγωγής κάποιων από αυτές τις γλώσσες προτάθηκε για πρώτη φορά από τον [[Μάρκους Τσίριους φαν Μπόξχορν]] το [[1647]], που θεωρούσε ότι εξελίχτηκαν από τη [[Σκυθική γλώσσα|σκυθική]], μια ιρανική γλώσσα. Η θεωρία του φαν Μπόξχορν δεν έγινε ευρύτερα γνωστή και δεν είχε συνέχεια. Η υπόθεση της κοινής καταγωγής προτάθηκε και πάλι από τον [[Γουίλιαμ Τζόουνς|Σερ Γουίλιαμ Τζόουνς]] (William Jones) που επισήμανε το [[1796]] τις ομοιότητες ανάμεσα στις τέσσερις από τις παλιότερες γλώσσες που ήταν γνωστές στην εποχή του, τη [[Λατινική γλώσσα|λατινική]], την [[Ελληνική γλώσσα|ελληνική]], τη [[Σανσκριτική γλώσσα|σανσκριτική]] και την [[Αρχαία περσική γλώσσα|περσική γλώσσα]]. Τον 19ο αιώνα άρχισε η συστηματική σύγκριση αυτών και άλλων αρχαίων γλωσσών από Γερμανούς γλωσσολόγους όπως ο [[Φραντς Μποπ]] (Franz Bopp), Rasmus Rask, αδελφοί Grimm, August Schleicher κ.ά. και θεσπίστηκε η ειδικότητα της συγκριτκικής γλωσσολογίας, που θεωρείται η αρχή των ινδοευρωπαϊκών σπουδών.
Η κοινή προγονική (αποκατεστημένη) γλώσσα ονομάζεται [[Πρωτοϊνδοευρωπαϊκή γλώσσα|πρωτοϊνδοευρωπαϊκή]] (ΠΙΕ). Μαζί με τις γλώσσες μελετήθηκαν συγκριτικά και οι μυθολογίες των αντίστοιχων λαών, όπου επίσης εντοπίστηκαν κοινά στοιχεία, κυρίως η πίστη σε έναν "θεό-πατέρα-ουρανό", αντίστοιχο του ελληνικού Δία και του ρωμαϊκού Jupiter. Από πολλούς επιστήμονες προτάθηκε ότι υπήρχε ένας αρχικός ινδο-ευρωπαϊκός λαός ή πολιτισμός.<ref>[https://books.openedition.org/editionsmsh/14545 Jean-Paul Demoule, L’indo-européen et les « Indo-Européens », σειρά "L' archéologie cognitive", 2011]</ref>
Υπάρχει διαφωνία για την αρχική γεωγραφική θέση (η αποκαλούμενη "Urheimat" ή "[[κοιτίδα]]") που εντοπίζεται. Υπάρχουν σήμερα κυρίως δύο προτάσεις:
# οι στέπες βόρεια του [[Εύξεινος Πόντος|Εύξεινου Πόντου]] και της [[Κασπία Θάλασσα|Κασπίας]] (βλ. [[Υπόθεση Κουργκάν]])
# η [[Ανατολία]] (βλ. [[Κόλιν Ρένφριου]])
Οι υποστηρικτές της υπόθεσης Κουργκάν τείνουν να χρονολογούν την πρωτογλώσσα περίπου στο [[4.000 π.Χ.]], ενώ οι υποστηρικτές της καταγωγής από την Ανατολία συνήθως τη χρονολογούν αρκετές χιλιετίες νωρίτερα, συνδέοντας τη διάδοση των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών με τη [[Νεολιθική περίοδος|νεολιθική]] διάδοση της [[Γεωργία (εργασία)|γεωργίας]] (βλ. [[Ινδοχεττιτική γλώσσα|Ινδοχεττιτική]]), τέλος οι υποστηρικτές τής [[θεωρία της παλαιολιθικής συνέχειας|παλαιολιθικής]] συνέχειας την χρονολογούν ακόμα παλαιότερα κάπου στην ανώτερη [[παλαιολιθική]].
Και για τις δύο υποθέσεις υπάρχουν αντιρρήσεις, και δεδομένα τα οποία αυτές δεν εξηγούν.
Έχει επισημανθεί η προβληματική σχέση μεταξύ της γλωσσικής συγγένειας, των πολιτισμών και των φαινοτυπικών δεικτών, ειδικά μετά τη θεωρία των Αρίων επί Ναζιστικής Γερμανίας. Ειδικοί διαπιστώνουν την αναγκαστική ιστορική και ιδεολογική επιρροή σε κάθε προσπάθεια να διερευνηθεί η έννοια του "ινδο-ευρωπαϊκού". Για τα κυρίαρχα μοντέλα έχει γίνει η κριτική ότι δεν στηρίζονται τόσο πολύ σε γεγονότα, αλλά μάλλον στην κυκλική λογική και κατευθυνόμενες (biased) ερμηνείες.<ref>[http://www.mapageweb.umontreal.ca/tuitekj/publications/Tuite-Vanseveren.pdf .
(186 pp.)
Kevin Tuite, (Université de Montréal) "Explorations in the ideological infrastructure of Indo-European studies", ανασκόπηση του Sylvie Vanséveren (εκδ.), ''Modèles linguistiques et Idéologie: “Indo-Européen”'', Bruxelles, Éditions Ousia, 2000, σ. 1, 2, 8 κλπ]</ref>
=== Υπόθεση Κουργκάν ===
| |||