Αρχαία Μεσσήνη: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Η Μεσσήνη σύντομα από τον 5ο αι. και ύστερα θα γίνει και πάλι σημαντικός οικισμός της περιοχής. Από τον 5ο αι. θα είναι έδρα επισκόπου και θα συμπεριληφθεί στον κατάλογο των σημαντικών πόλεων της αυτοκρατορίας, γνωστό ως Συνέκδημο του [[Ιεροκλής ο γραμματικός|Ιεροκλέους]].<ref>{{Cite journal|url=https://www.academia.edu/1957971/%CE%A4%CF%83%CE%B9%CE%B2%CE%AF%CE%BA%CE%B7%CF%82_%CE%9D._2012_%CE%A0%CE%BF%CF%8D_%CF%80%CE%AC%CE%BD%CE%B5_%CE%BF%CE%B9_%CF%80%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CF%82_%CF%8C%CF%84%CE%B1%CE%BD_%CE%B5%CE%BE%CE%B1%CF%86%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B6%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1%CE%B9_%CE%9F_%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CF%80%CF%81%CF%8E%CE%B9%CE%BC%CE%B7%CF%82_%CE%BA%CE%B1%CE%B9_%CE%BC%CE%AD%CF%83%CE%B7%CF%82_%CE%B2%CF%85%CE%B6%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%AE%CF%82_%CE%9C%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%AE%CE%BD%CE%B7%CF%82_in_%CE%9A%CE%B9%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%BF%CF%80%CE%BF%CF%8D%CE%BB%CE%BF%CF%85_%CE%A4._ed._%CE%9F%CE%B9_%CE%92%CF%85%CE%B6%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%AD%CF%82_%CE%A0%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CF%82_8%CE%BF%CF%82-15%CE%BF%CF%82_%CE%B1%CE%B9._Rethimno_2012_47-71|title=Τσιβίκης, Ν. (2012), Πού πάνε οι πόλεις όταν εξαφανίζονται; Ο οικισμός της πρώιμης και μέσης βυζαντινής Μεσσήνης, in: Κιουσοπούλου, Τ. (ed.), Οι Βυζαντινές Πόλεις, 8ος-15ος αι., Rethimno 2012, 47-71|last=Tsivikis|first=Nikos|language=en}}</ref> Κατά την περίοδο των μεταναστεύσεων των λαών από τα τέλη του 6ου αι. και μέχρι τις αρχές του 8ου στη Μεσσήνη καταγράφεται παρουσία [[Σλάβοι|Σλαβικών πληθυσμών]] παράλληλα με τους [[Ρωμαίοι|Ρωμαϊκούς]] και τότε πιθανότατα ο οικισμός μετονομάζεται σε [[Βουλκάνο]] ή Βουρκάνο, όπως και η ομώνυμη μονή στην κορυφή της Ιθώμης.<ref>{{Cite journal|url=https://www.academia.edu/2134164/Tsivikis_N._2012_Considerations_on_Some_Bronze_Buckles_from_Byzantine_Messene_in_BYZAS_15_B._B%C3%B6hlendorf-Arslan_and_A._Ricci_eds._Byzantine_Small_Finds_in_Archaeological_Contexts_Istanbul_61-80|title=Tsivikis, N. (2012), Considerations on Some Bronze Buckles from Byzantine Messene, in: BYZAS 15, B. Böhlendorf-Arslan and A. Ricci (eds.) Byzantine Small Finds in Archaeological Contexts, Istanbul, 61-80.|last=Tsivikis|first=Nikos|language=en}}</ref> Ο οικισμός συνεχίζει ως ένα μεγάλο χωριό με σημαντική αρχαιολογική παρουσία αλλά και αναφορές στις πηγές τόσο κατά τη [[Μεσοβυζαντινή περίοδος|Μεσοβυζαντινή περίοδο]], όσο και κατά τον [[Ύστερος Μεσαίωνας|Ύστερο Μεσαίωνα]].[[Αρχείο:Messene 02.jpg|right|thumb|250px|Το [[Εκκλησιαστήριο]] ή “Ωδείον” της Αρχαίας Μεσσήνης.]]

Το τείχος που περιέβαλλε τη Μεσσήνη είναι εξαιρετικά μεγάλου μήκους (περίμετρος 9

χλμ.) και στην εποχή του Παυσανία ήταν ήδη εξ' ολοκλήρου λίθινο, πράγμα που του προκάλεσε μεγάλη έκπληξη καθώς συνηθιζόταν η πλίθινη ανωδομή. Είχε δύο μνημειακές πύλες, την Αρκαδική (ή πύλη της Μεγαλόπολης) και τη Λακωνική. Σε τακτά διαστήματα [[Αρχείο:Messene 02.jpg|right|thumb|250px|Το [[Εκκλησιαστήριο]] ή “Ωδείον” της Αρχαίας Μεσσήνης.]]