Θαλάσσιο ρεύμα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Τα [[Ωκεανός|ωκεάνια]] ρεύματα διατρέχουν μεγάλες αποστάσεις και συνολικά δημιουργούν την παγκόσμια [[αλοθερμική κυκλοφορία]], που διαδραματίζει κυρίαρχο ρόλο στο [[κλίμα]] πολλών περιοχών της [[Γη]]ς. Τα μεγάλα ρεύματα επηρεάζουν τη μέση θερμοκρασία των γειτονικών τους περιοχών. Π.χ. τα θερμά ρεύματα που διασχίζουν μεγαλύτερα [[Γεωγραφικό πλάτος|γεωγραφικά πλάτη]] αυξάνουν τη θερμοκρασία των γειτονικών τους περιοχών ξηράς θερμαίνοντας τις θαλάσσιες αύρες που φυσούν επάνω από αυτές. Το πλέον χαρακτηριστικό τέτοιο παράδειγμα είναι ίσως το [[Ρεύμα του Κόλπου]], που καθιστά τη βορειοδυτική Ευρώπη και ιδίως τις [[Βρετανικά Νησιά|Βρετανικές Νήσους]] πολύ θερμοτερες από οποιαδήποτε άλλη περιοχή της Γης που βρίσκεται στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος. Μία άλλη, αντίθετη περίπτωση είναι η [[Λίμα]] του Περού, όπου το κλίμα είναι δροσερότερο (υποτροπικό) από αυτό της τροπικής ζώνης στην οποία βρίσκεται, εξαιτίας της επιδράσεως του [[Ρεύμα Χούμπολτ|Ρεύματος Χούμπολτ]].

 

[[Αρχείο:Ocean surface currents.jpg|295px|thumb|right|Τα μεγαλύτερα ωκεάνια ρεύματα επιφάνειας από τη [[NOAA]])]]

[[Αρχείο:CSIRO ScienceImage 11128 The bathymetry of the Kerguelen Plateau in the Southern Ocean governs the course of the new current part of the global network of ocean currents.jpg|thumb|right|Η [[βαθυμετρία]] του [[Υφαλοροπέδιο Κεργκελέν|Υφαλοροπεδίου Κεργκελέν]] στον νότιο [[Ινδικός Ωκεανός|Ινδικό Ωκεανό]] καθορίζει την πορεία τμήματος του παγκόσμιου δικτύου των ωκεάνιων ρευμάτων.]]

Η ροή των θαλάσσιων ρευμάτων μετράται σε [[Sverdrup|sverdrup (sv)]]. 1 sv ισούται με ρυθμό ροής όγκου 1 εκατομμυρίου κυβικών μέτρων ανά δευτερόλεπτο.

 

Στα βαθύτερα στρώματα των θαλασσών υπάρχουν επίσης οριζόντια και κάθετα ρεύματα. Η κίνηση του νερού εξαιτίας διαφορών στη θερμοκρασία του και την αλμυρότητά του αποκαλείται [[αλοθερμική κυκλοφορία]]. Κυματοειδή σημάδια σε ιζήματα, γραμμώσεις και η [[Αποσάθρωση|διάβρωση]] βραχωδών προεξοχών σε βαθείς θαλάσσιους πυθμένες αποτελούν ενδείξεις για την ύπαρξη σχετικώς ισχυρών και εντοπισμένων ρευμάτων βυθού. Κάποια από αυτά μπορεί να ρέουν με ταχύτητες της τάξεως των 60 εκατοστών ανά δευτερόλεπτο (2,2 χιλιόμετρα την ώρα).

 

Τα ρεύματα αυτά επηρεάζονται ισχυρά από την τοπογραφία του βυθού, καθώς το πυκνό και υπό πίεση νερό πρέπει να ρεύσει υποχρεωτικά γύρω από προεξοχές. Για τον λόγο αυτό, αποκαλούνται κάποτε και «ρεύματα περιγράμματος». Τα ρεύματα βυθού κινούνται γενικώς προς τον ισημερινό όταν ρέουν στα δυτικά σύνορα θαλάσσιων λεκανών (below the western boundary surface currents). Ακόμα και τα πιο αργά, που κινούνται με ταχύτητα μόλις 1 ή 2 μέτρα την ημέρα, η δύναμη Coriolis επιδρά στη διεύθυνση της ροής τους.

 

Το νερό των βυθών του [[Νότιος Ωκεανός|Νότιου Ωκεανού]] αποτελεί την πιο ξεχωριστή από τις μάζες των βαθέων υδάτων του πλανήτη. Χαρακτηρίζεται από αλμυρότητα 34,65‰, θερμοκρασία -0,5 °C και πυκνότητα 1,0279 γραμμάριο ανά κυβ.εκατοστό, τη μεγαλύτερη για ωκεάνιο νερό, από τη μαζική παραγωγή του κοντά στις ακτές, και από την ικανότητά του να κινείται προς βορρά κατά μήκος του πυθμένα. Το νερό αυτό διαμορφώνεται κοντά στην ακτή της [[Ανταρκτική]]ς που βρίσκεται νότια της Νότιας Αμερικής κατά τον χειμώνα, ως εξής: Το αλάτι συγκεντρώνεται σε θυλάκους ανάμεσα σε κρυστάλλους γλυκού νερού και εκδιώκεται έξω από τον όγκο του νερού που παγώνει κατά τον χειμώνα, με ρυθμούς 20 ως 50 εκατομμύρια κυβικών μέτρων το δευτερόλεπτο. Η μεγάλη πυκνότητα του νερού προκαλεί τη βύθισή του προς την [[υφαλοκρηπίδα]], όπου αναμιγνύεται με σχεδόν ίσα μέρη νερού από το νότιο [[Ανταρκτικό περιπολικό ρεύμα]]. Το μίγμα διευθετείται κατά μήκος της άκρης της ανταρκτικής υφαλοκρηπίδας, κατέρχεται πέρα από αυτή και απλώνεται στην ωκεάνια άβυσσο, έρποντας αργά προς τα βόρεια. Η κίνηση αυτή γίνεται με πολλές φορές μικρότερη ταχύτητα από ό,τι η ροή των επιφανειακών ρευμάτων: στον Ειρηνικό μπορεί να χρειασθεί 400 χρόνια για να φθάσει στον 45ο παράλληλο Νότιου πλάτους, ενώ στη λεκάνη του Ατλαντικού Ωκεανού ρέει ταχύτερα από ό,τι στον Ειρηνικό και έχει ανιχνευθεί μέχρι και τις 40° ''Βόρειου'' πλάτους.

 

Μικρότερες ποσότητες πυκνού νερού που καταδύεται στον πυθμένα συγκεντρώνονται με τον ίδιο τρόπο στον [[Αρκτικός Ωκεανός|Βόρειο Παγωμένο Ωκεανό]], όμως η τοπογραφία του βυθού του ωκεανού αυτού δεν επιτρέπει στα νερά του βυθού του να διαφύγουν σε άλλους ωκεανούς, με την εξαίρεση διόδων που σχηματίζονται στις υποθαλάσσιες οροσειρές ανάμεσα στη Σκωτία, την Ισλανδία και τη Γροιλανδία. Αυτές οι δίοδοι επιτρέπουν στο ψυχρό και πυκνό νερό του Βόρειου Ωκεανού να ρεύσει στον Βόρειο Ατλαντικό.

 

Η γνώση των επιφανειακών θαλάσσιων ρευμάτων είναι απαραίτητη για τη μείωση του κόστους των θαλασσίων μεταφορών, αφού το ταξίδι μέσα τους μειώνει το κόστος καυσίμου. Κατά την εποχή των ιστιοφόρων πλοίων, η γνώση αυτή ήταν ακόμα σημαντικότερη. Παράδειγμα είναι το [[Ρεύμα Αγκούλας]], που απέτρεπε επί μακρόν τους Πορτογάλους εξερευνητές να φθάσουν στην Ινδία. Στην εποχή μας, όσοι θέλουν να κάνουν τον γύρο του κόσμου με ιστιοφόρο χρησιμοποιούν επίσης τα επιφανειακά θαλάσσια ρεύματα για να αναπτύξουν και να διατηρήσουν ταχύτητα. Τα θαλάσσια ρεύματα είναι επίσης πολύ σημαντικά στη διάδοση πολλών θαλάσσιων μορφών ζωής, οπως του ευρωπαϊκού [[Χέλι|χελιού]].

 

Τα θαλάσσια ρεύματα μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, παρόμοια με τα υδροηλεκτρικά έργα, όπως έχει ήδη προταθεί δοκιμαστικά για περιοχές στα ανοικτά της Ιαπωνίας, της Φλόριντα και της Χαβάης.

 

 

<references />

* {{Cite journal | last1 = Hansen | first1 = B. | title = Already the day after tomorrow? | journal = Science | volume = 305 | date = 2004 | pages = 953–954 | doi = 10.1126/science.1100085 | pmid = 15310882 | last2 = Østerhus | first2 = S | last3 = Quadfasel | first3 = D | last4 = Turrell | first4 = W | issue = 5686 }}

* {{Cite journal | last=Roemmich | first=D. | title=Physical oceanography: Super spin in the southern seas | journal=Nature | volume=449 | date=2007 | pages=34–35 | doi=10.1038/449034a | pmid=17805284 | issue=7158 }}

 

{{Commons category|Ocean currents}}

* [https://web.archive.org/web/20151126060644/http://www.oscar.noaa.gov/ NOAA Ocean Surface Current Analyses - Realtime (OSCAR)] Τα επιφανειακά θαλάσσια ρεύματα σε σχεδόν πραγματικό χρόνο από δορυφορικά δεδομένα