Τιθορέα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Η σημερινή Τιθορέα ξεκίνησε την μακρόχρονη ιστορία της περίπου το 2000 π.Χ. Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι η Τιθορέα ήταν κορυφή του Παρνασσού, στην οποία ανέβηκαν και σώθηκαν οι Φωκείς κάτοικοι της πόλης Νέων όταν μετά την μάχη των Θερμοπυλών (480 π.Χ.) η στρατιά του Ξέρξη στην πορεία της προς την Αθήνα έκαψε τις πόλεις της κοιλάδας του Κηφισσού.Την ονομασία ΤΙΘΟΡΑ – ΤΙΘΟΡΑΙΑ και επικράτησε ΤΙΘΟΡΕΑ οφείλει κατά τον ΠΑΥΣΑΝΙΑΠαυσανία στην ομώνυμη κορυφή του Παρνασσού.Επι πλεον και πριν το 2000 π.Χ. περίπου το 6000 π.Χ στην περιοχή της Τιθορέας μπορούμε να υποθέσουμε ότι υπήρχε μια κοινωνία κυνηγών τροφοσυλλεκτών, που κατοικούσαν σε σπηλιές.Η Τιθορέα,Θεωρείται η Μητρόπολη των Φωκέων όπου περίπου το 2000 π.Χ,εγκαταστάθηκε ο Φώκος με την γυναίκα του Αντιόπη,εδώ έζησαν πέθαναν και θάφτηκαν.Η Τιθορέα(Νεων),είναι το σημείο εκκίνησης και συνιδρυτες,μαζί με τις αλλες πόλεις του Βοιωτικού Κηφισσού,της Φώκαιας,αποικιας στα παράλια της Μικράς Ασίας,απέναντι από την Χίο,υπό τον  Αθηναίο Φιλογένη.Οι απόγονοι των Φωκέων,Φωκαείς ίδρυσαν την Λάμψακο, στη Μαύρη Θάλασσα, τη Μασσαλία, την Αντιπολη,τη, Νικαια,Αρελάτο την Αρελάτη (το σημερινό Arles), την Αγάθη, την Ιεράπολη ,το Μόνοικο, το σημερινό Μονακό,στην σημερινή νότια Γαλλία,την Ελεα στην Κάτω Ιταλία, την Ολβια στη Σαρδηνία και την Καλλίπολη (Βαρκελώνη), την Άκρα Λευκή (Alicante), την Κάλπη, το Ημεροσκόπειον ή Αρτεμίσον, τη Μαινάκη (Malaca), Έβυσοςτην Έβυσο (Ibiza), στην Ιβηρική Χερσονησο και ητην ΤεγγιςΤεγγιδα,η τη σημερινή Ταγγέρη του ΜαροκοΜαροκου. Κατά την προσφατη συγκριση του γενετικού δείγματος Φωκεων-Φωκαεων και των Γάλλων από την Προβηγκία και την Κορσική δείχνει πως ένας στους περίπου δέκα άνδρες στη νότια Γαλλία να προέρχεται από αποικιστες Ελληνες Φωκείς,Φωκαεις.Οι σχολες επιστημών και φιλοσοφιας στη Μασσαλία, διέδωσαν  και ακτινοβόλησαν τον Ελληνικό πολιτισμό στη Δύση». Η Μασσαλία  ήταν  τόπος καταγωγής του Ευθυμένη, θαλασσοπόρου, εξερευνητή, γεωγράφου του Ατλαντικού,Νότια Νότιας Αφρικης, όπως και του αλλου θαλασσοπόρου,της βόρειας Ευρωπης συμπατριώτη του Πυθέα. Η αγάπη των Μασσαλιατων, για τον τόπο καταγωγής τους, αποδεικνύεται και με το αφιερωμα, θησαυρο σε  κτίριο που βρισκόταν κοντά στο Ιερό της Αθηνάς Προναίας, στους Δελφούς.

Οι Τιθορεις, μαζί με τους αλλους Φωκείς ήταν οι μόνοι από τις κεντρικές και βόρειες Ελληνικές χώρες που δεν πήγαν με το μέρος των Περσών όταν ο Ξέρξης, εκστράτευσεεξεστράτευσε εναντίον της Ελλάδας και συμμετείχαν με αξιόλογο στράτευμα στην μάχη των Θερμοπυλών.

Η Τιθορέα, υπήρξε μια από τις πιο σημαντικές Φωκικές Πόλειςπόλεις που κυριαρχούσε για δεκαετίες στην κοιλάδα του ΚηφισσούΚηφισού.

Τα τείχη της  καταστράφηκαν πολλές φορές, καθώς οι Φωκείς βρίσκονταν σε διαρκείς πολέμους. Αλλά πάντα ανοικοδομούνταν αφού η οχυρή της θέση ήταν μοναδική για την προστασία των κατοίκων της περιοχής.

Στο Γ΄ Ιερό πόλεμο (4οπ4ο π.Χ. αιώνα) η Νεών(Τιθορέα), καταστράφηκε, οι κατοικοί της την ανοικοδόμησαν, τότε έκτισαν και το τείχος με τους δύο πύργους το οποίο υπάρχει και σήμερα. Επίσης έκτισαν και ένα μεγάλο Ναό στην θεά ΑΘΗΝΑΑθηνά. Στην περιοχή της Τιθορέας υπήρχε Ναός του Ασκληπιού και Θεραπευτήριο. Πλησίον του Θεραπευτηρίου αυτού θα πρέπει να βρίσκεται και το Θέατρο. Σύμφωνα με ένα εξαίρετο επίγραμμα στην Τιθορέα έζησε και πέθανε ο φημισμένος Αλεξανδριανός γιατρός ΔΩΡΟΘΕΟΣΔωρόθεος. Επίσης στην περιοχή υπήρχε και το ΑΔΥΤΟΝ"Άδυτον" της ΘΕΑΣθεάς ΙΣΙΔΟΣΊσιδος. Από τον Διογένη τον Λαέρτιο, στο έργο του «Βίοι Φιλοσόφων», αναφέρεται ότι η Τιθορέα γέννησε έναν αξιόλογο φιλόσοφο, τον 4ον π.Χ. αιώνα, που ονομαζόταν Θέων ο Τιθορεύς.

Κατά την εποχή εγκατάστασης των Αιγυπτιακών θεοτήτων συναντώνται και οι Ναοί της ΙΣΙΔΟΣΊσιδος, του ΑΝΟΥΒΗΆνουβι και του ΣΑΡΑΠΗΣεράπιδος. ΣτοΣτον χώρο όπου υπήρχε ο Ναός του Σέραπη σήμερα υπάρχει το εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στον περίβολο του οποίου βρέθηκαν οι έξηέξι απελευθερωτικές επιγραφές δούλων. Η Τιθορεα υπήρξε το επιχειρησιακό κέντρο του Ονομαρχου,γεννηθέντα πλησίον της Τιθορέας στον οικισμο Παραποταμιοι, Βασιληα, Αυτοκράτορα των Φωκέων, ισχυρότερη προσωπικότητα της Ελλάδος από το 353 π.Χ εως 352 π.Χ,όπου την περίοδο εκεινη είχε καταλάβει το Θρόνιο στη Λοκρίδα, υπέταξε την Άμφισσα, κυρίευσε τη Δωρική Τετράπολη και τον Ορχομενό.Ο Ονόμαρχος ηγήθηκε ο ίδιος όλου του Φωκικού στρατεύματος και εισέβαλε δύο φορές στη Θεσσαλία (354-353 π.Χ.),οπου ύστερα από ισάριθμες νίκες αναγκασε το Φίλιππο το Β΄να επιστρέψει στη Μακεδονία,πλην όμως ο Ονόμαρχος στην τρίτη αναμέτρηση,με τους Μακεδόνες είχε μοιραίο τέλος στη μάχη που έγινε στη θέση Κρόκιον πεδίον κοντά στον Παγασητικό κόλπο, όπου  οι δυνάμεις των Φωκέων ηττήθηκαν και ο Ονόμαρχος σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια της μάχης. Ο Φίλιππος, ως αντεκδικηση,για τις ήττες που είχε  υποστεί από τους Φωκείς, κατά το 338 π.Χ,κυρίευσε και ισοπέδωσε τις ΦωκικεςΦωκικές πολεις.

Οι Βελιτσιωτες(Τιθορεις), μετείχαν με 47μελη ομάδα κρούσης, κατά τη μάχη της Αράχωβας στις 18 και 24 Νοεμβρίου του 1826,αλλά και ολιγομελη  συμμετοχή υπό τον λοχία Βαγενά και τον Αθανάσακο, στην έξοδο του Μεσολογγιου. Στην Βελιτσα(Τιθορέα), Μαύρη τρούπα του Παρνασσού, ήταν το ορμητήριό και εζησε ο Οδυσσέας ΑνδρουτσοςΑνδρούτσος. Απο την Τιθορέα, ήταν η καταγωγή του ναυμαχου της ανεξαρτησίας Λάμπρου Κατσώνη.