Βικιπαίδεια

Αλφόνσος Θ΄ του Λεόν: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
μ Ρομπότ: προσθήκη σήμανσης επαληθευσιμότητας
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1:
{{χωρίς παραπομπές}}
 
{{Πληροφορίες μονάρχη
Γραμμή 30 ⟶ 29 :
|υπογραφή =
}}
Ο '''Αλφόνσος Θ΄ ο Αγριόφωνος''' ([[Ισπανική γλώσσα]] : ''Alfonso IX de LeónLeon'', [[Θαμόρα]], [[15 Αυγούστου]] [[1171]] - [[24 Σεπτεμβρίου]] [[1230]]) από τον [[Καστιλιανός Οίκος της Ιβρέα|Καστιλιανό Οίκο της Ιβρέα]] κλάδου του [[Οίκος της Ιβρέας|Οίκου της Ιβρέας]] ήταν βασιλιάς της [[βασίλειο του Λεόν|Λεόν]] και [[βασίλειο της Γαλικίας|Γαλικίας]] (1188-1230) από τον [[Οίκος της Ιβρέας|Οίκο της Ιβρέας]]. Ήταν υιός του [[Φερδινάνδος Β΄ του Λεόν|Φερδινάνδου Β'Β΄]] βασιλιά του Λεόν και Γαλικίας και της [[Ουρράκα της Πορτογαλίας|Ουρράκας Πορτογαλίας]], κόρης του [[Αλφόνσος Α΄ της Πορτογαλίας|Αλφόνσου Α'Α΄ της Πορτογαλίας]].<ref>Gerli βασιλιά& τηςArmistead Πορτογαλίας2003, σ. 54</ref>▼
Έκανε βήματα για τον εκσυγχρονισμό της χώρας του: ίδρυσε το Πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκα το 1212 και το 1188 συγκάλεσε για πρώτη φορά Συνέλευση (Cortes) από εκπροσώπους των πολιτών, το πρώτο στη Δυτική Ευρώπη.<ref>Gerli & Armistead 2003, σ. 54</ref> Πήρε μέρος στην [[Χριστιανική ανακατάκτηση της Ιβηρικής χερσονήσου|ανακατάκτηση]], καταλαμβάνοντας την [[Εξτρεμαδούρα]] με τις πόλεις της [[Κάθερες]] και [[Μπαδαχόθ]]. ▼
 
==Βιογραφία==▼
▲Ο '''Αλφόνσος Θ΄ ο Αγριόφωνος''' (''Alfonso IX de León'', [[15 Αυγούστου]] [[1171]] - [[24 Σεπτεμβρίου]] [[1230]]) από τον [[Καστιλιανός Οίκος της Ιβρέα|Καστιλιανό Οίκο της Ιβρέα]] ήταν βασιλιάς της [[βασίλειο του Λεόν|Λεόν]] και [[βασίλειο της Γαλικίας|Γαλικίας]] (1188-1230) από τον [[Οίκος της Ιβρέας|Οίκο της Ιβρέας]]. Ήταν υιός του [[Φερδινάνδος Β΄ του Λεόν|Φερδινάνδου Β']] βασιλιά του Λεόν και Γαλικίας και της Ουρράκας Πορτογαλίας, κόρης του [[Αλφόνσος Α΄ της Πορτογαλίας|Αλφόνσου Α']] βασιλιά της Πορτογαλίας.
 
Γεννήθηκε στη [[Θαμόρα]]. Ο πάππος του [[Αλφόνσος Ζ΄ της Καστίλης|Αλφόνσος Ζ']] μοίρασε το βασίλειό του, δίνοντας την Καστίλη στον πρωτότοκο και το Λεόν στον Φερδινάνδο Β', κάτι που έγινε αφορμή αντιπαράθεσης για δύο γενεές. Ο υιός του [[Φερδινάνδος Γ΄ της Καστίλης|Φερδινάνδος Γ'Γ΄]] θα επανένωνε τα δύο βασίλεια.<ref>Shadis 2010, σ. 19</ref>▼
▲Έκανε βήματα για τον εκσυγχρονισμό της χώρας του: ίδρυσε το Πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκα το 1212 και το 1188 συγκάλεσε για πρώτη φορά Συνέλευση (Cortes) από εκπροσώπους των πολιτών, το πρώτο στη Δυτική Ευρώπη. Πήρε μέρος στην [[Χριστιανική ανακατάκτηση της Ιβηρικής χερσονήσου|ανακατάκτηση]], καταλαμβάνοντας την [[Εξτρεμαδούρα]] με τις πόλεις της [[Κάθερες]] και [[Μπαδαχόθ]].
Αν και μοναχοπαίδι, δυσκολεύθηκε να σταθεροποιηθεί στο θρόνο. Το 1188 ο εξάδελφός του [[Αλφόνσος Η΄ της Καστίλης]] ζήτησε να τον αναγνωρίσει ο Αλφόνσος Θ' ως επικυρίαρχο, με αντάλλαγμα την αναγνώρισή του ως βασιλιά του Λεόν.<ref>Shadis 2010, σ. 53</ref> Το σημαντικότερο γεγονός της βασιλείας του Αλφόνσου Θ΄ ήταν η σύγκλιση των Κορτές στις χορωδίες της βασιλικής του Αγίου Ισιδώρου. Η οικονομική δυσπραγία στην αρχή, τον έκανε να αυξήσει τους φόρους των μη προνομιούχων τάξεων, που όμως οδήγησε σε διαμαρτυρίες και εξεγέρσεις πόλεων. Σε απάντηση, συγκάλεσε στη μονή του Αγ. Ισιδώρου, στο [[Λεόν (Ισπανία)|Λεόν]], Συνέλευση από ευγενείς, κληρικούς και εκπροσώπους πόλεων· είναιμε απόστόχο τατην πιοενίσχυση σημαντικάκαι τον γεγονόταέλεγχο της βασιλείαςβασιλικής τουεξουσίας. καιΗ σύγκλιση των Κορτές από τον Αλφόνσο Θ΄ θεωρείται προοίμιοαπό τωνπολλούς δημοκρατικώνιστορικούς όπως ο Αυστραλός Τζον Κιν σαν η αρχή για την ίδρυση των Κοινοβουλίων τηςστην [[Ευρώπη]].<ref>https://web.archive.org/web/20090623182241/http://www.diariodeleon.es/noticias/noticia.asp?pkid=460710</ref><ref>Gerli & Armistead Ευρώπης2003, μιασ. και54</ref> είναιΤο πρινπρώτο Κοινοβούλιο είχε συγκληθεί στην [[Ισλανδία]] (930), τα Κορτές του 1188 ήταν ωστόσο τα πρώτα στην κεντρική Ευρώπη και προηγήθηκαν από αυτόαυτά τηςπου Αγγλίαςέγιναν τοστην [[Αγγλία]] τον 13ο αιαιώνα. ▼
 
Εκτός από τη σύγκληση της Συνέλευσης και την ίδρυση του Πανεπιστημίου της Σαλαμάνκα, ο Αλφόνσος Θ' είναι γνωστός για τις δυσκολίες που είχε με τον πάπα [[Πάπας Σελεστίνος Γ΄|Σελεστίνο Γ']] ένεκα των γάμων του. Πρώτα νυμφεύτηκε την Τερέζα, κόρη του [[Σάντσο Α΄ της Πορτογαλίας]], αδελφού της μητέρας του·, έκανε τρία τέκνα, αλλά ο παπικός απεσταλμένος (legate) καρδινάλιος ΙσίδωροςΓρηγόριος κήρυξε το γάμο άκυρο λόγω συγγένειας 4ου βαθμού (ήταν εξαδέλφια). <ref>https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Alphonso</ref>▼
▲==Βιογραφία==
Νίκησε τον [[Αλφόνσος Η΄ της Καστίλης|Αλφόνσο Η' της Καστίλης]] στη μάχη του Αλάκρος και εισέβαλε στη χώρα του με τη βοήθεια Μουσουλμάνων.<ref>Gerli & Armistead 2003, σ. 54</ref> Ο πάπας Σελεστίνος Γ', με συνοπτικές διαδικασίες, τον αφόρισε.<ref>Lower 2014, σ. 605</ref> Για να εδραιώσει την ειρήνη με την Καστίλη, νυμφεύτηκε τη Βερεγγάρια (1197), κόρη του εξαδέλφου του Αλφόνσου Η'Η΄.<ref>Shadis 2010, σσ. 61-62</ref> Επειδή είχε 5ου βαθμού συγγένεια με τη νέα σύζυγο, ο πάπας κήρυξε τη συγγένεια αιμομικτική και με αντιπροσώπους του κήρυξε το βασιλιά και το Λεόν υπό απαγόρευση.<ref>Moore 2003, σσ. 70-71</ref> Αν και το 1198 ο νέος πάπας [[Πάπας Ιννοκέντιος Γ΄|Ιννοκέντιος Γ']] ακύρωσε το γάμο, το ζεύγος έμεινε μαζί ακόμη 6 έτη.<ref>Reilly 1993, σ. 133</ref> Το 1204 που χώρισαν, δεν είχε πια τη συγγένεια εμπόδιο και επιτέθηκε στον Αλφόνσο Η'·, με τις συνθήκες όμως των ετών 1205, 1207 και 1209 έχανε κάθε φορά εδάφη.<ref>Shadis Ο πάπας2010, γιασσ. να78-84</ref><ref>Túy μη2003, μένεισ. ο324, λαός4.84</ref> χωρίςΗ λειτουργίεςΣυνθήκη καιτου μακριά1207 απόείναι τοντο κλήρο,πρώτο αναγκάσθηκεδιάταγμα ναπου περιορίσειεκδόθηκε τηνστην απαγόρευσητοπική στονδιάλεκτο βασιλιάτης μόνοΚαστίλης.<ref>Wright Πάντως ο Αλφόνσος Θ' αδιαφορούσε γι' αυτά και ο κλήρος του τον υποστήριζε.2000</ref>▼
▲Γεννήθηκε στη [[Θαμόρα]]. Ο πάππος του [[Αλφόνσος Ζ΄ της Καστίλης|Αλφόνσος Ζ']] μοίρασε το βασίλειό του, δίνοντας την Καστίλη στον πρωτότοκο και το Λεόν στον Φερδινάνδο Β', κάτι που έγινε αφορμή αντιπαράθεσης για δύο γενεές. Ο υιός του [[Φερδινάνδος Γ΄ της Καστίλης|Φερδινάνδος Γ']] θα επανένωνε τα δύο βασίλεια.
Ο πάπας, για να μη μένει ο λαός χωρίς λειτουργίες και μακριά από τον κλήρο, αναγκάσθηκε να περιορίσει την απαγόρευση στον βασιλιά μόνο. Πάντως ο Αλφόνσος Θ' αδιαφορούσε γι' αυτά και ο κλήρος του τον υποστήριζε.<ref>https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Alphonso</ref> Ο Αλφόνσος Θ΄ δώρησε το ''"κάστρο του Αλκανίκες"'' στους [[Ναΐτες Ιππότες]], οι κάτοικοι γιόρτασαν μεγαλοπρεπώς το γεγονός.<ref>Historia (October 22, 2015). "Apéndice I. Los lugares del Temple". In Martínez, Gemma; Mínguez, Nines (eds.). Templarios. Del origen de las cruzadas al final de la Orden del Temple (1st ed.). Madrid: Penguin Random House Grupo Editorial, S. A. U. σ. 417</ref>
 
==Οικογένεια==▼
▲Αν και μοναχοπαίδι, δυσκολεύθηκε να σταθεροποιηθεί στο θρόνο. Το 1188 ο εξάδελφός του [[Αλφόνσος Η΄ της Καστίλης]] ζήτησε να τον αναγνωρίσει ο Αλφόνσος Θ' ως επικυρίαρχο, με αντάλλαγμα την αναγνώρισή του ως βασιλιά του Λεόν. Η οικονομική δυσπραγία στην αρχή, τον έκανε να αυξήσει τους φόρους των μη προνομιούχων τάξεων, που όμως οδήγησε σε διαμαρτυρίες και εξεγέρσεις πόλεων. Σε απάντηση, συγκάλεσε στη μονή του Αγ. Ισιδώρου, στο [[Λεόν (Ισπανία)|Λεόν]], Συνέλευση από ευγενείς, κληρικούς και εκπροσώπους πόλεων· είναι από τα πιο σημαντικά γεγονότα της βασιλείας του και θεωρείται προοίμιο των δημοκρατικών Κοινοβουλίων της Ευρώπης, μια και είναι πριν από αυτό της Αγγλίας το 13ο αι.
 
Το 1191 νυμφεύτηκε τη [[Θηρεσία της Πορτογαλίας, βασίλισσα του Λεόν|Θηρεσία]] από τον Πορτογαλικό Οίκο της Βουργουνδίας, κόρη του [[Σάντσο Α΄ της Πορτογαλίας]]. Είχε τέκνα:<ref>Echols & Williams 1992, σσ. 400-401</ref><ref>Fernandes Marques 2008, σσ. 62, 87</ref>▼
▲Εκτός από τη σύγκληση της Συνέλευσης και την ίδρυση του Πανεπιστημίου της Σαλαμάνκα, ο Αλφόνσος Θ' είναι γνωστός για τις δυσκολίες που είχε με τον πάπα [[Πάπας Σελεστίνος Γ΄|Σελεστίνο Γ']] ένεκα των γάμων του. Πρώτα νυμφεύτηκε την Τερέζα, κόρη του [[Σάντσο Α΄ της Πορτογαλίας]], αδελφού της μητέρας του· έκανε τρία τέκνα, αλλά ο παπικός απεσταλμένος (legate) καρδινάλιος Ισίδωρος κήρυξε το γάμο άκυρο λόγω συγγένειας 4ου βαθμού (ήταν εξαδέλφια).
 
* [[Σάντσα, πριγκίπισσα του Λεόν|Σάντσα]] 1191-1243, έγινε μοναχή στη μονή του Σαν Γουλιέλμο Βιγιαμπουένα.<ref>Fernandes Marques 2008, σσ. 89, 140</ref>▼
▲Νίκησε τον [[Αλφόνσος Η΄ της Καστίλης|Αλφόνσο Η' της Καστίλης]] στη μάχη του Αλάκρος και εισέβαλε στη χώρα του με τη βοήθεια Μουσουλμάνων. Ο πάπας Σελεστίνος Γ', με συνοπτικές διαδικασίες, τον αφόρισε. Για να εδραιώσει την ειρήνη με την Καστίλη, νυμφεύτηκε τη Βερεγγάρια, κόρη του εξαδέλφου του Αλφόνσου Η'. Επειδή είχε 5ου βαθμού συγγένεια με τη νέα σύζυγο, ο πάπας κήρυξε τη συγγένεια αιμομικτική και με αντιπροσώπους του κήρυξε το βασιλιά και το Λεόν υπό απαγόρευση. Αν και το 1198 ο νέος πάπας [[Πάπας Ιννοκέντιος Γ΄|Ιννοκέντιος Γ']] ακύρωσε το γάμο, το ζεύγος έμεινε μαζί ακόμη 6 έτη. Το 1204 που χώρισαν, δεν είχε πια τη συγγένεια εμπόδιο και επιτέθηκε στον Αλφόνσο Η'· με τις συνθήκες όμως των ετών 1205, 1207 και 1209 έχανε κάθε φορά εδάφη. Ο πάπας, για να μη μένει ο λαός χωρίς λειτουργίες και μακριά από τον κλήρο, αναγκάσθηκε να περιορίσει την απαγόρευση στον βασιλιά μόνο. Πάντως ο Αλφόνσος Θ' αδιαφορούσε γι' αυτά και ο κλήρος του τον υποστήριζε.
* [[Φερδινάνδος του Λεόν|Φερδινάνδος]] 1192/3-1214, διάδοχος, απεβίωσε 21/22 ετών.<ref>Fernandes Marques 2008, σ. 140</ref>▼
* [[Ντούλσε του Λεόν|Ντούλσε]] 1193/4-1248, έγινε μοναχή μαζί με την αδελφή της.<ref>Fernandes Marques 2008, σσ. 140-143</ref>▼
 
Μετά την ακύρωση του πρώτου γάμου και πρίν τον δεύτερο γάμο του ο Αλφόνσος Η΄ είχε μια παράνομη σχέση με την Ινές Ινίγκουες δε Μέντοθα, κόρη του Ίνες δε Μέντοθα και της Μαρία Γκαρσία που διατηρήθηκε δυο χρόνια, μαζί της απέκτησε :<ref>Calderón Medina 2011, σ. 262</ref>
▲==Οικογένεια==
▲Το 1191 νυμφεύτηκε τη [[Θηρεσία της Πορτογαλίας, βασίλισσα του Λεόν|Θηρεσία]] από τον Πορτογαλικό Οίκο της Βουργουνδίας, κόρη του [[Σάντσο Α΄ της Πορτογαλίας]]. Είχε τέκνα:
▲* [[Σάντσα, πριγκίπισσα του Λεόν|Σάντσα]] 1191-1243, έγινε μοναχή στη μονή του Σαν Γουλιέλμο Βιγιαμπουένα.
▲* [[Φερδινάνδος του Λεόν|Φερδινάνδος]] 1192/3-1214, διάδοχος, απεβίωσε 21/22 ετών.
▲* [[Ντούλσε του Λεόν|Ντούλσε]] 1193/4-1248, έγινε μοναχή μαζί με την αδελφή της.
Το 1196 ακυρώθηκε ο γάμος και νυμφεύτηκε το επόμενο έτος τη [[Βερεγγαρία της Καστίλης]], κόρη του [[Αλφόνσος Η΄ της Καστίλης|Αλφόνσου Η' της Καστίλης]]. Είχε τέκνα:
* Κωνσταντία 1200-1242, έγινε ηγουμένη στο αββαείο της Σάντα Μαρία λα Ρεάλ δε λας Χουέλγκας στο Μπούργκος▼
* [[Φερδινάνδος Γ΄ της Καστίλης|Φερδινάνδος Γ']], το 1217 διαδέχθηκε τον 2ο εξάδελφό του [[Ερρίκος Α΄ της Καστίλης|Ερρίκο Α' της Καστίλης]] και το 1230 διαδέχθηκε τον πατέρα του και στο Λεόν, ενώνοντας έτσι πάλι τα βασίλεια, έπειτα από 2 γενεές διαχωρισμού και αντιπαράθεσης.▼
* [[Αλφόνσος της Μολίνα|Αλφόνσος]] 1202-1272, νυμφεύτηκε τη Μαφάλντα Γκονσάλες ντε Λάρα, κυρία της Μολίνα. Η κόρη τους Μαρία παντρεύτηκε τον [[Σάντσο Δ΄ της Καστίλης]].▼
* Βερεγγάρια 1204 - 1237, παντρεύτηκε τον [[Ιωάννης του Μπριέν|Ιωάννη του Μπριέν]] αντιβασιλιά ως επίτροπος του ανηλίκου [[Βαλδουίνος Β΄ της Κωνσταντινούπολης|Βαλδουίνου Β' Κουρτεναί]], τελευταίου Λατίνου αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης. Η κόρη τους Μαρία παντρεύτηκε τον Βαλδουίνο Β'.▼
 
* Ουρράκα Αλφόνσο, που παντρεύτηκε τον Λόπε Ντίας Β' δε Άρο, κύριο του Βισκάυ. Η κόρη τους Μενσία Λόπες παντρεύτηκε πρώτα τον Αλβάρο Πέρες δε Κάστρο και έπειτα τον [[Σάντσο Β΄ της Πορτογαλίας|Σάντσο]].<ref>Calderón Β'Medina της2011, Πορτογαλίας]]σσ. 262–263</ref>▼
Από τη μη νόμιμη σχέση του με την Ινές Ινίγκουες δε Μέντοθα είχε νόθη κόρη την:
 
▲* Ουρράκα Αλφόνσο, που παντρεύτηκε τον Λόπε Ντίας Β' δε Άρο, κύριο του Βισκάυ. Η κόρη τους Μενσία Λόπες παντρεύτηκε πρώτα τον Αλβάρο Πέρες δε Κάστρο και έπειτα τον [[Σάντσο Β΄ της Πορτογαλίας|Σάντσο Β' της Πορτογαλίας]].
Ο Αλφόνσος Η΄ ο Αγριόφωνος παντρεύτηκε σε δεύτερο την [[Βερεγγάρια της Καστίλης]], κόρη του [[Αλφόνσος Η΄ της Καστίλης|Αλφόνσου Η΄ της Καστίλης]] με την σύζυγο του [[Ελεονώρα της Αγγλίας]]. Ο παππούς της από πατέρα [[Σάντσο Γ΄ της Καστίλης]] ήταν αδελφός του Φερδινάνδου Β΄ της Λεόν, πατέρα του Αλφόνδου. Ο γάμος ακυρώθηκε επειδή ο Αλφόνσος Θ΄ και η Βερεγγαρία ήταν πέμπτα ξαδέλφια, πρόλαβαν να αποκτήσουν ωστόσο πέντε παιδιά :
 
*Ελεονώρα (1198 - 11 Νοεμβρίου 1202)<ref>Martínez Díez 2007, σ. 47</ref><ref>Flórez 1761, σ. 348</ref>
▲* Κωνσταντία 1200-1242, έγινε ηγουμένη στο αββαείο της Σάντα Μαρία λα Ρεάλ δε λας Χουέλγκας στο Μπούργκος.<ref>Martínez Díez 2007, σ. 47</ref>
▲* [[Φερδινάνδος Γ΄ της Καστίλης|Φερδινάνδος Γ']], το 1217 διαδέχθηκε τον 2ο εξάδελφό του [[Ερρίκος Α΄ της Καστίλης|Ερρίκο Α' της Καστίλης]] και το 1230 διαδέχθηκε τον πατέρα του και στο Λεόν, ενώνοντας έτσι πάλι τα βασίλεια, έπειτα από 2 γενεές διαχωρισμού και αντιπαράθεσης.<ref>Martínez Díez 2007, σ. 47</ref>
▲* [[Αλφόνσος της Μολίνα|Αλφόνσος]] 1202-1272, νυμφεύτηκε τη Μαφάλντα Γκονσάλες ντε Λάρα, κυρία της Μολίνα. Η κόρη τους Μαρία παντρεύτηκε τον [[Σάντσο Δ΄ της Καστίλης]].<ref>Martínez Díez 2007, σ. 47</ref>
▲* Βερεγγάρια 1204 - 1237, παντρεύτηκε τον [[Ιωάννης του Μπριέν|Ιωάννη του Μπριέν]] αντιβασιλιά ως επίτροπος του ανηλίκου [[Βαλδουίνος Β΄ της Κωνσταντινούπολης|Βαλδουίνου Β' Κουρτεναί]], τελευταίου Λατίνου αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης. Η κόρη τους Μαρία παντρεύτηκε τον Βαλδουίνο Β'.<ref>Martínez Díez 2007, σ. 47</ref>
 
Είχε άλλες 4 σχέσεις από τις οποίες έκανε άλλα 9 νόθα τέκνα.
 
==Παραπομπές==
<references />
 
==Πηγές==
 
*Florez, Enrique. Reinas Catolicas, 1761
*Alonso, Isabel (2002). "Desheredamiento y desafuero, o la pretendida justificación de una revuelta nobiliaria". Cahiers d'Études Hispaniques Médiévales (in Spanish) (25).
Wikisource-logo.svg Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Alphonso". Encyclopædia Britannica (11th ed.). Cambridge University Press.
*Ayala Martínez, Carlos de (1997). "Las órdenes militares en el siglo XII castellano. La consolidación de los maestrazgos". Anuario de Estudios Medievales (in Spanish) (27). Consejo Superior de Investigaciones Científicas, CSIC: Institución Milá y Fontanals.
*Szabolcs de Vajay, "From Alfonso VIII to Alfonso X" in Studies in Genealogy and Family History in Tribute to Charles Evans on the Occasion of his Eightieth Birthday, 1989, pp. 366–417.▼
*Calderón Medina, Inés (2011). "Las otras mujeres del rey: El concubinato regio en el reino de León (1157- 1230)" (PDF). Seminário Medieval 2009–2011 (in Spanish). Coordinators:Ferreira, María do Rosário; Laranjinha, Ana Sofia; Ribeiro Miranda, José Carlos. Oporto: Instituto de Filosofía da Faculdade de Letras da Universidade do Porto. pp. 255–289.
*Sánchez Rivera, Jesús Ángel, "Configuración de una iconografía singular: la venerable doña Sancha Alfonso, comendadora de Santiago", Anales de Historia del Arte, nº 18 (2008), Madrid, Universidad Complutense de Madrid, pp. 167–209.▼
*Doubleday, Simon R. (2001). The Lara family: crown and nobility in medieval Spain. Harvard University Press.
*Echols, Anne; Williams, Marty (1992). An Annotated index of Medieval Women. Markus Weiner Publishing Inc.
*Fernandes Marques, Maria Alegría (2008). Estudos sobre a Ordem de Cister em Portugal (in Portuguese). Coímbra: Estudos da Faculdade de Letras da Universidade de Coimbra.
*Flórez, Enrique (1761). Antonio Marín (ed.). Memorias de las Reynas Catholicas, historia genealógica de la Casa Real de Castilla, y de León, todos los infantes: Trages de las Reynas en estampas: y nuevo aspecto de la historia de España. Vol. I. Madrid.
*Gerli, E. Michael; Armistead, Samuel G., eds. (2003). Medieval Iberia: an encyclopedia. Routledge.
*Lower, Michael (2014). "The Papacy and Christian Mercenaries of Thirteenth-Century North Africa". Speculum. The University of Chicago Press.
*Martínez Díez, Gonzalo (2007). Alfonso VIII, rey de Castilla y Toledo (1158-1214) (in Spanish). Gijón: Ediciones Trea, S.L.
*Martínez Martínez, Martín (1997). Cartulario de Santa María de Carracedo 992-1500 (in Spanish). Vol. I: 992-974. Ponferrada: Instituto de Estudios Bercianos.
*Moore, John Clare (2003). Pope Innocent III (1160/61-1216): To root up and to plant.
*Reilly, Bernard F. (1993). The Medieval Spains. Cambridge University Press.
*Rodríguez López, Ana (2004). "Sucesión regia y legitimidad política en Castilla en los siglos XII y XIII. Algunas consideraciones sobre el relato de las crónicas latinas castellano-leonesas". Annexes des Cahiers de linguistique et de civilisation hispaniques médiévales (in Spanish). Vol. 16 (1).
*Sánchez de Mora, Antonio (2004). "Nuño González de Lara: "El más poderoso omne que sennor ouiese e más honrado de Espanna"". Historia, instituciones, documentos (in Spanish) (31). Seville: University of Seville.
*Shadis, Miriam (2010). Berenguela of Castile (1180–1246) and Political Women in the High Middle Ages. Palgrave Macmillan.
*Túy, Lucas (2003). Rey, Emma Falque (ed.). Chronicon mundi. Turnhout: Brepols.
*Wright, Roger (2000). El tratado de Cabreros (1206): estudio sociofilológico de una reforma ortográfica. London: Queen Mary and Westfield College.
▲*Sánchez Rivera, Jesús Ángel, "Configuración de una iconografía singular: la venerable doña Sancha Alfonso, comendadora de Santiago", Anales de Historia del Arte, nº 18 (2008), Madrid, Universidad Complutense de Madrid, pp. 167–209.
▲*Szabolcs de Vajay, "From Alfonso VIII to Alfonso X" in Studies in Genealogy and Family History in Tribute to Charles Evans on the Occasion of his Eightieth Birthday, 1989, pp. 366–417.
 
{{ενσωμάτωση κειμένου|en|Alfonso IX of León}}
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Αλφόνσος_Θ΄_του_Λεόν"