Ούρος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Αντικατάσταση της Image:Aurochse.jpg με την Image:Copenhagen_Aurochse.jpg (από τον CommonsDelinker επειδή: File renamed:). |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 24:
| range_map_caption = Η εξάπλωση του άουροχς και η γεωγραφική κατανομή των υποειδών του
}}
Ο '''Ούρος''' ('''''Bos primigenius''''', δηλαδή '''Βους ο πρωτογενής''', γνωστός επίσης ως '''Βους ο αρχέγονος''', '''άγριος βους''' και '''άουροχς''')<ref name=":15">{{Cite book|title=Γενική Ζωοτεχνία|last=Ρογδάκης|first=Εμμανουήλ|publisher=Εκδόσεις Σταμούλη|year=2008|isbn=960-351-674-0|location=Αθήνα|page=}}</ref> είναι εξαφανισμένο είδος άγριων βοοειδών. Ζούσε στην [[Ευρώπη]], στη [[Βόρεια Αφρική]] και στην [[Ασία]] και θεωρείται ο πρόγονος της [[Βους ο ταύρος|οικόσιτης αγελάδας]].<ref name=":2">{{Cite book|title=Ecology, Evolution and Behaviour of Wild Cattle: Implications for Conservation|last=Melletti|first=Mario|last2=Burton|first2=James|publisher=Cambridge University Press|year=2014|isbn=978-131-606-110-7|location=|page=}}</ref><ref name=":1">{{Cite journal|url=|title=On the Origin of Cattle: How Aurochs Became Cattle and Colonized the World|last=Ajmone-Marsan|first=P.|last2=Garcia|first2=J.F.|date=2010|journal=Evolutionary Anthropology|accessdate=|issue=|doi=10.1002/evan20267|year=|volume=19|pages=148-157|last3=Lenstra|first3=J.A.}}</ref> Η εξημέρωσή του έλαβε χώρα κατά τη [[Νεολιθική επανάσταση]], στις αρχές δηλαδή του [[Ολόκαινος εποχή|Ολόκαινου]] και έδωσε τις σύγχρονες αγελάδες.
Πληροφορίες για το είδος μπορούν να αντληθούν από πολλές πηγές. Οι παλαιότερες είναι οι τοιχογραφίες σε σπήλαια, οι οποίες πάνε πίσω 17.000 χρόνια και πλέον,<ref name=":11">{{Cite journal|url=http://biot.czasopisma.pan.pl/images/data/biot/wydania/No_1_2011/06_Biotechnology_in_the_restoration.pdf|title=Biotechnology in the restoration of extinct animal species: An analysis of genomic and mitochondrial DNA of aurochs|last=Lipiński|first=Daniel|last2=Przystałowska|first2=Hanna|date=2014-10-28|journal=BioTechnologia|accessdate=|issue=1|doi=10.5114/bta.2011.46513|volume=92|pages=13–21|issn=0860-7796|last3=Szalata|first3=Marlena|last4=Zeyland|first4=Joanna|last5=Wielgus|first5=Karolina|last6=Frąckowiak|first6=Hieronim|last7=Dzieduszycki|first7=Alexander M.|last8=Ryba|first8=Mirosław S.|last9=Słomski|first9=Ryszard}}{{Dead link|date=Οκτώβριος 2019 }}</ref> ενώ διαθέσιμες είναι και περιγραφές από [[Αρχαία Αίγυπτος|αρχαία αιγυπτιακά]], [[Αρχαία Ελλάδα|αρχαιοελληνικά]] και [[Αρχαία Ρώμη|ρωμαϊκά]] κείμενα. Οι πιο αξιόπιστες πηγές είναι από πολωνικές περιγραφές του 15ου έως 17ου αιώνα και από οστά ή [[Απολίθωμα|απολιθώματα]]. Η διάκριση μεταξύ οστών ούρων και οικόσιτων βοοειδών γίνεται βάσει διαστάσεων.<ref name=":28">{{Cite journal|url=http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0305440307001720|title=Ancient DNA provides no evidence for independent domestication of cattle in Mesolithic Rosenhof, Northern Germany|last=Scheu|first=Amelie|last2=Hartz|first2=Sönke|journal=Journal of Archaeological Science|issue=5|doi=10.1016/j.jas.2007.08.012|volume=35|pages=1257–1264|last3=Schmölcke|first3=Ulrich|last4=Tresset|first4=Anne|last5=Burger|first5=Joachim|last6=Bollongino|first6=Ruth}}</ref> Μεγάλο μέρος των πληροφοριών προέρχεται από τον γιατρό και βοτανολόγο [[Άντον Σνέεμπεργκερ]]. Ο Σνέεμπεργκερ, [[Ελβετία|Ελβετός]] στην καταγωγή, έζησε αρκετά χρόνια στην Πολωνία και ανέφερε λεπτομέρειες για τον ούρο σε γράμματά του προς στον φυσιοδίφη [[Κόνραντ Γκέσνερ]].
Γραμμή 48:
== Εξέλιξη και εξάπλωση ==
[[Αρχείο:LascauxStier.jpg|μικρογραφία|220x220px|Απεικόνιση ούρων στο [[σπήλαιο Λασκώ]]|αριστερά]]
[[Αρχείο:LascauxStier.jpg|μικρογραφία|220x220px|Απεικόνιση ούρων στο [[σπήλαιο Λασκώ]]|αριστερά]]Στη διάρκεια του [[Πλειόκαινος εποχή|Πλειόκαινου]], το κρύο κλίμα οδήγησε στην επέκταση ανοιχτών πεδιάδων, με αποτέλεσμα την εμφάνιση μεγάλων βόσκοντων ζώων. Το ''[[Bos acutifrons]]'', ένα εξαφανισμένο είδος άγριου βοοειδούς και ο πρώτος αντιπρόσωπος του γένους ''Bos'', θεωρείται το προγονικό είδος του ούρου.<ref name=":5" /> Άλλοι πιθανοί πρόγονοι είναι τα ''[[Bos planifrons]]'' και ''[[Ινδικός ούρος|Bos namadicus]]'', που ζούσαν σε ορεινές περιοχές του [[Πακιστάν]] και και της [[Ινδία|Ινδίας]].<ref name=":24">{{Cite journal|url=https://nau.edu/uploadedFiles/Academic/CEFNS/NATSCI/SESES/Forms/arecordofbos.pdf|title=A record of Bos primigenius from the Quaternary of the Aba Tibetan Autonomous Region|last=Zong|first=Guanfu|date=1984|journal=Vertebrata PalAsiatica|accessdate=12 Ιουλίου 2017|issue=3|doi=|volume=22|pages=239-245}}</ref><ref name=":18">{{Cite journal|url=http://www.worldcat.org/title/on-the-size-of-the-ure-ox-or-the-aurochs-bos-primigenius-bojanus-1827/oclc/605890256|title=On the size of the ure-ox or the aurochs (Bos primigenius Bojanus, 1827)|last=Guintard|first=Claude|date=1999|journal=Archäologie und Biologie des Auerochsen|pages=7–21|language=English}}</ref>▼
▲
Τα παλαιότερα ευρήματα ούρων βρέθηκαν στην Ινδία και χρονολογούνται στα 2 εκατομμύρια έτη.<ref name=":5" /> Από εκεί, το είδος εξαπλώθηκε δυτικά και από τη δυτική Ασία κάποιοι πληθυσμοί πέρασαν στη Βόρεια Αφρική μέσω της [[Αίγυπτος|Αιγύπτου]], ενώ άλλες ομάδες μετακινήθηκαν στα βόρεια παράλια της [[Μεσόγειος Θάλασσα|Μεσογείου]], φτάνοντας στην [[Ισπανία]] πριν από 700.000 χρόνια. Μετά από περίπου 425.000 έτη έφτασαν στη [[Γερμανία]] και συνέχισαν να εξαπλώνονται προς τα ανατολικά, καταλαμβάνοντας τελικά τα περισσότερα δάση της [[Εύκρατη ζώνη|εύκρατης ζώνης]] της [[Ευρασία|Ευρασίας]].<ref name=":8">{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/915139651|title=Domesticated: Evolution in a Man-made World|last=Francis|first=Richard C.|publisher=W. W. Norton & Company|year=2015|isbn=9780393246513|location=|page=|id=915139651}}</ref> Οι ηπιότερες καιρικές συνθήκες που επικράτησαν στο τέλος του [[Πλειστόκαινο|Πλειστόκαινου]] ευνόησαν την εξάπλωση των ούρων κατά τη [[Μεσολιθική περίοδος|Μεσολιθική]] και [[Νεολιθική περίοδος|Νεολιθική περίοδο]], με αποτέλεσμα ο πληθυσμός της Ευρώπης να φτάσει στο μέγιστο στις αρχές του Ολόκαινου.<ref name=":18" /><ref name=":12">{{Cite journal|url=http://www.koelner-zoo.de/takhi/PDF/Auerochs_Bunzel.pdf|title=Ecological substitutes for Wild horse (Equus ferus Boddaert, 1785 = E. przewalskii Poljakov, 1881) and Aurochs (Bos primigenius Bojanus, 1827)|last=Bunzel-Drüke|first=Margret|date=2001|journal=Natur- und Kulturlandschaft|accessdate=4 Ιουλίου 2017|doi=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160303165316/http://www.koelner-zoo.de/takhi/PDF/Auerochs_Bunzel.pdf|archivedate=2016-03-03|url-status=dead}}</ref> Στην [[Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας|Κίνα]], ο ούρος εμφανίστηκε πολύ αργότερα απ' ότι στην Ευρώπη, στα τέλη του Πλειστόκαινου.<ref name=":24" />
| |||
