Αθανάσιος Ψαλίδας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

===Η στάση του για το γλωσσικό ζήτημα και την απελευθέρωση των Ελλήνων===

ΕνώΣχετικά με τη γλώσσα, ενώ με τα πρώτα του έργα υιοθετούσε την αρχαΐζουσα [[καθαρεύουσα]], μετά τη διαμονή του στη Βιέννη όπου ήλθε σ' επαφή με φιλελεύθερες ιδέες, χρησιμοποιούσε την άμεση, ζωντανή [[δημοτική γλώσσα|δημοτική]]. Μάλιστα δεν δεχόταν ούτε την μέση οδό του [[Αδαμάντιος Κοραής|Αδαμάντιου Κοραή]] με την [[καθαρεύουσα]]. Θεωρείται ένας από τους πιθανούς συγγραφείς της «[[Ελληνική Νομαρχία|Ελληνικής Νομαρχίας]]»(1806), έργο που δεν υπογράφεται κι επισήμως δεν αποδίδεται επιστημονικά ακόμα σε συγκεκριμένο συγγραφέα, καθώς και της έμμετρης σάτιρας «[[Ρωσσαγγλογάλλος|Ρωσαγγλογάλλου]]»(1812).

Το 1791, στα 24 του, εξέδωσε το φιλοσοφικό έργο του «'''''Αληθής Ευδαιμονία'''''», γραμμένο σε αρχαΐζοντα ελληνικά και στα λατινικά. Με το έργο αυτό, που στο προοίμιο αφιερώνει με διθυράμβους στην "''κραταιοτάτη Άνασσα''" τσαρίνα [[Αικατερίνη Β΄ της Ρωσίας|Αικατερίνη Β' της Ρωσίας]]<ref name=":1">{{Cite web|url=https://books.google.gr/books?id=1NtYAAAAcAAJ&pg=PP5&dq=intitle:Vera+felicitas+1791&as_brr=3&hl=el&source=gbs_selected_pages&cad=2#v=onepage&q=intitle%3AVera%20felicitas%201791&f=false|title=Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Νεοελληνικών Σπουδών - Πανεπιστημίου Κρήτης|last=|first=Πανεπιστήμιο Κρήτης - Ρέθυμνο|ημερομηνία=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref>, επανεξετάζει και επανατοποθετεί θεμελιώδη ζητήματα του [[Διαφωτισμός|Διαφωτισμού]], όπως η ύπαρξη του Θεού, η [[αθανασία]] της ψυχής, η μετά θάνατον ανταμοιβή("''αντίδοσις''"), η ελευθερία του ανθρώπου και τα όριά της<ref name=":1" />. Στο έργο αυτό εκθιειάζει τη γνώση, τη μόρφβση κι εξορκίζει την άγνοια, που χαρακτηρίζει αποτέλεσμα της κυριαρχίας των παθών πάνω στο νου. Το έργο αυτὸ είχε προγραμματισθεί νὰ κυκλοφορήσει σε τρεις τόμους, ωστόσο από τα πιεστήρια βγήκε μόνο ο πρώτος τόμος, που περιέχει και τη λατινικὴ μετάφραση του κειμένου, που επιμελήθηκε ο ίδιος ο Ψαλίδας. Εκεί αναφέρει ως πρώτος Έλληνας αποσπάσματα από το φιλόσοφο του ορθολογισμού [[Ιμμάνουελ Καντ]],<ref name=":0">{{Cite web|url=https://books.google.at/books?id=tFqXDwAAQBAJ&pg=PA46&lpg=PA46&dq=athanasios+psalidas+wien&source=bl&ots=-41AwTuFWT&sig=ACfU3U35_77md6CHk3vCKUAZCveFkCMYHA&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwio-P-_guPnAhWNRBUIHXE3ChMQ6AEwD3oECAcQAQ#v=onepage&q=athanasios%20psalidas%20wien&f=false|title=The Rennaisance of the Levant: Arabic and Greek discourses of Reform in the Age of Nationalism|last=Kreuz|first=Michael|ημερομηνία=2019|website=|publisher=Walter de Gruyter GmbH|archiveurl=|archivedate=21 Φεβρουαρίου 2020|accessdate=}}</ref> που πριν λίγα χρόνια είχε εκδώσει στα γερμανικά το μνημειώδες έργο του ''Κριτική του Ορθού Λόγου'' (1781) και ''Κριτική του Πρακτικού Λόγου(''1787). Φαίνεται επίσης οτι ο Ψαλίδας είχε διαβάσει κι επηρρεαστεί και από τους εμπειριστές φιλοσόφους [[Τζων Λοκ|Τζον Λοκ]], [[Μπαρούχ Σπινόζα]], [[Τόμας Χομπς]] και [[Γκότφριντ Βίλχελμ Λάιμπνιτς|Γκότφριντ Βιλχελμ Λάιμπνιτς]]<ref name=":0" />.

Το ίδιο έτος (1791) μετέφρασε από τα γερμανικά και δημοσίευσε την "'''''Αριθμητική'''''" του αυστριακού μαθηματικού Metzburg. Το 1792 εκδίδει με τον [[Ιωάννης Καρατζάς (λόγιος)|Ιωάννη Καρατζά]] από την [[Κύπρος|Κύπρο]] (ο οποίος εκτελέστηκε το 1798 μαζί με τον [[Ρήγας Φεραίος|Ρήγα]]) το «'''''Έρωτος αποτελέσματα'''''». Πρόκειται για τοένα πρώτοαπό (σωζόμενο)τα έντυποπρώτα ελληνικόσωζόμενα λογοτεχνικό πεζογράφημα.πεζογραφήματα Κύριοστα θέμαελληνικά με ερωτικό περιεχόμενο, μαζί ίσως με το "''Σχολείον των Ντελικάτων Εραστών''"του έργουΡήγα είναιπου οεκδοθηκε λίγο πριν(1790) από το ίδιο έρωταςτυπογραφείο. Ο τρόπος ανάπτυξής του εκφράζει τις νεωτεριστικές φιλοσοφικές ιδέες που διαμορφώθηκαν στο πλαίσιο του Διαφωτισμού σχετικά με τη φυσική καταγωγή των παθών, για τα οποία κανείς δεν έπρεπε να ντρέπεται αλλά να τα αποδέχεται. Το έργο περιλαμβάνει πολλά φαναριώτικα στιχουργήματα. Η επιτυχία του ήταν αξιοσημείωτη και τυπώθηκε πέντε φορές από το 1792 ως το 1836.