|
== Ορισμοί για το Κτηματολόγιο ==
Οι ορισμοί για το Κτηματολόγιο, που ως νεοελληνικός όρος αντιστοιχεί κατά κυριολεξία<supref>1Δες: Α. Σώκου: "Το Ελληνικόν Κτηματολόγιον", Αθήνα 1968, σελ. 55.</supref> στο παλιό (ίσως βυζαντινό) "κατάστιχον" από το οποίο προέρχονται και οι αντίστοιχοι [[:it:Catasto|CATASTO]], [[:de:Kataster|KATASTER]], [[:es:Catastro|CATASTRO]] και [[:en:Cadastre|CADASTRE]], ακολούθησαν όπως είναι φυσικό, και έκφρασαν σε κάθε εποχή, την κυρίαρχη για το θεσμό αντίληψη των κοινωνικών δυνάμεων που κρατούσαν την εξουσία.
Έτσι αυτονόητα και το Περιεχόμενο και το Αντικείμενο κάθε φορά του Κτηματολογίου, ήταν το περιεχόμενο και το αντικείμενο που του απέδιδαν οι δυνάμεις αυτές, προσπαθώντας μέσα απ' αυτό το θεσμό ή την αγνόησή του και την παρεμπόδιση της εφαρμογής του, να υπηρετήσουν κατά τον τρόπο τις κυρίαρχες πολιτικές επιλογές τους ή και μερικότερους ή ειδικούς στόχους και σκοπούς.
Ο πρώτος σχετικός ορισμός στην Ελλάδα, βρίσκεται στην πρώτη νομοθετική "Περί Κτηματολογίων" ρύθμιση, το ομώνυμο Διάταγμα που δημοσιεύτηκε στην "Εφημερίδα της Κυβερνήσεως" αρ. 70 της 2.12.1836.
Με πρόταση του "Γραμματέως Δικαιοσύνης", ο Όθωνας, θέλοντας<supref>2Η σχετική πολιτική βούληση που εκφράζει ο πρώτος αυτός ελληνικός νόμος για το Κτηματολόγιο ερμηνεύεται εύκολα αν θυμηθούμε ότι είχε προηγηθεί τον Αύγουστο του 1836 ο "περί υποθηκών" νόμος. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το "Περί Κτηματολογίων" Διάταγμα δεν εφαρμόστηκε ποτέ.</supref> να δώσει στους "ιδιοκτήμονες υπηκόους του" μεγαλύτερη ευχέρεια για ενυπόθηκο δανεισμό και να καταστήσει ασφαλέστερη τη διάγνωση της ακίνητης περιουσίας τους, αποφάσισε και διέταξε τη σε δημόσια βιβλία, (τα Κτηματολόγια), εγγραφή, όλων των ακινήτων κτημάτων "ιδιωτών, δήμων, φιλανθρωπικών καταστημάτων, εκκλησιών, μοναστηρίων και σωματείων, εξαιρουμένων όλων των εθνικών και αυτών των υπό μίσθωσιν όντων".
Έτσι "Κτηματολόγιο", το 1836, είναι το ειδικό δημόσιο βιβλίο, στο οποίο εγγράφονται στο όνομα του ιδιοκτήτη:
:(α) Το είδος<supref>3Αντίστοιχο με τη σημερινή χρήση γης.</supref> του κτήματος (αγρός, οικία) που αυτός κατέχει.
:(β) Η ονομασία<supref>4Αντίστοιχη με τον κτηματολογικό αριθμό.</supref> του ακίνητου (αν έχει).
:(γ) Η θέση.
:(στ) Οι τίτλοι της ιδιοκτησίας του.
Αργότερα ο Κ. Καρούσος<supref>5Μηχανικός (κατά Α.Σώκο), 1860-1950, πρωτοπόρος αγωνιστής της ιδέας του Κτηματολογίου στην Ελλάδα. Μελέτησε τα Κτηματολόγια των περισσοτέρων κρατών της Ευρώπης και με μαχητική αρθρογραφία με συστηματική επιστημονική δουλειά για την εισαγωγή του Κτηματολογίου στην Ελλάδα που δημοσιεύτηκε σε πάνω από δώδεκα βιβλία του, με πολιτικές παρεμβάσεις και ενέργειες προς το Γεώργιο τον Α΄, το Χ. Τρικούπη, το Θ. Ζαΐμη κατάφερε να προωθήσει την ίδρυση της Χαρτογραφικής Υπηρεσίας Στρατού το 1889 και την ψήφιση του Νόμου ΓΧΝΖ του 1910 "Περί Κτηματικού Χάρτου και Οροθεσίας ακινήτων κτημάτων".</supref> μέσα απ' την εισηγητική έκθεση και το κείμενο του βασικού νόμου ΓΧΝΖ/1910 για την ίδρυση του θεσμού του Κτηματολογίου στην Ελλάδα, φαίνεται ν' αντιλαμβάνεται το θεσμό, ως το αδιάσπαστο και ολοκληρωμένο σύνολο: του Κτηματικού Χάρτη της Χώρας και των Κτηματικών Βιβλίων (για τη σύνταξη μάλιστα των οποίων, προϋποτίθεται και προδιαγράφεται ως πρώτη απαραίτητη δραστηριότητα η κατάρτιση του Κτηματικού Χάρτη σε εθνικό επίπεδο).
Ο νομοθέτης θεωρεί το 1910, το Κτηματολόγιο, ως το θεσμό εκείνο, που χωρίς αυτόν, είναι αδύνατο να υπάρξει στην Ελλάδα δημοσιότητα και ασφάλεια της ιδιοκτησίας και ακόμα κτηματική πίστη.
Έτσι Κτηματολόγιο, "κατά τον παρόντα νόμο" νοείται "το επίσημον διάγραμμα και οι κτηματολογικοί πίνακες της οριστικής διανομής οι καταρτισθέντες και καταρτιζόμενοι υπό της Τοπογραφικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Γεωργίας ως και οι καταρτισθέντες υπό της τέως Ε.Α. Π. (Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων)".
Κατά τον Δ. Λαμπαδάριο, το Αποδεικτικό<supref>6Στο οποίο "το γήπεδο είναι το παν" κατ' αντιδιαστολή προς τις προηγούμενες (κατά Δ. Λαμπαδάριος κατηγορίες κτηματολογίων δηλ. (α) τους απλούς κτηματικούς καταλόγους και (β) το φορολογικό Κτηματολόγιο (κτηματικοί κατάλογοι και κτηματικά σχέδια της γεωμετρικής μορφής των ακινήτων), στις οποίες οι ιδιοκτήτες αποτελούν το κυριότερο στοιχείο.</supref> Κτηματολόγιο, που αποτελείται απ' τα Κτηματικά Βιβλία και τον Κτηματικό Χάρτη, είναι ο θεσμός με τον οποίο:
:1) "Ασφαλίζεται και επισήμως αναγνωρίζεται η γεωμετρική και νομική μορφή εκάστης ακινήτου ιδιοκτησίας, καθορίζεται ο κύριος αυτής και επιτυγχάνεται η κινητοποίησις του ακινήτου.
Για πρώτη φορά στην Ελλάδα προσδιορίζεται από το 1963 και μετά, ο αναπτυξιακός ως θεμελιώδης χαρακτήρας του Εθνικού Κτηματολογίου.
Το Κτηματολόγιο θεωρείται ως μία απ' τις θεμελιώδεις προϋποθέσεις ορθολογικής Ανάπτυξης<supref>7Δες: Δημ. Ρόκου. "Θεμελιώδεις προϋποθέσεις ορθολογικής Αναπτύξεως", Οικονομικός Ταχυδρόμος 4.1967.
και Dem. Rokos: "Fundamental presuppositions for National Development" presented paper XI Congress of the I.S.P., Lausanne 1968.
Δες: Δημ. Ρόκου: "Η συμβολή της ολοκληρωμένης πληροφορίας στην Πολεοδομία", Αρχιτεκτονικά Θέματα 1970.</supref> (Ρόκος, 1967) και προτείνεται η ίδρυση δημόσιου φορέα μελετών υποδομής ανάπτυξης, μέσα στον οποίο, οι οργανισμοί χαρτογραφήσεων, και [[φωτογραμμετρία]]ς, Κτηματολογίου και αναδασμών, έρευνας των φυσικών διαθεσίμων της χώρας και αγροτικής ανάπτυξης θα είναι υπεύθυνοι, για τη συλλογή, επεξεργασία και απόδοση των ποιοτικών και μετρητικών πληροφοριών σε εθνική κλίμακα, που είναι απαραίτητες για τη στήριξη της αναπτυξιακής διαδικασίας.
Ο προβληματισμός αυτός που προχώρησε σημαντικά τα επόμενα χρόνια και συγκροτήθηκε τόσο ως θεωρία σε επιστημονικό επίπεδο<sup>8</supref>Dem. Rokos: (Ρόκος,"Fundamental 1967,presuppositions 1968,for 1976),National όσοDevelopment" καιpresented σεpaper συλλογική<sup>9</sup>XI Congress βάσηof ωςthe συγκεκριμένη φοιτητική αλλά και μαζική (επιστημονικήI.S.P., κοινωνικήLausanne και1968. πολιτική) παρέμβαση, οδήγησε στην αναζήτηση ενός νέου ορισμού για το Κτηματολόγιο, που θα μπορούσε να το προσδιορίζει ακριβέστερα και πληρέστερα στις σημερινές συνθήκες και ανάγκες της κοινωνίας.
Dem. Rοkοs: "The contribution of the "Integrated Information" in confronting World and Societal Problems" presented paper XII Congress of the I.S.P., Ottawa 1972. ▼9αλλά και Dem. Rοkοs. "Integrated Photogrammetric contribution to Development: Educational and Administrative Aspects. Proposals for Greece" presented paper XIII Congress of the I.S.P., Helsinki 1976.</ref> (Ρόκος, 1967, 1968, 1976), όσο και σε συλλογική<ref>Αγώνες του δημοκρατικού Συλλόγου Σπουδαστών Αγρ.Τοπ.Μηχανικών στην περίοδο της δικτατορίας και ιδιαίτερα το Νοέμβρη του 1973, που ο σύλλογος απαίτησε δυναμικά πενταετία στη φοίτηση και ριζική αναδιάρθρωση του προγράμματος και του περιεχομένου σπουδών. Και ακόμα οι αγώνες του δημοκρατικού Συλλόγου Διπλ. Αγρ.Τοπ.Μηχανικών το τέλος της δικτατορίας και στη μεταπολίτευση και η συστηματική δουλειά του ΤΕΕ απ' το 1975 και δώθε .</ref> βάση ως συγκεκριμένη φοιτητική αλλά και μαζική (επιστημονική, κοινωνική και πολιτική) παρέμβαση, οδήγησε στην αναζήτηση ενός νέου ορισμού για το Κτηματολόγιο, που θα μπορούσε να το προσδιορίζει ακριβέστερα και πληρέστερα στις σημερινές συνθήκες και ανάγκες της κοινωνίας. ▼
* Έτσι σήμερα, με τον όρο "Κτηματολόγιο" (Ρόκος, 1980) εννooύμε
την με επιστημονική μεθοδολογία, συστηματική, δυναμική, και ολοκληρωμένη διερεύνηση από μεριάς του δημοσίου, της γης μιας χώρας/περιφέρειας, με μοναδιαίο στοιχείο αναφοράς, την ατομική ή ελάχιστη<supref>10"Ατομική ιδιοκτησία" στην περίπτωση μιας καπιταλιστικής κοινωνικής οργάνωσης, και "Ελάχιστη χρήση η Εκμετάλλευση" στην περίπτωση μιας σοσιαλιστικής κοινωνικής οργάνωσης. Ειδικότερα η "ελάχιστη χρήση ή εκμετάλλευση μπορεί να είναι ιδιοκτησία κρατική, συνεταιριστική, ομαδική, δημοτική η κοινωνικοποιημένη αυτοδιαχειριστική.</supref> ιδιοκτησία, χρήση ή εκμετάλλευση<supref>10"Ατομική ιδιοκτησία" στην περίπτωση μιας καπιταλιστικής κοινωνικής οργάνωσης, και "Ελάχιστη χρήση η Εκμετάλλευση" στην περίπτωση μιας σοσιαλιστικής κοινωνικής οργάνωσης. Ειδικότερα η "ελάχιστη χρήση ή εκμετάλλευση μπορεί να είναι ιδιοκτησία κρατική, συνεταιριστική, ομαδική, δημοτική η κοινωνικοποιημένη αυτοδιαχειριστική.</supref> της και με στόχο: την κάθε στιγμή ολοκληρωμένη μετρητική και ποιοτική απόδοση της φυσικής, νομικής και κοινωνικοοικονομικής της πραγματικότητας.
Το Κτηματολόγιο, σήμερα, με εφαρμογή των [[Γεωδαισία|γεωδαιτικών]], τοπογραφικών, [[Φωτογραμμετρία|φωτογραμμετρικών]] και φωτοερμηνευτικών-τηλεπισκοπικών τεχνικών, (και τεχνικών επιτοπίων δειγματοληψιών και έρευνας, όπου αυτό απαιτείται), αποδίδει:
:(1.1.) σε χάρτη μεγάλης κλίμακας και/ή με τις συντεταγμένες των κορυφών των ορίων της (ψηφιακά), τη θέση, τη μορφή, το μέγεθος και τη σχέση κάθε ιδιοκτησίας, χρήσης ή εκμετάλλευσης γης με το περιβάλλον<supref>11Στην παραδοσιακή θεώρηση και λειτουργία του Κτηματολογίου αρκούσε ένα κλασικό τοπογραφικό / κτηματογραφικό διάγραμμα μεγάλης κλίμακας της συγκεκριμένης ιδιοκτησίας, χρήσης ή εκμετάλλευσης γης.</supref> αλλά και κάθε μεταβολή τους,
:(1.2.) σε πίνακες ή θεματικούς χάρτες ή ειδικούς χάρτες, με γραφική ή ψηφιακή μορφή) μία σειρά ποιοτικών πληροφοριών οι οποίες αφορούν στη φυσική και/την κοινωνικοοικονομική της κατάσταση. (χρήση γης/κτισμάτων/χώρου, φυσικές, χημικές, βιολογικές ιδιότητες, τύποι εδαφών, γονιμότητα, αντοχή εδάφους κ.λπ.),
* Το Κτηματολόγιο τέλος, με συνδυασμένη εφαρμογή φωτοερμηνευτικών / τηλεπισκοπικών μεθόδων και επιτόπιας έρευνας, και ακολουθώντας τις σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις, αποδίδει σε κατάλληλους πίνακες, την αξία κάθε μοναδιαίας ιδιοκτησίας/χρήσης ή εκμετάλλευσης γης.
Το σύνολο των στοιχείων ενός σύγχρονου Κτηματολογίου (που ενημερώνεται συνεχώς), σε αυτοματοποιημένη μορφή, αποτελεί ουσιαστικά, Τράπεζα Πληροφοριών Γής<supref>12Δές: Δ η μ. Ρ ό κ ο υ "Φυσικά Διαθέσιμα, Κτηματολόγιο κι Ολοκληρωμένες Αποδόσεις" εκδ. Παρατηρητής Θεσ/νίκη 1981 (και προηγούμενες εκδόσεις του με τίτλο "Διερεύνηση και Απογραφή Φυσικών Διαθεσίμων και Ολοκληρώμενες Αποδόσεις", Ε Μ Π., Αθήνα 1979 και 1980).</supref>.
Είναι αυτονόητο, ότι το σύνολο των στοιχείων του Κτηματολογίου τα οποία τηρούνται συνεχώς, αξιόπιστα, ακριβή και ενημερωμένα, από δημόσιο φορέα, συνιστούν το σύγχρονο θεσμό δημοσιότητας της ιδιοκτησίας στη γη, που δεν θεωρείται πια μόνο ως αντικείμενο συναλλαγής, (που γι' αυτό πρέπει να προστατευθεί και να διασφαλιστεί), αλλά ως ο σημαντικότερος φυσικός πόρος που στηρίζει πολυδιάστατα την ανάπτυξη μιας κοινωνίας, και όλες τις σχετικές σε πολιτικό επίπεδο αποφάσεις.
Ολοκληρώνοντας τη θεώρηση των ορισμών που δόθηκαν κατά καιρούς για το Κτηματολόγιο, (μέσα απ’ τους οποίους προδιαγράφεται συνήθως τόσο το περιεχόμενο και το αντικείμενό του, όσο και η δομή και η λειτουργία του ως θεσμού), ας δούμε και την επικρατούσα "επίσημη" διεθνώς, παραδοσιακή αντίληψη.
Σύμφωνα με τον J.L.G. Ηenssen<supref>13Δες : J.L.G. Henssen : «Cadastre, Including Some Aspects of Assessments of Real Property» The Canadian Surveyor, Vol. 29, No 1, March 1975, αλλά και του ίδιου «Maintenance of Cadastres» στο World Cartography, Vol. XIII, Dept. of Economic and Social Affairs, United Nations, N.Y. 1975.</supref> Πρόεδρο του Διεθνούς Γραφείου Κτηματολογίου και Καταγραφών της Γης<supref>14International Office of Cadastre and Land Records, Apeldoorn, Waltersingel 1, Holland.</supref> ο όρος Κτηματολόγιο σημαίνει: "μία μεθοδικά διευθετημένη δημόσια διερεύνηση των ιδιοκτησιών μιας χώρας ή περιοχής, πού βασίζεται στην αποτύπωση των ορίων τους".
Κάθε ιδιοκτησία κατά τον Henssen, συστηματικά προσδιορίζεται με τη συγκεκριμένη κτηματογραφική αποτύπωσή της σε διάγραμμα μεγάλης κλίμακας, που σχηματίζει μία ενότητα μαζί με τα στοιχεία που καταχωρούνται σχετικά στα κτηματικά βιβλία και αφορούν στη νομική κατάστασή της, στη φύση και το μέγεθος της ιδιοκτησίας, στο κτηματικό της καθεστώς κ.λ.π.
Η αναθεώρηση των στοιχείων του Εθνικού Κτηματολογίου είναι μία εξαιρετικά πολύπλοκη, δυσχερής και εκτεταμένη προσπάθεια που αναλαμβάνεται είτε όταν για μεγάλη χρονική περίοδο οι διαδικασίες τήρησης και ενημέρωσης παραμελήθηκαν ή τελέσθηκαν με ατελή ή πλημμελή τρόπο, είτε όταν ένα κράτος εκσυγχρονίζει ριζικά το κτηματολογικό του σύστημα.
==Παραπομπές - <small>Υποσημειώσεις</small> ==
{{Reflist|2}}
1. Δες: Α. Σώκου: "Το Ελληνικόν Κτηματολόγιον", Αθήνα 1968, σελ. 55.
2. Η σχετική πολιτική βούληση που εκφράζει ο πρώτος αυτός ελληνικός νόμος για το Κτηματολόγιο ερμηνεύεται εύκολα αν θυμηθούμε ότι είχε προηγηθεί τον Αύγουστο του 1836 ο "περί υποθηκών" νόμος. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το "Περί Κτηματολογίων" Διάταγμα δεν εφαρμόστηκε ποτέ.
3. Αντίστοιχο με τη σημερινή χρήση γης.
4. Αντίστοιχη με τον κτηματολογικό αριθμό.
5. Μηχανικός (κατά Α.Σώκο), 1860-1950, πρωτοπόρος αγωνιστής της ιδέας του Κτηματολογίου στην Ελλάδα. Μελέτησε τα Κτηματολόγια των περισσοτέρων κρατών της Ευρώπης και με μαχητική αρθρογραφία με συστηματική επιστημονική δουλειά για την εισαγωγή του Κτηματολογίου στην Ελλάδα που δημοσιεύτηκε σε πάνω από δώδεκα βιβλία του, με πολιτικές παρεμβάσεις και ενέργειες προς το Γεώργιο τον Α΄, το Χ. Τρικούπη, το Θ. Ζαΐμη κατάφερε να προωθήσει την ίδρυση της Χαρτογραφικής Υπηρεσίας Στρατού το 1889 και την ψήφιση του Νόμου ΓΧΝΖ του 1910 "Περί Κτηματικού Χάρτου και Οροθεσίας ακινήτων κτημάτων".
6. Στο οποίο "το γήπεδο είναι το παν" κατ' αντιδιαστολή προς τις προηγούμενες (κατά Δ. Λαμπαδάριος κατηγορίες κτηματολογίων δηλ. (α) τους απλούς κτηματικούς καταλόγους και (β) το φορολογικό Κτηματολόγιο (κτηματικοί κατάλογοι και κτηματικά σχέδια της γεωμετρικής μορφής των ακινήτων), στις οποίες οι ιδιοκτήτες αποτελούν το κυριότερο στοιχείο.
7. Δες: Δημ. Ρόκου. "Θεμελιώδεις προϋποθέσεις ορθολογικής Αναπτύξεως", Οικονομικός Ταχυδρόμος 4.1967.
και Dem. Rokos: "Fundamental presuppositions for National Development" presented paper XI Congress of the I.S.P., Lausanne 1968.
Δες: Δημ. Ρόκου: "Η συμβολή της ολοκληρωμένης πληροφορίας στην Πολεοδομία", Αρχιτεκτονικά Θέματα 1970.
8. Dem. Rokos: "Fundamental presuppositions for National Development" presented paper XI Congress of the I.S.P., Lausanne 1968.
▲Dem. Rοkοs: "The contribution of the "Integrated Information" in confronting World and Societal Problems" presented paper XII Congress of the I.S.P., Ottawa 1972.
αλλά και Dem. Rοkοs. "Integrated Photogrammetric contribution to Development: Educational and Administrative Aspects. Proposals for Greece" presented paper XIII Congress of the I.S.P., Helsinki 1976.
▲9. Αγώνες του δημοκρατικού Συλλόγου Σπουδαστών Αγρ.Τοπ.Μηχανικών στην περίοδο της δικτατορίας και ιδιαίτερα το Νοέμβρη του 1973, που ο σύλλογος απαίτησε δυναμικά πενταετία στη φοίτηση και ριζική αναδιάρθρωση του προγράμματος και του περιεχομένου σπουδών. Και ακόμα οι αγώνες του δημοκρατικού Συλλόγου Διπλ. Αγρ.Τοπ.Μηχανικών το τέλος της δικτατορίας και στη μεταπολίτευση και η συστηματική δουλειά του ΤΕΕ απ' το 1975 και δώθε.
10. "Ατομική ιδιοκτησία" στην περίπτωση μιας καπιταλιστικής κοινωνικής οργάνωσης, και "Ελάχιστη χρήση η Εκμετάλλευση" στην περίπτωση μιας σοσιαλιστικής κοινωνικής οργάνωσης. Ειδικότερα η "ελάχιστη χρήση ή εκμετάλλευση μπορεί να είναι ιδιοκτησία κρατική, συνεταιριστική, ομαδική, δημοτική η κοινωνικοποιημένη αυτοδιαχειριστική.
11. Στην παραδοσιακή θεώρηση και λειτουργία του Κτηματολογίου αρκούσε ένα κλασικό τοπογραφικό / κτηματογραφικό διάγραμμα μεγάλης κλίμακας της συγκεκριμένης ιδιοκτησίας, χρήσης ή εκμετάλλευσης γης.
12. Δές: Δ η μ. Ρ ό κ ο υ "Φυσικά Διαθέσιμα, Κτηματολόγιο κι Ολοκληρωμένες Αποδόσεις" εκδ. Παρατηρητής Θεσ/νίκη 1981 (και προηγούμενες εκδόσεις του με τίτλο "Διερεύνηση και Απογραφή Φυσικών Διαθεσίμων και Ολοκληρώμενες Αποδόσεις", Ε Μ Π., Αθήνα 1979 και 1980).
13. Δες : J.L.G. Henssen : «Cadastre, Including Some Aspects of Assessments of Real Property» The Canadian Surveyor, Vol. 29, No 1, March 1975, αλλά και του ίδιου «Maintenance of Cadastres» στο World Cartography, Vol. XIII, Dept. of Economic and Social Affairs, United Nations, N.Y. 1975.
14. International Office of Cadastre and Land Records, Apeldoorn, Waltersingel 1, Holland.
== Βιβλιογραφία==
| 