Μακεδονία (ελληνικό διαμέρισμα): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Προστέθηκαν πηγές και αφαιρέθηκε το πρότυπο; Ετικέτα: Αναίρεση |
|||
Γραμμή 120:
Οι [[Βαλκανικοί Πόλεμοι]] του [[1912]]-[[1913]] οδήγησαν στον τερματισμό της οθωμανικής κυριαρχίας στην περιοχή και την απελευθέρωση μεγάλου τμήματός της. Από τον ευρύτερο χώρο της Μακεδονίας το 51% προσαρτήθηκε στην Ελλάδα, το 38% στη Σερβία και το 10% στη Βουλγαρία. Η νότια Μακεδονία, που περιήλθε στην Ελλάδα, ταυτιζόταν περίπου με τα όρια της Μακεδονίας των κλασικών χρόνων και περιλάμβανε το μεγαλύτερο μέρος της ζώνης για την οποία αντιδικούσαν Έλληνες και Βούλγαροι.
Ο [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος]] δεν άλλαξε ουσιαστικά τα σύνορα που είχαν χαραχτεί μόλις ένα χρόνο πριν, έφερε όμως μεγάλα δεινά στον πληθυσμό, καθώς στη Μακεδονία δημιουργήθηκε το τρίτο μεγαλύτερο μέτωπο στην Ευρώπη, το Βαλκανικό Μέτωπο. Στην κεντρική και δυτική Μακεδονία συγκρούστηκαν από τη μια [[Γερμανία|Γερμανοί]], [[Αυστρία|Αυστριακοί]], [[Τουρκία|Τούρκοι]] και Βούλγαροι και από την άλλη [[Μεγάλη Βρετανία|Βρετανοί]], [[Γαλλία|Γάλλοι]], [[Ιταλία|Ιταλοί]], Σέρβοι και Έλληνες. Μάλιστα, η διχογνωμία μεταξύ του βασιλιά [[Κωνσταντίνος Α΄ της Ελλάδας|Κωνσταντίνου Α']] και του πρωθυπουργού [[Ελευθέριος Βενιζέλος|Ελευθέριου Βενιζέλου]] σχετικά με τη συμμετοχή ή όχι της Ελλάδας στον πόλεμο είχε ως επακόλουθο τη μεταξύ τους ρήξη ([[Εθνικός Διχασμός]]), το [[Κίνημα Εθνικής Αμύνης]] και την επακόλουθη εγκατάσταση του Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη με δημιουργία Κυβέρνησης Τριανδρίας, την
Συγκεκριμένα, η φιλοβασιλική [[Κυβέρνηση Στέφανου Σκουλούδη 1915|Κυβέρνηση Σκουλούδη]] για να δημιουργήσει τετελεσμένο γεγονός υπέρ των Γερμανών αποφάσισε την παράδοση της Ανατολικής Μακεδονίας στους Βούλγαρους, συμμάχους των Γερμανών. Ειδικότερα, ο πρωθυπουργός Σκουλούδης, ο υπουργός Στρατιωτικών Γιαννακίτσας, ο τότε αναπληρωτής του επιτελάρχη του Στρατού (και κατοπινός δικτάτορας) [[Ιωάννης Μεταξάς]], με τη σύμφωνη γνώμη του φιλογερμανού βασιλιά Κωνσταντίνου, αποφάσισαν την αμαχητί παράδοση του οχυρού Ρούπελ στους Γερμανοβουλγάρους, στις [[26 Μαΐου]] [[1916]] και ακολούθως της [[Καβάλα]]ς. Έτσι, οι Βούλγαροι ως σύμμαχοι των Γερμανών, κατέλαβαν αμαχητί την περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας, χωρίς καν να υπάρχει εμπόλεμη κατάσταση μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας.<ref>Σπύρος Κουζινόπουλος, ''Δράμα 1941. Μια παρεξηγημένη εξέγερση'', εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2011, σελ. 19-20.</ref><ref>Βασίλης Χ. Ριτζαλέος, ''[http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/20726#page/42/mode/2up Οι εβραϊκές κοινότητες στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη από τα μέσα του 19ου αιώνα μέχρι το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο]'', Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης-Διδακτορική Διατριβή, Θεσσαλονίκη 2006, σελ. 34.</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.kathimerini.gr/400719/article/epikairothta/ellada/oi-epidiw3eis-twn-voylgarwn-sth-makedonia|title=Οι επιδιώξεις των Βούλγαρων στη Μακεδονία|last=Τσέκου|first=Κατερίνα|ημερομηνία=1 Αυγούστου 2010|website=kathimerini.gr|publisher=Η Καθημερινή|archiveurl=|archivedate=|accessdate=24 Δεκεμβρίου 2019}}</ref>
[[Αρχείο:Έλληνες πρόσφυγες του Α Παγκοσμίου πολέμου απ' την περιοχή Σερρών.JPG|thumb|Έλληνες πρόσφυγες από το νομό Σερρών που βρέθηκαν υπό βουλγαρική κατοχή το 1916.]]
Η [[Β΄ Βουλγαρική Κατοχή της Ανατολικής Μακεδονίας]] ήταν συνέπεια της επεκτατικο-εθνικιστικής πολιτικής των Βουλγάρων αλλά και της πολιτικο-στρατιωτικής πίεσης των [[Ηνωμένο Βασίλειο|Αγγλο]]-[[Γαλλία|Γάλλων]] για τη σύμπραξη των Ελλήνων μαζί τους στον [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]] (1914-1918)
Υπολογίζεται πως κατά τη [[Β΄ Βουλγαρική Κατοχή της Ανατολικής Μακεδονίας|Β΄ Βουλγαρική Κατοχή]] 42.000 Έλληνες, ηλικίας 17-60 ετών, εκτοπίσθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Βουλγαρία, για την εκτέλεση καταναγκαστικών έργων. Από τους εξορισθέντες περίπου 12.000 δεν κατόρθωσαν τελικά να επιστρέψουν ζωντανοί.<ref>[https://anemi.lib.uoc.gr/metadata/1/d/9/metadata-01-0000325.tkl ''Η Ελλάς του 1910-1920'', Γεωργίου Βεντήρη, Αθήνα 1931, Identifier: 000074165, σ.σ.106-131]</ref>
Γραμμή 130 ⟶ 132 :
Τον Αύγουστο του 1916, κατά τον [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]], μονάδες της 7ης Βουλγαρικής Μεραρχίας κατέλαβαν πόλεις της Ανατολικής Μακεδονίας, όπως τη Δράμα, τις Σέρρες και την Καβάλα. Στη διάρκεια της Β' Βουλγαρικής Κατοχής ([[1916]]-[[1918]]) ο ελληνικός πληθυσμός στις πόλεις και τα χωριά υπέστη διώξεις, λιμοκτονία, ομηρίες καθώς και συλλήψεις, φυλακίσεις, βιαιοπραγίες και βασανισμούς από τη μυστική βουλγαρική αστυνομία και τον κατοχικό βουλγαρικό στρατό. Ως αποτέλεσμα χιλιάδες Έλληνες έχασαν τη ζωή τους. Στην Ανατολική Μακεδονία είχαν εγκατασταθεί μόνιμα από το 1913 πολλοί Έλληνες πρόσφυγες από την [[Ανατολική Ρωμυλία]] και την [[Ανατολική Θράκη]], ο οποίοι μαζί με τους ντόπιους Μακεδόνες υπέστησαν και αυτοί, ελάχιστα χρόνια μετά την έλευσή τους, τον λιμό τις εξορίες και τις βιαιότητες του Βουλγαρικού κατοχικού στρατού.<ref>[https://mikrasiatwn.wordpress.com/2011/08/01/1024/ Γιώργου Καζάνα, ''Το Ορτάκιοϊ της Θράκης – μια ελληνική κοινότητα'', 11/08/2011, Ένωση Μικρασιατών Φοιτητών]</ref><ref>Δ. Πασχαλίδη, Τά δεινοπαθήματα τῆς Χωριστῆς κατά τή δεύτερη βουλγαρική κατοχή τῆς Ἀνατολικῆς Μακεδονίας, Χωριστή 2006.</ref><ref>Δημ. Πασχαλίδη, Ἡ Χωριστή Δράμας (Τσατάλτζα) κατά τή δεύτερη Βουλγαρική Κατοχή τῆς Ἀνατολικῆς Μακεδονίας (1916-18).</ref><ref>Ἀρχιμ. Γαβριήλ, Ἀναμνήσεις καί Νοσταλγία, Θεσσαλονίκη 1958.</ref><ref>[https://www.kathimerini.gr/438308/article/epikairothta/ellada/h-voylgarikh-eisvolh-sthn-anat-makedonia Η βουλγαρική εισβολή στην Ανατολική Μακεδονία του Ιακώβου Μιχαηλίδη, εφημερίδα Καθημερινή 25.09.2011]</ref>
Μετά το τέλος του [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου]] οι [[Έλληνες|Ελληνικοί]] πληθυσμοί που είχαν παραμείνει στο βόρειο τμήμα της Μακεδονίας, το οποίο πέρασε στο [[Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας]], προσέφυγαν στο ελεύθερο τμήμα και εγκαταστάθηκαν κυρίως στις πόλεις αλλά και σε μικρότερα χωριά. Έτσι [[Έλληνες]] του [[Μπίτολα|Μοναστηρίου]], της [[Οχρίδα (πόλη)|Οχρίδας]], του [[Κρούσοβο|Κρουσόβου]], του [[Μορίχοβο|Μοριχόβου]], των [[Τίκφες|Τικφών]], της [[Γευγελή]]ς, της [[Βογδάντσα]]ς, της Παλαιάς Δοϊράνης, της [[Στρώμνιτσα]]ς κ.λ.π. εγκαταστάθηκαν στη [[Θεσσαλονίκη]], τη [[Φλώρινα]], την [[Έδεσσα]], το [[Κιλκίς]] και αλλού.
Γραμμή 135 ⟶ 138 :
Η Ανατολική Μακεδονία υπέστη τα πάνδεινα τόσο κατά την Α΄ Βουλγαρική Κατοχή (Οκτώβριος [[1912]]-Ιούνιος [[1913]]) όσο και κατά τη [[Β΄ Βουλγαρική Κατοχή της Ανατολικής Μακεδονίας|Β΄ Βουλγαρική Κατοχή (1916-1918)]]. Κατά τις δύο αυτές περιόδους ο ελληνικός πληθυσμός υπέστη διώξεις, λιμοκτονία, ομηρίες καθώς και συλλήψεις και βασανισμούς από τη μυστική βουλγαρική αστυνομία και τον κατοχικό βουλγαρικό στρατό. Ακόμη κλάπηκαν, και κρατούνται έως σήμερα στη Βουλγαρία, τα κειμήλια και οι θησαυροί της [[Μονή Παναγίας Εικοσιφοινίσσης|Μονής Παναγίας Εικοσιφοινίσσης]] της [[Ιερά Μητρόπολις Δράμας|Μητροπόλεως Δράμας]] αλλά και της [[Μονή Τιμίου Προδρόμου Σερρών|Μονής Τιμίου Προδρόμου Σερρών]] και των Μονών Παναγίας Καλαμούς και Παναγίας Αρχαγγελιώτισσας Ξάνθης.<ref>[http://fanarion.blogspot.com/2014/02/blog-post_23.html Φως Φαναρίου: Η Μονή της Εικοσιφοίνισσας]</ref><ref>[http://ikivotos.gr/post/753/ta-elgineia-ths-ekklhsias Τα «Ελγίνεια» της Εκκλησίας - Κιβωτός της Ορθοδοξίας]</ref><ref>[https://www.anexartitos.gr/2017-etos-diekdikisis-leilatimenon-keimilion-apo-tis-ieres-mones-ton-serron Το 2017 έτος διεκδίκησης λεηλατημένων κειμηλίων από τις Ιερές Μονές των Σερρών - εφημερίδα ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ]</ref><ref>[https://orthodoxia.info/news/%CE%BA%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%B1-%CE%BA%CE%B5%CE%B9%CE%BC%CE%B7%CE%BB%CE%B9%CE%B1-%CE%B2%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%B3%CE%B1%CF%81%CE%BF%CE%B9/ Αυτή είναι η ιστορία των κλεμμένων κειμηλίων που ζήτησε ο Πατριάρχης από τους Βούλγαρους - orthodoxia.info]</ref>
▲Ειδικότερα κατά τη Β΄ Βουλγαρική Κατοχή εφαρμόστηκε από τους Βούλγαρους ένα σκληρό μέτρο εξόντωσης του πληθυσμού: η εκτόπιση και η ομηρία χιλιάδων Ελλήνων κατοίκων, μεταξύ αυτών και του συνόλου σχεδόν των ιερέων, της Ανατολικής Μακεδονίας σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και καταναγκαστικά έργα στη Βουλγαρία. Υπολογίζεται πως εξορίστηκαν 42.000 Έλληνες, ηλικίας 17-60 ετών. Από τους εξορισθέντες περίπου 12.000 δεν κατόρθωσαν τελικά να επιστρέψουν ζωντανοί. Πάνω από το 1/4 των εκπατρισμένων έχασαν τη ζωή τους από τις στερήσεις, τα βασανιστήρια και την εξοντωτική εργασία και δεν επέστρεψαν ποτέ στην πατρίδα τους.<ref name="autogenerated1916">Τετράδια Βουλγαρικῆς Κατοχῆς, Ἀνατολική Μακεδονία 1916-1918, ἐπιμέλεια Ν. Ρουδομέτωφ, τ. 2ος, Ἱστορικό Λογοτεχνικό Ἀρχεῖο Καβάλας, Καβάλα 2008.</ref><ref name="autogenerated2">Β.Σ. Κάρτσιου, Ἡ Γενοκτονία τοῦ Ἑλληνισμοῦ τῆς Ἀνατολικῆς Μακεδονίας κατά τή 2η Βουλγαρική Κατοχή (1916-18), ἐκδ. Ἐρωδιός, Θεσσαλονίκη 2010.</ref><ref name="autogenerated3">Δ. Πασχαλίδη, Ἡ Ἔκθεση τοῦ Ν. Μπακόπουλου, Νομάρχη Δράμας κατά τή δεύτερη Βουλγαρική Κατοχή τῆς Ἀνατολικῆς Μακεδονίας (1916-18).</ref><ref name="autogenerated2006">Δ. Πασχαλίδη, Τά δεινοπαθήματα τῆς Χωριστῆς κατά τή δεύτερη βουλγαρική κατοχή τῆς Ἀνατολικῆς Μακεδονίας, Χωριστή 2006.</ref><ref name="autogenerated4">Δ. Πασχαλίδη, Ἡ Χωριστή Δράμας (Τσατάλτζα) κατά τή δεύτερη Βουλγαρική Κατοχή τῆς Ἀνατολικῆς Μακεδονίας (1916-18).</ref><ref name="autogenerated1958">Ἀρχιμ. Γαβριήλ, Ἀναμνήσεις καί Νοσταλγία, Θεσσαλονίκη 1958.</ref>
[[Αρχείο:Greek mother & child waiting in camp at Salonica for continuation of journey from the Caucasus to Thrace LCCN2001705752.jpg|μικρογραφία|Πρόσφυγας στη Θεσσαλονίκη (1923).]]
Γραμμή 143 ⟶ 144 :
[[Αρχείο:Bundesarchiv Bild 101I-168-0894-19A, Griechenland, Saloniki, Erfassung von Juden.jpg|μικρογραφία|Εβραίοι της Θεσσαλονίκης συγκεντρωμένοι στην πλατεία Ελευθερίας (7/1942).]]
===Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος===
Κατά τη διάρκεια του [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου]] η περιοχή γνώρισε τριπλή κατοχή. Η ανατολική Μακεδονία παραχωρήθηκε στη Βουλγαρία, η δυτική τέθηκε υπό ιταλική κατοχή, ενώ την κεντρική κράτησαν υπό τον άμεσο έλεγχό τους οι Γερμανοί. Μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας, οι Βούλγαροι επέκτειναν τη ζώνη κατοχής τους ως τη Χαλκιδική και το [[Κιλκίς]] και δημιούργησαν φρουραρχείο στη δυτική Μακεδονία. Παράλληλα, ο εβραϊκός πληθυσμός της Μακεδονίας ξεκληρίστηκε, καθώς ελάχιστοι Εβραίοι κατόρθωσαν να αποφύγουν τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.
| |||