Αλέξανδρος Υψηλάντης (Φιλικός): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας Ετικέτες: Οπτική επεξεργασία Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 1:
{{επιμέλεια|λογοτεχνικό ύφος & εκτός θέματος}}
{{άλλεςχρήσεις4|τον αρχηγό της Φιλικής Εταιρίας|τον ομώνυμο παππού του|Αλέξανδρος Ι. Υψηλάντης}}
{{πληροφορίες προσώπου}}
Ο '''Αλέξανδρος Υψηλάντης''' ([[Κωνσταντινούπολη]], [[12 Δεκεμβρίου]] [[1792]] - [[Βιέννη]], [[31 Ιανουαρίου]] [[1828]]) ήταν [[Ελληνική|Έλληνας]] πρίγκιπας, στρατιωτικός, λόγιος και αρχηγός της [[Φιλική Εταιρεία|Φιλικής Εταιρείας]].
==Γενικά==
Γεννήθηκε στην [[Κωνσταντινούπολη]] το [[1792]] και ήταν γιος του Ηγεμόνα της [[Μολδοβλαχία]]ς και γόνου εύπορης και ισχυρής Φαναριώτικης οικογένειας [[Κωνσταντίνος Υψηλάντης|Κωνσταντίνου Υψηλάντη]] και της [[Ελισάβετ Υψηλάντη|Ελισάβετ Βακαρέσκου]].
Γραμμή 39 ⟶ 46 :
* Σημειώνεται ότι τελικά από τα παραπάνω μέτρα του Υψηλάντη και τα σχέδια των Φιλικών τα μόνα που αποδείχθηκαν, βάσει των ιστορικών στοιχείων, να είχαν ουσιαστική σημασία στην ελληνική παλιγγενεσία, ήταν ο θεσμός των εφορειών,, που επέδρασε ως προαιώνιος κοινοτικός οργανισμός των Ελλήνων και η οργάνωση των λεγομένων «αποστόλων». Αντίθετα, η υλική οργάνωση του όλου κινήματος, δηλαδή ο εφοδιασμός των Ελλήνων με τα αναγκαία πολεμοφόδια, τρόφιμα κ.λπ. χαρακτηρίστηκε από πολύ πρόχειρος μέχρι ανύπαρκτος. Όλοι σχεδόν οι ιστορικοί και ιστοριογράφοι της εποχής εκείνης απορούν πώς πέτυχε η επανάσταση, όταν η συγκέντρωση του υλικού οφειλόταν κυρίως σε ατομικές πρωτοβουλίες, σπασμωδικές και ασυντόνιστες.<br> Γενικά η συμβολή της Φιλικής σ΄ αυτόν τον τομέα υπήρξε ασήμαντη. Ακόμα και οι Αγωνιστές του 21, όταν ελεύθεροι πια, ύστερα από τον εννιάχρονο σχεδόν, αιματηρό εκείνο αγώνα αναλογίζονταν την επικίνδυνη περιπέτεια, συχνά δοκίμαζαν τα αισθήματα ιλίγγου και τρόμου που αισθάνεται μετά τη σωτηρία του όποιος κινδύνευσε σοβαρά. Χαρακτηριστικά ο "[[Γέρος του Μοριά]]" επαναλάμβανε θυμοσοφικά: «''Ο κόσμος μας έλεγε τρελλούς, εμείς αν δεν είμεθα τρελλοί, δεν εκάναμεν την επανάστασιν, διατί ηθέλαμεν συλλογισθή πρώτον δια πολεμοφόδια, καβαλλαρία μας, πυροβολικό μας, πυριτοθήκες μας, τα μαγαζιά μας, ηθέλαμεν λογαριάσει τη δύναμιν την εδικήν μας, τη τουρκική δύναμη. Τώρα όπου ενικήσαμεν, όπου ετελειώσαμεν με το καλό τον πόλεμό μας, μακαριζόμεθα, επαινώμεθα, αν δεν ευτυχούσαμεν, ηθέλαμεν τρώγει κατάρες και αναθέματα''».
==Έναρξη επιχειρήσεων==
[[Αρχείο:Alexandros Ypsilantis by Hess.jpg|thumb|Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης διερχόμενος τον Προύθο, πίνακας του Εσς στη Στοά του Μονάχου]]'''Κατά''' την οργάνωση του σχεδίου η Επανάσταση θα ξεκινούσε από την Πελοπόννησο. Στην απόφαση αυτή συνέβαλαν όχι τόσο οι αβάσιμες υποσχέσεις κάποιων θερμόαιμων και υπεραισιόδοξων φιλικών, όσο η πεποίθηση του ίδιου του Υψηλάντη ότι οι τότε περιστάσεις ήταν οι πλέον ευνοϊκές. Η [[Οθωμανική Αυτοκρατορία]] αντιμετώπιζε τότε μια σειρά αντιδραστικών κινήσεων διαφόρων Πασάδων, ιδίως των περιοχών [[Τούνεσι και Μπαρμπαριά]]ς. Σημαντικότερος όμως αντιπερισπασμός για τους Έλληνες τότε ήταν η ανταρσία του [[Αλή Πασάς|Αλή Πασά]], που έκανε κι αυτούς ακόμα τους [[Σουλιώτες]] να επιστρέψουν και να συμμαχήσουν με τον πρώην διώκτη τους, κατά της Αυτοκρατορίας. Έπειτα υπήρχε η βεβαιότητα ότι στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες θα ξέσπαγαν ταραχές πολύ σύντομα χάρη των ήδη γενομένων μυστικών ενεργειών του Ξάνθου και άλλων φιλικών από τους μυημένους οπλαρχηγούς των περιοχών αυτών, όπως του [[Γεωργάκης Ολύμπιος|Γιωργάκη Νικολάου]], από τον [[Όλυμπος|Όλυμπο]], του Σάββα Καμινάρη, από την Πάτμο, του [[Ιωάννης Φαρμάκης|Γιάννη Φαρμάκη]] από το [[Βλάστη Κοζάνης|Μπλάτσι]] κ.ά.
[[Αρχείο:Ipsilantis nea trapezus.jpg|thumb|Προτομή του Αλέξανδρου Υψηλάντη στη [[Νέα Τραπεζούντα Πιερίας]]]]
Έτσι πιεσμένος από τις καταστάσεις ο Υψηλάντης εκδίδει προκήρυξη ανεξαρτησίας, περνάει τον ποταμό Προύθο στις [[22 Φεβρουαρίου]] [[1821]] και υψώνει τελικά τη σημαία της Επανάστασης στις παραδουνάβιες ηγεμονίες και συγκεκριμένα στο Ιάσιο της Μολδοβλαχίας, δύο μέρες αργότερα, στις [[24 Φεβρουαρίου]] εκδίδοντας επαναστατική προκήρυξη με τον τίτλο [[s:Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος|Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος]]. Η επιλογή της [[Μολδαβία]]ς και της [[Βλαχία]]ς θα πρέπει μάλλον να αναζητηθεί στο γεγονός ότι στις περιοχές αυτές απαγορευόταν η παραμονή του [[Τουρκία|Τουρκικού]] στρατού, ενώ από το [[1709]] οι τοπικοί άρχοντες ήταν Έλληνες [[
Στις [[26 Φεβρουαρίου]] [[1821]] στο ναό των [[Τρεις Ιεράρχες|Τριών Ιεραρχών]] τελείται δοξολογία, κατά την οποία ο Μητροπολίτης Βενιαμίν ευλογεί πρόχειρη σημαία με έμβλημα το [[Σταυρός|Σταυρό]] και, κατά το [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|βυζαντινό τυπικό]], παραδίδει το ξίφος στον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Κατόπιν διενεργείται έρανος για τη συλλογή ενός εκατομμυρίου γροσίων και παράλληλα εθελοντές από ολόκληρη την [[Ευρώπη]] καταφθάνουν στη Μολδαβία για να καταταχθούν στο στρατιωτικό σώμα που δημιούργησε, οργανώνοντας μάλιστα το πρώτο τμήμα του Πυροβολικού με δύο πυροβόλα υπό τις διαταγές του [[Γαλλία|Γάλλου]] συνταγματάρχη Ολιβιέ Βουτιέ (''Olivier Voutier'').
Γραμμή 63 ⟶ 72 :
**A.M.Marshall,«Η εν έτει 1821 στρατεία του Υψηλάντου εις τας ηγεμονίας (χειρόγραφον του Βρεττανικού Μουσείου», Δελτίον της Ιστορικής κι Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος,τομ.Θ σελ.363-510
==Περαιτέρω ανάγνωση==
* [[Πολυχρόνης Ενεπεκίδης]], Αλέξανδρος Υψηλάντης- Η αιχμαλωσία του εις την Αυστρίαν 1821-1828, Εκδ.Παπαζήση, 1969
* ''The Unification of Greece 1770–1923'' - Dakin D. (1984), 2nd edition
*{{ru}} [http://adjudant.ru/cavaler/24-4.htm князь Александр Константинович Ипсиланти]
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
| |||