Μεσόγη: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ προστέθηκε η Κατηγορία:Μεσόγη (με το HotCat) |
Ιστορία - Πλυθυσμός - Οικονομία - Αναφορές - Τα πρώτα Σχολεία - Επίσημη ιστοσελίδα Κοινότητας Μεσόγης, Πηγή Δρ Ανδρέας Σοφοκλέους |
||
Γραμμή 2:
{{Διοικητική Διαίρεση (Κύπρος)
|τύπος διοικητικής διαίρεσης=[[Κοινότητες της Κυπριακής Δημοκρατίας|Κοινότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας]]}}
Η '''Μεσόγη''' είναι [[Κοινότητες της Κυπριακής Δημοκρατίας|κοινότητα]] της [[Επαρχία Πάφου|επαρχίας Πάφου]] στην [[Κύπρος|Κύπρο]], και εντοπίζεται τρία χιλιόμετρα στα βόρεια της ομώνυμης πρωτεύουσας, στον κύριο δρόμο Πάφου – Πόλεως Χρυσοχούς.
==
Για την προέλευση του ονόματος υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Ότι προέρχεται από το συγκεκομμένο Μεσαορία (Μεσ-όρη άρα Μεσόη), δηλαδή στο μέσο δυο βουνών ή ότι βρίσκεται στο μέσο δύο άλλων οικισμών (γη στο μέσο άρα Μεσόγη), της Τρεμιθούσας στα δυτικά και του Μέσα Χωριού στα ανατολικά. Χαρακτηριστικό είναι ότι υπήρξε στο παρελθόν διοικητικό, συγκοινωνιακό και εκπαιδευτικό κέντρο των άλλων δυο. Η έρευνα στους μεσαιωνικούς χάρτες της Κύπρου τείνει να δείξει ότι η Μεσόγη δεν υπήρχε ως οικισμός το Μεσαίωνα<ref>{{Cite web|url=http://www.mesogi.org/gr/html-5-.html|title=Ιστορία Μεσόγης|last=Σοφοκλέους|first=Ανδρέας|ημερομηνία=|website=Κοινοτικό Συμβούλιο Μεσόγης|publisher=|archiveurl=http://www.mesogi.org/gr/html-5-.html|archivedate=13/02/2020|accessdate=13/02/2020}}</ref>. Στη σημερινή περίπου θέση της, όμως, φαίνεται ότι υπήρχαν δύο οικισμοί με το όνομα Curia και Stefano, πιθανώς Άγιος Στέφανος. Πολύ πιθανό οι οικισμοί Curia (τοπωνύμιο Κουρκά) και Stefano να ήσαν φέουδα ή γεωργικοί οικισμοί στην εποχή της Ενετοκρατίας, οι οποίοι για κάποιους λόγους διαλύθηκαν ή καταστράφηκαν και στη θέση τους δημιουργήθηκε λίγο νοτιότερα ο οικισμός της Μεσόγης. Τούτο ενισχύεται και από μια πληροφορία ότι στα χρόνια της Ενετοκρατίας μεταφέρθηκαν Ενετοί της Συρίας στην Πάφο και πολύ πιθανό να ίδρυσαν τον οικισμό Curia . Στη Μεσόγη υπάρχουν οικογένειες με τα προσωνύμια "Φράγκοι" και "Βενετσιάνοι" μέχρι σήμερα.
Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τον πληθυσμό του χωριού όπως καταγράφηκε στις [[Απογραφή Πληθυσμού (Κύπρος)|απογραφές πληθυσμού που έγιναν στην Κύπρο]].▼
Την ύπαρξη του χωριού Μεσόγη στα χρόνια της Ενετοκρατίας στοιχειοθετεί Ενετικό ανέκδοτο έγγραφο του Κρατικού Αρχείου της Βενετίας που βρίσκεται στην κατοχή της ερευνήτριας Νάσας Παταπίου, αναγράφεται ότι σε καταγραφή του πληθυσμού της Κύπρου το 1560 μ. Χ. υπήρχε το χωριό Μessoghi με 18 Φραγκομάτους. Οι Φραγκομάτοι ήταν οι λεγόμενοι απελεύθεροι που σε αντίθεση με τους δουλοπάροικους, είχαν μερικές ελευθερίες και δικαιώματα και σε αντάλλαγμα έπρεπε να υπηρετούν στο στρατό. Στο ίδιο έγγραφο αναφέρεται ότι ο οικισμός Stafani είχε 53 Φραγκομάτους και ο οικισμός Curia 2 Φραγκομάτους.
Είναι γνωστό όμως, και αυτό μαρτυρείται και από συγχωριανούς , ότι στα βόρεια αλλά και στα ανατολικά του χωριού, ιδιαίτερα κοντά σε κοιλάδες των ρυακιών, έχουν κατά καιρούς ανασκαφεί τάφοι διαφόρων προχριστιανικών εποχών που τεκμηριώνουν την ύπαρξη αρχαίων νεκροταφείων, άρα αρχαίων οικισμών. Από τους τάφους αυτούς πολλοί κάτοικοι ανέσυραν αμφορείς, άλλα πήλινα αγγεία, λίθινα εργαλεία και άλλα. Επειδή όμως δεν έγινε συστηματική ανασκαφή από το Τμήμα Αρχαιοτήτων δεν έχουν καταγραφεί επίσημα ως αρχαιολογικοί χώροι. Η περιορισμένη καταγραφή αρχαιολογικών χώρων, εκτός από το τοπωνύμιο Μνήματα στα νότια του χωριού, και η έλλειψη επιστημονικών ανασκαφών δεν μας βοηθούν στην οριοθέτηση της αρχικής χρονολογίας δημιουργίας του οικισμού.Αναφέρεται επίσης η επισήμανση υπογείων κατακομβών της προχριστιανικής περιόδου σε διάφορα σημεία του χωριού.
Στην περιοχή του χωριού υπάρχουν οι παλιές εκκλησίες της Παναγίας της Ελεούσας ή Χρυσομεσογιώτισσας που βρίσκεται στο Κάτω Χωριό (πράγμα που βεβαιώνει ότι το παλιό χωριό παλαιά ήταν κτισμένο νοτιότερα – Κάτω Χωριό και τα παρεκκλήσια της Αγίας Ελένης, της Φανερωμένης, της Αγίας Μαρίνας και του Αγίου Επιφανείου στα βόρεια. Πρόσφατα έχει κτισθεί ο επιφανής και μεγαλοπρεπής ναός του Αγίου Βαρνάβα.
== Πληθυσμός ==
Ο πληθυσμός του χωριού αυξάνεται συνεχώς από το 1881, που έγινε η πρώτη επίσημη απογραφή του νησιού, μέχρι σήμερα. Περίπου το 1980 λόγω της μεγάλης ανάπτυξης της βιομηχανικής και της εμπορικής ζώνης, αλλά και της οικοδομικής δραστηριότητας στα νότια του χωριού, ο πληθυσμός αυξήθηκε ραγδαία και το 2011 φτάνει τους 1689 μόνιμους κατοίκους.
▲Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τον πληθυσμό του χωριού όπως καταγράφηκε στις [[Απογραφή Πληθυσμού (Κύπρος)|απογραφές πληθυσμού που έγιναν στην Κύπρο]].<center>
{| style="background-color: transparent;
! Ιστορικό απογραφών !! Διάγραμμα Εξέλιξης Πληθυσμού
Γραμμή 17 ⟶ 27 :
|}
</center>
{{clear}}▼
== Οικονομία ==
Στα παλιά χρόνια το χωριό ήταν καθαρά γεωργικό. Οι κάτοικοι ασχολούνταν κυρίως με τη γεωργία και τη κτηνοτροφία. Καλλιεργούσαν [[Αμυγδαλιά|αμυγδαλιές]], [[Χαρουπιά|χαρουπιές]], [[Ελιά|ελιές]], [[εσπεριδοειδή]], λαχανικά ([[Πατάτα|πατάτες]], [[Τομάτα|ντομάτες]], [[Αγγούρι|αγγούρια]], [[Κολοκυθιά|κολοκύθια]]), φρούτα ([[Καρπούζι|καρπούζια]], [[Μπανάνα|μπανάνες]]), λίγα φρουτόδεντρα και όσπρια. Μια εξειδικευμένη καλλιέργεια του χωριού ήταν το [[Κάνναβη|κάνναβι]] για την παραγωγή σχοινιού, καθώς και η εκμετάλλευση των τρεμιθιών από τους αυτοφυείς [[Τερέβινθος (φυτό)|τρέμιθους]] που ανθούσαν στο χωριό.
Η κτηνοτροφία ήταν πάντα περιορισμένη. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι το 1985 (για το οποίο υπάρχουν στοιχεία) στο χωριό εκτρέφονταν 87 [[Πρόβατο|πρόβατα]], 40 [[Κατσίκα|κατσίκες]], 33 [[Βους ο ταύρος|αγελάδες]], 46 [[Οικόσιτος χοίρος|χοίροι]] και 4617 [[Πουλερικό|πουλερικά]]. Τα τελευταία χρόνια αναπτύχθηκαν στην περιοχή του χωριού σύγχρονες πτηνοτροφικές μονάδες. Το χωριό γενικά έχει περιορισμένη εύφορη καλλιεργήσιμη έκταση γι’ αυτό και αρκετοί κάτοικοι του χωριού εργάζονται στα εμπορικά καταστήματα αλλά και στην τουριστική βιομηχανία της Πάφου. Υπήρχαν επίσης αρκετοί τεχνίτες και επαγγελματίες (μαραγκοί, παπουτσήδες, ράφτες, κτίστες κλπ).
Μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την ανεργία που δημιουργήθηκε μετά την επιστροφή των αποστράτων, αρκετοί κάτοικοι της Μεσόγης εργάζονταν στα μεταλλεία του Αμιάντου και της Καλαβασού. Στο χωριό αναπτύχθηκαν επίσης στα περασμένα χρόνια τοπικές βιοτεχνίες και χειροτεχνίες . Σπουδαιότερες από αυτές είναι η καλαθοπλεκτική (που συνεχίζεται σε περιορισμένο βαθμό μέχρι την εποχή μας) και η σχοινοπλεκτική. Τα σχοινιά κατασκευάζονταν από ίνες του [[Κάνναβη|κανναβιού]] που καλλιεργείτο συστηματικά στα περιβόλια του χωριού που αρδεύονταν από το νερό της Μάνας του Νερού.
Γυναίκες του χωριού ασχολούνται επίσης με την υφαντική (σε [[Αργαλειός|βούφες]]) και την κεντητική. Σε λιγότερο βαθμό παραγόταν επίσης σάρωθρα και σκαμνιά από αναθρήκες που αφθονούν αυτοφυείς στην περιοχή του χωριού.
== Αναφορές ==
(α) Στο σημαντικό έργο του «Social and Historical Data on Population<ref>{{Cite book|title=Social and Historical Data on Population (1570–1881)|first=Θεόδωρος|last=Παπαδόπουλος|publisher=Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών,|isbn=|year=1965|location=Λευκωσία|page=|quote=}}</ref> (1570-1881), Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών, Λευκωσία, 1965, ο Θεόδωρος Παπαδόπουλος αναφέρει πως στη Μεσόγη το 1825 υπήρχαν 15 φορολογούμενοι που κατέβαλαν συνολικά 600 γρόσια σε διάφορους φόρους. Το 1832 οι ραγιάδες αγόρασαν από τη Μεσόγη 15 μόδια σιτάρι και 8 μόδια κριθάρι.
(β) Η εφημερίδα ΑΛΗΘΕΙΑ της Λεμεσού σε δύο ανταποκρίσεις της από την Πάφο το Φεβρουάριο και Μάρτιο του 1884 αναφέρεται σε μια προσπάθεια να ενταχθεί η Μεσόγη στο Δήμο Πάφου (Κτήματος). Η προσπάθεια αυτή απέτυχε γιατί αντέδρασαν οι Τούρκοι Δημοτικοί Συμβούλοι. Και οι δυο πλευρές αποτάθηκαν προς το Βρετανό Ύπατο Αρμοστή της Κύπρου, την αρνητική απάντηση του οποίοι μετέφερε προς τον Μουχτάρη της Μεσόγης Κουδελλότσουρο, ως εκπρόσωπο των άλλων χωριών, ο Άγγλος Διοικητής της Πάφου.
(γ) Η επιστολή του Thompson που φέρει ημερομηνία 4 Μαρτίου 1884 είναι η ακόλουθη:
Σήμερον επεδόθη υπό του Διοικητού μας προς τον εκ χωρίου Μεσόγη Κουδελλότσουρον η εξής επιστολή.
«Πάφος 4 Μαρτίου 84,
Προς τους κατοίκους χωριού Κοννιά και άλλων χωριών. Εντέλλομαι να πληροφορήσω υμάς ότι η αναφορά σας εις την οποία ζητείτε όπως τα χωριά σας ενωθώσιν εις τα Δημοτικά όρια του Κτήματος ετέθη ενώπιον του Μεγάλου Αρμοστού και ότι φαίνεται να υπάρχουν αρκεταί αιτίαι διατί αυτά τα χωριά να περιληφθούν εις το Δημαρχείο Κτήματος.
(υπογ.)
ΘΟΜΨΩΝ
Διοικητής Πάφου»
Η εφημερίδα σχολιάζει την αρνητική απάντηση των Άγγλων ως ακολούθως:
«Η απροσδόκητος αυτή απάντησις ενεποίησε βαθυτάτην αίσθησιν εις τε τους κατοίκους των χωρίων και της πόλεως μας πάντες ασμενώς ανέμενον ευάρεστον απάντησιν, ουδείς δε ήλπιζεν ότι Α.Ε. ο Μ. Αρμοστής θα εθεώρει ανεπαρκείς τους λόγους δι’ ους τα πλησιέστερα χωρία ζητούσι την προσάρτησιν αυτών μετά του Δημαρχείου Κτήματος. Πάντες επίστευον ότι ομόφωνος αύτη θέλησις των κατοίκων των χωρίων και της πόλεως θα ετύγχανε της επιδοκιμασίας του Μ. Αρμοστού. Από της κατοχής πρώτην ήδη φοράν οι κάτοικοι μερικών χωρίων της Πάφου ζητούσιν δις δι’ αναφοράς των πράγμα, όπερ η νέα περί Δημαρχείων επιταγή τους αφήρεσε και το οποίον ουδένα μεν βλάπτει, τους πάντας δε ωφελεί και ούτινος η απόλαυσις εξαρτάται εκ μόνης της θελήσεως της Α.Ε. του Μ. Αρμοστού. Χθες οι κάτοικοι των εν λόγω χωρίων αγνοούντες ότι έμελλον να λάβωοι σήμερον απάντησιν, δυσανασχετούντες και απελπισθέντες απέστειλαν διά των εν Κτήματι επιτρόπων των προς τους εν Λευκωσία αξιοτίμους Βουλευτάς των αναφοράν εξαιτούμενοι την επίσπευσιν της προσαρτήσεως των χωρίων των, ην επίτροποί των αυθημερόν διεβίβασαν δια του ταχυδρομείου προς ους ανήκει. Ελπίζομεν δε ότι οι κκ. Βουλευταί μας θέλουσι συμπληρώσι τας εκ της αμαθείας των εν λόγω χωρικών μας παραλειφθείσας αιτίας και υποδείξωσιν ως ορθήν και δικαίαν την πρότασίν των, ούτω δε των επιχειρημάτων και αιτιών επαρκέστερον υποδεικνυομένων, πεπείσμεθα ότι η Α.Ε. ο Μ. Αρμοστής θέλει ευαρεστηθή και διατάξη την προσάρτησιν, ήτις έσεται αυτώ παραίτιος ευγνωμοσύνης των κατοίκων των προσαρτηθησομένων χωρίων της πόλεως.
Το επ’ εμοί φρονώ ότι αι διαιωνίσεις και αποτυχίαι του ζητήματος τούτου οφείλονται κατά μέγα μέρος εις απερισκεψίας των εν λόγω εγχωρίων, ως εκ της ανεπαρκείας των υποδειχθέντων υπ’ αυτών επιχειρημάτων αφορώντων την προσάρτησιν αυτών και της ακαταλλήλου εκλογής των επιτρόπων των, άλλως δυσεξήγητος αποβαίνει ημίν ο λόγος της μη εις τους επιτρόπους των επιδόσεως της απαντήσεως (ως είχον επί τούτου παρακαλέσει εν τη προς τον Διοικητήν αναφοράν του περί αναγνωρίσεως των επιτρόπων των). Έστωσαν ούτοι προσεκτικώτεροι ως προς την εκλογήν επιτρόπων μη περιφρονητέων ίνα λαμβάνωσι δι’ αυτών και τας απαντήσεις των, ως τοιούτος δε προτιμητέος υποδεικνύεται αυτοίς σήμερον ο εκ του χωρίου Μεσόγης Κουδελλότσουρος, δι’ ου έσχον την απάντησιν.
ΕΥΘΥΦΡΩΝ»
== Τα πρώτα σχολεία ==
Τις πρώτες αναφορές για τα σχολεία και τους δασκάλους της Μεσόγης συναντούμε στο σημαντικό βιβλίο<ref>{{Cite book|title=Ιστορία των ελληνικών γραμμάτων : Από της τουρκικής κατακτήσεως μέχρι της αγγλικής κατοχής (1571 - 1878)|first=Ιερώνυμος Κ.|last=Περιστιάνης|publisher=Επιφανίου|isbn=|year=2000|location=Λευκωσία|page=|quote=}}</ref> του Ιωάννη Κ. Περιστιάνη «Ιστορία των Ελληνικών Γραμμάτων από της Τουρκικής Κατακτήσεως μέχρι της Αγγλικής Κατοχής (1571-1878)» και είναι οι εξής:
«Η εκαπαιδευτική κίνησις εν Μεσόγη άρχεται από του 1850, εφ’ όσον η μνήμη των γηραιοτέρων εξικνείται. Οι γραμματοδιδάσκαλοι εδίδαξαν τα Κοινά, ήτοι Παιδαγωγίαν, Οκτώηχον, Ψαλτήριον και Απόστολον, ανάγνωσιν, με στοιχειώδη και ελαχίστην γραφήν:
1. Παπά Κυριάκος, Οικονόμος, εκ Στρουμπίου , όστις εγκαταστάθη εις Μεσόγην και εδίδαξε περί τα 10 έτη, ήτοι μέχρι του 1860.
2. Παπά Ιωάννης εκ Τάλας αποκατασταθείς εις Μεσόγην και διδάξας περί τα 3 έτη(1860-1863)
3. Κυριάκος Δκιακούνα εκ Βατυλής ή Άσσιας, διδάξας περί τα 6 έτη (1863-66)
4. Ιωάννης Κουδουνάς εκ Κισσόνεργας, υπότροφος του Μητροπολίτου Πάφου Λαυρεντίου. Ούτος εδίδαξεν εν Μεσόγη περί τα 7 έτη (1869-76) και περί τα 12 έτη μετά την Αγγλικήν Κατοχήν.
Σχολεία εχρησιμοποιούντο ότε μεν δωμάτια των διδασκάλων, ότε δε οι αγροί των διδασκάλων.
Ποιναί. Κοκκάλες, μούσες, λούρος (μαστίγωμα!)
(Επί τη βάσει πληροφοριών του κυρ. Κωνστ. Αθανασιάδου διδασκάλου, ον και ευχαριστούμεν).
Από το βιβλίο του Λοΐζου Φιλίππου «Τα Ελληνικά Γράμματα εν Κύπρω κατά την περίοδον της Τουρκοκρατίας (1571-1878)», πληροφορούμαστε ότι περί το 1860 ως πρώτος δάσκαλος του χωριού Δορά της Λεμεσού υπηρέτησε ο ιερέας Χ?Παπαϊώαννης Οικονόμος εκ Μεσόγης, διδάξας επί διετίαν εκκλησιαστικά γράμματα.
Με βάση τον περί Παιδείας Νόμο του 1895 στη Μεσόγη λειτούργησε περιφερειακό δημοτικό σχολείο που κάλυπτε και τις εκπαιδευτικές ανάγκες της Τρεμιθούσας και του Μέσα Χωριού.
Στο φύλλο της 6ης Ιουλίου 1907 της εφημερίδας ΣΑΛΑΜΙΣ, που εκδιδόταν στην Αμμόχωστο, δημοσιεύθηκε σχόλιο με τίτλο «Πλήρης Ικανοποίησις» το οποίο επαινεί την απόφαση του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου να καταδικάσει τη Σχολική Επιτροπεία Μεσόγης σε πρόστιμο £10 για την αυθαίρετη παύση του διδασκάλου Αχιλλέα Α. Χριστοδουλίδη. Η αιτία της παύσης δεν αναφέρεται.
Από τις εκθέσεις του Βρετανού Κυβερνήτη πληροφορούμαστε ότι στα έτη 1923-24 υπηρετούσαν στο Δημοτικό Σχολείο Μεσόγης ο δάσκαλος Σέργιος Αντωνιάδης και η δασκάλα Ιωάννα Χρήστου. Στα έτη1924-25 υπηρέτησε επίσης ο Σέργιος Αντωνιάδης.
▲<br />{{clear}}<br />
== Παραπομπές ==
<references />
| |||